Morgunblaðið - 19.06.1952, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fímmtudagur '19. júní 1952.
Cltg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Arni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar NKristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstracti 8. — Sími 1600
Askriftargjald kr. 20.00 á mánuði, innanlandi.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Línurnar skýrast
ÞESS nær sem liður forsetakjör-
inu þess greinilegri verða fregn-
irnar hvaðanæva frá af landinú
um að Sjálfstæðisfólk standi ein-
huga um kosningu séra Bjarna
Jónssonar vígsiubiskups. Þessi
afstaða Sjálfstæðismanna er mjög
í samræmi við það, sem gera
mátti ráð fyrir. Það væri mjög
óeðlilegt ef Sjálfstæðismenn
teldu það skynsamlegt að slást í
för með Alþýðuflokknum, sem
rofið hefur þjóðareiningu þá, sem
áður hefur ríkt um forsetakjör.
Þegar við það bætist að Aiþýðu-
flokkurinn hefur boðið fram einn
af leiðtogum sínum verður það
ennþá fráleitara að nokkrum
Sjálfstæðismanni geti komið það
til hugar að styðja slíkt fram-
boð.
Línurnar í átökunum um for-
setakjörið eru nú að skýrast. Al-
menningi er að verða Ijóst, hvað
það er, sem um er barizt.
Þar er annars vegar flokks-
framboð Alþýðuflokksins, sem
stutt er af> nokkrum nánum
venzlamönnum frambjóðanda
hans.
Hins vegar er framboð séra
Bjarna Jónssonar, sem nýtur
■ yfirlýsts stuðnings tveggja
- stærstu lýðræðisflokkanna og
mikils fjölda fólks úr öllum
stéttum og stjórnmálaflokkum.
Sú stefna, sem liggur til grund-
vailar framboði séra Bjarna Jóns-
sonar er geróiík þeirri, sem fram-
boð Ásgeirs Ásgeirssonar bygg-
ist á.
Sjálfstæðisflokkurinn og
Framsókrarflokkurinn sam-
einuðust um framboð til for-
setakjörs til þess að freista
þess að halda þessu æðsta
embætti þjóðarinnar utan og
ofan við flokkadeilur. Sá fram
bjóðandi, sem þeir fengu til
þess að vera í kjöri tókst þann
vanda á hendur eingöngu til
þess að leysa vanda þjóðar
sinnar. Sjálfur hafði hann
enga persónulega löngun til
þess að komast til valda og
metorða. Hann reyndi þvert á
móti í lengstu lög að komast
hjá því, að gefa kost á sér.
Framboð hans byggist því ein-
göngu á hollustu og skyldu-
tilfinningu gagnvart þjóð
sinni.
Þessu var á allt annan veg farið
með frambjóðanda Alþýðuflokks-
ins. Hann vissi að reynt hafði
. verið til þrautar að ná samkomu-
■ lagi um framboð hans rnilli lýð-
ræðisflokkanna. Hann vissi einn-
ig að slíkt samkomulag hafði
»gjörsamlega strandað. Um hann
var ekki hægt að ná þjóðarein-
ingu. Þegar Ásgeiri Ásgeirssyni
varð þetta fullljóst hikaði hann
ekki við að lýsa yfir framboði
sinu í skjóh flokks síns og nokk-
urra persónulegra vina sinna og
venzlamanna.
*
Um það getur engum blandazt
hugur, að þ.essi framkoma þessa
leiðtoga Alþýðuflokksins er þess
eðlis, að hún getur aldrei vakið
f trauát á honum eða laðað til ein-
ingar um persónu hahs. Hún hlýt
ur þveu á móti að skapa tor-
tryggni gagnvart honum og
benda til þess, að persónuleg völd
. og metorð séu honum rneira virði
en eining og friður meðal þjóðar
hans um æðsta sameiningartákn
hennar. . ý
Þegar fólkið hefur gert sér
þetta Ijóst er orðið mjög auðvelt
fyrir það að taka ákvörðun um,
hvern það eigi að styðja við for-
setakosningarnar 29. júní.
Fyrir Sjálfstæðisfólk hlýtur
sú ákvörðun að vera mjög
auðveld. í fyrsta lagi vegna
þess, að sá frambjóðandi, sem
fíokkur þess styður, er lands-
kunnur ágætismaður, sem
þekktur er að drengskap, og
allir geta treyst til þess að
miða allar athafnir sínar við
alþjóðarheill.
í öðru lagi vegna þess, að
framboð Ásgeirs Ásgeirssonar
er fyrst og fremst framboð
Aíþýðuflokksins, þess flokks,
sem um þessar mundir er i
harðsnúinni andstöðu við
Sjálfstæðisflokkinn, stefnu
hars og starf.
í þriðja lagi vegna þess að
allt Sjálfstæðisfólk hlýtur að
gera sér það íjóst, að úrslit
forsetakosninganná munu
hafa mikil áhrif á aðstöðu
flokks þess.
Að öllu þessu athuguðu
mun Alþýðuflokknum og
frambjóðanda hans reynast
erfitt að villa svo heimildar á
sér að fólki í Sjálfstæðisflokkn
um dyljist sá hráskinnaleikur,
sem kratarnir eru að leika
með framboði Ásgeirs Ás-
geirssonar.
l'Qövænlegur
FÁIR atburðir hafa vakið jafn
almennan ugg og andúð á Norð-
urlöndum undanfarið og aðfarir
Rússa gagnvart hinni sænsku
leitarflugvél yfir Eystrasalti.
Þessi sænski Katalínaflugbát-
ur hafði verið sendur til þess að
leita að Dokotaflugvél, sem týnst
hafði á austanverðu Eystrasalti
s. 1. föstudag. Var hann að sjálf-
sögðu óvopnaður. — Erindi hans
voru eingöngu friðsamleg. Til-
gangurinn með flugi hans var
fyrst og fremst að leita hinnar
týndu sænsku flugvélar.
En Rússar létu sig þetta engu
skipta. Fyrr en varir eru tvær
rússneskar þrýstiloftsflugvélar
komnar í návígi við leitarflug-
vélina og teknar að skjóta á hana
með þeim afleiðingum að hún
hr'apaði í sjóinn. Vegna þess að
áhöfn hennar bjargaðist, þótt ein-
hverjir af henni særðust, er full-
komin vitneskja fengin um þessa
atbúrði.
★
Hvað er hér í raun og veru að
gerast?
Ekkert annað en það, aá Rússar
eru teknir að beita hreinum sjó-
ræningjaaðferðum í loftinu yfir
Eystrasalti. Þeir hika ekki við að
láta orustuflUgvélar sínar ráðast
að óvopnuðum farþegaflugvélum.
Ekkert hefur ennþá spurzt til
dakotavélarinnar, sem katalína-
báturinn var að leita að. Vel má
vera að örlög hennar hafi orðið
svipuð og hinnar síðarnefndu.,—
Þar er enginn til frásagnar.
Það sætir engri furðu þótt þess
ar aðfarir hafi vakið reiði og
óhug í Svíþjóð. Um öll Norður-
lönd o§ víðar vekja þær rika
andúð.
Norðurlandaþjóðirnar vilja
búa í friði og sátt við alla
nágrarna sína og allar þjóðir.
Árásir Rússa á friðsamar far-
þegaflugvélar þeirra eiga enga
síoð í lögum og rctti. Þær eru
nakið og grímulaust ofbeldi
og illvirki.
Frá Reuíers-fréttaritara
ðlorgunblaðsins í Róma-
boig, Iíorace Castell.
KESKNISKENNDUR brandari,
sem ítalski listmálarinn Amerigo
Bartoii varpaði fram fyrir
skömmu hetur nú vakið deilur
og fjörugar umræður um hvort
j Rorgin eiííía sé syfjaðasta borg í
■ heimi og Rómabúar ræða þetta
j nú mjög með sér og dqjla ákaft,
svo sem suðrænna er siður ..Róm
verjar taka snemma á sig náðir,
sökum þess hve þeir fara seint á
fætur,“ sagði Amerigo Eartoli —
og þessi ummæli hans ollu bitr-
um háðsglósu.m frá íbúum ann-
arra ítalskra borga og einnig frá
Rómverjum sjálfum.
Og reyndin er sú, að íbúar
Rómar hafa farið að hugleiða
málið í tUilri alvöru og það er
mála sannast að þeir eru margir
þeirrar skoðunar að e. t. v. felist
nokkur sannleikur í því eð Róma
borg sé syfjaðasta höfuðborg
heimsins. 1
★
Þeir sem því halda f-rtm benda
á hve allt næturlíf borearinnar
er hneppt í drpma eftir mið-
nætti, og um kl. 2 er öll glað-
værð horfin af götum borgarinn-
ar. Þeir segja og að 99% af öll-
um börum og drykkjukrám borg-
arinnar, læsi dyruín sínum um
kl. 1 eftir miðnættr.
Síðustu sýningu leikhúsanna
lýkur rétt fyrir sama tíma og
þeir fjórir eða fimm næturklúbb-
ar borgarinnar, sem hafa stöðug
skemmtiatriði á boðstólum reka
síðustu nátthrafna sína á dyr um
tvöleytíð. Örfá öldurhús eru
opin eftir klukkan- eitt. -Á göt-
um borgarinnar ríkir grafarró
skömmu eftir þann tíma, og fram
til morguns heyrist vélarhljóð
bíla rjúfa þögnina með löngum
millibilum.
Strætisvagnafélag Rómaborgar
skýrir svo frá, að aðeins 3.000
af 1.600.000 íbúum borgarinnar
noti vagnana milli miðnættis og
morguns — og meirihluti þessara
síðförlu manna eru þjönar,
bakarar, blaðamenn og aðrir, sem
sökum stöðu sinnar neyðast' til
að vera á ferli að næturlagi. —
Þegar síðustu bíógestirnir hafa
haft sig heim í háttinn, færist
svefn yfir gömlu strætin og
piazzana. Gluggar aldagamalla
bygginga eru dimmir og tómir
og fótatak manna ómar i kyrrð-
inni.
Á slíkum stundum virðist Róm
hverfa í svip aftur til fornaldar-
innar, þegar hinn friðsami, hljóð-
láti borgari sofnaði með sólarlagi
og fór á fætur í dögun, en eftir-
lét götur borgarinnar þjófum og
þjórurum að næturlagi.
★
En það eru ekki aldeilis aliir
á þessari skoðun.
„Við viðurkennum / fúslega“
skrifar fréttastjóri eins af Róm-
ardagblöðunum „að það er fátt
a.ð finna fyrir nautnaseggi nætur-
innar í borg okkar. En það er
aðeins í hinum jarðbundnari,
munaðarlegri skilnini, sem þessu
er svo varið.
Hvað getur fegurra á jörðu hér
en að sjá dauf götuljósin flæða yf
ir steinlögð strætin, þar sem
sprungurjaar mynda hinar kynl.
myndir og skuggarnir dilla sér
fram og aftur. Sjáið* freyðandi
gosbrunnina, hinar tignarlegu
styttur, trén í görðunum, glæsi-
leik hinna rómverskú súlnaganga
qg töfra hinna brotnandi rústa
bygginga forfeðra vorra. Hvað er
dásamlegra til í veröldinni en að
ganga um Rómaborg að nætur-
lagi?“
í öllum löndum heims er
hrepparígur, og það gildir jafnt
um Ítalíu. Aðrar borgir landsins
tóku undir ðmælisorð gagnrýn-
endanna og jafnvel „borgarinnar
börú“ slógust í hópinn.
Alberto (Dóttir Rómar) Mora-
via, einn frægasti rithöfundur
Itala uppalinn í Róm ásakar hana
um spillingu og smáborgarahátt:
Daiift næturlíf í Rómaborg
Fontana di Trevi. Þar ríkir djún kyrrð og ró.
Hatia skortir menningarlega, list-
fræðilega og siðfræðilega sjón-
deildarhringa. Og andi og kraftur
framfaranna finnast þar hvergi.
En alvarlegasta ádeilan kom
frá rússneska dagblaðinu „Ogo-
nick“, og var endurprentuð í
ítalska tímaritinu ,,Europeo“: 1
„Á götum Rómar gefur að líta
hjarðir betlara, sem lögreglu-
menn umkringja og berja með
kylíum þar til blóð þeirra renn-
ur. Og á Via Veneto, helztu götu
borgarinnar, ster.dur kirkja, sem
Capuchin munkar reka og lifa
Frh. á bls. 12.
Velvokandi skrifar:
6B DAGLEGA LIFINU
Ætlaði að stytta sér leið.
VELVAKANDI. Fyrir nokkru
var bíll á ferð héðan vestur
á land. Bílstjórann langaði til að
stytta sér leið með því að fara
Dragháls. Komið var við í Fer-
stiklu og spurt, hvernig vegur-
inn mundi vera yfirferðar, og
fólkið hélt, að hann væri sæmí-
legur.
Er svo lagt á Ferstikluháls og
ekið upp Svínadal. En þegar
komið er á móts við Geitaskarð,
er spjald á vegínum og þar stend-
ur, að hann sé lokaður.
Hverjum var krókurinn
1 að kenna?
HEFÐI nú ekki verið betra að
hafa leiðbeiningu á vegamót-
unum hjá Ferstiklu um það, að
bílar kæmust ekki yfir Draga?
: ...............
- “ - d...
Leiðbeiningin koín seint.
Þá hefði enginn bíll þurft að taka
á sig þann óþarfakrók, að aka
upp að Geitabergi til þess að :"á
þær upplýsingar. Þess er vænzt
að vegamálaskrifstofan athugi
þetta.
Sleifarlag eða hvað?
ÞÓ að þessi saga sé gott dæmi
þess, hvernig ekki á að ganga
frá hnútunum, þá er hún ekki
einsdæmi. Því er verr. Alveg var
hún með sama bragði sagan, sem
kunningi minn sagði mér á dög-
unum. Hafði hann ekið drjúgan
spöl, sem Ieið lá írá Vatnsenda og
í áttina á Hafnarfjarðarveginn í
Kópavogi. Ekki átti hann eftir
nema nokkra metra, þegar hann
kom þar að, sem jarðrask mikið
og ófærur urðu á veginum. Varð
harm því að aka drjúgan kipp til
baka. Hvergj var merki að sjá,
sem gæfi til kynna, að áran^urs-
laust væri að reyna að komast
þennan veg tii enda.
Það má lengi deila um, hvað
sé sleifarlag og hvað ekki, en það
er þó að mínnsta kosti sljóleiki í
hástigi, þegar vanrækt er að gcta
ófærunnar fyrr en að henni er
komið.
Þjálfarar fyrir alla
eða flakk útvaldra.
0' LYMPÍUNEFND íslands hefir
skýrt f-rá því, að það hafi
kostað 120 þúsundir íslenzkra
króna að senda skíðamennina á
ólympsku leikana í Ósló í vetur.
Og þar sem keppendurnir voru
11 heíir ferðin kostað 11 þúsund-
ir á nef. Því að miða verður við,
að kostnaðurinn við faraátjórana
og aðra slíka, sem jafnan telja sig
ómissándi í svona ferðalögum,
.iafnist niður á keppendur.
Þetta mætti kalla að kasta fénu
á glæ, þegar það er haft í huga,
að hingað væri hæ,?t að ráða
gnótt úrvalsþjálfara til að kenna
vetraríþróttir fyrir þetta fé. En
sem kunnugt er var fremur lítill
vegsauki að för skíðamannanna
eins og raunar flestir þóttust sjá
fy.rir fram.
Biður um skemmtilrgri
hljómlist.
VrELVAKANDI, vilíu ekki vera
svo góður að minnast á það
l í dálkunum þínum, hvort kvik-
myndahúsin hérna geti ekki
leikið skemmtilegri plöfur en þau
gera, er þau sýna íslenzkar mynd-
ir, sem vantar bæði tóna oe tal.
Núna um helgina fór ég í Nýja-
bíó til að sjá íslenzku myndina
sem þar var sýnd, og ég verð að
segja það, að sú hljómlist, sem
þar var leikin. var alveg frá-
munalega leiðinleg.
Sömu sögu er að segja um
fleiri myndir íslenzkar, sem ég
hefi stð.
Þjóðíögin íéllu betur
að cfninu.
G er svo sem ckki að fara fram
U á, að það verði leikinn djass
eða æsitónlist, bara létt og leik-
andi lög. Ég veit raunar ekki
hvað er því til fyrirstöðu, að
leika einmitt með svona myndujn
íslenzk þjóðlög Þau hæfa efninu
miklu betur en einhverjar sym-
fóníur, sem mér er ekki grunlaust
um að fæli menn hreint og beint
frá íslenzku myndunum. Það
væri illa farið. Fólkið er þó kofn-
ið til að njóta myndarinnar, en.
ekki til að hlusta á tónverk, sem
eiga fremur heima á hljómleik-
uiii symfóníuhljómsveitarinnar.
Kláus.“