Morgunblaðið - 03.05.1953, Qupperneq 8

8
M O KO IJ JV B LA v i t)
Sunnudagur 3. maí 1953
ov&ftttMa&td
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavfk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson. '
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstrœti 8. •— Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
t lausasölu 1 krónu eintakið.
^ UR DAGLEGA LIFINU f
A réttri leið
FYRIR síðustu Alþingiskosning-
ar sem fram fóru haustið 1949
benti Sjálfstæðisflokkurinn á það
í stefnuskrá sinni, að mikilvæg-
ur þáttur í því, að koma á jafn-
vægi í þjóðarbúskapnum væri að
rýmkva um innflutningshöftin og
gera verzlunina frjálsa. Á þess-
um tíma ríkti hið ömurlegasta
ástand i viðskiptamálum íslend-
inga. Tilfinnanlegt vöruhungur
var í landinu. Almenningur átti
bess engan kost að fá brýnustu
nauðsynjar, svo sem búsáhöld og
fjölmarga hluti til fæðis og
klæðis keypta í verzlunum. Svart
ur markaður var áberandi og
bakdyraverzlun og biðraðir mót-
uðu svip viðskiptalífsins.
Jafnframt var innflutningur
byggingarefnis takmarkaður svo
mjög að umbætur í húsnæðis-
málum voru svo að segja stöðv-
aðar.
Það er afleiðing hinnar nýju
stefnu í efnahagsmálum, er
minnihlutastjórn Sjálfstæðis-
flokksins markaði og núverandi
stjórn hefur að töluverðu leyti
framkvæmt, að í þessum efnum
hefur orðið mikil breyting til
bóta. Gerist þess ekki þörf að
rekja í hverju hún er fólgin. Það
er líka alþjóð kunnugt.
70% af iiinflutningnum til
landsins s.l. ár voru á frílist-
um. Almenningur gat í hverri
verlzun fengið nauðsynjar sin-
ar keyptar. Rýmkvað hefur
verið verulega um hömlur á
byggingarframkvæmdum,
þannig að einstaklingar fá nú
að byggja yfir sig íbúðir af
hóflegri stærð nokkurn veginn
óhindraðir. Þeir hurfa að vísu
að sækja um leyfi til þess, en
þau leyfi eru vfirleitt veitt. í
ráði mun nú vera að afnema
slíka umsóknarskyldu. Enn-
fremur hefur viðskiptamála-
ráðherra og aðrir fulltrúar
Sjálfstæðisflokksins í ríkis-
stjóm lagt til, að gerðar verði
víðtækar breytingar á starf-
semi fiárhagsráðs. Leggja þeir
til að hún verði mjög dregin
saman og stefna bera að því,
að afnema þessa stofnun og
gefa allan innflutning frjáls-
an, sem fyrst.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur því
vissulega staðið við það fyrir-
heit sitt, er hann gaf fyrir síð-
ustu kosningar, að vinna að
frjálsari verzlunarháttum. Bar-
átta hans í þeim efnum ,hefur
þegar borið mikinn árangur. Sú
breyting, sem orðið hefur með
auknu verzlunarfrelsi, hefur ekki
aðeins orðið þeim aðilum til hags
bóta, einkaVerzlun og félags-
verzlun, sem verzlun og viðskipti
annast. Hún hefur jafnframt orð-
ið öllum almenningi í landinu
sem stundi undan vöruskortin-
um og svartamarkaðnum, til hins
mesta hagræðis.
Því verður ekki neitað, að hinn
aukni nnflutningur hafði fyrst
í stað slæmar afleiðingar fyrir
ýmsar greinar innlends iðnaðar,
sem var illa undir það búinn að
mæta samkeppni við erlendan
iðnaðarvarning. Þess vegna varð
nokkur samdráttur í einstökum
iðngreinum.
Allt bendir til þess að íslenzk-
ur iðnaður sé nú að komast yfir
þessa erfiðleika. Af hálfu ríkis-
sjtjómarinnar hefur verið tekin
upp náin samvinna við samtök
iðnaðarins um fjölþættar ráðstaf-
anir honum til aðstoðar. Eru nú
fullar horfur á að framundan sé
mikið vaxtar- og þroskaskeið hjá
þéssari ungu atvinnugrein, sem
þjóðarbúskapurinn sækir með
hverju árinu sem líður meiri
þrótt til. Að hinum miklu raf-
vírkjunum sem nú standa yfir,
loknum, skapast iðnaðinum í
þeim landshlutum stórauknir
möguleikar.
Sjálfstæðisflokkurinn mun
halda áfram baráttunni fyrir
þeirri stefnu, sem hann mark-
aði haustið 1949 og hefur raun-
ar jafnan barizt fyrir. Hann
mun beita sér fyrir því, að
verzlunin verði algerlega
frjáls, allri þjóðinni til hags-
bóta. Har.n mun stefna að því
að allar byggingarfram-
kvæmdir ; landinu verði gefn-
ar frjálsar og öllum óeðlileg-
um hömlum af heim létt. —
Hann mun halda áfram að
styðja og efla innlendan iðnað
þannig, að bjóðin búi sem
mest að eigin framleiðslu og
hafi í heiðri hið gamla spak-
mæli, að holt er heima hvað.
í bessari baráttu þarfnast Sjálf
stæðisflokkurinn liðsinnis
allra frjálslyndra manna.
Lækjartorgi,
ÞAÐ var margt fólk samankomið
á Lækjartorgi í góða veðrinu s.l.
föstudag, hinn 1. maí. Margt af
þessu fólki var að fagna hátíðis-
degi verkaiýðsins, aðrir komu
þangað til þess að sjá og heyra
það sem fram skyldi fara.
Það, sem einkenndi fyrst og
fremst ræður kommúnista og
krata á þessum stað var hinn
f lokkspólitíski áróðurstónn í mál-
flutningi þeirra. Þeir skömmuðu
ríkisstjórnina og skoruðu á fólk
að kjósa flokka sína í næstu kosn-
ingum.
í ræðu Sigurjóns Jónssonar, for
manns félags Járniðnaðarmanna,
var allt annar tónn. Hann ræddi
fyrst og fremst um hagsmunamál
launþega en sneyddi hjá pólitísk-
um gífuryrðum. Á einum stað í
ræðu sinni komst hann að orði á
þessa leið:
„Það er því áskorun mín á þess
um degi til beggja þessara aðila,
það er vinnuveitenda og laun-
þega, að taka nú upp aðra og
þá um leið heillaríkari stefnu til
að ná samkomulagi um ágrein-
ingsmál sín en verið hefur, en
hún er að koma oftar saman til
viðræðna en gert hefur verið og
reyna með nægum fyrirvara að
ræðast við um ágreiningsmálin,
en geyma þau ekki alltaf til síð-
ustu stundar og hafa þá varla
tíma tíl að skiptast á skoðunum
hvors annars. Eg tel, ef þessi leið
yrði farin, að þá mætti komast
hjá mörgum verkföllum, en slíkt
yrði báðum aðilum til mikils
sóma og þjóðinni allri til stór
hagnaðar." m
Þessi tillaga Sigurjóns Jóns
sonar er fyllilega tímabær.
Fyllsta ástæffa er til þess aff
gefa henni gaum. Við íslend- i
ingar höfum oft beffiff tjón að
óþörfu í átökum um kaup og
kjör. Viff þurfum aff koma í
veg fyrir aff slíkt endurtaki
sig. Það er ölium affiljum, |
verkamönnum, vinnuveitend-1
um og þjóðfélaginu sjálfu til |
hagsbóta. I
Þegar draumurinn rættist
hér „að fljúga á klæði“
FYRIR aldarfjórðungi síðan
gerðust nýstárleg tíðindi í ís-
lenzkum samgöngumáliim. Þann
1. maí 1928 var
stofnað hér
Flugfélag ís-
mds“ með 20
júsund króna
lutafé. Voru
tofendurnir alls
5, en forgöngu-
aaður félagsins
•ar okkar ágæti
náskólarektor.
Alexander
! innan lands.
Alexander Jó-
hannesson er
hafði þá um
unnið að því, , að
flugferðum hér
SEGIR svo í Morgunblaðinu frá
2. maí aff stjórn hins nýstofn-
aða flugfélags muni semja viff
síjórn hins mikla þýzka flugfé-
lags „Lufthanza" um aff reka hér
flugferffir yfir sumartímann meff
einni flugvél, er taki 5 farþega.
Þaulæfður flugmaður, þýzkur
V£ir kominn híngað, Walter að
nafni, til að gerast milligöngu-
maður milli Lufthanza og hins
nýstofnaða flugfélags.
En nokkur aðdragandi hafði
verið að þessum ráðstöfunum er
hófust með því að sumarið 1926,
að þýzkur flugmaður, Siegert að
nafni, var sér í sumarfríi í nokkr-
ar vikur. Kom hann þá að máli
við ýmsa menn hér er áhuga
höfðu á flugmálum og skýrði frá
]hve honum fyndist tilvalið fyrir
íslendinga að koma á innanJt: nds-
flugi.
Pétur
VeU andi áhripar:
Um Sinfóníuhljóm-
sveitina.
hefir skrifað mér á þessa
V leið:
„Kæri Velvakandi!
Eftir að hafa lesið bréf frá tón-
listarvini, sem birtist í dálkum
þínum fyrir nokkrum dögum,
langar mig til að bæta þar dálitlu
við og ef til vill gera nokkrar at-
hugasemdir. Ég er því vissulega
samþ., að það er ómaklegt að fara
niðrandi orðum um hina ungu
sinfóníuhljómsveit okkar og um
hinn ágæta tónlistarmann, Björn
Olafsson. Auk þess sem hann er
prýðisgóðum hæfileikum búinn
hefir hann sýnt mikinn áhuga á
tónlistarstarfsemi höfuðborgar-
innar. T. d. hefir hann stofnað
strengjahljómsveit með nemend-
um Tónlistarskólans og lét sú
hljómsveit m. a. til sin heyra á
síðustu nemendahljómleikum
skólans s.l. vetur.
Hvað viðvíkur „uppbyggingar-
starfsemi" hr. Olavs Kielland, þá
álít ég villandi að taká þannig
til orða.
Allir, sem fylgzt hafa með tón-
listarmálum höfuðstaðarins und-
anfarin ár, vita að bæði Dr.
Urbancic og Róbert.A. Ottósson
hafa þar unnið mpsta brautryðj-
endastarfið. Hr. Kielland tók við
aðeins er erfiðasti hjallinn var
klifinn.
Nauffsynlegt aff skipta
um stjórnanda.
VITANLEGA er nauðsynlegt
fyrir allar sinfóniuhljómsveit-
ir að hafa bæði fastráðinn hljóm-
sveitarstjóra og einnig að fá út-
lenda hljómsveitarstjóra öðru
hvoru til þess að stjórna. Hver
stjórnandi hefir sinn ólíka hátt
á að túlka verk meistaranna. Þess
vegna er alltaf ávinningur að
skipta um stjórnanda öðru hvoru,
enda mun það vera siður allsstað-
ar erlendis.
Hvað sem öllu líður verðum við
sannarlega að gæta þess vel að
kæfa ekki þann gróður, sem nú
er að skjóta upp kollinum í lista-
lífi okkar. Sundurlyndi það, sem
ríkt hefir í tónlistarmálum okk-
ar að undanförnu getur ekki orðið
til annars en skaða og ætti for-
ystumönnum þessara mála að
vera það ljóst þannig að ekki
verði sú raunin á að starf þeirra
reynist unnið fyrir gýg. — G. G.“
hve allir gengu á gljáburstuðum
skóm, svo að hægt var að spegla
sig í þeim, jafnvel fólk, sem var
allt að því trötralega til fara.
Islendingar eru yfirleitt vel og
þokkalega klæddir, en það er til
skammar, hve illa þeir hirða •
skóna sína. —
H1
A illa burstuffum skóm.
EFIRÐU tekið eftir, hve
íslendingar trassa að
bursta skóna sína — sagði við
mig kunningi minn fyrir nokkru,
en hann er nýlega kominn heim
eftir nokkurra mán. dvöl í Eng-
landi. — Ég hefi, hélt hann áfram,
sérstaklega tekið eftir þessu sið-
an ég kom frá Englandi — þar
varð mér nefnilega starsýnt á,
Nú — jæja, hugsaði ég og gjó-
aði augunum í laumi niðtrr á min-
ár eigin tær — það hafði víst fall-
ið á spegilinn í bili! Ef til vill var
nokkuð til í þessu hjá manninum.
Vel hirtir og gljáburstaðir skór
bera vott um hreinlæti og snyrti-
mennsku, sem í sjálfu sér eru
kostir á hverjum manni, svo lengi
sem þeir ekki ganga út í öfgar og
snúast upp i nostur og „snurfus"
— það er jafn afleitt og trassa-
skapurinn á hinn bóginn. —
Þykjast ekki of fínar.
HÉR er bréf frá tveimur gagn-
fræðaskólastúlkum, sem mér
þótti vænt um að fá;
„Kæri Velvakandi! |
Víðvíkjandi grein, sem J. P.
skrifaði í dálkum þínum um dag-
inn langar okkur til að segja, að
við myndum fyrirlita hvern þann
íslending, sem þættist of fínn til
að ganga i fiskivinnu. Þessi J. P.
er líklega einn af þeim, sem vilja
vera „fínir menn“, sem vildu
helzt aldrei drepa hendi í kalt
vatn en láta aðra púla fyrir sig.
A það má benda, að árið 1950
námu fiskur og sjávarafurðir 92%
af útflutningi okkar. Hvernig
færi því fyrir íslenzku þjóðinni,
ef hún þættist allt i einu vera
orðin of fín til að vinna fiski-
vinnu?
Og viðvíkjandi skólatímanum,
þá finnst okkur nemendunum
meira en nógu langt að sitja á
skólabekkjunum 8 mánuði úr ár-
inu.
Með þökk fyrir birtinguna. —
Tvær gagnfræðaskólastúlkur.“ .
-----------
Hygginn. m.ið-
ur er svipaðúr
títuprjóni, höf-
uðiff kemur í
veg fyrir að
bann farl of
langt.
Síðan leitaði dr. Alexander til
„Lufthanza" um aðstoð í þessu
efni, og fékk!
inar beztu und-
tektir. Naut
ann stuðnings-
msra mætra
aanna hér í
æykjavík, eínk-
n Péturs Hall-
órssonar, síðar
orgarstjóra, er
j. greinilega hve
.nikils virði það
tyrir Islend
inga að sitja ekki
lengi aðgerðarlausir í flugmálun-
vim, heldur nota iyrsta tækifærið
er gæfist, til þess að skipuleggja
flugferðir hér innanlands.
FLUGVÉL sú sem „Lufthanza"
léigði hinu nýstofnaða félagi
og var hér í ferðum þetta sumar,
gat tekið 5 farþega fyrir utan
flugmann og vélamann, auk nokk
urs farangurs. Vélin var þannig
útbúin að hægt var að setja á
hana jafn flotholt sem hjól, eftir
því hvort setjast átti á vatn eða
land. En flughraðinn var 150—170
km á klukkustund þegar ekki var
andbyr.
Að sjálfsögðu vakti þessi nýung
geisimikla athygli enda var það
mikill viðburður á þeim dögum,
að geta flogið milli Reykjavíkur
og Akureyrar og til baka aftur
með nokkurra klukkustunda við-
stöðu á Akureyri á einum degi.
Að vísu var orðið bílfært að kalla
til Akureyrar á þessum árum með
því móti að leggja leið sína um
Kaldadal, en Hvalfjarðarvegur-
inn var þá með öllu ófær bílum.
Með þessu móti gátu menn um
hásumarið komizt aðra leiðina á
bíl á einum degi.
ALÞINGI veitti fé á þessu ári
til þess aff styrkja einn ungan
mann til flug-
ims. Er sá
rkur var aug-
stur, komu 25
isóknir. Sýnir
:ff bezt, hve
kimikií áhngi
r í öndverfftt,
effal ungra
anna, aff und-
búa sig til þess
uff stunda flug.
Þennan eina
styrk hlaut Síg-
urður Jónsson, hinn alkunni flug
maður, sem strax varð þjóðkunn-
ur maður, sem fyrsti íslenzki flug
maðurinn.
Hann sigldi til Þýzkalands til
náms haustið 1928 og hafði lokið
námi svo snemma á árinu 1930 að
hann gat sem fullnuma flugmað-
ur ráðið sig i þjónustu Flugfélags
íslands það sumar, áður en flug-
ferðir hófust hér að því sinni.
En á þessum byrjendaárum
innanlandsflupsins var ekki hugs
að um að halda uppi flugferðum
nema rétt yfir sumarið.
SAMA árið 1928 voru veittir
: styrkir til þriggja manna, er
vildu fullnuma sig í flugvélavíð-
gerðum. Þessir þrír menn fengu
styrkina: Björn heitinn Olsen,
Gunnar Jónasson, forstöðumaður
fyrir h.f. Stálhúsgögn, og Jóhann
Þorláksson, vélsmiður, sá sem
smíðaði fyrsta díselhreyfilinn er
smíðaður hefur ve'ið hér á landi,
og sýndur var á Iðnsýningunni I
haust.
HIN þýzka flugvél er Flugfélag-
ið hafði á leigu þetta sumar
frá „Lufthanza“, var kölluð „Súl-
an“. Hún var af vönduðustu og
fullkomnustu gerð, eins og flug-
tækninni var þá komið. Var hún
aí þeirri gerð flugvéla, sem einna
fyrst voru smíðaðar algerlega úr
málmi.
S’i’amh. á bls. 12
Sigurffur