Morgunblaðið - 17.12.1953, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 17. des. 1953
MORCUNBLAÐIÐ
r 7
4gnar Kofoed-Hansen, flugvallastjóri:
Flngið nmn færn þjóðir
Steiins nær hver nnnnri
í friðsnmlegu
Eiff verkefni' flugsins er
snmstnrfi
kfæða landið
son frá Eiðum, sem var ritari
félagsins og fyrsti forseti íslenzka
lýðveldisins, hr. Sveinn Björns-
son, sem studdi félagið með ráð-
um og dáð.
Það er æíinlega gaman að minn
ast stórhugs og framsýni braut-
ryðjendanna, sem stóðu að stofn-
un og rekstri fyrsta flugfélags-
ins, sem í dag væri annað elzta
flugfélag álfunnar og í röð elztu
flugfélaga heimsins, hefðu fslend-
ingar borið gæfu til þess að veita
þessum fyrstu áhugamönnum
brautargengi. Önnur og enn
myndarlegri tilraun til þess að
festa flugið í sessi hér á landi,
var gerð á árúnum 1928—1931.
Forgön|;umaður að stofnun Flug-
félags íslands hins II. var einn
af traustustu og beztu áhuga-
mönnum íslenzkra flugmála, Ðr.
Alexander Jóhannesson, prófess-
or og rektor Háskóla íslands.
Flgufélag íslands hið II. kom á
fót flugferðum til ýmsra staða
í öllum landsfjórðungunum og
hóf auk þess síldarleit úr lofti
staða allra annarra sigra nú og
í framtíðinni, er að fslendingum
hefir tekist að eignast vel mennt-
aðan og stóran hóp ágætra fag-
manna í hinum mörgu og ábyrgð-
armiklu starfsgreinum flugmál-
anna. Það hefir verið hlutskipti
mitt að dvelja mikið á alþjóð-
legum vettvangi vegna umræddr-
ar þjónustu vorrar fyrir aðrar
erfið skilyrði án þess að nokkurt þjóðir, og það hefir oftar en einu
slys henti félag hans. i sinni hlýjað mér um hjartaræt-
Langvinn heimskreppa skall ur heyra falleg ummæli og
yfir þegar á öðru starfsári í'élags- hrós hinna erlendu flugmála
ins, og er ég persónulega þeirr- fulltrúa í garð vorra ágætu, is-
ar skoðunar, að ekkert minna en J lenzku flugliða.
heimskreppa hefði nægt til
sálga félaginu í höndum
Alexanders.
að
dr.
í DAG eru rétt 50 ár síðan fyrsta
hreyfilknúna flugvélin hóf sig á
loft knúin ótrúlega ófullkomnum
og aflvana hreyfli. Fréttin vakti
ekki meiri athygli í fyrstu en
svo, að stórblaðið New York
Times birti fréttina um afrek
Wright-bræðra fyrst viku síðar,
og þá á líitð áberandi stað. Það
fylgdi fréttinni um þetta fyrsta
flug, sem aðeins tók nokkrar
sekúndur, að smiðir „flugtækis-
ins“ hefðu hug á að selja hern-
aðaryfirvöldum landsins tækið og
hugmyndina. Þannig var það í
tipphafi hörmulega ljóst, að flug-
íð mundi ekki eingöngu notað í
friðsamlegu augnamiði. Þróunin
síðan hefir verið stórstígari og
imargbrotnari en svo í öllum
greinum flugsins, að hér verði
gerð tilraun til þess að gera henni
skil, jafnvel í stórum dráttum.
Hinn æfaforni draumur manns
andans um að öðlast frelsi fugls-
jns hefir á tæpum mannsaldri
ræzt svo fullkomlega, að nú geta
allir, jafnt fátækir sem ríkir,
ungir og gamlir brugðið sér á
svipstundu í fuglslíki og heim-
sótt fjarlæga staði og fjarlægar
þjóðir á örfáum klukkustundum,
þar sem áður og jafnvel enn í
dag, þarf jafnmarga daga eða
vikur til ferðalagsins.
LANDFRÆÐILEG
EINANGRUN ROFIN
Flugið hefir rofið alla land- og aðra starfsemi, sem sannaði
fræðilega einangran, og gefið óumdeilanlega nytsemi flugs á
íbúum jarðarinnar stórkostlegri
tækifæri til friðsamlegra sam-
skipta og kynna en áður var
hugsanlegt. En flugið hefir einnig
sett þjóðum heimsins úrslita-
kosti: Lifið í friði eða tortímist
ella.
Mér er minnistætt frá því að
ég fyrir 18 ái'um flaug sem ung-
ur aðstoðarflugmaður á ýmsum
flugleiðum meginlandsins, hve
fánýt mér fundust öll landamæri.
Ég gat ekki hugsað mér þjóðirn-
úr fyrir austan einhverja fræði-
lega landamæralínu í ófriði við
náskylda þjóð fyrir vestan sömu
línu og öfugt. Reynslan hefir
sýnt, að þetta var ef til vill ekki
raunhæft sjónarmið þá, og vera
má að það sé það ekki heldur
nú, en þrátt fyrir það, er ég sömu
skoðunar enn í dag. Þjóðir þessa
litla heims verða að læra að lifa
í friði, og það er að verulegu
leyti fluginu að kenna eða þakka.
FYRSTU ÍSLENZKU
FLUGFÉLÖGIN
Framsýnir íslendingar eygðu
fljótlega hina miklu möguleika
flugsins til að bæta samgöngur
hér á landi, og stofnuðu þegar
árið 1919 Flugfélag íslands hið I.
Aðal hvatamenn að stofnun þessa
flugfélags voru þeir Garðar Gísla
son, stórkaupmaður, sem var for- j Hinn ágæti flugvöllur í Reykjavík hefur orðið fiugi íslendinga lyftistöng. Nú eru fáar þjóðir, sem
maður félagsins. Halldór Jónas- eins vel hafa tileinkað sér hæfileika fuglanna.
synjar loftleiðis og losnar við
flestar afurðir sínar á sama hátt.
Öryggi og þægindi fjarlægra
héraða aukast stöðugt með nýj-
um flugvöllum, sem rjúfa ein-
angran fólksins, og gera um leið
héraðið byggilegra, jafnt fyrir
unga sem aldna. Farsælt milli-
landaflug hinna íslenzku flug-
félaga er ánægjuefni allra ís-
lendinga, sem binda miklar von-
ir við framtíð þess og gera sér
jafnvel vonir um, að íslending-
ar eigi eftir að sigra í loítinu á
sama hátt og frændur vorir Norð
menn sigruðu á sjónum.
Víðtæk flugöryggisþjónusta,
sem íslendingar reka að veru-
legu leyti fyrir reikning annarra
þjóða, hefir skapað íslendingum
miklar gjaideyristekjur og gott
álit út á við.
FLUGVÉLAR TIL AÐ
KLÆÐA LANDIÐ
Eitt af þeim verkefnum, sem
flugið á framundan, og eitt hið
veigamesta, er að klæða landið
að nýju i bókstaflegum skiln-
ingi. Okkur er öllum kunnugt, að
ísland er í dag stórum óbyggi-

Þessi sjon er nú algeng á flugvellinum í Reykjavik. Hekla, ein hinna íslenzku mlllilandaflugvéla,
hefur lent heilu og höldnu og farþegarnir stíga út. Fyrir fáum klukkusíundum voru þeir í Kaup-
mannahöfn, Hamborg eða New York. Nú taka .istvinir þeirra á racti þeim.
—p JMÍSKsaSi ORUGG FOTFESTA
MBM FLUGSINS Á ÍSLANDI
JRgHHK Þriðja tilraunin, sem hófst 1936,
stendur cnnþá yfir, og held ég
að nú sé óhætt að fullyrða, að ie8ra sem ianci- en það var á
flugið hafi náð endaniegri og. landnámsöld. Forfcður vorir
öruggri fótfestu á íslandi. Flug- ! rær)öu landið svo mjög, að þar
iJnMjCT ið á nú stark itök í huga is- ’ sem áður voru blómleg- og skógi
. •>*’ H lenz.ku þjóðarinnar í heild, en vaxin héruð, cru nu sandauðnir
ekki einungis í' hjörtum fárra °8 vari; stingandi strá. Með að-
„rétttrúaðra“ áhugamanna, eins flugvéla má á fáum árum
Agnar Kofoed-IIansen, flugvali- og áður var. I klæða landið að nýju, stöðva upp.
arstjóri, höfundur þessarar j : . . .. ... . .s blástur og skapa blómleg og’
sreinar I isienzií flu0mal hafa unmð byggileg héruð fyrir komandi
marga og verðskuldaða sigra á ]íyns]óðir.
undanförnum árum. Innanlands- Þeir sem vinna landgræðslu-
Islandi. Dr. Alexander starfaði flugið er í svo hröðum vexti, að slörf verða venjulega að sætta
af sínum alkunna stórhug og hver nýr mtffiuður færir ný met gig vig ag Þugsa j öldum, en ekki
dugnaði fyrir félagið og vann hið í flutningi farþega og varnings. árurr); og jata sér nægja að láta
merkilegasta afrek við ótrúlega Heilt hérað fær allar sinar nauð- nlðjana njóta ávaxtanna af því,
sem þeir sáðu, en svo er fluginu.
fyrir að þakka, að í dag er ekki
einungis hægt, eins og ég gat um
áður, að fara ákveðna vegalengdT
á jafnmörgum klukkustundum og
vikum áður, heldur einnig að
klæða heil héruð að nýju á fáum.
árum með aðstoð flugvéla, sem
annars mundi taka áratugi og
jafnvel öld eða meira án flug-
tækninnar.
FORDÆMI NÝ-SJÁLENDINGA
Nýja Sjáland er sem kunnugt
er um margt svipað íslandi. Það
er land mikilla andstæðna. Þar
eru jöklar og hverir hlið við
hlið, cldfjöll og hraun og sand-
auðnir. Hinum hvítu frumbyggj-
um landsins tókst einnig þar.
eins og hér, með rányrkju, en á
langtum skemmri tíma að skapa
algera auðn og uppblástur á stór-
um landssvæðum, og gera þannig
heil, blómleg héruð með öllu ó-
byggileg fyrir fjárbændur, en
kvikfjárrækt er sem kunnugt er,
einn aðalatvinnuvegur landsins.
Fyrir 5 árum hóf Nýja Sjá-
j land tilraunir í því skyni aS
dreifa tilbúnum áburði og fræi í
stórum stíl úr flugvélum með
þeim árangri að í dag vinna 160'
flugvélar stöðugt að því að klæða
landið að nýju á þennan hátt.
Árið 1950 var 5000 tonnum af
tilbúnum áburði dreift úr flug-
vélum með svo glæsilegum ár-
angri að magnið var aukið upp
í 144,000 tonn þetta ár. Árið 1952.
tókst á þennan hátt að græða að
nýju 800.000 ekrur lands.
Ef við getum notfært okkur
revnslu Nýja Sjáiands og margra
annarra þjóða í þessum efnum,
sem ég tel mjög líklegt, er aug-
Ijóst að hér er um að ræða mál.
sem verðskuldar fyllstu athygli
Alþingis og ríkisstjórnar, og
raunar íslendinga allra. Tilkoma
Rinnar nýju áburðarverksmiðju.
skapar þessu máli einnig grund-
völl, sem ekki var hugeanlegur
áður án gífurlegra gjaldeyris-
i'órna.
Á þcssum merkisdegi flugsins
á ég tvær óskir. Hin fyrri, að
því megi auðnast að færa þjóðir
heimsins nær hvor annarri í frið •
samlegu samstarfi, hin síðari, að
því megi takast að klæða að nýju
vort hrjóstruga en undurfagra.
fósturland.
Aguar Kofoed Hansen.
ISLENDINGAR EIGA
GÓÐU STARFSLIBI
Á AÐ SKIPA
Einn stærsti sigurinn og undir-