Morgunblaðið - 07.09.1954, Blaðsíða 1

16 siður
41. árganzor.
203. tbl. — Þriðjudagur 7. sept. 1954
Prentsmiðja Morgunblaðsina.
Umræður um áframhaldandi gjaldeyris-
íarf EvrópuþjáSa hefjas! í okióber
Segir Per Jaeobsson, víðkimnur f jár -
málamaðnr, er Iieldur hér tvo háskóla-
fyrirlestra um efnahagsmál Evrópu
ÞAÐ er nú ákveðið að starfsemi Greiðslubandalagsins ljúki 1.
júlí næsta ár. Greiðslubandalagið hefur mjög orðið til þess
að auðvalda verzlun og viðskipti milli Evrópulanda. Margir álíta
því að nauðsynlegt sé að hafa áfram einhvern sameiginlegan gjald-
eyrissjóð. Munu umræður um það hefjast í október n.k.
Þannig komst sænski hag-1 LAUSNIN EF. EKKI
fræðingurinn Per Jacobsson
að máli á fundi með frétta-
mönnum í gær. Ilann er víð-
kunnur fjármálamaður, efna-
hagsráðunautur Alþjóða-
greiðslubankans í Basel. Er
hann hingað kominn í boði
L.andsbankans og Háskólans.
Mun hann flytja tvo háskóla-
fyrirlestra í 1. kennslustofu
Háskólans. Annan í dag kl. 6,
sem fjallar um Jafnvægi í
gjaldeyris- og bankamálum
og hinn á morgun, miðviku-
dag, kl. 6 síðdegis, sem fjallar
um vandamál sem upp koma í
sambandi við frjáls kaup og
sölu á gjaideyri. Er það ó-
venjulegt en mjög til fyrir-
myndar að Háskólafyrirlestr-
ar séu haldnir um efnahags-
mál og f jármál.
Á fundinum með fréttamönn-
unum gat Jacobsson þess að þeg-
ar starfsemi greiðsluþandalagsins
yrði felld niður um mitt næsta
ár, væri til þess ætlazt að Ev-
rópuþjóðirnar væru orðnar það
sterkar fjárhagslega að gjaldeyr-
issala yrði að mestu leyti frjáls.
Enda væri það nú orðin ríkjandi
skoðun í Evrópu, að þótt skortur
sé á gjaldeyri, þá þeri ekki að
setja takmarkanir á gjaldeyris-
sölu, höft né hömlur, heldur sé
aðalatriðið að stjórnarvöldin hagi
efnahagsmálastefnu sinni skyn-
samlega.
GJALDEYRISERFIÐLEIKAR
DANA
— En hvernig lítið þér þá á
gjaldeyrisvandræði Dana, sem
mjög hafa verið til umræðu að
undanförnu? spyrjum vér.
— Já, það vill svo til, að ég
dvaldist fyrir nokkru í Dan-
mörku og kynnti mér efnahags-
mál þeirra, svaraði Per Jacobs-
son. Skýringin á vandræðum
Dana er í stuttu máli þessi: —
Þegar fregnirnar af afturkipp í
efnahagsmálum Bandaríkjanna
bárust til Evrópu s.l. vetur, ótt-
uðust margir að það kynni að
hafa nokkur áhrif á efnahagsmál
Evrópuríkjanna. Þess vegna
ákvað danska stjórnin að gera
sérstakar ráðstafanir til að auka
fjárfestingu og skapa þannig
mótvægi gegn hugsanlegum á-
hrifum af amerískum afturkipp.
En nú þegar kemur fram á
sumarið, þá er það ljóst, að
samdrátturinn í Bandaríkjun-
um ætlar engin áhrif að hafa
í Evrópu. Þvert á móti hafa
verziunarviðskipti aukizt og'
þegar þar við bætast hinar
sérstöku ráðstafanir dönsku
stjórnarinnar, þá veldur þetta
of mikilli fjái’festingu og yfir
höfuð of mikilli eyðsiu innan-
lands, sem hefur þau áhrif að
innflutnings- og gjaldeyris-
þörfin vex gífurlega eins og
raun ber vitni.
TAKMORKUÐ
GJALDEYRISSALA
Það er t. d. athyglisvert, hvern-
ig danska stjórnin bregzt við
þessu. Hún hefur ekki í hyggju
að takmarka sölu erlends gjald-
eyris, heldur gerir hún sérstak-
ar ráðstafanir til að draga úr
eyðslunni, draga úr ríkisútgjöld-
um, hækka bankavexti o. s. frv.
Er bað í samræmi við efnahaes-
málastefnu flestra Evrópuríkja
nú á tímum.
ALÞJÓÐA-
GREIÐSLUBANKINN
Eins og áður er sagt starfar
Per Jacobsson sem efnahags-
ráðunautur Alþjóðagreiðslubank-
ans í Basel. Skýrði hann frá að
banki þessi hefði verið stofnaður
árið 1930 og hefur verkefni hans
jafnan verið að auðvelda gjald-
eyrisyfirfærslur milli landa. —
Hann hefur sambönd við aðal-
banka allra Evrópuríkjanna og
er Landsbanki ísland m. a. hlut-
Framh. á bis. 2
Per Jacobsson
kjarnorku
I
Vashington, 6. sept.
RÆÐU sem Eisenhower for-
seti Bandaríkjanna héit í dag
skýrði hann frá því að nú væri
hafin bygging fyrsta kjarnorku-
versins í Bandaríkjunum. Fram-
ieiðir orkuver þetta rafmagn og
getur séð borg með hálfri milljón
íbúa fyrir rafmagni.
■Á í ræðu sinni sem bæði var
sjónvarpað og útvarpað, lýsti for-
setinn því yfir að nú væri hafið
samstarf milli þjóðanna um frið-
i'Vamh. á bls. 9
Kristjón hershöfðingi
loks á leið heim
HanHaráSstefnan hófs! i gær
Sfofnun varnðrkandafags Suðausfurasíuþjóða
gerð innan skamms
Manila Ö. sept. — NTB.
FULLTRÚAR þeirra þjóða er aðild eiga að Manilaráðstefnunni
komu saman á fund hér í borg í morgun .Ráðstefnan var sett
formlega er fulitrúarnir höfðu flutt ávörp sín. Fulltrúarnir lögðu
allir áherzlu á það í ræðum sínum að varnabandalagið fvrir Suð-
austur-Asíu yrði eingöngu varnarbandalag, og því væri ekki stefnt
gegn nokkuiri þjóð né þjóðasamsteypu.
HERNAÐARLEGT OG VI?)- |fulltrúi Filipseyja vildu, að
SKIPTALEGT ÖRYGGI : kommúnistar væru sérstaklega
Fulltrúarnir voru á einu máli tilgreindir sem óvinir bandalags-
um að Seato, eins og hið fyrir- ins, en fulltrúi Pakistan lagðist
hugaða bandalag er skammstaf- gegn því að minnzt væri á nokk-
að, eigi ekki síður að starfa á urn sérstakan óvin í sáttmálan-
viðskiptalegum og hagfræðileg- um.
um grundvelli, en hernaðarleg-
um.
KOMMÚNISTAR
ÓVINIR NR. 1
Fulltrúi Thailands sagði í ræðu
sinni, að hið fyrirhugaða banda-
lag ætti ekki síður að láta til
sín taka uppreisnir, sem gerðar
væru innan landanna sjálfra en
utanaðkomandi árás. Hann og
Dulles utanríkisráðherra USA
sagði í ræðu sinni, að eitt aðal-
verkefni Seato yrði að vernda
indokínisku löndin Laos og Kam-
bodsía.
Er fulltrúarnir höfðu flutt
ávörp sín voru haldnir lokaðir
fundir í dag og hafa engar opin-
berar tilkynningar verið gefnar
út um árangur af þeim.
Búizt er við áframhaldandi
fundum á morgun.
Fyrirskipar Mno
innrás á Formósu?
Bandaríski flotinn í hafi
Washington, Taipek 6. sept. — Reuter.
AMERÍSKIR hernaðarsérfræðingar héldu um helgina hern-
aðarráðstefnu um hvaða afstöðu bæri að taka til hinna auknu
hernaðaraðgerða Kínverja á eyjum þeim, er umhverfis Formósu
liggja, og hvert hernaðarlegt mikilvægi þeirra er fyrir vörn For-
mósu, en sem kunnugt er hefur Bandaríkjastjórn ákveðið að beita
hervaldi til að koma í veg fyrir að kommúnistar geri innrás á
Formósu.
FYRIRSKIPAR MAO
INNRÁS?
Það er álitið mögulegt í Was-
hington, að strandhögg og loft-
PARIS, 6. september. — Grá-
hærður, niðurbrotinn og tærðui
maður kom til Hanoi á laugar-
daginn. Það var Christian greifi
af de Casteries, hershöfðinginn
sem stjórnaði hinni hetjulegu
vörn Frakka við Dien Bien Phu,
De Casteries hefur nú verið í
fangabúðum kommúnista í fjóra
mánuði. Er hann kom til Hanoi
hné hann grátandi í faðm yfir-
manna sinna. Búizt er við að
hann fái geysilegar fagnaðarmót-
tökur er hann kemur til Frakk-
lands. Kona hans er í París, en
hún hefur ekki fengið vegabréfs-
áritun svo hún gæti farið til
Saigon til móts við mann sinn. ,•
★★ • í sambandi við þessa
fregn má geta þess, að fréttarit-
ari Daily Mail hefur hitt konu
De Castries að máli, og lét hún
í ljósi við hann ótta um að reynt
yrði að ráða hann hennar af dög-
um, áður en hann kæmist til Par-
ísar.
Er fréttaritarinn spurði um
ástæðuna fyrird þessum einkenni
lega ótta hennar, sagðihún, að
hann ætti óvini bæði í Indó-Kína
og Frakklandi sem einskis myndu
svífast til að koma í veg fyrir, að
hershöfðinginn gæti leyst frá
skjóðunni um hernaðarástandið
í franska Indó-Kína. Er frúin var
minnt á, að maður hennar væri
undir hervernd, sagði hún kald-
hæðnislega: „Það er alltaf mögu-
leiki á slysi“.
<S>-
Stéttarsombandsfund-
inum lnuk á laugard.
Sbatti í\ jeppabifreiðum snótmælt
AÐALFUNDI Stéttarsamands bænda, sem haldinn var að
Laugum í S.-Þing., lauk á laugardagskvöldið. Komu sunn-
lenzku fulltrúamir hingað til Reykjavíkur á mánudagsnóttina. —
Mörg hagsmunamál bændastéttarinnar voru rædd á fundinum og
hefur margra þeirra þegar verið getið hér í blaðinu. Fundarstjóri
var Jón Sigurðsson alþm. á Reynistað.
BOÐ TIL MÝVATNS I tillaga um að skipa fimm manna
Á laugardaginn bauð Búnaðar- j millifundanefnd. Hlutverk nefnd-
samband Suður-Þingeyjarsýslu arinnar er að rannsaka hvað sé
fulltrúunum til kaffidrykkju að þess valdandi, að mikill mismun-
Reykjahlíð við Mývatn. Voru ur er á útborgunum mjólkurbú-
þar allmai’gar ræður haldnar og anna til framleiðenda.
var sú för hin bezta.
TILLÖGUR
Á laugardagskvöldið var fund- SKATTI MÓTMÆLT
arstörfum haldið áfram og voru | Loks var og samþykkt tillaga
þá m. a. samþykktar tillögur um í einu hljóði, að mótmæla ein-
verðlagsmál landbúnaðarafurða, dregið fyrirhuguðum skatti á
breytingar á verðlagsgrundvell- jeppabifreiðar.
inum, tillögur um
garðávaxta o. fl.
söluskipan
VERÐJOFNUN MJÓLKUR
Þá var samþykkt á fundinum
árásir á eyjarnar Kinmen og
Quemoy séu ekki málamynda-
árásir heldur virkilegur undir-
búningur innrásar á Formósu
sjálfa.
EKKI FORMÓSA EIN ...
Dulles utanríkisráðherra USA
lýsti því yfir 24. ágúst að Banda-
ríkin myndu ekki takmarka af-
skipti sín við Formósu eina, held-
ur líka verja eyjarnar í sundinu.
Almennt er þó lagður sá skiln-
ingur í þessi ummæli að Banda-
ríkin munu því aðeins skipta sér
af töku smáeyjanna, að slíkt sé
þáttur í stærri innrásarfyrirætl-
unum.
TVEIR BANDARÍKJAMENN
DREPNIR
Samkvæmt síðustu fregnum
frá meginlandi Kína hafa komm-
únistar nú safnað saman að
minnsta kosti 100 þús. manna her
á ströndinni á móti Formósu. Er
það skoðun hernaðarfræðinga
Chang Kai-Sheks að kommún-
istar muni beina þessum herafla
til Kinmen. Undanfarið hafa
kommúnistar gert nokkrar loft-
árásir á eyna og m. a. drepið
tvo bandaríska hermenn.
FLOTINN í HAFI
Á Formósu bíða menn nú í
ofvæni eftir því hverja fram-
vindu málin taka. Það hefur vak-
tið jnikla athygli í þessu sambandi
hað aðstoðar-vamarmálaráðherra
Miklu nánar verður frá Íund-JUSA Seaton lýsti því yfir um
inum sagt hér í blaðinu á morg-^helgina að Bandaríkjastjórn væri
un og þá birtar allar þær tillögur,v.ljóst hernaðarlegt mikilvægi
sem samþykktar voru á fundin-’ Quemoy og þess vegna væru
um. ^vissar deildir flotans látnar í