Morgunblaðið - 12.09.1954, Side 6

6
MORGVNBLAÐIÍ>
Sunnudagur 12. sept. 1954 :
Nyrzta leikför heimsins
Tópaz“ til Raufarhafnar

MBL ÁTTI í fyrradag samtal við
Harald Björnsson leikara, en
hann hafði með höndum farar-
stjórn leikflokks Þjóðleikhússins,
sem s. 1. miðvikudag kom úr
leikför sinni um Austfirði með
metstykkið „Tópaz.“ „Hann er
nú búinn að fara hringinn í
kringum landið“, sagði Haraldur,
„og allstaðar hefir honum verið
tekið með jafn miklum kostum
og kynjum. Reyrldar hefir hann
enn ekki verið sýndur á Akranesi
né í Vestmannaeyjum, en í ráði
er að sýna hann á báðum þess-
um stöðum nú á næstunni.“
15 SÝNINGAR Á
16 DÖGUM
— Hvað voruð þið lengi fyrir
austan?
— Við vorum 16 daga í förinni
og sýndum „Tópaz“ 15 sinnum
á þeim tíma. Fórum flugleiðis
23. ágúst til Hornafj arðar og
höfðum þar stvær sýningar í fé-
lagsheimili héraðsins innan við
Höfn. Það var okkur sérstök
ánægja að hafa sem heiðursgest
á frumsýningunni öldunginn Þor-
leif á Hólum, sem nú stendur
á níræðu. Hann sat sína fjóra
tíma og skemmti sér hið bezta,
rétt eins og hver annar.
HUNDVOT OG KORTÉRI
OF SEINT A SVIÐIÐ!
Næst sýndum við á Djúpavogi,
í skólahúsinu þar. Þar bilaði
bíllinn á leiðinni frá búningsher-
berginu á leiksviðið! Þetta kann
að láta nokkuð skrítilega í eyr-
um en svona var það nú samt.
Á ferðum okkar voru mjög óvíða
fyrir hendi búningsherbergi, svo
að leikendur urðu að jafnaði að
búa sig utan leikhússins og fara
1 bifreiðum á milli, því að ekki
var sólskininu að heilsa, einn
sólskinsdag fengum við, annars
stöðugar rigningar og sudda og í
þetta skipti, á meðan við biðum
eftir jeppanum á leiðinni til leik-
hússins í Djúpavogi, vildi ekki bet
ur til en svo, að við lentum í dynj
andi slagviðri, Inga Þórðardóttir,
einn aðalleikarinn, sveipaði næf-
urþunnum nylonslopp, sem hún
var í, upp fyrir höfuðið til að
bjarga „frísúrunni“ — en ekkert
dugði til og við komum hundvot
— og kortéri of seint á leiksviðið
í öðrum þætti — en það tjáði
nú lítið að fárast um hlutina,
þegar út í það var komið.
í BRAGGÁ með götum
A ÞAKINU
Næsta sýning var á Breiðdals-
vík, í félagsheimili inn af þorp-
inu. Þaðan var haldið til Fá-
skrúðsfjarðar og síðan til Reyð-
arfjarðar. Þar lékum við í stór-
um Breta-bragga með götum á
þakinu — en rúmið var þar nóg.
Reyðfirðingar hafa í smíðum
Ijómandi félagsheimili, mjög
fullkomið, sem vonazt er til að
fullgert verði og tilbúið til notk-
unar á komandi vetri. Mun þar
vel rætast úr brýnni nauðsyn
byggðarlagsins á nýju samkomu-
húsi.
Næst komum við á Norðfjörð
og höfðum þar 2 sýningar. Hús
var þar lítið og lélegt. Við hefð-
um getað haft þar fjórar sýn-
ingar en tíminn var of naumur
til þess, áætlun okkar all ströng,
þar eð æfingar biðu eftir okk-
ur heima.
Svo var það Eskifjörður. Þar
var stærsti salurinn, sem við lék-!
um í á ferðalaginu en bættum
samt við 90 stólum, til að reyna
að fullnægja eftirspurninni. Á
Eskifirði er ekkert gistihús, þar
sem gestir geti átt höfði sínu að að
halla. Við dvöldum þarna dag-
langt, þeir, sem áttu kunningja,
fóru til þeirra, hinir gengu um
regnblautar göturnar, þangað til
um kvöldið, að þeir kaldir og
hálfhásir fóru inn á leiksviðið —
og til Reyðarfjarðar urðum við
að fara um nóttina til gistingar.
Næsta dag komum við til Egils-
við Harald Björnsson leikara, um
Þjéðleikhússins !il Ausffjarða
staða og gistum þar næstu nótt.
Mótttökur og aðbúnaður allur var
þar með miklum ágætum, svo að
ekki varð á betra kosið. í ráði
er að þar verði reist félagsheimili
í náinni framtíð.
ÞÆGILEGUR BLÆR YFIR
SEYÐISFIRÐI
Á Seyðisfirði höfðum við tvær
sýningar — í bragga. Annars er
þar svo að segja fullgert, að ég
hygg, hið_ glæsilegasta félags-
heimili á íslandi, í stíl Þjóðleik-
hússins.
Yfir Seyðisfirði hvílir alltaf
einhver þægilegur blær, sem and-
ar á móti manni. Bærinn ber
enn merki gamallar velgengni,
gamallar menningar, sem ekki
verður af honum skafinn.
Frá Seyðisfirði var farið til
Eiða og leikið þar í leikfimissal
héraðsskólans. Salurinn var 'stór
en leiksviðið því minna. Næsta
sýning var á Vopnafirði. Þar er
nýtt félagsheimili, stórt en ófull-
gert. Þannig er engin upphitun
í húsinu enn, enda fljótandi í
raka og er augsýnilega aðkall-
andi að bæta hér úr fyrr en
seinna, áður en húsið bíður
skemmdir af.
Næst var farið til Þórshafnar
og leikið þar einu sinni. Húsið
er þar lítið og voru þeir jafn
margir, sem komust að og hinir,
sem urðu frá að hverfa. Var sár-
grætilegt til þess að vita, þar eð
margt af fólkinu hafði lagt á sig
langa ferð til að sjá leikinn.
f HRÍÐ Á RAUFARKÖFN
Þá var það Raufarhöfn — þar
höfðum við síðustu sýninguna.
Það var kuldalegt þar norður
frá, hríð og vonzkuveður, enda
allmikið í nálægð við sjálfan
heimskautsbauginn. Þessi leikför
Þjóðleikhússins mun sú nyrzta,
sem farin hefir verið í heimin-
um — það er nokkuð út af fyr-
ir sig. —
Frá Raufarhöfn fórum við
til Kópaskers, heldur Haraldur
áfram — þaðan flugleiðis til
Akureyrar. Þar bilaði flugvélin,
en til Reykjavíkur komumst við
þann áttunda.
!
f LOFTI Á LANDI OG SJÓ
— Og yfirleitt gekk ferðin
sæmilega, slysalaust að minnsta
kosti?
— Já, þetta gekk allt ágætlega,
eftir því sem hægt er að búast
við um slíkt fyrirtaski, en ekki
er það fyrir neinar beygjur að
takast það á hendur. Veðrið var
okkur mjög óhagstætt, að ekki
sé meira sagt, og má heita gott,
að ferðalangarnir skuli hafa
sloppið með smávegis kvef og
hæsi. Þessi för var að nokkru
leyti reynsluför, sem segja má
að tekizt hafi vel, þó að mikla
erfiðleika væri við að etja, bæði
hvað yiðvíkur sjálfum ferðalög-
unum. við fórum ýmist í lofti, á
landi eða sjó, og svo leikhúskost-
inum, sem víða var mjög ófuil-
kominn, svo sem áður er sagt,
viðvíkjandi búningsherbergjun-
um. Einnig gerðu hin litlu og
þröngu leiksvið mjög erfitt fyrir
með leik og sviðshreyfingar, ekki
sízt þar sem svo stórt og um-
fangsmikið leikrit var annars
vegar. sem auðvitað gat fyrir þá
sök með engu móti notið sín
neitt nálægt því, sem skyldi, svo
að stundum stappaði nærri,
fannst mér, að Tópaz yrði ekki
annað en hálfgerð skrípamynd
af sjálfum sér.
FRÁBÆR GESTRISNI
En það er nú sama, segir Har-
aldur, fólkið virtist hafa ó-
blandna ánægju af „Tópaz“, eins
og hann birtist á hverjum stað.
Leiknum var alls staðar skínandi.
vel tekið, fólkið var ánægt og'
skemmti sér Ijómandi vel og bað
var fyrir mestu. Þá vildi ég,
einnig fyrir hönd alls leikflokks- I
ins þakka hina frábæru gestrisni
og vinsemd, sem við mættum
hvarvetna á ferðinni. Aðeins á
3—4 stöðum, sem við komum á,
j voru gistihús fyrir hendi ann- j
ars staðar bjuggum við á einka- j
heimilum. Fólkið var þægilegt
og elskulegt og vildi allt fyrir
okkur gera.
„TOPAZ“ 91 SINNUM
— Hvað var þetta fjölmennur
flokkur frá Þjóðleikhúsinu?
— Við vorum 18 leikendur og
' aðstoðarmenn og auk þess æfð-
um við á hverjum stað 6 drengi,
skóladrengina í fyrsta þætti.
Leikstjórinn, Indriði Waage, gat
því miður ekki verið með í för-
inni. Aðalleikendur voru allir
, þeir sömu, nema að Inga Þórðar-
dóttir fór með hlutverk Souzy,
sem Erna Sigurleifsdóttir hafði
farið með áður en hún dvelur
nú erlendis.
Tópas hefir nú verið sýndur
91 sinnum og nær vafalaust
hundraðinu. er farið verður til
Akraness og Vestmannaeyja, auk
þess, sem hann verður sýndur
hér í Reykjavík nokkrum sinn-
um. —■
SJÖTTA. LEIKFÖR
ÞJÓÐLEIKHÚSSINS
— Leikfarir Þjóðleikhússins út
á land eru orðnar nokkuð marg-
ar?
| — Þetta var sjötta leikför þess,
sú þriðja með Töpaz. Er óhætt að
segja að þessí síðasta hefir verið 1
stórkostlegur vinningur fyrir
Þjóðleikhúsið og leikmennt í
landinu. Hinsvegar tel ég hæpið
■ að leggja upp í lei'kför svo síðla
! sumars, þar sem miklar líkur eru
j til að veður séu farin að spill-
ast, svo sem raun varð á í þess- I
ari ferð. |
! Tópaz-ferðin um Vestfirði var
■ farin 10. júní til 10. júlí og var
það miklu hreppilegri og í senn
rýmri tími. |
— Að lokum, segir Haraldur
Björnsson, vil ég segja, að ég
1 og aðrir leikarar, sem tókum
þátt í þessári Austfjarðarför, eig-
, um um hana aðeins góðar end-
' urminningar og við vonum að
geta sótt Austfirðinga heim aftur
— sem fyrst. sib. .
Aðalfundur Hallgrims-
deildar Prestafélagsins
AÐALFUNDUR Hallgrímsdeild- á Akranesi 15. Og 16. maí s.l.,
ar Prestafélags íslands var hald- og lýsir yfir því, að þær eru í
inn á Akranesi og Saurbæ á fullu samræmi við skoðanir Og
Hvalfjarðarströnd dagana 4. og vilja deildarinnar um kirkju- og
5. sept. Fundinn sóttu 10 prestar í kristindómsmál. Ennfremur lýs-
af félagssvæðinu og 2 leikmenn. ir fundurinn stuðningi sínum við
Heiðursfélagi deildarinnar, séra tillögur félagsins í sjúkrahúsmál-
um“.
(Ályktanir fundar stúdentafé-
lagsins voru þessar:
„Aðalfundur Stúdentafélags
Miðvesturlands haldinn á Akra-
nesi dagana 15. og 16. maí 1954,
ályktar að lýsa því yfir:
I. a. Að hann telur hina kristnu
lífsskoðun vera örugga undir-
stöðu undir menningu og siðgæði
í þjóðlífinu,
b. Að hann af þessari ástæðu
vill stuðla að viðgangi kirkjunn-
ar í landi voru.
c. Að hann telur að ríkinu beri
að styðja kirkjubyggingar með
fjárframlögum, sem ekki séu
minni en það veitir til skóla Og
félagsheimila, og vill vinna að
því fyrir sitt leyti.
II. a. Að hann telur nauðsyn-
legt, að séð sé sem bezt fyrir
sjúkrahúsþörf úti um landið.
b. Að tryggður verði öruggur
tekjustofn til þess að standa
undir byggmgu og rekstri sjúkra
húsa).
Ragnar Jóhannesson, skóla-
stjóri heimsótti. fundinn og flutti
honum frumort kvæði um Skál-
holt og Hóla.
Áætlun var gerð um messu-
skipti presta á félagssvæðinu Og
flutning erinda í framhaldsskól-
unum.
Biskup íslands sendi deildinni
kveðju sína og árnaðaróskir.
Formaður Hallgrímsnefndar,
séra Sigurjón Guðjónsson, pró-
fastur í Saurbæ stjórnaði fund-
inum. í upphafi fundar las hann
1. Pét. 1, 3—12 a. Fundi lauk á
heimili prófastshjónanna í Saur-
bæ. Sr. Friðrik Friðriksson las
að skilnaði I. Pét. 2,4 nn og flutti
bæn.
Aðrir í stiórn deildarinnar eru:
sr. Jón M. Guðjónsson, ritari,
sr. Þorsteinn L. Jónsson, gjald-
keri.
Hallgrímsdeild biður blaðið að
Friðrik Frikxiðsson, dr. theol.,
sat fundinn.
Aðalmál fundarins var: Heim-
sóknir til sjúkra og gamalla, og
var séra Magnús Guðmundsson
í Ólafsvík málshefjandi.
Séra Magnús Guðmundsson á
Setbergi* flutti erindi í Akranes-
kirkju um Valdensakirkjuna.
Á sunnudag messuðu prestar,
tveir og tveir, í kirkjum sunnan
Skarðsheiðar.
Endurreisn Skálholts var rædd
á fundinum.
Eftirfarandi ályktanir voru
gerðar og samþykktar samhljóða:
1. „Aðalfundur Hallgrímsdeild-
ar Prestafélags íslands, haldinn
á Akranesi og Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd 4. og 5. sept. 1954,
fagnar þeim mikla áhuga, sem
hvarvetna gætir um endurreisn
Skálholts, og því lífi, sem er að
færast í framkvæmd þess máls.
a) í því sambandi vill fund-
urinn — fyrir sitt leyti — mega
vænta þess, að mjög verði vand-
að til Skálholtskirkju hinnar
nýju og henni fengin sú reisn,
er hæfi heilbrigðum þjóðarmetn-
aði, tengdum helgi hins söguríka
Skálholtsstaðar. Með tilliti til
þess og hins órofna samhengis,
sem vitað er að hafi verið í stíl
Skálholtskirkju frá fyrstu tíð,
vill fundurinn jafnframt leggja
ríka áherzlu á framkomið álit
sunnlenzkra presta, að hin nýja
kirkja beri í megindráttum mót
eldri Skálholtskirkna, eftir því,
sem næst verður komist.
b) Ennfremur lítur fundurinn
svo á, að æskilegt sé að Skálholt
heimti aftur fyrri virðingu með
því að það verði gert að biskups-
setri, enda hljóti Hólar sömu
sæmd.
c) Hvað snertir búnað líkams-
leifa Skálholtskiskupa, sem upp
hafa verið teknar og kunna að
verða teknar upp við uppgröft færa innilegar þakkir öllum, sem
í Skálholti, styður fundurinn ein sýnt hafa henni stuðning á liðn-
dregið þá hugmynd, er fram hef- um starfsárum Og gestrisni og
ur komið, að sérstök kapella margskonar fyrirgreiðslu fund-
verði gjörð í Skálholtskirkju og ardagana.
geymi hún þessar leifar, jafn-| ---------------------
framt því, að vera minningarkap- |
ella allra Skálholtsbiskupa, og á
það minnt með því t. d. að varð-
veita þar alla muni, sem fund-
ist hafa og finnast og beinlínis
falla undir nafn þeirra og minn- AABERNAA, 31. ágúst: — Eins
ing. Það er álit fundarins og ein- 0g allir vita, eru menn oft sekt-
dreginn vilji, að steinkistan með ag;r fyrir óleyfilega hraðan akst-
beinum Páls biskups verði ekki ur, en það hefur einnig komið
flutt frá Skálholti. j fyrir að menn eru sektaðir fyrir
d) Fundurinn laetur í ljós þakk 0f hægan akstur, þótt það verði
læti sitt til Skálholtsfélagsins ag teljast sjaldgæft. Þannig fór
sig
fyrir farsæla forgöngu um end-
urreisn Skálholts, og annarra,
fyrir manni nokkrum sem var að
aka ásamt fjölskyldu sinni sunnu-
sem með vakandi áhuga vilja ! dag einn í sumar kring um Flens
borg fjörðinn. Hann ók mjög gæti
lega, en sú varúð varð til þess, að
langferðabifreið sem ætlaði að
komast fram fyrir hann, þurfti að
hægja ferðina svo mjög, að bif-
reiðin valt á hliðina. Bifreiðar-
stjóri langferðabifreiðarinnar var
sektaður um 150 kr. fyrir ógæti-
legan akstur, en hann kærði
manninn sem á undan var einnig,
fyrir ógætilega hægan akstur, og
kvað hann hafa orsakað slysið.
ganga undir merki viðreisnar-
starfsins".
2. „Um leið og Hallgrímsdeild
Prestafélagsins þakkar innilega
stuðning við byggingu Hallgríms
kirkju í Saurbæ, sem nú er í
smíðum og verður væntanlega
fokheld í haust, heitir hún á alla
landsmenn, og þá einkum fólk
á starfssvæði Hallgrímsdeildar,
að styðja þetta mál, svo að kirkj-
an megi verða fullger sem fyrst“.
3. „Hallgrímsdeild skorar á
Kirkjuráð, og felur einum félaga
sinna, sr. Þorgrími V. Sigurðs-
syni, kirkjuráðsmanni, að bera
Malik heimsækir rauða
kardínálann.
Malik, rússneski sendiherrann
fram, að það styrki með fjár- í London, og frú hans, sóttu ný-
Blóðsjúkdómur læknaður.
LONDON — Maður nokkur, 52
ára að aldri, hafði þjáðst af
leukemia — hinum illræmda
blóðsjúkdómi — síðan 1946. —
Hann læknaðist fullkomlega af
hinu brezka lyfi, myleran.
framlagi, fyrirlestrahald deildar-
manna við framhaldsskóla á fé-
lagssvæðinu“.
4. „Hallgrímsdeild þakkar af
alhug aðsendar tillögur Stúdenta
félags Mið-Vesturlands, er sam-
lega heim rauða kardír.álann 1
Kantaraborg og borðuðu með
honum hádegisverð.
Rauði kardínálinn, Dr. Hewitt
Johnson, lét svo um mælt, að
þessi heimsókn boðaði ekkert
þykktar voru á fundi félagsinsmikilvægt.