Morgunblaðið - 21.10.1954, Blaðsíða 12

28
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 21. okt. 1954
- Tómas
Framh. af bls. 22.
öðrum en ömurlegustu fíflum,
að Tómas er stórskáld.
Það heyrist stundum að kvæða-
gerð íslendinga sé í afturför. En
ef ekkert væri nú íeysknara í
íslenzku þjóðlífi en hún, mætti
allvel við una. Kvæði Tómasar
eru óhrekjandi sönríun þess, að
íslenzkt ljóðaform hefur aldrei
staðið í fegri blóma en einmitt
nú. —
„Fljótið helga“ ljómar af snilld
og leikni meistarans, en yfir
lienni er jafnframt heiður him-
inn og hún hefur boðskap að
flytja. Kvæðin eru til orðin á
tímum stórkostlegra umróts en
áður eru dæmi til, þegar allt
virðist vera að hrapa og hjaðna,
sem feður okkar höfðu stuðning
af í sinni lífsbaráttu, en mold-
viðri lyga- og falstrúar er þyrl-
að upp um alla jörð. Slíkir tím-
ar leiða í ljós skapstyrk og hug-
arheilindi skálda, sem annara,
því einn öruggasti mælikvarðinn
á manndóm er sá, hvernig mað-
urinn reynist á villugjörnum
vegi og hvaða forystu hann velur
sér þar. En sannarlega er bar-
átta við bylji tilverunnar glæsi-
legri kostur og karlmanni betur
sæmandi, en að reika um blómg-
uð engi draumalands, •— þótt þar
sé stundum gott að hvílast frá
rimmu lífsins! — Og það er aug-
Ijóst af „Fljótinu helga“ að Tóm-
as hefur ekki tamið sér undan-
hald, og að hann hefur hvergi
látið glepjast af falstrú eða lýgi.
— Þarna er hvert snilldarverkið
öðru meira. — „Kvöldljóð um
draum", stórvel kveðið, rótt og
milt á yfirborði, en undir dul-
mögnuð kynngi sjálfsrannsökun-
ar og sálarbaráttu, er endað hefur
með sigri og heiðríkri karl-
mennskuró; — „Dansinn í
Ilruna", mikið og kynngifullt
kvæði; — „Riddarinn blindi“,
,,Út vil ég — heim“; hið gull-
fallega Ijóð: „Heimsókn", sem ef
til vill hefur markað tímamót í
lífi og starfi skáldsins; „Að vera
samtíða sér“, „Bréf til lántins
vinar“, „Þrjú ljóð um lítinn
fugl“, „Fljúgandi blóm“, og hin
voldugu kvæði „Haust“ og „Að
Áshildarmýri“, er veita lesand-
anum þann unað, sem beztur er
í heimi listarinnar: að njóta sam-
jæmis snilldar og vits. —
Snilld og vit og fegurð eru
þau orð er oftast koma manni
í hug við lestur „Fljótsins helga“.
En kærast varð mér kvæðið, sem
gaf bókinni nafn:
„Að haustnóttum einn ég að
heiman geng,
því harms míns og gleði bíður
hið myrka fljót, sem við flúð og
streng
svo fallþungum niði líður.
Það kom hingað forðum á móti
mér
hvern morgun í sóldýrð vafið.
í kvöld á það sefandi söng sem
ber'
xninn síðasta vordag í hafið.
Og geiglausum huga ég held til
móts
við haustið, sem allra bíður.
Og sefandi harmhljóð hins helga
fijóts
úr húminu til mín líður.
Eins veit ég og finn að það fylgir
mér
um firð hinna bláu vega,
er hníg ég eitt síðkvöld að hjarta
þér,
ó, haustfagra ættjörð míns trega.
- Niðursuða
Frh. af bls. 23
út í. Haldið þannig áfram þang-
að til vatnið er orðið volgt í
nottinum. Látið þá kalt vatn
renna í pottinn og gegnkælið
glösin. Þegar glösin eru orðin
alveg köld er lokið þétt aftur.
Oeymið niðursuðuna á köldum,1
þurrum og dimmum stað, hún
iná ekki frjósa. Aðgætið niður-
suðuglösin við og við og gáið að,
hvort lokin eru föst. Niðursoðinn
mat á að nota strax og glösin
hafa verið opnuð.
Notið aldrei skemmda niður-
suðu.
Haia iokið hjúkrunarkvennaprófi
- Er híjéSaaðferSln
Frh. af bls. 25
fyrst nokkra grein fyrir þvf,
hversu sú aðferð fellur að ís-
lenzkri tungu. Vegna beyginga
og hljóðbrigða eru orð tungu
vorrar síbreytileg að útliti, svo að
sama orðið á sér margar rit-
myndir. En ég hygg orðmynda-
aðferðina falla bezt að þeim
tungum, sem strokið hafa að sér
að • mestu f jölbreytileika beyg-
inga og hljóðbrigða, svo að rit-
: mvnd orðsins mætir auga og
grópast í minni lítt eða ekki
! oreytt. Við kunnum of lítil skil á
þeim aðferðum, sem við beitum,
en óþarft að bæta við fálmið.
! Hijoðaaðferðin er ekki einhlít.
H .n fellur ekki janfvel að hverri
tungu, hún hentar ekki öllum
börnum jafnvel, og ekki heldur
öllum kennurum, en á því veltur
mest. Á fyrsta og s:ðasta atriðið
minnist höfundur hvergi. Ef á-
kveðin kennsluaðferð lætur kenn
aranum illa, nær hann aldrei
kcstum hennar. Auðvitað þarf
kennaraefnið að fá þjálfun við
fleiri en eina kennsluaðferð, en
fæstir verða jafnvígir á margar.
Þetta eru ungar hjúkrunarkonur, sem fyrir skömmu hafa lokið námi í Hj úkrunarkvennaskólan-
um. Hjúkrunarkonurnar eru, talið frá vinstri í aftari röð: Margrét Þorvaldsdóttir, Helga Óskars-
dóttir, Bjarnheiður Sigmundsdóttir, Guðmunda Sigurðardóttir, Gyða Thorsteinsson, Sólveig Georgs-
dóttir, Elinbjörg Eggertdóttir og Jóhanna Stefánsdóttir. — í freimi rcð frá vinstri: Ehsabet íngólfs-
dóttir, Sóley Jónsdóttir, Erla Svavarsdóttir, Erla Páisdótíir, Sigrtður Ólafsdóttir, Þur ður Aðal-
steinsdóttir og Sigríður Theodóra Guðmundsdóttir.
(Ljósm. Asis).
M!
dssr i rnnrn
- Fisksöl
aí>
Frh. af bls. 25
nokkrar stelpur, sem urðum sam-
ferða, svo þetta var auðvelt. Og Cr'íí'lfy *
þegar við loks komum til bæjar- ^
ins, með hinar þungu körfur, vor- j
um við enn sendar ut um bæ- ^yRRA SUNNUDAG kl. 2 var um varð að svnja um skólavist
ínn meo somu byroarnar og g-1
mmssm
Menntaskó linn að Laugar- vegna þiængsla
vatni settur að viðstöddum kenn-
ströng fyrirmæli um, að skila
ekki lægri upphæð fyrir íisk-
inn cn tveim krónum. En tím- «rum’ ne~m °g_gestum
arnir voru aðrir þá“, bætti hún
brosandi við.
PARISAREFRÐ
Ein myndarlegasta fisksölu-
konan heitir Karla. Hún var svo
heppin árið 1950, að vinna verð-
laun í Ekstrablaðinu og fékk fyr-
ir þau ókeypis ferð tii Parísar.
Þetta er annað skólaárið og er
skólinn fullskipaður.
IiENNARASKIPTI
Sveinn Þórðarson, skólameist-
ari, flutti ræðu og skýrði hann
frá nokkrum breytingum, sem
orðið hafa á kennaraliði skólans.
Elsa Hansen, sem kenndi. dönsku
Að sjálfsögðu vakti hún eftirtekt síðastliðið skólaár er tekin við
í skemmtilegum þjóðbúningi sín-1 starí'í í Kaupmannahöfn. I henn- j
um. Tveim árum seinna fór Karla ar stað kennir dönsku Björn 1
í aðra Parísarferð og var þá sam- 1 Guðnason. •— Védís Bjarnadóttir,
ferða fulltrúum frá 16 atvinnu- j íþróttakennari, sem kenndi
greinum. Einnig í það sinn fékk stúlkum iþróttir, dvelur erlendis
hún ágæta ferð, er vakti mikið j vetur og tekur Þórey Guð-
umtal meðal fisksölukvennanna. j mundsdóttir við kennsiu.
Er hún var spurð, hvernig hún \
bjargaði sér í málinu. var ekki SKÓLAMEISTARABÚSTABIJR
bið á svari: _ | Skólameistarinn skýrði frá að
„Maður getur þc» komið fyrir skólameistarabustaður, sem byrj-
sig augunum enn. Með bendmg- að yar að reisa . fyrrahaust> væri
um og tilburðum komst eg a-
fram og þetta var ógleymanleg
ferð“.
IIAGSTÆÐ
NÁMSADSTAÐA
Skólameistari ávárpaði nem-
endur og benti þeim á þá hag-
stæðu námsaðstöðu sem þeir að
mörgu leyti heíðu og hvatti þá
til þess að hagnýta skóladvölina
vel, kappkosta námið og menn-
ingarlega framkomu. — Minnti
hann nemendur að lokum á kjör-
orð skólans, sem væ:u: Mann-
gi!di, þekking, atorka.
Fjölmenni var mikið við skóla-
setninguna. — Söng skólakórinn
undir stjórn Þórðar Kristleifs-
sonar.
VoSttilda
iB
BONN, 13. okt.: — Forsætisráð-
herra Japans, Yoshida, er nú
staddur í opinberri heimsókn í
Þýzkalandi. Er hann fyrsti
japanski stjórnmálamaðurinn,
sem til landsins kemur í slíka
nú orðinn íbúðahæíur og væri
hann seztur að í húsinu. Taldi
Og nú er Karla komin aftur hann að b^in| hussins hefði
á sinn stag 0g selur fisk. , gengið vel og að skolinn hefði heimsokn fra styrjaldarlokum. I
| „Ætti það að vera hornfiskar, eignazt góðan og vandaðan kvöld sat hann boð dr. Konrads
virðulega frú eða nokkrar rauð- skólameistarabústað. Við brott- Adenauers, kanslara.
sprettur handa húsherranum. Úr flutning skólameistara úr skóla- j ---------------------------------
nógu er að velja.“ | húsinu fengist nokkur aukning á
I Spyrji maður fisksölukonurnar heimavistarhúsrými, enda væri
hvaða listamaður hafi mótað þess mjög brýn þörf. — Bygg-
myndina af fiskikonunni í granít ingarmeistari við skólameistara-
er stendur sem tákn við skipa- bústaðinn er Benjamin Halldórs-
skurðinn innan um þær, keppast son.
I þær allar við að skýra frá full- j Ennfremur skýrði hann frá því
kominni vanþekkingu þeirra á' að í sumar og haust hefði verið
meistaranum. Með þessu móti unnið að grunni væntanlegrar
lýsa þær vanþóknun sinni á hon- migálniu skólans, þar sem m.a.
um, því þeim finnst myndin vera verða kennaraíbúðir, lestrarsalur
III.
Niðurstaða mín er sú, að hljóða
aðferðin standi óhögguð fyrir
gagnrýni Ölafs Gunnarssonar og
sé enn í góðu gildi, þar sem tung-
an sjálf hrindir henni ekki frá
sér sökum ósamræmis milli
framburðar og stafsetningar. ís-
lenzk timga gerir þetta ekki.
H'jóðaaðferðin fellur vel að
henni og léttir börnunum lestrar-
námið, ef henni er beitt af fullri
kunnáttu og innan skynsamlegra
takmarka.
Að lokum þetta eitt. Athuga-
semd mín er ekki skrifuð til þess
að gera greinarhöf. gramt í geði.
Hann hefur veitzt allóvægi-
lega að hljóðaaðferðinni og getur
því ekki þykkzt við athugasemd
lesanda, sem honum tókst ekki að
sannfæra. Markmið þessa grein-
arkorns er það eitt, að sýna kenn-
urum, sem lært hafa hljóðaað-
ferðina og beita henni, að þeir
eru alls ekki á þvílíkum villi-
götum, sem virzt gæti af grein
Ólafs Gunnarssonar.
Matthías Jónasson.
- Vesfra.eyjabréf
Frh. af bls. 19.
Með þessum framkvæmdum, sem
í ár heíur verið byrjað á, eru
aftur hafnar hafnarbætur í eystri
hluta hafnarinnar og þar notuð
að.staða, sem lítt hefur verið nýtt
á undanförnum árum, en kostaði
á sínum tíma stórfé að skapa.
Mikil og almenn ánægja er í
E''?jum með þessar framkvæmd-
ir og þykir mönnum hin nýkjörna
bæjarstjórn og hafnarnefnd hafa
snúist rösklega við aðkallandi
vanda.
Vestm.eyjum, 14. okt. 1954.
Bj. Guðm.
Aiifflýsingafeilmmg FW-
' V,
hlýtur verðlaun
klunnaleg og leiðinleg.
„MEIRA FJÖR í OKKUR“
„Það er meira líf í okkur. Við
líkjumst ekki kanónukúlunni
þeirri arna“, segir ein þeirra. Og
og kennslustofur. Er því verki
ekki lokið og myndi verða unnið
í grunninum eftir því sem t:ð
leyíir í haust.
Að öðru leyti verða starfshætt-
, , . ..... ... , ir skólans svipaðir og áður.
þær hafa rett fyrir ser, þvi mynd TT ,
r , ,, \ ......... Hann hefur sameigmlegt motu-
m gefur ekkert af hmm lifandi
ANSKA auglýsingatímaritið „Dansk reklame“ tilkynnti Flug-
félagi íslands nýlega að það hefði ákveðið að verðlauna aug-
lýsingamerki Flugfélagsins og veita því fyrstu verðlaun október-
mánaðar. Auglýsingamerki þetta var nýlega gert af danska teikn-
aranum Poul Kolind og sýnir það íslenzkan foss og þrjá hesta, sera
ber í fossinn. Yfir flýgur farþegaflugvél.
STERK ÁHRIF —
EINFOI/I) ÁLETRUN
persónulegu glaðværð
fisksölukvenna.
þessara
slíkra auglýsingamerkja teiknað-
| ar mánaðarlega í Danmörku, svo
neyti við Héraðsskólann og hefur Blaðið telur að óvenju sterk á- ' að samkeppnin er hörð. Auk þess
t einnig á leigu frá honum einn hrif séu fengin fram með hinum 1 sem verðlaunanna er getið í aug-
Það*"er verulega gaman að nemendabústað. íþróttakennara- freyðandi íossi og áhrifin verði Ivsingaritinu mun það sjá um að
kynnast þessum litla götustúf við skóli islancis veitir skólanum af- enn sterkari vegna skuggamynd- dreifa um 5000 auglýsingamerkj-
„Gömlu strönd“ sem er svo að- not af leikfimissal sínum. Fyrir anna af hestunum. Þar að auki er um til ýmissa kunnra fyrirtækja
laðandi fyrir skemmtiferðafólk- Þessi afnot og aðra fyrirgreiðslu litasamsetning góð og áietrun ein í Danmörku og verður það árang-
ið, aðeins vegna þess, að nokkr- Þakkaði skólameistari skólastjór- ( föld og smekkleg. ursríkt til kynningar á Flugfé-
þakkaði skólameistari skólastjór- föld og smekkleg.
ar ágætar konur hafa reynzt fær- um þessara skóla.
ar um að skapa hefðbundnar í vetur verða í skólanum 100 MIKILL IIEIDUR
venjur um svo einfaldan hlut nemendur og er það nokkur | Þetta er mikill heiður fyrir
eins og að selia nýjan fisk. aukning frá árinu áður. Nokkr- Flugfélagið, enda eru púsundir
laginu erlendis.
*
BF.ZT AÐ AUGLÝSA £
í MORGUNBLAÐIIW