Morgunblaðið - 03.12.1954, Blaðsíða 1

mijMh
16 síður
40. árgangur
277. tbl. — Föstudagur 3. desember 1954
Prentsmiðja Morgunblaðsins
ÐS-ATOK UM VISA
MEINUÐU ÞJÓÐA
inn
WASHINGTON 3. des. — Eisen-
hower forseti sagði á blaða-
mannafundi í dag að hann liti
svo á að Sameinuðu þjóðirnar
ættu að láta til sín taka mál
Bandaríkjamannanna ellefu, sem
fangelsaðir hafa verið.
Eisenhower sagði að hafnbann
á meginland Kína myndi hafa í
för með sér áhættu á styrjöld
og að hann vildi ekki taka á sig
ábyrgð í þessu efni nema með
því að heyra fyrst álit þingsins.
' Forsetinn sagði að-hinir fang-
elsuðu menn ættu rétt á því að
farið væri með þá sem stríðs-
fanga. Hann hvatti til þess að
gætt yrði varúðar í vandamáli,
sem kallað hefði verið fram af
ásettu ráði af kommúnistum.
Hann kvaðst finna til reiði og
gremju ekki síður en aðrir út af
fangelsisdómunum. — En hann
bætti því við, að karlmannlegast
væri að horfast í augu við ástand
ið með þolinmæði.
Ef það yrði nauðsynlegt fyrir
Bandaríkin að hefja styrjöld, þá
myndi það ekki gerast af skyndi-
ákvörðun hans sjálfs. — Hann
myndi leggja málið fyrir þingið,
eins og stjórnarskráin mælti
fyrir.
SAMNINGUK VIÐ
CHIANG KAI SHEK
Ákvörðunin um að málið verði
lagt fyrir Sameinuðu þjóðirnar
var tekin eftir að þjóðirnar, sem
börðust gegn kommúnistum í
Kóreu höfðu haldið fundi. Banda
ríkjamennirnir ellefu, sem fang-
elsaðir hafa verið, voru teknir
höndum að því er amerískar
heimildir herma, í Kóreustyrjöid-
inni.
Fulltrúi amerísku stjórnarinn-
ar sagði í dag að augljóst væri,
að Bandaríkin myndu krefjast
þess, að Sameinuðu þjóðirnar
tækju mál fanganna til meðferð-
ar.
Samningurinn um gagnkvæma
hernaðaraðstoð milli Bandaríkj-j
anna og Formósu hefur verið,
undirritaður í Washington. Sam-
kvæmt þessum samningi, sem'
gildir um óákveðinn tíma, telja (
Bandaríkin árás á Formósu jafn-
gilda árás á Bandaríkin sjálf. 1
hættulega veikur

S\i pmyndir ór þjé&rævi
Minningabók Thsrs Jensens
Valíýr Stafánsson skrásetti eitir frásegn hans
Píus XII.
VATIKANRÍKIÐ 2. des. — Píus
páfi XII er hættulega veikur.
Hjartað er veikt. Undanfarnar
vikur hefur hikstasjúkdómur
hans tekið sig upp að nýju og
uppköst hafa einnig þjakað hann.
Fyrir fjórum dögum kom hann
úr sumarleyfi og var þá hress,
en annir undanfarinna daga virð-
ast hafa haft áhrif á heilsufar
hans. Er óttazt að hjartað þoli
ekki hina miklu hiskta.
Páfinn er 71 árs gamall. Hann
hefur verið páfi í sextán ár.
Hörmulegur endir
knaltspyrnuleiks
BONN 2. des. — Sá hö*«nulegi
atburður gerðist í dag, að 18
menn fórust og yfir 50 manns
særðust í járnbrautarslysi í
Belgíu, en þeir sem fórust voru
flestir að koma af knattspyrnu-
kappleik, sem háður var í Lund-
únum á sunnudag. Knattspyrnu-
leikurinn var háður milli þýzku
heimsmeistaranna og brezka
landsliðsins, og lauk leiknum
með sigri Breta.
Um tólf þúsund manns fóru
frá Þýzkalandi til Bretlands —
hin fyrsta heimsókn af þessari
tegund síðan stríðinu lauk — til
þess að horfa á leikinn.
li irÉIIénir hoín ilúið
BERLÍN, 29. nóv.
ÞAÐ VAR tilkynnt hér í borg í dag, að á fyrstu níu mánuðum
þessa árs, hefðu samtals 156,000 flóttamenn frá löndunum
austan járntjalds, látið skrásetja sig hjá flóttamannastofnunum í
Berlín og annarsstaðar í Vestur-Evrópu.
Þrátt fyrir hinn ótrúlega trausta varnarvegg, sem umlykur
Rússland — Sovétríkin sjálf, og enda þótt allir þeir, sem tilraun
gera til þess að strjúka og nást aftur, séu umsvifalaust líflátnir,
tókst eigi að síður 4 til 5 einstaklingum að jafnaði á degi hverj-
um að strjúka þaðan á þessu tímabili, eða samtals 1.273 mönnum.
Fulltrúar flóttamannastofn-
ana hér álíta að frá því styrj-
öldinni síðustu lauk og til
loka yfirstandandi árs muni
heildartala þeirra flótta-
manna, sem komið hafa frá
löndum undir yfirráðum
kommúnista hvarvetna um
heim og látið skrásetja sig,
nema hér um bil sex milljón-
um. Þar eð margt af þessu
Framh. á bls. 2
IDAG, 3. desember, á 91 árs af-
rnæii Thor jensens, kemur út
minningabók þessa miKla athafna
manns. nann Kom sem kunnugt
er mjög við athafnasögu íslend-
inga. rsoKfeilsutgatan geiur bók-
ina ut. Er þetta iyrsta bindi bók-
arinnar og íjailar um timabiiið
fram til aidamóta. En þá hafði
hann dvalið hér á landi í 22 ár.
'lhor j ensen ólst upp við fá-
tænt og skort, missti ioður sinn
þegar hann var á 7. ári en faðir
hans, sem var byggingameistari,
varð eignaiaus í ijárhagshruni
Dana, er þeir höfðu beðið ósigur
í oiriðnum við Prussa árið 1864.
Hingað til lands kom Thor ný-
fermaur, en hann haiði þá í 4 ár
verið i heimavistarskóla fyrir fá-
tææa drengi í fæðingarborg sinni
Kaupmannahöfn. Gæti frásögn
hans um skólalífið þar orðið
þörf hugvekja fyrir uppeldisfræð
inga og skólamenn herlendis. —
Fyrir einkennilegar tilviljanir
reðst hann svo, sem verzlunar-
sveinn til danska selstöðumanns-
ins, Valdemars Brydes á Borð-
eyri og vann þar að mestu kaup-
laust í 6 ár. En síðan réðst hann
sem verzlunarstjóri til norska
kaupmannsins Johans Lange, er
rak verzlun í Borgarnesi.
Þar gerðist hann lærisveinn og
hollvinúr bænda og fjárríkasti
bóndi héraðsins samtímis verzl-
unarstjórninni. En fyrsta „sauða-
eign“ hans var fjallalamb, sem
góðvinur hans, Daniel á Þórodds-
stöðum í Hrútaíirði gaf honum.
Oft er um það kvartað, að
ýmsu leyti með réttu, hve upp-
vaxandi kynslóðin íslenzka hafi
fengið ófullkomna fræðslu um
fortið þjóðarinnar, áður en lifs-
kjörin breyttust hér á síðustu
áratugum. Frásögn þessa aldur-
hnigna íramkvæmda- og atorkú-
manns, lýsir ekki einasta einka-
lífi hans, heldur og líðan þjóðar-
innar á siðustu áratugum 19. ald-
arinnar. Lýsing Th. J. varpar
skýru ljósi yfir þessa erfiðleika-
tíma, sem nú eru mörgum
gleymdir.
Þessi frásögn Th. J. hefur verið
tekin saman m.a. til þess að ís-
lenzkir unglingar geti lært af
þvi, að láta ekki erfiðleikana
buga sig, heldur finna „kraftinn
í sjálfum sér“ til að standast þá.
Frá Borgarnesi fór Thor með
1000 sauði, sem hann seldi í Bret-
landi. Kom hann þannig fyrir sig
fótum til kaupmennsku á Akra-
nesi. Þar sannreyndi hann það,
í hversu erfitt það var að reka
verzlun í símalausu landi, ekki
sízt þegar högum verzlunar-
manna var svo háttað, að þeir
urðu möglunaraluast að sitja og
standa eins og erlendir umboðs-
menn þeirra og lánardrottnar
vildu vera láta. Slyppur og
snauður fór hann þaðan og
hraktist á vegum hinnar svo-
SVANIR
synda
á.venlunargöhim
LONDON 2. des. — Svanir syntu
á aðal verzlunargötum í borgum
í Yorkshireliéraði í dag. í mörg-
um húsum varð fólk-að hafast
við á efri hæðum vegna vatns-
flaums.
Víða óðu lögregluþjónar elg-
inn upp fyrir mjaðmiir er þeir
gerðu leit að börnum á flóða-
svæðinu.
Flóðin eru nú að sjatna.
Átla rlkl sfofna
bandalag Austur-
Evrópu
Thor Jensen.
nefndu „Vídalíns-útgerðar" til
Hafnarfjarðar. En þar endar þessi
sögukafli, sem nefndur er
„Reynsluár“, enda urðu þau
sannkölluð reynsluár hans.
! Sem betur fór fyrir þjóðina
lærði hún mikið af erfiðleikun-
um á ofanverðri 19. öldinni. —
Birta tók yfir athöfnum og fram-
förum hennar. Kaflinn af ævi-
sögunni, sem nú birtist leiðir í
ljós m.a., hvernig þessi danski
unglingur — af kynnum sínum
og samskiptum við íslenzka al-
þýðu — lærði að skilja hana
rétt og meta kosti hennar, svo
hann af eðlilegum ástæðum
valdi sér afstöðu réttum megin
í þjóðarbaráttunni, baráttunni til
sjálfsbjargar, sem var og er
kjarni hennar enn í dag
Kc, Carfhy vlttur
WASHINGTON, 2. des. — Öld-
ungadeild Bandaríkjaþings sam-
þykkti í dag vantraust á Mc-
Carthy í þrem liðum.
MOSKVA 3. des. — Malenkov
og Molotoff voru báðir viðstadd-
ir er fjögurra daga ráðstefnu
rauðu ríkjanna lauk með undir-
skrift yfirlýsingar í dag. í yfir-
lýsingunni segir að þjóðirnar átta
— Sovétríkin, Pólland, Tékkó-
slóvakía, Rúmenía, Búlgaría,
Ungverjaland, Austur-Þýzka-
land og Albanía — muni efla
hernaðarviðbúnað sinn, ef Par-
ísarsamningarnir verða sam-
þykktir.
í yfirlýsingunni er talað um
sameiginlega skipun á herstyrk
þátttökuríkjanna en engar nán-
ari skýringar eru gefnar. Er gert
ráð fyrir að fulltrúar þessara
þjóða komi saman síðar.
Togori tekinn
í londkelgi
SEYDISFIHÐI, 2. des. — Varð-
skipið Þór kom hingað í kvöld
með togarann Burke GY 285,
sem hann hafði tekið í landhelgi
út af Mjóaíixði kl. 12,15 í dag.
Togarinn var að veiðum rúma
sjóm'lu innan fiskveiðiíakmark-
anna og mun skipsijórinn hafa
játað brot sitt. Mál hans verður
annars tekið fyrir á morgun. — B.
Þýáalerrf - Bretland
LONDON, 2. des. — Bretar og
Þjóðverjar hafa ákveðið nýjan
landsleik í knattspyrnu, að þessu
sinni milli B liða og fer leikur-
inn fram þ. 23. marz n.k.
Gaallistnr
beygjo
Mendes-France
PARÍS, 2. des. — Utanríkismála-
nefnd franska þingsins hefir á-
kveðið að leggja til að Parísar-
samningarnir verði teknir til um-
ræðu í þinginu hinn 20. des.
Mendes-France hefir nú orðið
að beygja sig fyrir Gaullistum,
en þeir hafá lagt áherzlu á að
samningar við Rússa færu fram
jafnhliða samningunum við V.-
Þjóðverja. Mendes-France sagði í
dag, að samningar við Rússa
væru hafnir eftir venjulegum
diplomatiskum leiðum. Mendes-
France sagði, að Bandaríkjamenn
hefðu verið' því andvigir, að á-
kveðinn væri staður og stund
nýrra viðræðna við Rússa, en
hann kvaðst fyrir sitt leyti hafa
viljað fá Rússa til að taka á við-
fangsefnum Evrópu sem fyrst, og
þess vegna stungið upp á því, að
fundur „hinna fjóru stóru“ yrði
haldinn í maí n.k.
Nýlega fór sendiherra Rússa í
París á fund de Gaulles og til-
kynnti honum, að Rússar myndu
segja upp fransk-rússneska vin-
áttusamningnum frá árinu 1944
og viðskiptasamningnum frá því
í fyrra, ef Parísarsamningarnir
um endurvígbúnað Þýzkalands
verða staðfestir. Mendes-France
er nauðsynlegt að hafa stuðning
Caullista, ef Parísarsamningarnir
eiga a ðná fram að ganga og þess
eiga að ná fram að ganga og þess
að ganga skrefi Jengra en hann
lofaði í Washington fyrir
skömmu, með því að hefja samn-
inga við Rússa strax.
Mendes-France sagði að Banda
ríkin hefðu lofað að ábyrgjast að
samningurinn um Saar yrði
haldinn.