Morgunblaðið - 06.02.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 6. febrúar 1955
JBorgimírtaMib
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason írá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 6 mánuði innanlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
„Auðhrmgur" að verki
HÉ
[ÉR á landi hefur um sinn stað-
ið hörð barátta milli trygg-
ingafélaganna. Samkeppni þeirra
hefur farið svo út í öfgar, að það
er nú ljóst að í sumum tilfellum
hafa gífurleg undirboð um ið-
gjöld verið gerð. Svo mikil und-
irboð að engar líkur voru til að
tryggingafélagið gæti haft hag af
viðskiptunum. Slíkur háttur er
ekki heilbrigður og þegar allt
kemur til alls verður það ekki
tryggðum í hag að slíkur
skrípaleikur sé í þessum málum,
sérstaklega þar sem litlar líkur
eru að tryggingafélag, sem þann
ig hagar sér gæti fengið staðfesta
endurtryggingu á slíkum boðum
og því er hér orðið frekar um
happdrætti að ræða heldur en
heiðarlega tryggingu. En almenn
ingur fær ekkert að vita um, hve
traust endurtryggingin er.
Alþjóð fékk nokkra innsýn í
þann grunsamlega og skuggalega
leik, sem hér fer fram bak við
tjöldin, þegar tryggingafélögin
tilkynntu fyrir nokkru að nauð-
synlegt yrði að hækka iðgjöld bif
reiðatrygginga í Reykjavík og
fylgdi það þá með sögunni, að
iðgjöld hefðu verið svo lág að
félögin hefðu haft milljónatjón
af tryggingum þessum.
Það fer ekki milli mála að
þetta nýja viðhorf kom inn í
tryggingamálin, þegar fyrir-
tækið Samvinnutryggingar
tók til starfa. í stað þess að
reka starfsemi sína á réttmæt
um útreikningum tók það að
undirbjóða tryggingar hinna
félaganna, m. a. með svonefnd
um bónusum sínum o. fl. Þetta
virðist það aðeins hafa gert
eins og siður er „auðhringa“-
fyrirtækja til þess að komast
inn á markaðinn. Svo þegar
unum það réttmætt að lækka ið-
gjöld bifreiða í sveitum. En gegn
þessu snerust Samvinnutrygging
ar. Nú höfðu þær skyndilega eng
an áhuga á að gæta hags vá-
tryggjendanna!! Hin háa bif-
reiðatrygging í sveitunum var
svo óréttmæt að Almennar trygg
ingar gengu á undan í fyrra með
að lækka bifreiðaiðgjöld úti á
landi um 40%, en þá loks hrukku
Samvinnutryggingar við og buðu
álíka mikinn „bónus“.
Það er einnig vitað að Sam-
vinnutryggingar hafa reynt að
undirbjóða tryggingar frysti-
húsa þeirra sem eru í Sölu-
miðstöð Hraðfrystihúsanna, á
vörubirgðum og útflutningi.
Nú er það vitað að kaupfélög
úti á landi eiga einnig nokkur
hraðfrystihús sem tilheyra
Sambandi íslenzkra samvinnu
félaga. Ekkert hefur heyrzt
um það að Samvinnutrygging
ar hafi lækkað tryggingarið-
gjöld þeirra. Þess vegna er
ekki nema eðlilegt að sú spurn
ing sé lögð fram, hvort frysti-
hús S.Í.S. njóti verri trygg-
ingakjara heldur en þau frysti
hús sem eru frjáls gerða sinna
og geta valið um vátryggjend
ur?
Hér skulum við ekki stað-
hæfa um þetta að sinni, aðeins
spyrjum hvort hin óheiðarlega
samkeppni gangi svo út í öfg-
ar? Hvort þau fyrirtæki, sem
eru bundin við Samvinnu-
tryggingar vegna þess að þau
tilheyra Sambandinu, njóti
verri kjara, en hin sem eru
frjáls að vali? Og um leið er
spurt, hvort slíkt sé gert til
hagsbóta fyrir viðskiptamenn
kaupfélaganna?
Brunabótafélag íslands var
Lögmaftir Færeyja
þakkar
SENDIHERRA Dana, frú Bodil
Begtrup, hefur að beiðni lög-
manns Færeyja, beðið utanríkis-
ráðuneytið að færa Slysavarna-
félagi íslands og öllum þeim, sem
hlut áttu að björgun skipverja á
togaranum „Agli rauða“ þakkir
landsstjórnarinnar í Færeyjum.
Var fylgzt með fregnum af björg-
unarstarfinu af lifandi áhuga í
Færeyjum og þykir öllum mikið
til þessa afreks koma._
Áframhaldandi
frosti spáð
í DAG er enn búizt við áfram-
haldandi frosti hér á landi, enda
er norðaustan áttin allsráðandi.
Spáð var 11 stiga næturfrosti hér
í Reykjavík. Það er svipað frost
og var í fvrrinótt.
í gærdag var kaldast hér á
landi á Þingvöllum. Þar mældist
12 stiga frost. f Möðrudal var 10
stiga frost og á Akureyri 9. Á
Norðaustuilandi var talsverð snjó
koma, en bjart veður á Vestur-
og Suðurlandi Geta má þess,
að á miðum togaranna var í gær
hið bezta veður.
Byrjaði að syngja,
áður en hún gat talað
Þuríður Pálsdóttir í hlutvcrld Neddu
II Pagliacei44 í fyrsta skipi í kvöld
M. yjJ
í KVÖLD tekur Þjóðleikhúsið | langt á ítalíu — 1 Mílanó. f síðara
aftur upp sýningar á óperunum
„I Pagliacci" og „Cavalleria
rusticana" eftir einnar viku hlé,
sem varð á sýningum þeirra
vegna brottfarar sænsku óperu-
söngkonunnar Stinu Brittu Mel-
ander. Vegna hinnar miklu og
stöðugu aðsóknar að óperunum
var horfið að því ráði að fá ís-
lenzka söngkonu í hlutverk ung-
frú Melander, Neddu, í „I Pagli-
acci“ og hefir Þuríður Pálsdóttir
tekið það að sér, en eins og kunn-
ugt er, fer hún einnig með hlut-
verk Lolu í Cavalleria rusticana.
EIN BEZTA OG VINSÆLASTA
SÖNGKONA OKKAR
Þuríður Pálsdóttir er viður-
kennd ein bezta söngkona okkar,
og mjög vinsæl er hún. Hún hefir
stundað söngnám bæði hér heima
og tvisvar hefir hún dvalizt ár-
uu andi ibrifar:
R1
Sækir svefn á Neytenda-
samtökin?
|EYKVÍKINGUR“ hefir orðið:
„Velvakandi sæll!
Fyrir tveimur árum var stofn-
að til félagsskapar hér í bæ, sem
kallaður var Neytendasamtökin.
Skyldi hann hafa það að mark-
miði að gæta hagsmuna neyt-
enda í hvívetna, helzt að
það hefur náð allmiklum stofnað með lögum árið 1924 til
fjölda tryggjenda, þá hefur þess að skapa íslenzkt félag sem
þessu fyrirtæki farið eins og hefði bolmagn til að taka að sér |
einnig er venja um „auð- hinar áhættusömu brunatrvgg-
ingar. Með þessu voru trygging- 1
arnar teknar inn í landið. Félag
ið hefur starfað sem gagnkvæmt.
tryggingafélag. Það eru sveita-
því er varðar
og verðlagningu og almenna
þjónustu til handa almennings
frá hendi framleiðenda og verzl-
unarfyrirtækja. Mátti í ýmsu sjá
raunhæfa viðleitni samtakanna
til að gegna þessu þarfa hlutverki
og mun almenningur hafa hugsað
gott til áframhaldandi árangurs
af starfi þeirra. En einhverra
hluta vegna hefir sýnilega þegar
dofnað yfir þessum ungu samtök-
um. Hvað veldur? — Er búið að
kippa öllu í lag, sem lagfæringar
þurfti við? — Ég held að svo sé
því miður ekki.
Anzi hlálegt.
HVERSVEGNA eru verðmið-
arnir horfnir? — ég sá þarna
marga stóra og stæðilega gólf-
lampa — hvað skyldu þeir kosta?
— Ég sá aðeins nöturlega smá-
spotta, sem einhver miði hafði
augsýnilega hangið í þarna á
lömpunum ofanverðum en nú var
þar ekkert, hvorki verðmiði né
hringa“-fyrirtæki, að það
missir allt í einu áhugann fyr-
ir hagsmunum viðskiptamann
anna og verður þá fylgjandi ----------------- ......- | til haeræðis fvrir kauDendur Var
iðgjaldahækkun. og bæjarfélögin sem eiga félagið \ . g . J P ' .
í kringum þessa starfsemi hef- og eftir að það hefur getað safn •l® nv® gengl svo ang a emm
. .. .. . . ......... . . sprst.akri vpr7.1nn raft.flpkir.vpr/.l-
Dýrðin úti,
ITT af því, sem Neytendasam-
tökin létu til sín taka skömmu
eftir, að þau hófu starfsemi sína
voru verðmerkingar í verzlunum,
E'
ur fyrirtækið reynt að koma því
orði á að, að það eitt allra fyrir-
tækja hugsi svo um hag vátryggj
enda, að undirboðin hafi verið
gerð til þess eins að veita mönn-
um heiðarlega lækkun. En mál
þetta hefði þó ekki verið gert að
umtalsefni hér, ef blað Framsókn
arflokksins og SÍS hefði ekki nú
hvað eftir annað rekið svæsinn
áróður, þar sem það reynir að
koma þeirri hugmynd inn hjá
lesendum sínum að Samvinnu-
tryggingar s'u eina trygginga-
íélagið sem vi!ji hag tryggðra.
Við þetta er það sérstaklega
að athuga, að Samvinnutrygging
ar hafa ek’:i verið fúsar til að
lækka alls staðar vátryggingaið-
gjöld sin. Þar sem þær hafa náð
öruggum tökum á tryggingunum
hefur það komið í ljós að þær
hafa haft tilhneigingu til að
halda iðgjöldunum uppi.
í sveitunum hafa Samvinnu-
tryggingar haft betri aðstöðu en
nokkurt annað tryggingafélag,
þar sem kaupfélögin út um allt
land eru látin annast alla inn-
heimtu.
Nú hefur það verið ljóst að tjón
á bifreiðum eru ekki eins mikil
í dreifbýlinu eins og í bæjunum.
Þess vegna þótti tryggingafélög
að all-miklum sjóðum hefur þeim
m. a. verið ætlað að veita tryggj
endum stuðning.
Þrátt fyrir það að Brunabóta-
félagið hefur verið gagnkvæmt
tryggingafélag, mætti segja eins
konar samvinnufélag hefur
sérstakri verzlun, raftækjaverzl
un í hjarta bæjarins voru veitt
verðlaun, virðulegasta heiðurs-
skjal, fyrir bezta frammistöðu í
þessu efni. Jú, ekkert var við því
að segja út af fyrir sig, það kunni
að örva aðra til eftirbreytni. —
vöruvöndun annað — anzi hlálegt! En svona
er þetta langvíðast — nema auð-
vitað þar sem útsölurnar eru ann
ars vegar* þar gleymist ekki að
gefa til kynna kjaraverðið, svart
á hvítu! — Ég held, að Neytenda-
samtökin megi fara á stúfana á
ný. — Reykvíkingur“.
Tvær leiðréttingar.
SÚ fyrri er frá Akranesi:
„í pistlum blaðsins „Úr dag-
lega lífinu“, er Almar skrifar
þriðjudaginn 25. jan. s.l., vil ég
benda á eftirfarandi bagalega mis
sögn. Þarna er rækilega getið um
erindi Guðrúnar Stefánsdóttur,
blaðamanns, um daginn og veg-
inn, er hún hafði þá nýlega flutt.
M.a. er það haft eftir blaðamann-
inum, að veturinn 1881—82 hafi
frosthörkurnar orðið svo miklar,
að gengið hafi verið af Akranesi
til Reykjavíkur.
Það er nauðsynlegt að leiðrétta
svo fjarlægar fullyrðingar.
Hvorki þennan vetur, né neinn
annan sem sögur fara af, mun
Hvalfjörður hafa vei’ið genginn á
ísi utar en frá Kalastaðakosti og
yfir á eyrina á móti, eða þvi næst
« m' , , . i En nú er dýrðin úti. Ég veitti
„samvinnu“-blaðið Timinn ekki , *
séð ástæðu til að viðurkenna þá
samvinnu, heldur þvert á móti
ráðizt harkalega á félagið og ver
ið uppi með óheiðarlegan áróður
fyrir annað samvinnufélag, en
sá er munurinn aðeins að það
félag sem Tíminn heldur ákaft
fram er eitt dótturfyrirtækið í
peningavaldi S.Í.S.
Til þess að hrinda Brunabóta-
félaginu út af tryggingamarkaðn-
um hafa Samvinnutryggingar nú
byrjað nýja herferð undirboða
út um sveitir landsins. Verður
að teljast mjög vafasamt að slík
undirboð séu gerð með hagn-
að í huga. Virðist annað og meira
vaka fyrir félaginu en að gæta
hags tryggjendanna. Aðalatriðið
virðist , fyrir það, að ná sem
fyrst öruggri aðstöðu, hvað sem
það kostar i fjárútlátum. Slík
auðhringastarfsemi er ekki til
hags, hvorki fyrir þjóðfélagið í
heild né neitt einstakt sveitarfé-
lag.
þessu sérstaka athygli, af því að
mér lék hugur á að vita verð á
vissum hlut er ég sá í sýningar-
glugga umræddrar verðlauna-
verzlunar — að kvöldlagi löngu
eftir lokunartíma verzlana.
skiptið, árið 1952, hafði hún að
kennara eina hina frægustu söng-
konu ítala, Linu Pagliughi, sem
er jafnframt eiginkona Primo
Montanari, söngvara og söng-
kennara, sem dvalizt hefir hér
í Rvík í vetur við söngkennslu.
Hér heima hefir hún iðulega
komið fram á söngskemmtunum
og tónleikum og ávallt verið
mjög vel tekið. Mikla hrifningu
vakti söngur hennar í „Miðl-
Þessi mynd var tekin af Þuríði
Pálsdóttur á lokaæfingu í Þjóð-
leikhúsinu í gær í gerfi Neddu.
inum“, sem sýndur var 1 Iðnó
fyrir þremur árum — það mun
hafa verið í fyrsta skipti, sem
hún kom hér fram á sviði.
EFTIR LOKAÆFINGU
í GÆR
í gærd. um 3 leytið leit ég inn
í Þjóðleikhúsið rétt um það bil,
sem lokaæfingu á „I Pagliacci"
var að ljúka. Þuríður Pálsdóttir
var varla búin að taka af sér
leikhúsfarðann og skipta um föt,
er ég bankaði á dyr og gægðist
inn í búningsherbergi hennar.
Það er fullt af búningum og
hverskyns tilfæringum og á borð-
inu sé ég m, a. skrínukost, sem
söngkonan hefir tekið með sér að
heiman. Hún hefir verið að æfa
síðan snemma í morgun og mátti
ekkert vera að því að fara heim
í mat.
HVAÐ ÆTTI ÉG SVO
SEM AÐ SEGJA?
— Þetta hefir hlotið að vera
nokkuð hörð skorpa fyrir yður,
að æfa svona heilt aðalhlutverk
í skyndi?
—Já, þetta hefir verið stutt-
ur tími, sem ég hefi haft — rétt
ein vika. — En í öllum bænum
þar sem sæsíminn liggur nú yfir ■ farið þér nú ekki að skrifa neitt
fjörðinn. Má því nærri geta, hve Jmikið um mig. Mig langar helzt
fjarri lagi það er, að gengið hafi itil, að koma mér undir koddann
verið á mannheldum ís af Akra-
nesi beint til Reykjavíkur. — Með
þökk fyrir birtinguna. — Ó B. B.,
Akranesi."
Gagnleiðrétting.
VIÐ athugasemd Ó. B. B. af
Akranesi skal það tekið fram
að í þætti þessum var ekki átt
við frosthörkurnar 1881—1882
heldur frosthörkur þær, er komu
skömmu eftir nýár veturinn 1880
—1881. Né heldur var átt við, að
gengið hafi verið „beint" af Akra-
nesi til Reykjavíkur, eða þá leið,
sem „Eldborgin" fer nú, en geng-
ið mun hafa verið með ströndum
fram á ís. Hér virðist því vera
um misheyrn eða misskilning að
ræða af hálfu Ó. B. B.
Hvað viðvíkur heimildum mín-
um voru þær: blaðið „ísafold" frá
þessum tímum og „Árbækur
Reykjavíkur“ (Jón Helgason,
biskup). — G. St.“
minn, þegar ég sé eitthvað á mig
minnzt í blöðunum. — Og hvað
ætti ég svo sem að segja?
— Jú, auðvitað hefi ég gaman
af að syngja, það hefir verið mitt
líf og yndi, síðan ég man fyrst
eftir mér. Ég kunni víst mörg
lög áður en ég gat talað eitt ein-
asta orð. Ég syng fyrst og fremst
af því að ég hefi svo mikla un-
un af því sjálf — eiginlega er
það ekkert frásagnar vert eða
frækilegt.
ÍTALÍA — SÖNGSINS LAND
Nei, söngkonunni finnst hún
ekkert erindi eiga í blöðin. Við
röbbum lítilsháttar um Ítalíu, hið
sólríka söngsins land. — Þar er
dásamlegt að syngja og vera til,
segir Þuríður.
Já, það ber flestum listamönn-
um saman um — en nú tef ég
ekki lengur. — Sælar og til ham-
ingju með kvöldið í kvöld — og
íramtíðina. sib.