Morgunblaðið - 31.03.1955, Síða 9

Fimmtudagur 31. marz 1955
MORGUNBLAÐ3B
9
Dr. Einars Arnórssonar
minnst á Alþingi
VIÐ setningu þingfundar Sam-
einaðs þing í gær, minntist Jör-
undur Brynjólfsson forseti, Ein-
ars Arnórssonar fyrrv. hæsta-
réttardómara og ráðherra, sem
lézt s.l. þriðjudag. Mælti forseti
Alþingis á þessa leið:
IGÆR varð bráðkvaddur að
heimili sínu hér í bænum
dr. Einar Arnórsson fyrrv. ráð-
herra og alþingismaður 75 ára
að aldri, og vil ég minnast þessa
þjóðkunna og gagnmerka manns
nokkrum orðum, áður en fundar-
störf hefjast.
Einar Arnórsson var komin af
bændaættum í Árnessýslu, fædd-
ur 24. febrúar 1880, að Minna-
Mosfelli í Grímsnesi, sonur Arn-
órs bónda þar Jónssonar bónda
að Neðra-Apavatni Jónssonar og
konu hans Guðrúnar Þorgilsdótt-
ur bónda á Stóruborg í Gríms-
nesi Ólafssonar. Hann braut-
skráðist úr lærða skólanum í
Reykjavík 1901 og lauk lagaprófi
asti maðurinn, sem fór einn með
það embætti. Gegndi hann því frá
4. maí 1915 til 4. janúar 1917, en
var skipaður kennari í lagaskól-
anum hér 1908 og prófessor í há-
skólanum 1911, þegar hann var
stofnaður. Árnesingar kusu hann
á þing 1914, og var hann fulltrúi
þeirra til 1919. Á því tímabili
varð hann ráðherra íslands, síð-
asti maðurinn, sem fór með það
embætti. Gegndi hann því frá 4.
maí 1915 til 4. janúar 1917, en
þá var fyrst komið hér á fót
þriggja manna ráðuneyti. Þegar
Einar lét af ráðherraembætti, tók
hann aftur við prófessorsembætti
sínu í háskólanum og hafði það
á hendi til 1932. Um fimm ára
skeið á þeim árum, 1923—28 var
hann jafnframt skattstjóri í
Reykjavík og í niðurjöfnunar-
nefnd bæjarins 1928—32. Árið
1932 var hann skipaður dómari
í hæstarétti og gegndi því em-
bætti fyrst til 1942, en þá var
hann undir árslokin skipaður
dóms- og menntamálaráðherra í
ráðuneyti dr. Bjöms Þórðarsonar
og hafði það embætti á hendi til
21. sept. 1944. Tók hann þá aftur
samdægurs við hæstaréttardóm-
araembættinu og gegndi því tæpt
missiri, til 5. apríl árið eftir, en
þá var honum veitt lausn frá því.
Eftir það gerðist hann hæstarétt-
arlögmaður og starfaði að mál-
flutningi allt til æviloka. Auk
þingmennsku fyrir Árnesinga,
sem áður er getið, hafði hann á
hendi þingmennsku fyrir Reyk-
víkinga á árunum 1931—32, en
sagði af sér, þegar hann var skip-
aður dómari í hæstarétti. Að
meðtöldum þeim tíma, er hann
ast í utanþingsstjórninni, átti
hann alls sæti á 13 þingum.
Snemma komu í ljós óvenju
miklar og fjölhæfar gáfur Einars
Arnórssonar og atorka, að hverju
sem hann gekk, skarpur skilning-
ur, trútt minni og rökrétt hugs-
un. Þessir hæfileikar hans komu
að góðu haldi, bæði í stjórnmála-
starfsemi hans og ekki sízt í
-þeirri sérgrein, er hann lagði
fvrir sig, lögfræðinni. Það mun
ekki leika á tveim tungum, að
hann hafi verið einhver mesti
lagamaður, sem uppi hefur verið
á íslandi, fyrr og síðar, og rit-
smiðar hans í þeirri fræðigrein,
svo sem fjöldi vísinda- og
kennslubóka og annarra rita,
margvíslegs efnis, sem of langt
yrði hér upp að telja, bera vitni
óvenju eljusömum og ritfærum
afkastamanni. Um ríkisréttindi
íslands og réttarstöðu þess ritaði
hann bækur, sem urðu þjóðinni
leiðarstjörnur í sjálfstæðisbar-
áttu hennar. Hann átti sæti í
samninganefndinni við Dani um
sambandsmálið 1918, og mun þar
ekki hafa átt síztan þátt í því,
hver árangur náðist íslending-
um til handa. Allir ljúka upp
einum munni um, að hann hafi
verið frábær kennari, ljós í fram-
setningu allri og rökvís, og víst
er um það, að enginn maður gekk
betur fram í því en hann að
fegra og hreinsa íslenzkt laga-
mál, né varð meir ágengt í því
efni, enda var hann íslenzku-
maður góður og ritaði öðrum
fremur hreint og meitlað mál.
Hann samdi marga lagabálka svo
sem um réttarfarsmál, og bera
þeir fagurt vitni ritieikni hans,
framsetningargáfu og öruggri
meðferð íslenzkrar tungu. Rit-
störf hans voru ekki einskorðuð
við lögfræðileg efni. Hann var
einnig afkastamikill rithöfundur
á sviði íslenzkrar sagnfræði,
samdi vísindalegar ritgerðir um
þau efni, og hafði á hendi út-
gáfustarfsemi í þeirri grein, var
m. a. forseti Sögufélagsins síð-
ustu 20 árin.
Einar Arnórsson á mikið og
merkilegt ævistarf að baki sér.
íslendingar eiga þessum þjóð-
holla og mikilhæfa atorkumanni
mikið upp að inna og munu lengi
búa að verkum hans.
Ég vil biðja þingheim að votta
minningu Einars Arnórssonar
virðingu sína með því að rísa úr
sætum.
Ég heimsæki ungan prest , ..
sr. Bjurno Sigurðsson nð Mosfelli
Ingi R. Jóhannsson Rcyksa-
víkurmeistari í annað sinn
í GÆRKVÖLDI lauk biðskákum
í síðustu umferð í meistaraflokki
skákþings Reykjavíkur. •— Urðu
úrslit þau ?ð Ingi R. Jóhannsson
vann Ólaf Einarsson. Freysteinn
Þorbergsson vann Eggert Gilfer
og jafntefli gerðu Jón Þorsteins-
son og Guðjón M. Sigurðsson og
Jón Pálssvn og Arinbjörn Sig-
urðsson.
Röð keppenda var þannig:
1. Ingi R. J íhannsson 5 vinningar
2—3 Arinbj. Guðmundsson 4 Va v.
2—3 Jón Þorsteinsson 4% v.
4. Guðjón M. Sigurðsson 4 v.
5—6 Jón Pálsson 3% v.
5—6 Eggert Gilfer 3M> v.
7. Freysteinn Þorbergsson 3 v.
8. Ólafur Einarsson 0 v.
Með sigri sínum í gærkvöldi
tryggði Ingi R. Jóhannsson sér
sæti Reykjavíkurmeistara að
þessu sinni. Síðan Ingi byrjaði að
tefla í meistaraflokki, hefur hann
ætíð staðið mjög framarlega í
flokki og getið sér hið bezta orð
fyrir taflmennsku síná. Árið
1953 varð hann þriðji í Reykja-
víkurmótinu og í Landskeppn-
inni sama ár varð hann 8. og í
Á DÖGUNUM skrapp ég í heim-
sókn til sr. Bjarna Sigurðssonar
prests að Mosfelli í Mosfellssveit.
Hann er nem kunnugt er, fyrr-
verandi samstarfsmaður minn við
Morgunblaðið, kom í þjónustu
blaðsins sem fréttamaður, þegar
hann hafði lokið lögfræðiprófi.
Þó Bjarni sé að eðlisfari fáskipt-
inn maðu>- og iafnvel dulur,
komst ég brátt að raun um, að
þessi ungi lögfræðingur er
óvenjulegur maður á marga
lund, gerhygli hans er sjaldgæf
og vandaðij1" er han.n í hvívetna
svo af ber. En saga hans eftir að
hann lauk guðfræðiprófi í fyrra-
vor, er alkunn. Fyrir sérstök at-
vik hafði ég ekki komið því í
verk áður, að heimsækja þennan
fyrri samstarfsmann minn. Lék
mér að sjálfsögðu forvitni á, að fá
að vita, hvernig hann unir sér í
hinni nýju stöðu. Hann var kos-
inn prestur að Mosfelli 13. júní
síðastliðinn. Samtal okkar að
þessu sinni var á þessa leið:
PRESTSVERK BJARNA
SIGURÐSSONAR
— Ég þjóna þessum kirkjum,
segir sr. Bj irni Lágafells, Braut-
arholts og Viðeyjarkirkju. En
í Viðey er aðeins ein fjölskylda
sem á kirkjusókn þangað. Auk
þess er ég settur til að þjóna
Þingvallakirkju og messa þegar
svo ber undir að Reykjalundi í
Mosfellssveit og að hæli Reykja-
víkur að Arnarholti á Kjalar-
nesi.
Sem ungur prestur hef ég síð-
an ég kom hingað, lagt áherzlu
á að húsvitja á svo mörgum
heimilum, sem ég hef haft tíma
til. Fyrirrennari minn, sr.
Hálfdán Helgason lagði mikla
áherzlu á húsvitjanir. Sú var
reynzla hans að á þann hátt
komst hið innilega samband á
milli prests og sóknarbarna sem
þarf til þess að prestarnir kynn-
ist safnaðarfólkinu og fylgist með
í lífi þess og starfi sem vera ber.
BARNASTARFIÐ
MERKUR LIDUR
Á undanförnum árum hefur
barnastarfið innan Þjóðkirkj-
unnar farif mjög í vöxt. Sam-
starfið við börnin hefur mér
reynzt, síðan ég kom hingað,
sérstaklega aðlaðandi og gagn-
legt fyrir prestsstarfið. Aðsókn
að barnaguðsþjónustunum er
mjög góð. Er auðséð að börnin
hafa áhuga á þeim, svo og for-
eldrar þeiira. Finn ég glöggt að
þessi þáttur starfs míns nýtur
ekki aðeins vinsælda heldur veru
legs stuðnb gs frá hendi heimil-
anna. Enda fengist það ekki stað-
ist að öðrum kosti.
HÚSVITJANIR OG SAM-
BANDIÐ VIÐ SÓKNARBÖRNIN
Samtímis sem ég húsvitja á
Sr. Bjarni Sigurðsson
að læra utanað, hef ég með mér
vélrituð á blöðum. Þau vers sem
börnin ekki kunna, sem þau hafa
nú vélrituð bið ég þau að læra
þangað til við hittumst næst.
Víðast hr ar á heimilunum' eru
miklar góðgerðir framreiddar, þó
að sjálfsögðu sé ekki ástæður eða
tími til að þriggja þær allar.
Oft nota börnin vei þann tíma
sem ég staidra við á heimilun-
um, til að læra þau vers sem
ég hef sett þeim fyrir. Rjóð af
ákafa fara þau þá með þessi nýju
vers sín, áður en ég fer. Það
hefði verið mikið tap fyrir mig
að missa af að horfa á þessi
tindrandi barnsaugu og heyra
þessar sakiausu varir hafa yfir
falleg kvöldvers sín.
— Er T.ágafellssókn ekki að
nokkru leyti í iögsagnarumdæmi
Reykjavíkur?
— Jú, segir Bjarni, Smálöndin,
Selásinn og Árbæjarblettirnir
eru þar og nokkur heimili í
nánd við rafstöðina, alls eru
þetta á annað hundrað heimili.
Ég held barnasamkomur við og
við í Brúarlandsskólanum og
hjón í Smálöndum iána stofuna
sína fyrir barnasamkomur þar.
Á Selásnum er komið upp nýtt
samkomuhús, sem Selásbúar og
íbúar Árbæjarbletta hafa komið
sér upp.
Stöku smnum hela ég iika
barnasamkomur í Brautarholts-
kirkju og í Þingvallakirkj u. Hélt
ég barnasamkomu í sumar, sóttu
bændur, sem áttu jeppa, börn-
in til kirkjunnar á afskekkt-
ustu bæi sveitarinnar. Flest eru
börnin, sem þessar samkomur
sækja á aldrinum 4—10 ára. Sum
eru jafnvel yngri og nokkru börn
á fermingcraldri seækja þessar
samkomur í hvert skipti.
OFT TAPAR KIRKJAN AF
FERMINGARBÖRNUNUM
Með barnastarfinu
Haustmótinu sama ár varð hann
í 3.—5. sæti. Árið 1954 var hann
Reykjavíkurmeistari og í Lands-
keppninni sama ár komst hann heimiiunum tek ég manntal,
í annað sæti. Hann var einnig í Þ- e- s. fkrifa upp í sérstaka
skáksveitinni á s.l. ári, sem fór Þók sóknarmannatal, skrá yfir
til Amsterdam og hlaut þá 35% heimilisfó'kið. Það er ekki leng-
vinninga. Tngi er aðeins 17 ára ur lagaskylda að prestar taki
sumsstaðar að af landinu að ferm
ingarbörnin stofni með sér félags
skap undir forystu prests þeirra,
sem miðar að því að tengja þau
kirkjunni. Þess eru dæmi að
unga fólkið haldi þannig upp á
fermingardaginn sinn, að vera til
altaris árxlega, svo að þeirra
fyrsta altarisganga verði ekki
hin síðasta, eins og alt of oft
hefur viljað við brenna. Hér or
greinilega vísir að því sem koma
skal.
Hvernig er efnahag almenn-
ings farið hér um slóðir meðal
sóknarbarna þinna?
EFNAHAGUR GÓÐUR —
ENGIN DRYKKJUSKAPAR-
ÓREGLA
Efnahagur virðist vera góður
og almennur menningarbragur
er í daglegri umgengni almenn-
ings. Áberandi drykkjuskapar-
óregla þekkist hér ekki.
Almennt menningarfélag er
starfandi í Lágafellssókn og er
beinn styrkur fyrir kirkjuna að
þessum félagsskap, þar sem er
kvenfélag sóknarinnar. Formaður
þessa félags er frú Helga Magn-
úsdóttir að Blikastöðum. Margar
konur leggja fram krafta sína
beint í þágu kirkjunnar og ann-
ara góðra málefna. Er þessi fé
lagsskapur starfandi og lifandi
með miklum þrótti. Þar er ekki
beðið eftir öðrum, að þeir hefj-
ist handa, um sitthvað, sem að
gagni má koma, heldur eru kon-
urnar ótrauðar að ganga fram
fyrir skjöldu og leggja sjálfar á
sig það erfiði og það starf, sem
framkvæmdir þeirra kosta.
MERKAR ÞJÓÐMINJAR
í VIÐEY
Þó að ég sé ekki orðinn kunn-’
ugur í Viðey, hef ég það á til-
finningúnni, að mörgum fer líkt
og mér, að þegar þeir koma í
eyna, þá verða þeir fyrir svo
sterkum áhrifum frá fornum
dögum, að engu er líkara en eyj-
an búi yfir andblæ liðinna daga.
Menn geta orðið svo gagnteknir
af fortíðinni þar, að þeim finnist
þeir geti átt von á, að Skúli
gamli fógeti eða samtíðarmenn
hans mæti sér þarna á förnum
vegi.
Vegna þess að húsakynnin eru
enn þau sömu og voru uppistand -
andi á dögum Skúla og voru upp-
runalega gerð fyrir tilstilli hans,
væri það illa farið, að húsum
hans yrði ekki vel og sómasam-
lega haldið við. Ég sá það í sum-
ar er ég kom í eyna, að hin forna
kirkja, sem hefir staðið þar frá
því á dögum Skúla, er farin að
leka. Viðbúið er að þar sem leki
er kominn í þakið, er viðgerðar
þörf. Eins geta menn búizt við
að „Stofunni“ sé hætt við
skemmdum, fái hún ekki vandað
eftirlit, þar eð búið er þar í að-
gamall.
slíkt manr.tal. en ég finn að sam-
hliða manntalinu kemst ég auð-
veldlegar í persónulegt samband
við heimilisíólkið, ungt og
gamalt. Þegar ég spyr börnin
t. d. um nafn þeirra og aldur,
marz: — hvar þau séu fædd o. s. frv.,
EnfjjinSi 3?!l gamalt. Þegar ég spyr börnin leuz^u kirkjunni i dag. Margar YflCllrbé.lðf
Ágætis veður hefur verið hér hlaupa jafnan yngstu börnin til u þessum aldri. En ekki mun afla vel
ínnan ís
lenzku þjóðkirkjunnar er víða ejns fáum herbergjum. Ung hjón
farið vel af stað og giftusamlega, hafa búið í gömlu Viðeyjarstofu
En upp úr fermingunni hverfa síðustu ár. Eru þau hin viðfeldn-
unglingarnir kirkjunni, þvi mið- ustu, og virðast vera þrifin og
ur, einmitt á þeim tíma sem þau snyrtileg í bezta máta.
þurfa hennar mest með og á þvíl En illa yrði farið með þessar
aldursskeiði sem nauðsynlegast verðmætu fornminjar, ef bæði
er fyrir kirkjuna að njóta starf- kirkjan og hin viðamikla stofa
semi þessa unga fólks. Þetta lentu í vanhirðu er stundir líða.
vandamál bíður enn úrlausnar. V. St.
Ég held jafnvel að þetta sé eitt
brýnasta úrlausnarefnið í ís-
lenzku kirkjunni i dag. Margar
ástæður kunna að vera til þess
að unga fó’kið flýr frá kirkjunni!
undanfarið. Ekkert fiskirí hefur móður sinr.ar, og biðja hana um
þó verið seinustu dagana Fór að hvísla einhverju að sér, áður
einn bátur í róður í gær og fékk en röðin sé komin að þeim.
hann 39 fiska, sem vógu um 100 Þessi viðtöi mín við börnin geta
kg. orðið upphaf að kunningssklm,
Snjólaust er í byggð um alla sem heldur áfram eftir að þau
sýsluna að heita má og samgöng- vitkast og þroskast.
ur því greiðar. Beitijörð fyrir
sauðfé hefur ekki verið ýkja HLÝDI BÖRNUM YFIR MERK
mikil, þa? sem svelllög eru víða OG VEKJANDI VERS
á úthögum. I í sambandi við manntalið hlýði
Hrognkelsaveiði er nýbyrjuð, ég börnunum yfir nokkur vers.
en hefur verið treg enn sem kom- sem ég tel ástæðu til að þau
ið er. — Jón. læri. Versin, sem ég ætla þeim
fjarri sanni að segja, að flóttinn
stafi að verulegu leyti af þeirri
samkeppni sem orðin er á milli
skemmtanalífsins og kirkjunnar.
Kirkjan stendur í vissum skiln-
ingi höllum fæti, og lýtur í lægra
haldið. Því tæknin, fjármagnið
og áróðurinn er í þágu hins al-
menna skemmtanalífs.
SUMSSTADAR HALDA
FERMINGARSYSTKINI
HÓPINN
Sem betur fer heyrist
það
KEFLAVÍK, 29. marz: — Undan-
farna daga hefir afli bátanna ver-
ið góður, og var einn bezti afla-
dagur vertíðarinnar í gær. Þá var
meðalafli á bát um 12 lestir. Afla-
hæstur í gær var Gylfi frá Rauðu
vík. Var hann með 20% lest. —
í dag var aflinn minni, almennt
um 6—8 Testir.
Hér eru tvö skip, Hvassafellið,
sem lestar um 800 lestir af fiski-
mjöli og Ryttier, er lestar 650
tonnum af blautum saltfiski.