Morgunblaðið - 01.06.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUN BLAÐIÐ
Miðvikudagur 1. júní 1955

útg H.Í. Árvakur, Reykjavik.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá ViffHSf.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Molotoíf, heimsmenningin
og kjarnorkusprengjan
í SVO að segja hvert skipti, sem
útvarpsumræður um stjórnmál
fara fram hér á landi, leggja
kommúnistar mikið kapp á, að
draga upp sem skelfilegasta
mynd af afleiðingum árásar með
kjarnorkuvopnum á hina ís-
lenzku höfuðborg og nágrenni
hennar. Leiðtogar kommúnista
halda því þá hiklaust fram, að
sú utanrikisstefna, sem mótuð
hefur verið af lýðræðisflokkun-
um á íslandi hafi boðið heim
hættunni af kjarnorkuárásum á
landið.
En hverjir gætu það verið,
sem hugsanlegt væri, að fremdu
það illvirki, að hefja gereyðing-
arstyrjöld gegn íslendingum?
Hver einasti fslendingur,
kommúnistar líka, gera sér
það áreiðanlega Ijóst, að ó-
hugsandi er, að hinar vest-
rænu lýðræðisþjóðir, sem fs-
lendingar eru í bandalagi
með til verndar friði og ör-
yggi í heiminum, hefji slíka
árás. Allar ráðstafanir þess-
ara þjóða hér á landi miða
að því, að tryggja öryggi ís-
lands og vernda sjálfstæði
landsins og þjóðarinnar. All-
ur viðbúnaður Atlantshafs-
bandalagsins stefnir að því
marki, að hindra hugsanleg-
an árásaraðila í því, að hefja
styrjöld og árásir á hendur
friðelskandi þjóðum heims-
ins. I»ess sterkari sem varnir
lýðræðisþjóðanna eru, bæði á
íslandi og annars staðar,
þeim mun minni hætta er á
því, að nýjar styrjaldarógnir
dynji yfir mannkynið.
Atlantshafsbandalagið
og reynzlan
Enda þótt Atlantshafsbanda-
lagið sé ungt að árum hefur þó
reynzla af því þegar sannað, að
því hefur orðið mikið ágengt. —
Það er almennt viðurkennt, að
útlitið í alþjóðamálum er miklu
betra í dag heldur en það var
fyrir sex árum, þegar varnar-
samtök lýðræðisþjóðanna voru
stofnuð. Það er engin tilviljun,
að einmitt í þann mund, þegar
endanlegt samkomulag var að
nást um varnarmálin milli þjóða
Vestur-Evrópu, skyldu Rússar
allt í einu fást til þess að Ijúka
friðarsamningum við Austur-
ríki. Og einmitt um þetta sama
leyti brutu æðstu menn Sovét-
stjórnarinnai* odd af oflæti sínu
með því að f~~a í heimsókn til
Titos marská1vs í Júgóslavíu,
sem þeir fvrÞ skömmu síðan
stimpluðu sem „handbendi auð-
valdsins".
j.Heimsmenningin4
bann gegn notkun þeirra. Eftir
að Rússar lýstu því hins vegar
yfir, að þeir gætu framleitt
vetniásprengjur, sem sízt stæðu
hinum bandarísku að baki, hef-
ur verulega dregið niður í
kommúnistum í áróðri þeirra
gegn slíkum vopnum.
Að því kom einnig, að leiðtog-
ar kommúnista lýstu því hrein-
lega yfir, að „heimsmenningin“
myndi alls ekki eyðast í kjarn-
orkustyrjöld, eins og þó hafði
verið lögð mikil áherzla á í
ávörpum „heimsfriðarráðsins"
og fleiri „friðarsamtökum"
kommúnista. Sjálfur Molotoff
komst þannig að orði um þetta
atriði í ræðu, sem hann flutti
8. febr. s.l.
„Það sem mun eyðast er
ekki „heimsmenningin“, þótt
ný árásarstyrjöld muni ef til
vill valda henni miklu tjóni.
Það sem mun eyðast, er hið
maðksmogna og rotnaða þjóð-
félagskerfi og blóðugur heims
grundvöllur þess“.
Molotoff lýsir því þannig yfir,
að það sé alls ekki „heimsmenn-
ingin“, sem muni eyðast í kjarn-
orkustyrjöid, heldur sjálft ,,auð-
valdsskipulagið“, eins og komm-
únistar kalla það. Og auðvitað
er ekki hægt að skilja ummæli
hans á annan veg en að vel fari
á því að það eyðist, jafnvel þó
að til þess þurfi kjarnorkustríð
og það hyldýpi af óhamingju,
sem slíkt villidýrsæði hlyti að
leiða yfir mannkynið!!
Sr. Guðmumiur
Sveinsson skélasfj.
Samvinnuskólans
STJÓRN Sambands íslenzkra
samvinnufélaga hefur fyrir
nokkru samþykkt að ráða séra
Guðmund Sveinsson, prest á
Hvanneyri, sem skólastjóra Sam-
vinnuskólans. Jafnframt verður
skólinn á komandi hausti fluttur
að Bifröst í Borgarfirði, þar sem
verið er að ljúka við nýja bygg-
ingu fyrir heimavist og kennslu-
stofur.
Jafnframt þessu hefur verið
ákveðið, að Samvinnuskólinn
verði aftur tveggja ára skóli, þar
' sem lögð verði höfuðáherzla á
nútíma viðskiptamenntun. Verð-
ur tekið við nemendum næsta
haust í fyrri deild skólans, en
síðari deildin tekur ekki til starfa
fyrr en skólaárið 1956—57.
Nemendurt sem hafa hug á
inngöngu í skólann á komandi
hausti, eru beðnir að senda um-
sóknir sínar til fræðsludeildar
SÍS, Sambandshúsinu í Reykja-
vík. Nemendur þurfa að hafa | an við brúna. Jarðýta er þar á
gagnfræðapróf eða aðra sambæri staðnum og hjálpar hún stærri
lega undirbúningsmenntun. ‘ bílum yfir, ef með þarf og reyn-
irúin á líotá sokkin í íeir og grjót
Hartnær ófært við Valagilsá
áðeins fært stórum hílum tðl Ákureyrar
AKUREYRI, 31. maí: — Undan
farna daga hafa geisað miklir
hitar hér á Norðurlandi og hefur
hitinn komizt yfir 20 stig í skugg
anum. Þessir miklu hitar hafa
hleypt stórvexti í allar ár, því
snjór var mikill í fjöllum, er hlý-
indin hófust. Ekki hefur þetta þó
komið að teljandi sök, nema vest-
ur í Norðurárdal í Skagafirði. —
Þar hafa þó ekki fallið skriður
í byggð eins og í fyrra, en foráttu
vöxtur er í öllum ám og lækjum.
VIÐ V.4LAGILSÁ
1 dag brá fréttaritari blaðsins
á Akureyri sér vestur að Kotá til
þess að sjá vegsummerki. Þegar
komið er að Valagilsá, varð að
skilja bílinn eftir, því heita má
að ófært sé minni bílum við ána.
Hefur kvísl úr henni rutt sér far-
veg austur úr aðalfarveginum og
brotið skarð í veginn nokkuð aust
VeU andi óhrifar:
Svipþungir
hvítasunnudagar
ÞAÐ var heldur þungt yfir
hvítasunnudögunum í þetta
skipti. Regnið heltist úr loftinu
og var sannarlega ekki vanþörf
á eftir alla þurrkana að undan-
förnu. Það var líka auðséð á öll-
um trjám og gróðri hvar sem
var, að döggin var velkomin,
græni liturinn skartaði fagur og
ferskur, svo að unun var á að
horfa.
En það var heldur verra með
allt ferðafólkið, sem hafði flýtt
sér sem mest það mátti út úr
bænum, sumt langa vegu, fyrir
útiveru og ánægju uppi á fjöll-
um eða einhvers staðar langt
frá bæjarösinni. Það var ekki
jafn lukkulegt yfir veðurfarinu.
eyðist ekki
Eins og kunnugt er, hafa
kommúnistar um langt skeið
staðið fyrir undirskriftasöfnun- 1
um og mótmælum gegn notkun j
kjarnorkuvopna. Meðan Rússar
voru taldir langt á eftir Banda-
ríkjamönnum og Bretum í fram-
leiðslu slíkra vopna, voru kröf-
ur kommúnista um allan heim
sérstaklega háværar um algert
Glæpsamlegt hugarfar
Engum lýðræðissinnuðum
manni getur dulizt hið glæpsam-
lega hugarfar, sem liggur bak
við allt atferli kommúnista í
þessum örlagaríku málum. Um
allan heim reyna þeir að ginna
friðelskandi fólk til þess að
skrifa undir „friðar“-ávörp sín.
Á sama tíma hika fremstu leið-
togar þeirra ekki við, að lýsa
yfir því, að „auðvaldsskipulag-
ið“ eigi að farast í kjarnorku-
styrjöld framtíðarinnar!
Enginn heilvita maður getur
hér eftir tekið minnsta mark á
„friðaryfirlýsingum" kommún-
ista. Afstaða hins alþjóðlega
skemmdarverkaflokks miðast
eingöngu við það, að þjóna hags-
munum Rússa og heimsveldis-
áformum þeirra. Ef Sovétstjórn-
in kynni að viíja nota kjarn-
orkusprengjur væri henni það
heimilt að áliti kommúnista. —
Slíkt myndi ekki granda „heims-
menningunni". Það mundi hins
vegar hafa í för með sér eyð-
ingu ,,auðvaldsskipulagsins“.
Það er von íslenzku þjóðar-
innar, að aldrei komi til þess,
að hinum djöfullegu eyðingar
öflum verði sleppt lausum í
nýrri heimsstyrjöld, hvorki
með beitingu kjarnorkuvopna
né annarra drápstækja. — En
þessi litía þjóð verður að gera
sér það ljóst, úr hvaða átt
hættan á nýrri styrjöld steðj-
ar að henni, og öðrum frjáls-
um þjóðum. Ef hún gerir það
getur henni ekki heldur bland
ast hugur um það, hverjir
myndu líklegir til þess að sá
dauða og tortímingu yfir ís-
lenzka byggð og borg.
Ferðin á Snæfellsnes
átti tal við einn hinna
mörgu, sem tóku þátt í Snæ-
fellsnesferð Ferðafélags íslands.
Þátttakendur voru ekki færri en
170 talsins — sá yngsti fimm ára
snáði — og hafa aldrei verið
jafnt margir áður. — Auðvitað
varð ekkert úr jökulgöngunni,
fólk komst lengst dálítið upp í
jökulröndina á sunnudagsmorg-
uninn, en þá var nauðugur einn
kestur að hverfa heim aftur
vegna illveðurs.
„En það var nú sama“ — sagði
ferðalangurinn — „ferðin var
fín, þegar öllu var á botninn
í hvolft, þótt höfuðskepnurnar
væru heldur illar viðskiptis. —
Það vakti sérstaka athygli mína“
— hélt hann áfram — „að meiri
hluti ferðafólksins var kvenfólk,
flest ungar stúlkur um tvítugt,
bráðgeðslegar og skemmtilegar.
Þær létu veðrið ekkert á sig fá
og reynt var eftir föngum að
gera hið bezta úr hlutunum.
Veltur mikið á
fararstjóranum
ASUNNUDAGSKVÖLDIÐ rof-
aði nokkuð til og gerði gott
veður og þá var farið í leiki og
síðan dansað með harmoniku-
undirspili — allir í sólskins-
skapi, þótt lítið væri um sól-
skinið! — Slíkar ferðir eru gulls
ígildi og ætti fólk svo sannar-
lega að nota sér þær. Það eina
sem vakti nokkra óánægju í
hópnum var það, að okkur þótti
fararstjórnin ekki eins góð sem
skvldi. Það veltur mikið á farar-
stjóranum í slíkum ferðum,
ekki sízt, þegar eitthvað blæs
á móti og þörf.er góðra úrræða
til að gera hið bezta úr orðnum
hlut“. — Þannig fórust þessum
íerðamanni orð.
Þoka á Kambabrún
ANNAR maður, sem ég hitti,
hafði brugðið sér austur í
Hveragerði á shvítasunnudag
með viðkomu í Skíðaskálanum.
„Ég hef aldrei séð Hellisheið-
ina jafn ömurlega, reyndar sá
ég harla lítið af henni, því að
dimmviðrið ásamt tætingsstormi
var svo mikið, að ég hef vart séð
annað eins. Á leiðinni niður
Kambana var þokan svo þétt,
að ekki sá sentimeters spöl út
fyrir veginn. Bílar óku með full-
um ljósum um hádaginn og á
hálfum hraða. Hvílík hvíta-
sunna!"
N
20 aurarnir
og skógræktin
HEFUR skrifað mér eftirfar-
andi:
„Fyrir nokkrum mánuðum
var ákveðið, að 20 aurarnir, sem
ganga af 10 krónunum fyrir síg-
arettupakl.ann — vissar teg-
undir —- skyldu renna til
Landgræðslusjóðs. Á þetta að
geta orðið sjóðnum drjúg tekju-
lind og veitir ekki af, því að enn
er langt í land. En mér finnst
einn ókostur við þetta, en hann
er sá, að þarna eru það einungis
reykingamenn, sem fá tækifæri
til að leggja fram sinn skerf til
að klæða landið. Þess vegna
fyndist okkur bindindismönn-
um ekki nema sjálfsagt, að í
hverri verzlun, sem hefur vind-
inga á boðsfólum væri veitt mót-
taka framlögum til að styrkja
þetta þarfa málefni. Ég er viss
um, að Skógræktin gæti haft
eins mikið upp úr því, ef ekki
meira, heldur en frá reykinga-
mönnunum.
Ég get ekki að því gert, að
mér dettur ósjálfrátt í hug þeg-
ar ég hugsa um reykingarnar
og landgræðsluna, púkinn í
Odda forðum daga, sem fitnaði
allur og dafnaði við hvert blóts-
yrði, sem hann heyrði. — N“.
ir að verja veginn skemmdum með
því að ýta til í varnargarða á
eyrunum. Beljandi vöxtur er í
ánni og skiptir hún um farveg á
fárra mínútna millibili. Ekki hef-
ur henni þó tekizt að valda stór-
skemmdum enn sem komið er.
Svo sem kunnugt er braut Vala-
gilsá af sér brúna í fyrra og
breikkaði eyrar sínar mikið. Mik-
ill grjót- og leirburður er í ánni
og veldur hann hinum stöðugu
farvegsbreytingum.
BRÚIN Á KOTÁ HORFIN
Þegar komið er að Kotá, eru öll
vegsummerki stórkostlegri á að
líta. Áin hefur fyllt farveg sinn
með grjóti, sandi og leir og stend
ur gilið, sem undir brúnni var, nú
fullt og brúin er horfin með öllu,
grafin undir framburð árinnar.
Áður munu hafa verið um fjórir
metrar undir brúna.
Sýnilegt er að miklar skriður
muni hafa fallið í Kotárgljúfur,
einhvers staðar inni í landi, svo
gífurlegur sem framburður árinn-
ar hefur verið, en gljúfrið er mjög’
djúpt og nær ali-langt inn í fjöll
in norð-vestanv Norðurárdalsins.
Þegar inn í gljúfrið kemur, er það
m.iög þröngt. Þar getur áin því
ekki runnið nema í einum farvegi.
Hefur framburðurinn þar náð um
15—20 metra upp í bergið sín
hvoru megin árinnar, en síðan hef
ur hún rutt þessu öllu fram.
MIKLAR IIAMFARTR
1 dag var enn beljandi vöxtur
í ánni og gr.jót og sandburðurinn
gífurlegur. Breytti áin stöðugt
farvegi sínum eftir því sem kvísl-
ar hennar skiptust á um að fylla
þá farvegi, sem þær höfðu hverju
sinni. Síðan braut áin þessar stífl-
ur fram að nýju og breytti þá
stefnunni lítið eitt um leið og
rei.f niður það sem hún nýlega
hafði hlaðið upp. Hávaðinn af
grjótburðinum og beljandinn í
ánni var svo mikill að ekki heyrð-
ist mannsins mál.
TARHÝTA DREGUR BÍLA
YFIR ÁNA
Vegagerð ríkisins hefur þarna
jarðýtu til taks til þess að h.jálpa
stærri bifreiðum yfir ána, en það
hefur þurft að gera allt frá því á
föstudaginn var. Gengur þetta
sæmilega að því er virðist í fljótu
bragði, en þarna er þó algeriega
ófært nema stórum bílum og ef til
vill jeppum. Þó komast sennilega
engir bílar þarna yfir hjálpar-
laust. Botninn er þar breytilegur
og stórgrýti mikið.
Þegar fólksflutningabifreið
Norðurleiðar var dregin yfir
núna í kvöld, beljaði vatnið upp á
hlið hans.
Ekki verður í fljótu bragði séð,
hvað hægt er að gera til þess að
gera veginn þarna færan aftur á
skömmum tíma, en sýnilegt er að
ekkert verður aðhafzt á meðan
áin er í þeim ham. sem hún er nú.
Helzt er gert ráð fyrir að reynt
verði að gera bráðabirgðabrýr nið
ur við Norðurá, þegar minnkar í
Kotá, en nú hefur veður snúizt til
norðlægrar áttar og kólnað og
ætti því fljótlega að draga úr
vexti hennar. — Vignir.
Meiri her
til N-Afríku
PARTS.
FAURE, forsætisráðherra Frakk-
lands, sagði í dag, að Frakkar
myndu senda enn aukið herlið
til að koma á ró í Algier. Þar
á meðal fer hersveit sem þegar
hefur verið sett undir stjórn
NATO. Fyrir eru í Algier fransk-
ur her er telur um 100 þúsund
hermenn.
Innanrikisráðherra Frakka er
farinn til Algier til að kynnast
því hvernig málin standa þar.