Morgunblaðið - 24.06.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 24. júní 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jpnsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Nýtt olíuskip fullsmíðað
Eigendur Shell og Olíuverzlun íslands.
IGÆR ræddu fulltrúar frá H.f. Shell og Olíuverzlun íslands h.f.
við fréttamenn og skýrðu þeim frá því, að félögin hefðu í
sameiningu látið byggja nýtt olíuflutningaskip í Hollandi. Hafði
Hallgrímur Hallgrímsson forstjóri orð fyrir hönd stjórna félag-
anna beggja.
„Verzlonir fólksins“,
milliliðooknr og halloreksfur
EITT aðalatriðið í áróðri komm-
únista hér á landi er sú stað-
hæfing þeirra, að öll einkaverzl-
un í landinu byggist á „milliliða-
okri“, þ. e. óhóflegri álagningu á
vöruna af hálfu þeirra, sem ann-
ast dreifingu hennar. Við þetta
verði nauðsynjar almennings
miklu dýrari en þær þurfi að
vera.
Því fer fjarri, að Morgunblað-
ið haldi því fram, að ekkert sé
til, sem kalla megi milliliðaokur
hér á landi. Því miður hendir
það bæði hér á landi og annars-
staðar að einstakir aðilar, bæði
kaupmenn og félagsverzlun ger-
ast sekir um okur og óhóflega
álagningu. Er þess skemmst að
minnast að íslenzkir dómstólar
hafa nýlega dæmt dótturfélag
SÍS og nefndkenndan kaupmann
í Vestmannaeyjum fyrir stór-
felld verðlagsbrot og okurstarf-
semi. En svo einkennilega vill
til að Tíminn, sem telur sig aðal-
málgagn samvinnumanna í land-
inu hefur varið þessar yfirsjónir
í líf og blóð. En sleppum því. Það
er mál, sem þjóðin gerir upp við
Framsóknarflokkinn á sínum
tíma.
★
En í sambandi við ásakanir
kommúnista á verzlunarstéttina,
sem heild um okur og óþarfa
milliliðastarfsemi er ekki úr vegi
að vekja athygli á því, að komm-
únistar hér í Reykjavík hafa um
langt skeið stjórnað einu um-
fangsmesta verzlunarfyrirtæki
höfuðborgarinnar, Kaupfélagi
Reykjavíkur og nágrennis. Búðir
þess hafa kommúnistar kallað
„verzlanir fólksins“.
Ekki er óeðlilegt þó þeirri
spurningu sé varpað fram, hvort
þessar „verzlanir fólksins" hafi
selt almenningi í Reykjavík ódýr
ari vörur og boðið upp á hag-
kvæmari viðskipti yfirleitt?
Um það hefur ekki heyrst,
að KRON hafi gert það. Verð-
lag þar hefur almennt verið
svipað og í búðum einkaverzl-
ananna. Hefur þessi samvinnu
verzlun þá ekki hrúgað saman
óhemju „milliliðagróða“, eins
og kommúnistar segja að
einkaverzlunin hafi gert? Það
hlýtur hún að hafa gert fyrst
hún hefur tekið sama gjald
fyrir þjónustu sína og kaup-
mennirnir, sem verzla við hlið
ina á búðum hennar?
En eitthvað er bogið við þetta
allt saman. Nú hefur því verið
lýst yfir af framkvæmdastjóra
KRON að reksturshalli þess hafi
á s.l. ári orðið þrír fjórðu milljón
króna. Þetta gerist þrátt fyrir
það, að félagið hefur ekki um
árabil greitt arð eða uppbót á
viðskipti við það. Töluvert mun
einnig bresta á, að það hafi greitt
lögboðin framlög í sjóði sína.
Samt sem áður selur félagið vör-
ur með sömu álagningu og einka-
verzlunin.
Á aðalfundi félagsins er það
ennfremur upplýst, að orðið hafi
að krefjast opinberrar rannsókn-
ar á einstökum þáttum í starf-
semi félagsins. Er það mál kom-
ið til sakadómara.
Hvað er eiginlega að gerast í
þessum „verzlunum fólksins",
sem kommúnista hafa kallað svo?
Ekki verður annað séð en að þar
sé allt á floti í sukki og óreiðu.
★
Eitt er a. m. k. augijóst: KDON,
undir stjórn kommúnista, rekur
enga þjónustu við almenning
fram yfir það, sem einkaverzlun-
in gerir. Félagið selur vörur á
sama verði og aðrir. En samt
stórtapar það.
Til þess gefst e. t. v. tækifæri
síðar að ræða þessi mál nánar,
enda munu naumast öll kurl kom
in til grafar í ráðskennsku komm
únista í Kron. En það er at-
hyglisvert, sem framkvæmdar-
stjóri félagsins segir í ávarpi í
félagsriti þess nú í þessum mán-
Uði. Hann kemst að orði á þessa
leið:
„Ég skal ekki á þessum
vettvangi rekja þau atvik eða
orsakir, sem leitt hafa til tap-
reksturs, en vil aðeins benda á
þá staðreynd, sem þó er á allra
| vitorði, að undanfarin ár hef-
ir reynzt mjög erfitt að halda
áhuga félagsmanna vakandi
fyrir starfsemi félagsins og
hag þess“.
Það skyldi þó aldrei vera að
Iáhugi félagsmanna í KRON sé
í einhverju samræmi við þá
þjónustu sem það veitir þeim?
Sprengjuhugmynd
Tímans
EINS OG skýrt var frá hér í
blaðinu í fyrradag gerði
Tíminn það að tillögu sinni s.l.
þriðjudag, að „eina lausnin væri
að sprengja Morgunblaðshöllina"
til þess að greiða úr umferða-
vandamálum Reykjavíkurbæjar.
Þessi hófsemi í málflutningi
Tímans mun eiga að sanna „milli
flokksaðstöðu" hans og Fram-
sóknarflokksins. „Milliflokkur"
hefur fyrst og fremst það hlut-
verk, segir Tíminn, að bera klæði
á vopnin milli öfganna til
hægri og vinstri. Auðvitað er
Tíminn að gegna hlutverki sínu
sem milliflokksblað, er hann
kemur með þá hógværu og sann-
gjörnu uppástungu, að húsakynni
stærsta blaðs þjóðarinnar verði
sprengd í loft upp, og það meira
að segja áður en tækifæri hefur
gefizt til þess að taka þau í
notkun!
i *
I Getur nokkrum dulizt hin ein-
I læga lýðræðisást eða hógværð og
lítillæti hjartans, sem felst í þess-
ari kröfu aðalmálgagns Fram-
sóknarflokksins? Liggur það ekki
í augum uppi, að þeir menn sem
hana hafa borið fram, og það
blað, sem birtir hana, séu sér-
staklega vel til þess fallnir að
miðla málum í íslenzkum stjórn-
málum.
Það er bezt að íslenzkir blað-
lesendur svari þessum spurning-
um sjálfir. Hitt er auðsætt, að
Tíminn er sjálfur orðinn dauð-
hræddur við þá uppástungu sína
s.l. þriðjudag, að hús Morgun-
blaðsins skuli lagt í sprengju-
rústir. í gær byrjaði blaðið að
reyna að draga í land og kemst
þá m. a. að orði á þessa leið:
„ÍJr því sem komið er álít-
ur Tíminn, að lofa verði
Morgunblaðshöllinni að standa
þar sem hún er.“
Þvílík manngæzka, hvílík
endurfæðing!
HEITIR KYNDILL
| Verður hér á eftir greint
' nokkuð frá hinu nýja skipi, smíði
þess og hlutverki. Það er lofs-
i vert framtak hjá olíufélögum
þessum að ráðast í kaup skips-
ins og auka með því og bæta þá
þjónustu, sem það lætur við-
skiptavinum sínum í té.
Síðastl. mánudag þann 20. júní
var hinu nýja olíuflutningaskipi
hleypt af stokkunum í grennd
við Groningen í norðvestanverðu
Hollandi. Skip þetta er sérstak-
lega ætlað til olíuflutninga við
strendur íslands og er sameign
hinna tveggja olíufélaga, sem
hafa nú í hyggju að bæta stór-
lega aðstöðu sína í olíuflutning-
unum til viðskiptavina sinna ut^
an Reykjavíkur. Hið nýja skip
er um 950 burðarlestir og hlaut
það nafnið KYNDILL. Mun það
verða afhent hinum nýju eig-
endum síðustu dagana í ágúst-
mánuði n. k.
KYNDILL HLEYPUR AF
STOKKUNUM
Kyndill er smíðaður hjá
skipasmíðastöð ,,"Waterhuisen“ J.
Pattje. Síðastl. mánudag er skip-
inu var hleypt af stokkunum,
hafði töluverður mannfjöldi safn
azt saman við skipasmíðastöðina,
og viðstaddir þessa athöfn, auk
hollenzkra gesta og brezkra,
voru frá íslandi Hallgrímur Hall-
son forstjóri og frú hans, en
Ólaíur er formaður félagsstjórn-
ar Olíuverzlunar íslands.
t Er skipasmiðirnir slógu klamp-
ana frá skipshliðinni, skírði
frú Margrét Hallgrímsson skipið
með því að brjóta kampavíns-
flösku við stafn þess, og um leið
mælti frú Margrét þessi orð:
„Ég skiri þig Kyndil. Heill og
hamingja fylgi þér og áhöfn
þinni á öllum þínum ferðum“.
Af hálfu eigenda Kyndils
flutti Hallgrímur Hallgrímsson
Frú Margrét Hallgrímsson hefir
og það rennur í sjó fram.
grímsson forstjóri Shell og frú
hans, Hreinn Pálsson, forstjóri
Olíuverzlunar íslands h.f., frú
hans og dóttir, og Ólafur Jóns-
skýrt hið nýja olíuskip „Kyndil“
ULá andi ólriifar:
Almenningur
og lögreglan.
BORGARI einn, H, skrifar eft-
irfarandi um lögregluna og
afstöðu almennings til lögreglu-
valdsins:
„Eitt skýrasta merki þess, hvað
siðleysingjum getur haldizt uppi
í þessari borg eru blaðaskamm-
irnar um lögregluna — það vernd
arlið, sem borgararnir sjálfir
hafa sett sér til öryggis og gæzlu
góðra siða. Flestar þessar árásir
byggjast á því, að lögreglan sé
of harðhent og noti fólskubrögð,
sem bezt sannist á því, að menn
komi stundum lemstraðir úr við-
ureign við hana. — Aftur á móti
er sjaldan sagt frá því, hvað á
undan er gengið, en allt látið
lita svo út sem lögreglan sé alltaf
að svala ofsóknar- og árásar-
eðli sínu með því að misþyrma
saklausum mönnum. Auðvitað
koma allar þessar skammir frá
mönnum, sem lent hafa í kasti
við lögfegluna og orðið illa úti
! — með réttu, vegna þess, að þeir
drýgðu stærsta afbrotið, sem
þarna var um að ræða, enda þótt
byrjunarorsökin væri ef til vill
lítil.
Má ekki koma fyrir.
HÖFUÐSÖKIN var sem sé sú,
að veita lögreglunni mót-
stöðu. Slíkt má aldrei gera, hvað
lítið, sem maður þykist hafa unn-
ið til handtöku. Með því að gera
það, brýtur maður af sér allan
rétt og á svo sannarlega skilið að
verða illa úti. Ef hann annað
hvort neitar að hlýða lögreglunni
— að ekki sé talað um, ef hún
er sett í sjálfsvörn — þá getur
margt skeð. Og þótt slys hljótist
af, verður lögbrjóturinn að bera
ábyrgðina, enda þótt brotið sann-
ist síðar að vera ekki annað en
að veita lögreglunni mótstöðu.
Dómsvaldið um þetta liggur hjá
hvorugum af þeim, sem hér átt-
ust við og sérstaklega verður sak
borningurinn að varast að taka
sér það í hendur og framkvæma
það sjálfur.
Hin sjálfsagða skylda
LÖGREGLAN á hér allan heið-
urinn að verja með því að
láta ekki yfirbuga sig en sak-
borningurinn tapar engum heiðri,
þótt hann hlýði lögunum og láti
fylgja sér til dómarans til að
meta sökina, sem þá ef til vill
reynist svo óveruleg, að hún verð
ur látin niður falla. — Það er
mjög erfitt að setja lögregluþjóni
reglur um, hversu harðhent-
ur hann megi vera í sjálfsvörn.
En borgarskyldan er mjög sjálf-
sögð og einföld og hún er þessi:
— Hlýddu lögreglunni skilmála-
laust og láttu dómarann dæma.
Þannig stendur þú föstum fótum
á þínum rétti. — H.“
Ljósastaurinn
á Austurvelli.
TEITUR skrifar:
„Hafið þið tekið eftir, hve
skrautlega er búið að mála ljósa-
staurinn við norðanverðan Aust-
urvöll — fagur-ljósgrænan, svo
að maður lifnar allur við af að
horfa á hann — og kemst í ljóm-
andi skap. Hvílíkur munur á
hlutunum, þegar eitthvað er hirt
um útlitið! — Ég segi ekki annað.
— En hafið þið ekki líka tekið
eftir því, að samskonar ljósastaur
í suðurhorni vallarins er brotinn,
— það er víst mánuður síðan, eða
meira, og nú stendur aðeins lítill
og nöturslegur stubbur eftir —
en fallega græna litinn hefir
hann fengið — það sem hann er
— rétt eins og stalli hans á móti.
— Skyidi ekki verða úr þessu
bætt bráðlega? Að vísu eru nú
bjartar nætur, svo að við sjáum
á Dómkirkju-klukkuna án ljós-
kastarans, sem staurinn sálugi
bar uppi með sóma. — En góði
maður! daginn er farið að stytta
aftur — ú-hú! — og fyrr en
varir kemur haustið með dimm
kvöld og nætur. — Þá má ekki
ljósgjafann vanta á Austurvöll-
inn. — Teitur.“
Merkið, sem
klæðir landið.
forstjórí; ræðu við móttöku skips
ins, og fórust honum orð á þessa
leið:
MERKUR ÁFANGI
„Fyrir okkur, eigendur þessa
skips, er það merkilegur áfangi,
þegar hleypt er af stokkunum
fyrsta olíuflutningaskipinu, sem
sérstaklega er byggt eftir þeim
kröfum, sem gera verður vegna
hinna erfiðu skilyrða í strand-
siglingum við Island. — Að vísu
var árið 1927 byggt lítið olíu-
flutningaskip, 150 lestir, í Hol-
landi fyrir Shellfélagið, en þá
hafði ekki fengizt nein reynsla
í olíuflutningum í olíugeymum
við íslandsstrendur, því að þá
voru aliar olíur fluttar í tunn-
um.
Þess vegna komumst við fljótt
að því, að þetta litla skip var
ekki í alla staði heppilegt til
fiutninganna, en með notkun
þess dró verulega úr olíuflutn-
ingum í tunnum og á þann hátt
reyndist kleift að lækka veru-
lega verð á olíum til viðskipta-
vina á íslandi. Þetta litla olíu-
flutningaskip sýndi okkur fram
á það, að í framtíðinni yrði nauð-
syniegt að flytja sívaxandi olíu
með olíuflutningaskipum í
strandsiglingum, þar sem slíkir
flutningar myndu reynast miklu
kostnaðarminni.
Við höfum nú fengið um það
bil 27 ára reynslu í olíuflutn-
ingum við strendur íslands og
sú reynsla hefur verið okkur
ieiðarljós við smíði og gerð
þessa skips, sem nú hleypur af
stokkunum. Miklar vonir eru
því tengdar við þetta nýja skip,
og við erum þess fullvissir, að
skipið mun uppfylla allar þær
kröfur, sem til þess eru gerðar
við hinar erfiðu aðstæður í sigl-
ingum við strendur íslands“.
7 MIIL. KR.
M.s. Kyndill er 950 lestir
(deadweight), smíðaður úr stáli,
eftir ströngustu kröfum Lloyds.
Lengd: 192 fet, breidd: 12 fet og
djúprista 13 4 fet. Aðalvél
skipsins er 770 hestöfl af Cross-
leygerð, og ganghraði IOV2 sjó-
míla. Hjálparvélar eru þrjár,
(Crossley) og geta þær fram-
ieitt 40 kw orku hver, sem not-
uð er fyrir vindur, dælur og til
ijósa. í vélarrúmi er ennfremur
gufuketill, (Spanner), sem fram-
leiðir gufu til upphitunar á
farmi skipsins, og miðstöð til
upphitunar íbúða. Tankar skips-
ins eru tíu, fimm stjórnborða og
fimm bakborða. Taka þeir um
900 tcnn. Tvær dælur, rafdrifnar,
Frh. á bls. 12.