Morgunblaðið - 30.06.1955, Blaðsíða 12

28
MORGVNBLAOIB
Fimratudagur 30. júní 1955
Nýjasti togari Breta — hér við land

Happdrætil
láskóla Is!
300 kr. vinningar í 6. fl.
Happdrættis Háskólans
Norrænt fræðasetur við
amerískan háskéla
ÞESSI stóri og glæsilegi tog-
ari er nýjasti og fullkomn-
asti úthafsveiðatogari Breta,
Marbella frá Hull. — Hann var á
veiðura hér við land fyrir nokkr-
um vikum. The Fishing News
segir að togarinn hafi lagt af
stað til íslands hinn 1. júní s.l.
í togaranum, sem kostaði 200
þús. sterlingspund, eða um 10
milljónir króna, eru allar helztu
nýjungar á sviði togarabygginga
og fiskveiða Breta og er m. a. í

skipinu kælikerfi i fisklestum.
Er það nýjung hjá Bretum, en
geta má þess að íslenzkir togar-
ar hafa verið með kæliútbúnað
í fisklestum í mörg ár. sumir allt
frá því þeir komu til landsins.
The Fishing News, sem birti
þessa mynd, segir að togarinn
hafj komið í stað togarans Lor-
ella, sem fórst út af Horni í vet-
ur. — Útgerðarfélagið sem á
þenna nýja togara er J. Marr and
45 liikti fískímaiinaprófi
og 16 fanntuuiapróii
UPPSÖGN Stýrimannaskólans
fór fram hinn 11. þ. m. að
viðstöddum nokkrum gestum. —
Skólastjóri minntist í upphafi
ræðu sinnar helztu viðburða á
ýfirstandandi skólaári, skýrði frá
slysförum á sjó hér við land og
minntist því næst Páls Halldórs-
sonar, fyrrum skólastjóra stýri-
mannaskólans, sem lézt 7. febr.
s.!., rakti nokkuð æviferil hans
og störf.
í skólanum voru á þessu ári
128 nemendur í 9 kennsludeild-
um, þegar flest var. Kennarar
voru 14 auk þeirra, sem kenndu
leikfimi, sund cg björgunaræf-
ingar. Burtfararprófum luku 66
nemendur, 45 luku fiskimanna-
prófi, 16 farmannaprófi og 5 luku
í febr. skipstjóraprófi á varðskip-
um rxkisins.
Að skýrslu sinni lokinni ávarp-
aði skólastjóri nemendur og af-
henti þeim skírteini. Einnig af-
henti hann 4 nemendum úr fiski-
mannadeild og 2 úr farmanna-
deild verðlaun úr Vei’ðlaxma- og
styrktarsjóði Páls tlalldórssonar
skólastjóra.
Hæstu einkunnir við fiski-
mannaprófið hlutu:
Sigurbjörn Árnason, Akureyri
7.47; Björn H. Björnsson, Akra-
nesi, 7.44; Sveinn H. Valdimars-
son, Skagaströnd, 7.30; Guð-
mundur Hauksson, Akureyri 7.26.
Hæstu einkunn við farmanna-
próf hlutu: Páll Þ. Finnsson,
Grenivík, 7.39; Eiríkur Þórir
Sævar Guðlaugsson, Hafnarfirði,
7.29. Allir þessir nemendur hlutu
verðlaun úr Verðlauna- og styrkt
arsjóði Páls Halldórssonar skcia-
stjóra.
Hæstu einkunn við varðskipa-
prófið hlutu:
Þröstur Sigtryggsson, Reykja-
vík, 7.47; Gunnar Ólafsson,
Reykjavík, 7.28.
Auk þeirra, sem áður eru
nefndir, brautskráðust þessir
nemendur:
Fiskimenn:
Benjamín Antonsson, Akureyri
Bjamþór Valdimarsson, Akran.
Daníel M. F. Traustason, Grímsey
Eðvarð Kristjánsson, Patreksfirði
Einar Haraldsson, Reykjavik
Einar Jónsson, Siglunesi
Einar Kristinsson, Reykjavík
Emil Guðmundsson, Dalvík
Friðrik Ásmundsson, Reykjavík
Garðar Þorsteinsson, Flateyri
Guðjón Björnsson, Húsavík
Guðmar Tómasson, Vestm.
Gaðmundur Árnason, Akranesi
Guðmundur Pétursson, Keflavík
Hákon Magnússon, Skagaströnd
Haildór Benediktsson, Reykjavík
Haraldur Ágústsson, Reykjavík
Haukur Runólfsson, Homafirði
Hreiðar Bjarnason, Húsavík
Hrólfur Gunnarsson, Reykjavík
Hösk. Skarphéðinsson, Bíldudal
Ingimundur Sigurjónss., Hafnarf.
Jónas Guðmundsson, Húsavik
Kjartan Guðjónsson, Keflavík
Kjartan Karlsson, Súðavík
Kristján Andrésson, Dýrafirði
Leifur Kristleifsson, Reykjavík
Oddur Sigurgeirsson, Djúpavogi
Ölafur Gíslason, ísafirði
Páll Dagbjartsson, Seyðisfirði
Pétur Jóhannsson, Reylcjavík
Rafn Þórðarson, Ólafisfirði
Samúel Guðnason, Reykjavík
Sigurður Bjarnason, Hafnarfirði
Sigurður Viktorsson, Siglufirði
Símon Símonarson, Neskaupstað
Steindór Árnason, Neskaupstað.
Sverrir Ásgeirsson, Neskaupstað
Tómas Guðmundsson, Reykjavík
Þorsteinn Guðmundsson, Húsavík
Þráinn Kristinsson, Reykjavík
Farmenn:
Baldur Sveinbjörnsson, Seyðisf.
Björn Haukur Magnússon, Rvík
Georg Franklínsson, Reykjavík
Guðjón Reynisson, Reykjavík
Jóhannes Ingólfsson, Reykjavík
Kristleifur Einarsson, Reykjavík
Loftur Hafliðason, Reykjavík
Magnús Einarsson, Reykjavík
Magnús Þorleifsson, Hrísey
Narfi Hjartarson, Reykjavík
Pétur Hunter, Reykjavík
Sigurður Teitsson, Reykjavík
Sveinþór Pétursson, Hafnarfirði
Þorsteinn Jakobsson, Reykjavík
Varðskipamenn:
Lárus Þorsteinsson, Reykjavík
Pétur B. Jónsson, Reykjavík
Sigurður Ámason, Reykjavík.
ASaíhmdur Blindra-
vinafélapns
AÐALFUNDUR Blindrafélagsins
var haldinn 6. maí 1955. Á fund-
inum var gefin skýrsla um fél-
lagsstarfið á árinu og lagðir
voru fram endurskoðaðir reikn-
ingar, en niðurstöður þeirra
sýndu að afkoma félagsins var
góð á árinu.
f vinnulaun til blindra manna
greiddi félagið kr. 63,877,05, en
tekjuafgangur varð kr. 76,746,76.
Sjóðseignir nema kr. 85,000.00,
en eignir um 700 þúsund krón-
um.
Á fundinum voru rædd þau
verkefni er næst liggja fyrir, en
einkum þó var um það í-ætt að
félagið réðist í byggingu vinnu-
heimilis það fyrsta. Hefir félags
stjórn sótt um lóð til Reykjavík-
urbæjar á liðnu ári en fullnað-
arsvar hefir ekki komið enn, en
það er von allra félagsmanna að
þetta dragist ekki á langinn og
hægt verði sem fyrst að ráðast
í íramkvæmdir.
Fundurinn beindi þakklæti
sínu til allra þeirra velunnarra
félagsins er hafa styrkt það fyrr
og síðar.
121 178 186 208
361 371 412 426
498 562 593 631
799 825 1025 2034
1117 1256 1285 , 1350
1504 1509 1597 1669
1819 1852 1882 1886
2034 2066 2081 2127
I 2221 2233 2402 2479
2631 2648 2690 2714
2779 2791 2797 2814
3074 3269 3340 3350
3394 3406 3494 3512
3681 3730 3755 3761
3930 3998 4127 4162
4325 4478 4494 4541
! 4678 4757 4922 5035
5282 5413 5433 5464
5627 5640 5719 5821
5908 5960 6236 6260
6496 6551 6643 6755
6784 6850 6910 6975
7088 7125 7130 7164
7273 7275 7369 7424
7668 7931 7939 7941
8091 8102 8163 8213
8342 8377 8411 8521
8551 8665 8679 8739
8799 8804 8805 8897
9822 9015 9142 9163
9218 9233 9266 9272
9366 9530 9730 9739
10061 10062 10199 10271
10469 10483 10489 10494
10580 10587 10726 10775
10991 11033 11035 11094
11222 11339 11402 11403
11417 11552 11570 11583
11617 11636 11681 11903
11932 11944 12009 12036
112219 12298 12429 12546
12686 12726 12778 12939
13017 13169 13264 13334
13383 13446 13453 13551
13635 13643 13681 13698
13759 13833 13836 13848
13900 13926 13987 14062
14168 14183 14217 14357
14701 14702 14780 14819
14839 14909 14968 14977
15040 15044 15072 15133
j15216 15263 15433 15496
|15536 15604 15614 15629
15712 15740 15765 15780
15866 15944 16057 16140
16294 16306 16327 16359
16413 16453 16548 16692
16729 16809 16835 16910
17068 17122 17149 17269
17355 17492 17494 17534
17826 17874 17926 17956
17980 17990 18006 18054
18092 18125 18151 18162
18302 18346 18352 18421
18491 18630 18633 18681
18751 18738 18840 18871
18912 18915 19410 19469
19703 19726 19738 19741
19869 19944 20077 20144
20221 20261 20275 20381
20568 20587 20687 20749
20883 20957 21014 21029
21137 21139 21171 21220
21234 21272 21362 21398
21570 21645 21654 21739
21995 22023 22201 22276
22357 22381 22442 22746
22793 22901 22910 22966
23023 23048 23333 23427
23576 23663 23689 23724
24008 24051 24205 24246
24518 24520 24633 24720
25014 25017 25020 25058
25129 25211 25224 25262
25315 25495 25517 25607
25646 25655 25783 25898
25982 26144 26207 26228
26485 26617 26875 26695
26802 26892 26927 26947
27091 27208 27242 27464
27529 27544 27568 27588
27325 27890 27897 27981
23109 28177 28356 28463
28480 28540 28544 28556
28726 28757 28833 23837
28359 28871 29C25 29239
29312 29350 29351 29426
29606 29629 2G874 29883
30020 30028 30079 30094
30189 30245 30249 30332
30486 30626 30661 30690
30765 30799 30921 30977
31034 31096 31135 31144
31294 31372 31472 31505
31652 31757 31849 31970
32134 32203 32283 32494
294
427
677
VIÐ háskólann í Wisconsin, sem
talinn er til helztu menntastofn-
ana Bandaríkjanna, hefur mynd-
azt deild í Norðurlandamálum,
sem kalla má aðalsetur þessarra
fræða í Mið-ríkjunum, en þar
gætir áhrifa norrænna manna
einna mest í Bandaríkjunum.
Norrænu læra stúdentar hjá
prófessor Einar Haugen, sem er
forseti skadninavisku deildarinn-
ar og meðal helztu fræðimanna
í sinni grein þar vestra. Hann
kennir málið og lætur lesa ís-
lendingasögur og Eddukvæði.
ÍSLENZKIR STÚDENTAR
VIÐ NÁM
Byrjað var að kenna íslenzku
árið 1941 við Wisconsinskólann
og þá var til aðstoðar við kennsl-
una íslenzkur stúdent, sem var
þar við nám. Síðan hafa alltaf
verið þar einhverjir íslenzkir
stúdentar við nám, allt upp í
6—8 í einu. Oftast eru þeir að
lesa einhverjar hagnýtar vísinda-
greinar.
„Frá íslandi hafa komið til
! okkar margir ágætir stúdentar —
og hið efnilegasta fólk“, segir
Haugen. „Við vonumst til að
njóta áfram þessara kynna, sem
stúdentarnir færa okkur af land-
: inu“.
j Prófessor Haugen hefur lagt
' nokkurn skerf til íslenzkra fræða
; með útgáfum sínum. 1941 gaf
! hann út bókina „Vínlandsferð-
' irnar. Hin fyrsta ameríska saga“.
j Þetta var ný þýðing með skýr-
! ingum á sögum þeim, sem geta
um Vínlandsfundinn. 1950 gaf
hann út annað íslenzkt rit: „Fyrst
Frammatie Treatise". Það var
fyrsta enska þýðingin á þessu
verki og fylgdu fræðilegar skýr-
ingar.
TVEIR MERKIR
HVATAMENN
Kennsla í íslenzku og öðrum
norrænum fræðum • á sér lengri
forsögu í Wisconsinskólanum
heldur en við nokkrar aðrar
menntastofnanir vestra, þar sem
þessi fræði hafa verið kennd í
samfellu.
Árið 1853, réttum fjórum ár-
um eftir að skólinn var stofn-
aður, báru Norðurlandabúar í
Winconsin fram tillögu um, að
stofnaður yrði kennarastóll i
skandinaviskum fraéðum, en ekki
komst sú tillaga f framkvæmd
fyrr en Rasmus B. Anderson,
maður af norskum ættum, var
skipaður prófessor við skólann.
Ánderson lagði grundvöllinn
að kennslu í Norðurlandamálum
við Wisconsinskólann, en eftir-
maður hans, Julius E. Olson pró-1
fessor, sem var einhver vinsæl-
asti kennari í sögu þessa skóla,
hélt siðan í horfinu langan ald-
ur.
j Báðir þessir menn eru nú
‘ komnir undir græna torfu, en í
þeirra stað er búið að koma upp
Norðurlandadeild, fámennri að
vísu, en vel skipulagðri. Er Einar
Haugen forseti hennar, en þar
halda fyrirlestra, auk hinna föstu
kennara, prófessorar úr ýmsum
öðrum deildum, svo sem hag-
fræði, sögu, stjórnvísindum og fé-
lagsfræði.
líVLRSKONAR FEÆÐSLA
LM NORDURLÖNDIN
Mikill styrkur var það deild-
inni, þegar háskólinn tók upp
samstarf við Minnesótaskólann
um aukna og víðtækari kennslu
í skandinaviskum efnum. Nutu
skólarnir til þessa nokkurs styrks
frá Carnegiestofnuninni í New
York. Deildin gefur nú kost á
hvers konar fræðslu um Norður-
löndin. Allmargir stúdentar gera
norræn fræði að aðalnámsgrein,
og stúdentar úr öðrum deildum
sækja vissa fyrirlestra. Höfuð-
áherzla er lögð á málin, bæði
málfræði og lest.ur. Stúdentum
er einnig gefinn kostur á að
stunda sjálfstæðar rannsóknir í
málsögu og mállýzkum. En einna
vinsælustu fyrirlestrarnir eru
þeir, sem fjalla um úrvals bók-
menntir Norðurlanda og Einar
Haugen flytur. Leggur hann þar
einkum áherzlu á fornsögumar,
en talar einnig nokkuð um ís-
lenzka höfunda frá seinni öldum,
svo sem Halldór Kiljan Laxness.
MEST ÁHERZLA Á
ÍSLENZK FRÆÐI
Leggur deildin hlutfallslega
mesta áherzlu á íslenzk fræði og
er þó fátt um fólk af íslenzkum
ættum í Wisconsin. Eiginlega er
ekki nema ein íslendingabyggð
í Wisconsin, á Washington-ey.iu í
Michiganvatninu, úti fyrir „þuml
inum“ á þessu fylki, sem er einna
líkast belgvetling í laginu. En
maður af íslenzkum ættum hefur
þó fengið nafn sitt ritað óafmá-
anlega í sögu háskólans. Það er
Chester A. Thordarson, íslenzk-
ur innflytjandi, sem kom á fót
miklu iðnfyrirtæki í Chicago og
gerðíst síðar hinn mesti bóka-
safnari. Bókasafn hans var
frægt, en einkum í tveim grein-
um, sögu vísindanna og íslands-
sögu. Var það metið á eina millj-
ón dollara. Þetta safn keypti há-
skólinn í Wisconsin eftir dauða
Thordarsons, og þar mun það
geymast sem minnisvarði hins á-
gæta íslendings, er safnaði því.
32699 32723 13060 33082 33086
33195 33303 33354 33387 33407
33421 33454 33551 33595 33620
33885 33686 33753 33780 33799
33.875 33987 34059 34197 34315
34336 34402 34469 34531 34644
34810 34830 34845 34920 34944
Birt án ábyrgðar.
Ui
lags ísl. latkféiaga
AÐALFUNDUR Bandalags ís-
lenzkra leikfélaga var haldinn s.l.
laugardag. Formaður bandalags-
ins, Ævar Kvaran, setti fundinn
og stjórnaði honum, en fram-
kvæmdastjórinn, Sveinbjörn Jóns
son, flutti skýrslu um starfið á
liðnu leikári. Fimm félög sóttu
um upptöku í bandalagið á árinu
Bandalagsfélögin sýndu sam-
tals um 45 löng leikrit á leikárinu
og mun tala sýningarkvölda hafa
orðið um 250. Bandalagið útveg-
aði ýmsum félögum, skólum og
öðrum aðilum á annað hur.drað
leikþætti, auk þess sem það ann-
aðist útvegun á búningum, leik-
tjaldaefni, andlitsfarða, erlend-
um leiklistarbókum og timarit-
um, aðstoðaði við ráðningu leik-
stjóra og svo framvegis. Á Icik-
árinu komu út tveir fyrstu leik
þættírnir af leikritastafni þess.
Þeir eru „f Forsæudal", eftir J.
M. Singe og „Gesturinn" eftir
Lady Gregory báðir í þýðingu
Einars Ólafs Svéinssonar próf.
í ár eru væntanlegir tveir þættir
eftir íslenzka höfunda, þá Loft
Guðmundssonog Andrés Þorrnar.
Skýrt var frá bréfi bandalags-
ins til samninganefndar rithöf-
undafélagsins, þar sem óskað var
eftir samningi um höfundalaun
fyrir isíenzk leikrit og þýðirxgar
á erlendum leikritum. Með bréfi
þessu fvlgdu tillögur um höf-
undaþóknun og vorú þær ræddar
á fundinum. Þá var og rætt um
útgáfu handbókar um leiklist,
leiklistartímarits og fleiri mál.
Stiói-n bandalagsins var end-
urkosin, en hana skipa: Ævar
Kvaran. form., og með honum f
stjóm Lárus Sigurbjörnsson,
Rvík, og Sigurður Kristinsson,
I-Iafnarfirði, f varastjórn eru Sig-
rún Magnúsdóttir, ísafirði, og
Njall Bjarnason, Húsavík. End-
urskoðendur eru Jón Ólafsson,
Umf. Gnúpverja og Emil Ásgcirs
son, Umf. Hrunamanna.