Morgunblaðið - 30.06.1955, Blaðsíða 14

30
MORGUNBLAÐID
Fimmtudagur 30. íúní 1955
ÁLYKTANIR AÐALFVNDAR KVENRÉTTINDA
LANDSÞING Kvenfélaga-
L. sambands íslands var hald-
ið í Reykjavík dagana 10.—14.
júní 1955. Þingið sátu 41 fulltrúi.
Rannveig Þorsteinsdóttir flutti
ársskýrslu stjórnarinnar tvö und-
anfarin ár. Samkvæmt skýrslu
er gerð var um síðustu áramót,
éru félög Kvenfélagasambands
íslands alls 212, með 12914 félags
konum.
: Formaður útgáfustjórnar „Hús
freyjunnar" Svafa Þórleifsdótt-
ir, skýrði frá því að kaupenda-
tala blaðsins hefði aukizt um
rúmlega 42%, síðan núverandi
útgáfustjórn tók til starfa árið
1953.
; Samþykktar voru á þinginu
ireglur um námskeið þau, sem
K venfélagasamb. íslands styrkir.
Á þinginu fór fram kosning
Btjórnar og annarra t^únaðar-
manna sambandsins.
• Úr stjórninni áttu að ganga
Guðrún Pétursdóttir og Rann-
veig Þorsteinsdóttir, en báðar
voru endurkjörnar. Þriðja kcnan
í stjórninni er Aðalbjörg Sigurð-
ardóttir.
Kjörnar í varastjórn til 2ja ára
voru: Helga Magnúsdóttir, Jón-
ína Guðmundsdóttir, Guðlaug
Narfadóttir.
Útgáfustjórn „Húsfreyjunnar"
var endurkjörin, en í henni eiga
sæti: Svafa Þórleifsdóttir útgáfu-
stjóri, Elsa Guðjónsson og Sig-
rún Árnadóttir.
Eftirfarandi ályktanir voru m.
a. samþykktar.
HEIMILISIÐNAÐUR
OG HANDAVINNUKENNSLA
, Þingið beinir því til allra kven
félaga, að gera allt sem þau geta
til að efla íslenzkan heimilisiðn-
að, og leita samvinnu við Heim-
ilisiðnaðarfélag íslands um út-
vegun á vel unnum munum til
„að vinna eftir.
' Þingið skorar á fræðslumála-
stjórn að skipa þegar á næsta
hausti námsstjóra til eftirlits nvsð
handavinnukennslunni í barna-
unglinga og gagnfræðaskólum
utan Reykjavíkur.
Telur þingið starf þetta mjög
hauðsynlegt og aðkallandi, þar eð
*vitað er að lögboðin handavínnu-
'kennsla í þessum skólum víðs-
'vegar um landið er ósamræmd,
og víða ekki komin til neinna
framkvæmda. Meðal annars eru
víða miklir erfiðleikar á réttu
vali á efnum og áhöldum til
'kennslunnar, en þau innkaup
iyrðu þá gerð í samráði við náms-
stjórann.
HÚSMÆÐRAFRÆÐSLA
OG HEIMILISÁIIÖLD
Þingið telur æskilegt að nánari
samvinna takist milli kvenfélag-.
anna og húsmæðraskólanna.
Skorar þingið á stjórn héraðs-
ksambandanna að beita sér fyrir j
samvinnu þessara aðila, þar sem |
‘þingið álítur, að slíkt samstarf
;hyggt á vináttu og skilningi geti
' örðið báðum aðilum til styrktar
' í starfi þeirra.
‘ Þingið skorar á sambands-
'síjórnina að sjá svo um, að út-
'jhúin verði lítil áhaldasýning í
fsýningarkössum. Sýningarkass-
' arnir verði síðan sendir milli
: kvenfélaganna, svo félagskorv.-r
' geti haft þá til hliðsjónar við
' kaup á áhöldum.
Þingið skorar á innflytjendur
' húsáhalda að vanda meira val
' þeirra áhalda, er þeir flytja til
landsins, og hafa samstarf við
' sérfróðar konur um val áhald-
anna.
Þingið telur óhjákvæmilegt að
fastráða eins fljótt og ástæður
' leyfa, ráðunaut í heimilisfræðum
sem sé húsmæðrakennari. Starf
' hennar skal vera að ferðast um
landið og heimsækja kvenfélög
og húsmæður, einnig að halda
némskeið.
Sambandsstjórnin skal skipu-
leggja starf ráðunautarins í sam-
'ráði við kvenfélagasamböndin,
en eðlilegt má telja að hann
starfi til skiptis í landsfjórðung-
um á meðan aðeins er um einn
ráðunaut í heimilisfræðum að
ræða.
Geti Kvenfélagasamband ís-
FELAGS ISLANDS
Samþykktir Stórstiíkuþings
lands ekki staðið straum af þeim
kostnaði er störf ráðunauts í
heimilisfræðum hefur í för með
sér, telur landsþingið óhjákvæmi
legt að sækja til Alþingis um
viðbótarfjárveitingu sem því
svarar.
ORLOF IIÚSMÆÐRA
Rík áherzla hefur verið lögð
á það á síðari árum, að sem flest-
um þegnum þjóðfélagsins verði
árlega tryggður nokkur hvíldar-
og frítími, orlof. j
Sú séttin sem lengstan hefur
yfirleitt vinnutímann og fæstar
næðisstundir: mæðurnar, sem
jafnframt eru húsfreyjúr, hafa
samt algjörlega orðið þar útund-
an. I
Erfiði þeirra og tómstundaleysi
hefur vaxið að sama skapi og
torveldast hefur að fá aðstoð við
heimilisstörf.
Augljóst er að úrbætur eru
hér hin mesta nauðsyn, en úrræði
vandfundin. j
Kvenfélagasamband Islands
telur þó að við svo búið megi
ekki standa, og verði því að hefj-
ast handa. 1
1. Með framkvæmd á löggjöf
um heimilishjálp í viðlögum á
breiðari grundvelli en nú er.
a. Með sérmenntun stúlkna í
því skyni, svo sem með nám-
skeiðum í sambandi við hús-
mæðraskólana. Felur landsþing-
ið stjórn Kvenfélagasambands
íslands að beita sér fyrir að slík-
um námskeiðum verði á komið.
b. Ráðskonustörfum í fjarveru
húsmóður.
2. Með setningu löggjafar um
orlof húsmæðra. Sé í sambandi
við það tekið til athúgunar m. a.:
a. Styrkveiting til húsmæðra á
lágtekjuheimilum.
b. Skipulagning hvíldarstaða
og ferðalaga.
c. Skipulagning heimilisaðstoð-
ar.
Landsþingið leggur því til að
gaumgæfileg athugun á málinu
sé falin milliþinganefnd, er skip-
uð sé fimm konum er kosnar séu
á þessu þingi. Sé hlutverk þeirr-
ar nefndar að afla sér sem beztra
gagna um hvernig orlofi hús-
mæðra er hagað í öðrum löndum,
þar sem aðstæður eru svipaðar
og hjá okkur, leita álits næsta
formannafundar Kvenfélagasam-
bands íslands, og undirbúa málið
til Alþingis.
ÁFENGISMÁL
Þingið skorar á menntamála-
ráðherra að koma á í skólum
landsins ströngu eftirliti með
því að áfengi sé ekki haft þar um
hönd, enda sé það skilyrðislaus
krafa, að kennarar láti aldrei sjá
sig undir áhrifum áfengis.
Þingið beinir til fræðslumáléy-
stjórnar eindregnum tilmælum
um það að hafin verði skipulögð
bindindisfræðsla í skólum lands-
ins, sem taki jafnframt til sið-
ferðilegrar og heilsufræðilegrar
fræðslu, um þá hættu er áfengis-
neyzlan hefur í för með sér.
Ennfremur skorar þingið á
áfengisvarnarráð, að fluttir séu
að jafnaði bindindisþættir í rík-
isútvarpið, á svipuðum grund-
velli og fyrfi hluti tillögunnar
gerir ráð fyrir.
Þingið skorar á presta og aðra
forystumenn í landinu, og for-
eldra að vinna að því að komið
verði á heilbrigðara skemmtana-
lífi meðal annars með því að
ungu fólki sé ekki veitt vín á
veitingahúsum. Heitir þingið á
öll félagssamtök að hætta að fá
vínveitingaleyfi þó þau haldi árs-
hátíðir sínar.
Þingið skorar á Alþingi og rík-
isstjórn að koma á fót svo fljótt
sem unnt er fullkominni heilsu-
verndarstöð og nauðsynlegum
hælum fyrir drykkjusjúkt fólk í
landinu, sem alltaf fer fjölgandi.
Styður þingið alla viðleitni ein-
staklinga eða félaga til að koma
um slíkum heimilum.
Þingið samþykkir að verða við
áskorunum áfengisvarnarráðs
um að kjósa tvær konur til að
taka þátt í stofnfundi Landssam-
bands félagssambanda gegn
áfengisbölinu.
AÐRAR TILLÖGUR
Þingið skorar á ríkisstjórnina
að leggja nú þegar fram nægilegt
fé til að komið verði á fót skóla-
heimili fyrir stúlkur.
Þingið beinir þeim tilmælum
til póst- og símamálaráðherra, að
hann hlutist til um, að fleiri
þjóðþrifastofnanir og félög en
Landsspítalasjóðurinn einn fái
að njóta þeirra hlunninda að
hægt sé að borga minningargjaf-
ir til Landssímans, og sjái sím-
inn um útsendingu þar að lút-
andi minningarskeyta.
Þingið lýsir ánægju sinni yfir
því að tveim konum hefur verið
bætt í nefnd þá er skipuð var til
að endurskoða tryggingalögin. i
Kvenfélagasamband íslands
vill í sambandi við endurskoðun
tryggingarlaganna leggja áherzlu
á það, að sem fyrst sé hafizt
handa um að koma á fót vinnu-
stöðvum fyrir öryrkja, og að á
elliheimilum sé reynt að skapa
sem bezt vinnuskilyrði fyrir þá
öryrkja sem á þeim dveljast. |
Þingið skorar eindregið á sam-
vinnunefnd um skipulagsmál, að
samþykkja nú þegar uppdrátt er
fyrir liggur um byggingu Hall-
veigarstaða, svo ekki þurfi að
verða lengri bið á framkvæmd-
um á þessu mikla nauðsynjamáli
kvenna.
Þingið skorar á Alþingi að
breyta lögum um ríkisútgáfu
námsbóka á þann veg að ríkis-
útgáfan sjái unglingum á skyldu-
námsstigi í gagnfræðaskólum
fyrir kennslubókum eins og nú
tíðkast í barnaskólum landsins,
jafnframt bæta útgáfuna svo að
hún verði samkeppnisfær.
Að heilsugæzla hliðstæð þeirri
sem nú fer fram í barnaskólum
landsins nái einnig til gagnfræða
skólastigsins.
Þingið telur fullkomlega tíma-
bært að hafizt verði handa um
að safna drögum að sögu kven-
félaga landsins, og er þakklátt
stjórn sambandsins fyrir að hafa
flutt málið á þessu þingi.
Þingið lítur svo á að hvert
einstakt félag eigi að safna gögn-
um um sitt félagsstarf, og skrá
yfir sína félagssögu. Að öðru
leyti felur þingið stjórn Kven-
félagasambands íslands að sjá
um framkvæmdir í málinu.
Þingið beinir þeim tilmælum
til allra kvenna innan vébanda
sambandsins að þær séu ávallt
vel á verði um að halda til haga
og forða frá glötun hvers konar
gömlum munum, áhöldum og ílát
um, sem notuð voru við dagleg
störf, klæðnaði o. fl. sem ætla
má að efirkomendum vorum
þætti fengur í að varðveita til
minningar um menningu og starf
liðinna kynslóða.
Þingið beinir því til kvenfé-
laga, einkum kirkjufélaga þar
sem þau eru fyrir hendi, að þau
í samráði við sóknarprest sinn
vinni að því eftir beztu getu, að
heimsækja og gleðja einstæðings
gamalmenni, hvort sem þau dvelj
ast á elliheimilum eða annars
staðar.
11. landsþing Kvenfélagasam-
bands íslands óskar eftir góðri
þátttöku á næsta þing Húsmæöra
sambands Norðurlands er haldið
verður að Nygaardsstrand á
Fjóni 1956, og telur æskilegt ef
hægt væri að efna til hópferða
kvenna á þingið, með þátttöku
hvaðanæfa af landinu.
Vegna tilmæla um það að
Kvenfélagasamband íslands
gangi í Alþjóðasamband hús-
mæðra, telur þingið rétt að sam-
böndum innan Kvenfélagasam-
bandsins sé sent málið til athug-
unar og umsagnar.
Laugardaginn 12. júní sátu
þingfulltrúar ánægjulegt kaffi-
boð á heimili danska sendiherr-
ans frú Bodil Begtrup.
Þingið var haldið í Breiðfirð-
ingabúð, og höfðu fulltrúar fæði
þar meðan þingið stóð yfir, Voru
Á STÓRSTÚKUÞINGINU, sem
haldið var í Reykjavík dagana
11.—14. júní s.l. voru gerðar eft-
irfarandi samþykktir:
I. Stórstúkuþingið skorar á
ríkisstjórnina að láta lögreglu-
stjóra og löggæzlumenn halda
uppi fullri löggæzlu gegn smygli,
bruggun og leynivínsölu í land-
inu, og krefst þess að gildandi
lagaákvæði um sölu og meðferð
áfengis séu í heiðri höfð.
2.Stórstúkuþingið skorar á
ríkisstjórnina að hraða nú þegar
útgáfu þeirra reglugerða og fyr-
irmæla, sem um getur í áfengis-
lögunum, og enn hafa ekki verið
birtar t. d. reglugerðar um með-
ferð áfengis áhafna skipa og flug
véla.
3. Stórstúkuþingið telur sterk-
ar líkur til, að ákvæði 23. grein-
ar áfengislaganna, um bann við
áfengisneyzlu opinberra starfs-
manna er þeir eru við störf sín,
muni vera freklega brotin, og
skorar því á ríkisstjórnina og
aðra aðiia, að sjá um að ákvæð-
um þessum sé fylgt eins og lög
mæla fyrir um.
4. Stórstúkuþingið átelur þá
starfshætti áfengisverzlunar rík-
isins að afhenda hömlulítið
áfengi, að magni, til næstum
hvers sem er og senda það gegn
póstkröfum um land allt, jafn-
vel þótt sýnt sé að þetta áfengi
muni fara beint til leynivínsala.
Þar sem ríkiseinkasala á áfengi
ætti að hafa þann megin tilgang,
að draga úr og hamla gegn mis-
notkun áfengis, skorar þingið á
ríkisstjórnina að reka áfengis-
verzlunina í samræmi við þann
tilgang.
5. Stórstúkuþingið telur það
gagnslítið, að aðeins tveir eftir-
litsmenn séu við sex veitingahús
í Reykjavík, þar sem sala áfeng-
is fer fram, og skorar því á dóms-
málaráðuneytið að fjölga þessum
eftirlitsmönnum svo, að einn eft-
irlitsmaður komi á hvert veit-
ingahús.
6. Þar sem reynsla hefur þegar
sýnt, að vínveitingar við hina svo
nefndu „bari“ leiða til síaukinn-
ar áfengisneyzlu, skorar stór-
stúkuþingið á ríkisstjórnina að
beita sér eindregið gegn slíkum
veitingum.
7. Stórstúkuþingið lítur svo á
að sá leiði siður sem mjög hefur
farið í vöxt, að halda drvkkju-
veizlur í tilefni af afmælum,
merkisdögum og við öll mögu-
leg tækifæri, sé mjög til þess fall
in að eyðileggja bindindissemi
þjóðarinnar. Skorar þingið því á
stjórnarvöld, kirkju, stjórnmála-
samtök og ailan almenning að
vinna gegn þessu og breyta al-
menningsálitinu í heilbrigðari
átt.
8. Þar sem líkur benda til að
allmikið áfengismagn berizt út af
Keflavíkurflugvelli, af því
áfengi, sem flutt er inn vegna
setuliðsins, skorar þingið á utan
ríkisráðherra að gera allar hugs-
anlegar ráðstafanir til að fyrir-
byggja slíkt.
9. Stórstúkuþingið telur nauð-
syn bera til náinnar samvinnu
allra aðila sem vinna að áfengis-
vörnum og bindindisstarfi. Ósk-
ar þingið eftir öflugri sókn gegn
ómenningu áfengisflóðsins, sér-
staklega með auknu bindindis-
starfi í skólum, unglingastúkum
og æskulýðsfélögum.
10. Stórstúkuþingið flytur
áfengisvarnaráði þakkir fvrir
ágætt starf við að skipuleggja
áfengisvarnir í landinu, og þá
einkum formanni þess, áfengis-
varnaráðunaut ríkisins, Bryn-
leifi Tobíassyni.
II. Stórstúkuþingið þakkar S.
K. T. fyrir starfsemi þess á liðn-
um árum, sérstaklega fyrir þær
danslagakeppnir, sem hafa farið
fram á vegum þess, og telur mik-
isverðan árangur hafa náðst í
þessum efnum með að útrýma
drykkjusöngvum og lofgerða-
ljóðum til vegsemdar áfengisó-
! menningunni. Telur þingið nauð-
synlegt að S.K.T. haldi þessari
starfsemi áfram og vinni á þann
veg að því, að fólk laeri að
skemmta sér án áfengis.
Fleiri samþykktir gerði þingið,
svo sem:
að Reglan gerðist aðili að
Landssambandi gegn áfengisböl-
inu, en það samband verður
stofnað á komanda hausti að frum
kvæði áfengisvarnaráðs.
að ráða framkvæmdastjóra fyr
ir Regluna.
að stofna til happdræ-ttis fyrir
Regluna,
að leita samstarfs við blöð og
útvarp um bindindisfræðslu og
áfengisvamir,
auk ýmsra samþykkta um félags-
mál.
allir sammála um að lýsa ánægju
sinni vegna sérlega góðs viður-
gernings.
Þingslit fóru fram þriðjudag-
inn 14. júni kL 19.
Vatnsrennsli
Grímsár
VEGNA blaðaskrifa og umtals
um vatnsþurrð í Grímsá í Skrið-
dal á þessum vetri, viijum við
biðja yðu- að birta eftirfarandi
upplýsingar um þær mælingar á
rennsli Grímsár, sem fram hafa
farið á uadanförnum árum og
um vatnsþorf hinnar fyrirhuguðu
virkjunar.
Vatnsmaelingadeild raforku-
málastjómarinnar hóf reglu-
bundnar mæiingar í Grímsá
sumarið 1944 og eru því fyrir
hendi ellefu ára mælingar. Vatna
mælingarnar reikna vatnsárin
frá september til ágúst. Meðal-
rennsli hefur á þessum árum
verið 20—40 teningsmetrar á sek.
Minnsta rennsli varð 22. febr.
í ár og mældist 1,2 teningsmetri
á sek.
Virkjun sú f Grímsá, sem nú er
í undirbúningi, er 2400 kw að
stærð og mun nota rúml. 11
teningsmetra á sek., þegar fullt
álag er á vélarnar. Inntakslónið
tekur 390 þús. teningsmetra og
er bví hægt að gevma í bví vatn
fr° nóttu tii dags og á milii daga.
t áætlunom hefnr verið reikn-
að með þvf, að Grfmsárvirkiun-
ín irrðí rekin með allt að 4375
VI st árleeum nvtinvartíma og
vnní hnnniv allt að 10% miúión
V’'l<Wattstnnda á ári. Meðal-
-mtnsnotk jn vélanna vfir allt ár-
íð or há tonint*=metrar á sek.
c-manh»jrður á vatnshörf
TÍ-VijTnani'inan dav f-’á devi og
m-'ndiijmjilinKimim allan athug
i'»<"ti'monn cÍTiin að í siö af
t,Vormir V»^ð rjanm-
"-t t.,-,?9 vptn có eWj ’-frið
r'nrt T?ína Ji-iti pci«n ’ r -V, |,pn,,ln^
TT-+-,c’>iTjmr’ð er pð rpatiq vpr ''nið
IPrO—fOS'i, T>pð vatncár bofði
W»t að vinnp tmn 15 árs-
'„■„„cTnnn. , mo*i dinqoivélíjm.
V'mnVTnpe’-Tt ptViTTVT innm, semi
„■ ’-’C',„ irn—TT é vefÍTTrptfTumjnpr-
r,T-,-c1tTm ðmrtrj SO prp, pr taf-
iti o ð ttKVí; árc linrfi n V *-i nð
T'-infi, npma á 90-r0 árp frPttL
VnTnr,^r^i >049__IPTQ c:pm T'pT*
---'T"nrrfq tír’ð ll n í’ð i 11 r-ff
l"*n dmaetvðlpr vi’Tnp ii 9nf. J
ttq+ttt’ Vnmtt rennnlið pð TtfsU
1-nrTT-p en hnð hefur nokkum tíma
áðnr mælzt, en lágrennsli stóð
eVVj lengar en svo. að vinnsla
með dieselvélum hefði ekki
hurft að verða nema 6,5% af
ársvinnslunni.
Það var því ekki um meirS
vatnsburrð að ræða í Grímsá f
vetur en reiknað hafði verið með
að mseta þyrfti með dieselorku-
vinnslu.
Jakoh G’slason.
Eiríkur Briem.
BEZT AB AUCLfSA
I MORGUNBLAÐI!SU