Morgunblaðið - 31.07.1955, Side 1

Lesbók
U. árgangnr
171. tbl. — Sunnudagur 31. júlí 1955
Prentsmigja Morgunblaðsins
Frá
Hrisey
STÓRIR HÓPAR FARA TIL
SUÐUR-HEIMSKAUTSINS
BÆKISTÖÐVAR
MARCRA STÓRÞJÓÐA
Aihyglin beinisi ausl-
r | r
TILKYNNING Bandaríkjaforseta um geimrann-
róknir í sambandi við rannsóknir á jarðeðlisvís-
indum á árunum 1957—1959, hefir vakið athygli
á umfangsmiklum rannsóknum, sem fara eiga
fram á Suðurheimsskautsmeginlandinu á þess-
um árum.
LONDON 30. júlí:
OINGAÐ til hafa aðeins tíu menn stigið fæti á Suðurpól-
■AA. inn — en horfur eru á því að troðningur manna verði
þar á næstu árum. Margar þióðir sem ætla að taka þátt í, „ ...
rannsóknum í jarðeðlisvísindum á suður heimsskautssvæð- ™-ianna 1 rag’ °g sen lierra
inu á næstu þremur árum. komu saman á ráðstefnu í París
fyrir hálfum mánuði til þess að ráða ráðum sínum.
Á ráðstefnunni kom í ljós að Bandaríkin gera ráð fyrir að setja
upp sex bækistöðvar á suður heimsskautssvæðinu á árunum 1957—
1959. Sovétríkin ætla að setja upp 3 bækistöðvar. Fulltrúi sovét-
ríkjanna skýrði frá því á ráðstefnunni að ein þessara stöðva myndi
verða í næsta nágrenni við suðurheimskautið sjálft.
ura
London, 30. júlí.
MIKLIR tilburðir eru nú til
þess að draga úr viðsjám í
Asíu, á sama hátt og gert hef-
ir verið í Evrópu með Genfar-
fundinum.
Á morgun (mánudag) koma
saman í Genf, sendiherra Banda-
ÍJtsýn úr kirkjudyrunum yfir Hríseyjarbyggð. Sjá grein á bls. 6.
(Ljósm. Mbl. Ól.K.M.)
Búið að salta í 121.305
tummas' fyrir norðan
Úiiuiningsverðmæiið um 47 millj. kr.
AMIÐNÆTTI s.I. fimmtudag hafði verið saltað í 121,305 tunn-
ur síldar í veiðistöðvunum á Norðurlandi. Þar af hafði verið
saltað á Siglufirði í 50,129 tunnur og á Raufarhöfn í 34,183 tunn-
ur. Heildarútflutningsverðmæti þessa afla er áætlað um 47 millj.
króna. —
í fyrrasumar nam heildarsölt- Þ
unin samtals 61 þús. tunnum. —
Árið 1953, sem var eitt hinna
skárri síldveiðisumra s.l. 10 hall
ærisár, hafði verið saltað í rúm-
lega 108 þús. tunnur hinn 28.
júlí. En heildarsöltunin það sum-
ap nam rúmlega 173 þús. tunn-
um. —
f fyrra mun heildarútflutn-
ingsverðmæti saltsíldar, sem
söltuð var á Norðurlandsver-
tíðinni hafa numið um 23—24
millj. kr. Verðmæti bræðslu-
síldarinnar mun hins vegar
hafa numið um 14 millj. kr.,
eða verðmæti Norðurlandssíld
arinnar samtals það sumar um
37 millj. kr.
Malenkov fil Geitf!
GENF, 30. júlí: — Heyrst hefir
að Malenkov, fyrrum æðsti mað-
ur Sovétríkjanna, verði fulltrúi
Bússa á hinni miklu atomvísinda-
ráðstefnu, sem hefst í Genf eftir
rúma viku, mánudaginn 8. ágúst.
Sextíu Og sex þjóðir munu' taka
þátt í ráðstefnunni.
Undir ráðuneyti Malenkovs heyr
ir raforka og atomorka.
Fjármálahneyksli
í Bandaríkjunum
WASHINGTON, 30. júlí: — Flug
málaraðherra Bandaríkjanna, Har
old E. Talbott, liefir undanfarið
sætt mjög harðri gagnrýni fyrir að
liafa blandað saman embættisstörf
um og störfum fyrir verzlunarfyr-
irtæki, sem hann á með öðrum.
Mál þetta kom upp á meðan Eisen
hower forseti var í Genf og er
talið að forsetinn telji mál ráð-
herrans svo alvarlegt, að hann
nmni kref jast þess að Talbott biðj-
ist lausnar.
BUENOS AIRES, 30. júlí: —
Juan Peron, forseti hefir upplýst
að uppreisnin 16. júní hafi leitt
til þess að hann hafi tekið upp að
nýju reykingar. Hann hafði verið
í reykbindindi í heilt ár.
Hann var spurður að því, er
hann sást með vindling: — Hve-
nær tókuð þér upp á því að reykja
aftur?
— Þann 16. júní, var svarað.
Þetta verður í fyrsta skiftið,
sem bækistöð verður sett upp á
suðurheimsskautssvæðinu af
hálfu sovétríkjanna.
Ein af stöðvum Bandaríkjanna
verður á sjálfu suðurheimsskaut-
inu, svo að Bandaríkin og Rússar
verða þarna í næsta nágrenni —
á milli þeirra verða um 200 km.
Bretar ætla einnig að senda
leiðangur til suðurheimsskauts-
ins á þessum árum og er honum
ætlað að fara — undir forystu
fjallakappans Hillarys — þvert
yfir Suður heimsskautsmegin-
landið.
Einnig ráðgera Þjóðverjar að
koma sér upp bækistöð við heims
skautið, og ennfremur Argentínu
menn.
„ÓKLEIFA SKAUTIГ
Einu mennirnir, sem fram til
þessa hafa komist til suðurheims-
skautsins með því að fara á yíir-
borði jarðar voru í leiðöngrum
Scotts og Amundsens, sem
kepptu um að verða fyrstir til
heimsskautsins á árunum 1911—
1912.
Þar sem Bandaríkjamenn
höfðu ákveðið fyrir allöngu að
setja upp bækistöð á sjálfu hinu
landfræðilega heimsskauti, sem
er syðsti staður jarðar, var stung-
ið upp á því á Parísarráðstefn-
unni að Rússar flyttu sína ráð-
gerðu stöð í nágrenni við hið
svokallaða „ókleifa skaut“. Er
talið miklum erfiðleikum bundið
að komast til þessa svæðis, sem
er á stærð við Evrópu og alger-
j lega ókannað. Talið að það sé
a. m. k. 3 þús. metra hátt.
Aðrar þjóðir, sem senda ætla
leiðangra til suður heimsskauts-
ins á næstu árum, eða á meðan
á rannsóknum í jarðeðlisvísind-
unum (veðurfar o. fl.) stendur,
eru: Norðmenn, Nýsjálendingar,
Ástralíumenn, Belgir og Japan-
ar.
Samtals tóku 36 þjóðir þátt í
ráðstefnunni í París.
Á ráðstefnunni í París var ein-
göngu rætt um vísindalega hlið
hinna væntanlegu xannsóknaleið
angra. En öllum er ljóst að heims
stjórnmálin koma hér einnig
nokkuð við sögu.
POLITIK
Samkeppni um landssvæðin á
suðurheimsskautssvæðinu hefir
farið harðnandi og á árinu 1948
lögðu Bandaríkin til að landsvæð
in yrðu sett undir sameiginlega
stjórn þeirra þjóða, sem þar
hefðu hagsmuna að gæta. Sovét-
ríkin létu þá ekki á því standa
að lýsa yfir því að þau teldu sig
eiga þarna hagsmuni. Þau hafa
m. a. haldið því mjög á lofti, að
það hafi verið rússnesk flota-
deild se mfyrst fann suðurheims-
Kína kommúnista í Varsjá til
þess að ræða málefni amerískra
fanga í Kína og kínverskra stúd-
enta, sem dvelja í Bandaríkjun-
um og hverfa vilja heim. En á
baksviði þessara umræðna mun
bera mest á Formósamálinu.
Ræddir eru möguleikar á ýms-
um ráðstefnum á næstunni á
„æðra“ sviði heldur en sendi-
herrasviðinu. Dulles hefir sagt
berum orðum að svo kunni að
fara að hann muni ræða við C-hou
En Lai að loknum sendiherra-
, fundinum í Genf. í ræðu sem
j Chou flutti á þingi í Kína í dag,
j sagði hann að Genfarráðstefnan
hefði dregið úr viðsjám í heimin-
skautsmegmlandið. Vitna Russar _ , . , . , .
! um og að í Austur Asiu væri eng-
her til sighngar flotafonngjans i. ... „ . ,___.
ín mal, sem ekki væri hægt að
Thaddeusar von Bellinghausen
umhverfis suðurheimsskauts meg
inlandið á árinu 1821. von Bell-
inghausen gerði þó aldrei kröfu
til þess að viðurkennt yrði að
hann hefði fundið nýtt megin-
land.
Bandaríkin halda því fram að
amerískur sjóliðsforingi, að nafni
Nathaniel B. Palmer hafi fyrstur
komið auga á meginlandið. Bret-
ar gefa enska sjóliðsforingjanum
Edward Bransfield heiðurinn af
landafundinum.
Æðstu menn þýzka
hersins valdir
BONN, 30. júlí: — Æðstu hers-
Köfðingjar hins nýja, þýzka hers
verða Hans Speidel, sem var á sín-
um tíma herráðsforingi Rommels
hershöfðingja á Vesturvígstöðvun-
um og Adolf Heusinger, sem
hafði j'firstjórn sérstakrar deildar
lijá æðstu herstjórn þýzka hersins
á stríðsárunum. Speidel er 58 ára
gamall, Heusinger 57 ára.
Speidel hefir undanfarið verið
fulltrúi þýzku stjórnarinnar hjá
yfirherstjórn Atlantsliafsbandalags
leysa stig af stigi með friðsamleg-
um samningum.
Líklegt er talið að Eisenhower
og Nehru kunni að hittast.; en
Nehru hefir einkum beitt sér
fyrir lausn Austur Asíu málanna.
Stjórnin á Formósu hefir lagt
blessun sína yfir Genfarviðræð-
ur Bandaríkjanna og Kína komm
únista — en greinilega þó ekki
með glöðu geði. Segir stjórnin að
ekkert gott geti leitt af þessum
samningum.
Hekla gaus líka
reykhringjum
SAGT var frá því í blaðinu ný-
lega að Etna hefði gosið reyk-
hringjum nýlega og væru slíkir
goshringir einsdæmi í eldfjalla-
sögunni. Hér er þó hallað réttu
máli og heiðurinn hafður af
Heklu gömlu, en í gosinu 1947
gaus Hekla slíkum reykhringjum
nær allan aprílmánuð og er það
skjalfest á kvikmyndum. — Sagði
dr. Sigurður. Þórarinsson blaðinu
frá þessu í fyrradag. Item mun
Vesúsvíus, það mikla eldfjall,
hafa tekið upp á þessu sama, þeg-
ar árið 1906.
samnmgar
Chiany uy Chou
um Formosu?
LONDON, 30. júlí:
CHOU EN LAI sagði í ræðu, í
Peking í gær, að horfur væru nú
betri á því, að takast mætti að
leysa Formósu-deiluna með bein-
um samningum milli Peking-
stjórnarinnar og Formósastjórn-
arinnar „ef Bandaríkin blönduðu
sér ekki í málið“.
Áður höfðu borist lausafregnir
um það frá Nýju Delhi Indlandi
að fyrir höndum væru slíkir inn-
byrðis samningar Kínverja.
Dr. Oitc Jokn lagður
FRANKFURT, 30. júlí: — Fregn
ir herma, að dr. Otto John hafi
látið gera fyrirspurn til yfirvalda
í Bonn, um það, hvaða afstöðu
þýzka stjórnin myndi taka til mál-
efna hans, ef hann sneri aftur
til Vestur-Þýzkalands.
Þýzka blaðið Frankfurter Neue
Press skýrir frá þessu og getur
þess um leið að þýzki innanrikis-
ráðherrann hafi neitað að láta í
ljós skoðun sína á þessu máli.
Dr. Otto John fór til Austur-
Þýzkalands þann 20. júli í fyrra.