Morgunblaðið - 27.08.1955, Blaðsíða 2

MORGUNBLÁÐIB
Laugardagur 27. ágúst 1955 j
Pramh. af hl* 'I
Þrándur. í Götu. Engu minni
áhuga hftfðu íslendingar á nor-
rænrd samvinnu, en aðrar þjóðir
Norðurlanda, og vildu þeir sýna
það í verki.
Fólksfæðin og fleira væri þó
orsökin til þess að íslendingar
Íuu ekki látið eitt yfir sig og
ír Norðurlandaþjóðirnar
pga á ýmsum sviðum sam-
iptanna.
Urðu nokkrar umræður um
efnið.
% Þá var og rætt annað mál,
Vinabæjamót á íslandi, og flutti
þar framsögu Arnheiður Jóns-
dóttir. Var því máli vísað til rit-
aranna eftir fyrstu umræðu.
Síðar um daginn var rætt um
möguleika á stofnun nýrra nor-
rænna sjóða. Framsögumaður í
því máli var Svíinn Arne F.
Andersson. Þá var rætt um að
halda norrænan dag 1956 og
flutti Daninn Frantz W. Windt
framsöguræðu um það mál. Á
fundinum í dag á m. a. að ræða
þessi mál:
Norrænt frímerki. Staða nor-
rænn.a sendikennara í heimalandi
sínu, og sameiginlegt heiðurs-
merki,
f gærdag' snæddu fulltrúarnir
árdegisverð í boði íslenzka nor-
ræna félagsins og ' heimsóttu
Bessastaði síðdegis.
ÍSLENZK EFNI RÆUI)
Blaðamenn áttu viðtal við for-
mena norrænu nefndanna í gær
og spurðu þá frétta af fundar-
höldunum.
Þeir eru Henning Bödtker,
málafærslumaður ríkisins frá
Noregi, C. V. Bramsnæs fyrrv.
þjóðbankastjóri frá Danmörku,
Nils Goude framkvæmdarstjóri
frá Svíþjóð .og Vrjö Simila dóm-
ari frá Finnlándi.
Formennirnir lögffu allir
ríka áherzlú á, aff hinn nor-
ræni fundur væri í þetta sinn
haMinn hér 'á íslandi meff þaff
íyrir augum aff ræffa sérstak-
lega þau mál, sem ísland
varffa og hagsmuni þess.
Kváðu þeir sér það allir mikla
ánægju að hafa fengið tækifæri
til að koma hingað og sitja fund-
inn.
AUKIN STARFSEMI
Norrænu félögin eru nú alls
staðar að efla starfsemi sína og
auka íélagatöluha. Fjölmennust
eru norrænu félögin í Danmörku
og teljá"’þar um 56.000 manns.
Eru það allt beinir þátttakendur,
en auk þess teljast ýmis félaga-
eamtök til norrænu félaganna
Og greiðatþeim nokkurt rekstrar-
fé. Er því, varið á sama hátt í
Noregi, Svíþjóð og Finnlandi. I
Svxbjóð eru 26.000 manns í nor-
rænu félögunum, .21.000 í Finn-
landi, 14.000 í Noregi og 600 í
Færeyjum. Hér á landi munu um
1500 vera í norrænu félögunum.
sp.iaei.au við formenn
C. V. Braiitenæs bankastjóri
hefur íekið þátt í starfsemi nor-
rænu félaganna síðan þau voru
fyrst stofnuð í Stokkhólmi árið
1919. Er hann manna kunnugast-
ur starfsemi norrænu félaganna
Og þeim málum, sem þau” hafa
harizt fyrir.
Sænski formaðurinn Goude, er
formaður norræna félagsins í
Stokkhólmi. Hann er forstjóri
tryggingarstofnunar Stokkhólms-
borgar.
Síarfsemi norrænu félaganna
var allmikil fyrir styrjöldina, en
þó voru stríðsárin vegamót í starf
semi okkar, segir hann. Eftir
styrjöldina hefur starfið aukizt
og margfaldazt og er nú mjög
víðcækt. Starfsemi okkar hefur
hingað til verið mest á menning-
arsviðinu. Þar höfum við komið
ýmsurr. nauðsynjamálum í fram-
lrvæmd svo sem skiptum á skóla-
fólki o. s. frv.
En nú er komiff aff þeim
áfanga að við förum að láta
meira til okkar taka í þjóð-
i'élags og efnahagsmálum. —
Tryggingarkerfið er nú orðið
sameiginlegt :á Norðurlöndum
! og okkur ber að halda áfram
1 á þeirri bra^it, t
* ; .
VIK MILLI VINA
Við komum ekki inn í hið nor-
ræna samstarf fyrr en áríð 1919,
segir finnski formaðurinn Yrjö
Simila. Margt er líkt með okkur
Finnum og íslendingum í nor-
rænu samstarfi. Vandamál okkar
eru svipaðs eðlis, einkum tungu-
málavandkvæðin og landfræði-
leg lega ríkja okkar. Því höfum
við haft gagn af því að koma til
Islands og kynnast ykkar sjónar-
miðum og viðhorfum til norrænn
ar samvinnu og sameiginlegra
hagsmunamála okkar allra.
Norski formaðurinn H. Bödt-
ker, saksóknari, ræðir um sam-
band norrænu félaganna og Norð
urlandaráðsins.
Við bætum raunverulega hvor-
ir aðra upp, segir hann Norrænu
félögin leggja mörg mál fyrir
ráðið og unairbúa framgang ann-
arra.
Þýðingarmikið er það einnig,
að til séu einhver þau fjöldasam-
tök á Norðurlöndum sem styrkja
hugsjónina um norræna sam-
vinnu og bræðralag og efli þann
vináttuhug, sem er kjarni Norð-
urlandaráðsins.
Okkur þótti öllum stórfróðlegt
að hlýða á hið snjalla erindi
Gunnars Thoroddsen um stöðu
Islendinga í ’ norrænu samstarfi
og vonumst til að geta knýtt vin-
áttuböndin við ykkur frændur
vora enn fastar með þessum kynn
um.
★
íslendingar bjóffa hina nor-
rænu gesti hjartanlega vel-
komna og öll þjóffin er ein-
huga um þá ósk, aff árangur
af starfi þeirra hér á landi
megi verffa drjúgur áfangi á
leiff til nánari kynna, vináttu
og samstarfs milli frændþjóff-
anna fimm.
ú þegar verði haíizt
handa um aðstoð við bændii
Alyktun fundar, er stjórn Búnaðor-
sambands Suðurlands boðaði til
Selfossi, 26. ágúst.
STJÓRN Búnaðarsambands Suð
urlands hélt fund hér í dag.
Hafði hún boðað á fundinn þing-
menn og sýslumenn þeirra sýslna
sem sambandið nær yfir. Á fund-
inum var gerð eftirfarandi sam-
þykkt:
„Fundur stjórnar Búnaðarsam-
bands Suðurlands, alþingismanna
og sýslumanna Árnes-, Rangár-
valla- og Vestur-Skaftafells-
sýslna haldinn að Selfossi 26.
ágúst 1955 til þess að ræða ástand
og horfur og úrbætur vegna
óþurrkanna í sumar ályktar að
lýsa yfir eftirfarandi:
Fundurinn telur fyrirsjáanleg-
an stórfelldan fóðurskort fyrir
búfé bænda á framangreindu
svæði og telur brýna nauðsyn
til þess að hefja strax undirbún-
ing til bjargráða. Einkum telur
fundurinn nauðsynlegt,
a) aff ríkisstjórnin annist út-
vegun á nægilegu kraftfóffri.
b) aff sakir hinnar f.vrirsjáan-
legu miklu slátrunar nautpen-
ings hlutist ríkisstjórnin til um
útvegun fjár til að unnt verði
aff greiða bændum fnllt slátur-
fjárverff fyrir nautpeninginn
þegar í haust.
c) aff ríkisstjórnin hlutist til
um, að bændum verði seldur
fóðurbætir með eins vægu verffi
og frekast eru tök til.
d) að greitt verffi fyrir útflutn-
ingi dilkakjöts og að bændur
njóti hliffstæðra hlunninda og nú
tíðkast við útflutning sjávar-
afurða.
c) að stjórn Búnaðarfélags ís-
lands kynni sér möguleika á hey-
kauputn í þeim héruðum, er haft
hafa hagstæða heyskapartíð í
suniar og um hvaff mikið hey-
magn gæti veriff að ræffa í þessu
skyni“.
Sumarslátrun dilka
NOKKUÐ hefur verið að því
fundið bæði í blöðum og
manna á milli að sumarslátrun
dilka skyldi hafa verið leyfð að
þessu sinni. Byggjast slíkar að-
finnslur á því að nú sé svo mikið
til af nautgripakjöti og vegna
hins erfiða tíðarfars muni enn
meira berast á markaðinn af því
á næstunni. Það sé því nauðsyn-
legt að stuðlað sé sérstaklega að
því að selja nautgripakjötið með
því að hafa ekki kindakjöt á
boðstólum fyrr en hin almenna
sláturtíð hefst í haust.
Framleiðsluráð landbúnaðarins
leyfði að sumarslátrun mætti
hefjast þann 22. þ. m. Var það
þá þrem vikum seinna en í fyrra
sumar. Aðal kjötmarkaður lands-
ins, Reykjavík hafði þá verið
kindakjötslaus eða kindakjöts-
lítill í tvo mánuði. Venjuleg mán-
aðarsala á kindakjöti er 4—500
smálestir þegar nóg er til af því.
Hinsvegar er venjuleg mánaðar-
sala á nautgripakjöti, þá mánuði
er ekki skortir kindakjöt, milli
20-—30 smálestir. í júlímánuði
mun sala nautgripakiöts hafa
verið milli 40 og 50 smálestir, en
þann mánuð gætti einmitt lítið
sölunnar á kindakjöti. Júlísalan
á nautagripakjöti gefur til kynna
að þær þrjár vikur sern eru til
venjulegrar sláturtíðar hefði
sala nautgripakjöts geta orðið um
20 smálestum meiri en hún kem-
ur sennilega til með að verða
eftir að sumarslátrunin er komin
til. Hinsvegar tapast þá alveg
sala á ca. 300 smálestum kinda-
kjöts. Það er dómur flestra sem
með kjötsölumálin fara að neyt-
endur dragi mjög úr kjötkaup-
um sínum þegar ekkert dilka-
kjöt er að fá. Ofanskráðar tölur
styðja mjög þá skoðun.
Það má orða þetta svo, að ef
ekki hefði verið leyfð sumar-
slátrun nú hefðu kjötframleiðend
ur verið sviptir ca. 300 tonna
kindakjötssölu en fengið í stað-
inn 20 tonna sölu á nautgripa-
kjöti.' • - - i
Þegar á þetta er litið og eins
hitt að miklu meira mun nú ber-
ast af kindakjöti í haust, en hægt
verður að selja í landinu og gif-
urlegur verðmunur er á útflutn-
ingsverði og því sem gildir inn-
anlands, má ljóst vera að sam-
þykki framleiðsluráðs um sum-
arslátrun nú i sumar verður að
telja hyggilega ráðstöfun.
Hitt er svo annað mál að sér-
stakt vandamál hlýtur að skap-
ast um sölu náutgripakjötsins,
vandamál sem verður að leysa
þegar séð verður endanlega hvað
mikið berst af því á markaðinn
í haust. Það mál hefði ekki verið
neitt auðveldara viðfangs með
því að slá frá sér ca. 250—300
smálesta kjötsölu í sumar.
Reykjavík 24. ágúst 1955.
Sveinn Tryggvason.
Harður árekslur
ALLHARÐUR árekstur varð um
fimmleytið í gær á horni Frakka-
stígs og Laugavegs. Rákust þar
saman tveir bílar með þeim af-
leiðingum að annar þeirra velt-
ist nær tvær veltur.
Áreksturinn varð með þeim
hætti að lítill sendiferðabíll af
Tatragerð kom akandi niður
Frakkastíg. í sama mund kom
vörubifreið niður Laugaveginn
og beygði upp Frakkastíginn. —
Bílstjóri Tatrabílsins áleit þá að
óhætt væri fyrir sig að fara á-
fram niður Frakkastíginn yfir
Laugaveginn. En hann varaði sig
ekki á því að rétt á eftir vöru-
bílnum var fólksbíll, leigubíll frá
Steindóri.
Fór því svo, að Steindórsbíll-
inn ók á litla bílinn með fyrr-
greindum afleiðingum, að hann
valt tvær veltur. í bílnum voru
hjón, bílstjórinn og kona hans.
Ekki slösuðust þau við veltuna.
En þegar bíllinn Valt upp að hús-
inu, sem stendur á horninu neð-
anvert við Laugaveginn, varð
kona fyrir honum og slasaðist
hún lítilsháttar á hendi. •
Rækjuveiðin he
að glæSasl
BÍLDUDAL, 26. ágúst. — í dag
er hér þurrt veður og nokkur
heyþurrkur. Er fólk því almennt
í heyi, sem er mjög orðið hrakið
í illviðrunum í sumar.
í dag' var í-ækjuveiðin heldur
hýrari en í fyrstu ferðinni eða
eitthvað um 200 körfur.
Engir bátar hafa verið á sjó
utan einn bátur sem fór eina sjó-
ferð í vikunni með lóðir.
HeislaramóS 6o!f-
kiúbbs Reyk javíkur
MEIS’TÁRAMÖT Golfklúbba
Reykjavíkur hefst í dag kl. 2 e.h,
og eigast þar við allir beztu Golf-
leikarar Reykjavíkur.
í dag er undankeppni og sker
hún úr því hvex'jir komast inn i
keppnina, en aðeins átta menn
komast í meistaraílokk og aðrir
átta í fyrsta flokk eða 16 alls.
Núverandi meistari Golklúbbs
Reykjavíkur er Ólafur Bjarki. —.
Þess skal getið að aðalkeppnin
er holu- og útsláttarkeppni án
forgjafar. — í meistaraflokki eru
allar umferðir 36 holur en 18 £
fyrsta flokki, nema úrslitin, þau
eru 36 holur eins og í meistara-
flokki. j
Aðaliundur Presla- !
s
AÐALFUNDUR Prestafélags SucS
urlands verður haldinn á morgun
og mánudaginn hér í Reykjavík.
Á sunnudaginn messa aðkomu-
prestar í kirkjum hér í bænunj
og Hafnarfirði.
Aðalmál fundarins verður auls
venjulegra aðalfundarstarfa
launamál presta. Framsögumenn
verða sr. Jakob Jónsson og sr«
Sigurður Pálsson. — Þá flytufl
sr. Bjarni Sigurðsson að Mos-<
felli erindi á fundinum og að
lokum verður altarisganga
Donner (Hollandi) t. v. teflir við Rússlandsmcistarann Gell-..
Skákin varff jafntefli eftir harffa viffureign.
Skákirnar harðna á a[-
þjóðamótinu ■ Gautabor j
Gautabor: .
SJÖTTA umferð alþjóðaskákmótsins á miðvikudag var r ', '•»
hörð og kom það á óvart, því að fram til þessa höfðu tö a
verið heldur róleg. Fóru fjórar skákir í bið, og aðeins tveimur r
lokið á fimmtudag. Hinar fóru aftur í bið og verða tefldar á laug -
dag. Bi'onstein má enn teljast efstur. Einna mesta athygli v;i' i
skákin milli Stálbergs og Pannos. Hún var mjög hörð, en þ:ir
sörpdu um jafntefli.
BRONSTEIN IIEFUR
STERKASTA STÖÐU
Eftir 6. umferð er staðan þann-
ig: Bronstein, Ilivitsky og Panno
með 4 stig, Geller 314, Filip,
Fuderer, Keres, Pilnik og Szabo
3, Medina, Pachman, Petrosjan,
Rabar, Spassky og Stálberg 2%,
Donner Guimard og Unzicker 2,
Bisquier, Najdorf og Silwa 1V2.
Við þessa töflu er að athuga,
að Najdorf og Stálberg hafa leik-
ið 2 skákum færra en hinir, og
Spassky, Bronstein, Pachman,
Medina, Guimard, Fuderer og
Sijwa eihlii skák færra en aðrir
skákmenn.
HARÐAR SKÁKIR
Stálberg hafði hvítt á móti
Panno. Hélt hann uppi harðri
sókn en Panno tókst að var t
allar hættur og hafði að lok. r
frjálsari stöðu. Fór skákin í 15.
Byrjuðu þeir aftur á fimmtud
en sömdu um jafntefli eftir 3
leiki. Skákin milli Fuderer i *
Najdoi’fs var jafnvel enn harð i
og safnaðist fólk kringum þá t I
að fylgjast með því hve vel hi \
ungi Júgóslavi, Fuderer varð t
gamla meistaranum Najdorf. - -.
Fuderer fórnaði drottningu fv iið
þrjá veikari menn. Skákin hefr.fl
farið tvisvar í bið og hefur Fud-
erer mikla vinningsmöguleika. —•
Henni verður haldið áfram 4
laugardaginn. Á laugardaginn
fer einnig fram skák Stálberga
við Bronstein. Bíða menn þeirran
skákar með mikilli eftirvænt-*
ingu.