Morgunblaðið - 20.09.1955, Blaðsíða 1

16 síður
ÖSIGUR PEROIMS
(iimmiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiu i]imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiui)
„Við höfum aldrei
fengið neitt ókeypis
frá Rússum"
HELSINGFORS — Þótt fögnuð-
ur yrði mikill í Finnlandi yfir
þeirri. ákvörðun Rússa, að fara
burt með her sinn og vopn af
Porkalaskaga, þá gætti þess strax
að Finnar óttuðust að böggull
myndi fylgja skammrifi. „Við
höfum aldrei fengið neitt frá
Rússum, án þess að borga fyrir
það“, hefir verið viðkvæðið í
Finnlandi þessa dagana.
Fullvíst er talið, að Finnar
verði að borga endurheimt Por-
kala dýru verði, m. a. með því,
að fallast á að gerðir verði í
Finnlandi a. m. k. fimm stórir
flugvellir, sem hægt sé að nota
fyrir stórar þrýstiloftsflugvélar.
Enn fremur með því að lengja
herþjónustutímann í landi sínu
og með því að auka útgjöld til
hervarna. Og síðast en ekki sízt
með því að fallast á að auka stór-
lega radarkerfið við strendur
landsins að sunnan og vestan.
Rússar neyddu Finna til þess
að láta Porkalaskagann af hendi
með vopnahléssáttmálanum, sem
gerður var árið 1944. Margir
Finnar minnast um þessar mund-
ir daganna 19. til 28. sept. fyrir
11 árum. Á þessum 9 dögum urðu
finsku bændurnir á Porkalaskaga
að flytja sig og skyldulið sitt og
allt jarðneskt góss út fyrir endi-
mörk skagans, sem er um 33 km
fi breidd, þar sem hann er breið-
astur og 45 km langur út á yztu
annes. Tæplega 10 þúsund manns
flosnaði þarna upp frá jörðum
BÍnum.
Ekki stóð þá á nágrönnunum
úr nærliggjandi sveitum að að-
stoða hið hrjáða fólk við flutn-
ingana. Öll hugsanleg farartæki
voru notuð. Þann 28. sept. kom
fyrsti rússneski hermaðurinn. Á
þeim ellefu árum, sem síðan eru
liðin, hafa Rússar rutt þarna
skóga til þess að skapa sér land-
rými til skotæfinga, lagt stóran
flugvöll og reist önnur hernaðar-
Samið um frið
a sjo
• > f i •
mannvirki Marga dagana hafa
rúður titrað í höfuðborginni Hels
ingsfors, sem liggur um 20 km
frá Porkaia, við sprengingar á
skaganum og þyt úr þrýstilofts-
flugvélum Rússa.
Með atómöldinni hefur þýðing
Porkalaskaga fyrir Rússa farið
minnkandi, stríð byggist nú fyrst
og fremst á langfleygum flug-
vélum, sem flytja atómvopn. Og
til þess að verja Leningrad hafa
Rússar reist herstöðvar í Eystra
saltslöndunum, Eistlandi og Lett
landi, þar sem búa undirokaðar
þjóðir.
Það kostaði þá ekkert að láta
Porkalaskaga af hendi nú —
þeim er meira virði að fá endur-
nýjaðan vináttusamninginn við
Finna frá árinu 1948 og um leið
að fá ívilnanir frá Finnum, sem
eru meir í stíl við atómöld.
Samningar Finna og
Rússa undirrifaSir
Moskva 19. sept. NTB.
FINNAR undirskrifuðu í dag
samkvæmt ósk Rússa framleng-
ingu á varnarsáttmála á milli
þjóðanna og gildir sáttmálinn nú
til ársins 1975. Eftir þann tíma
er hægt að segja upp sáttmálan-
um með eins árs fyrirvara.
Samtímis var undirskrifaður
sáttmálinn um afhendingu á
Porkala skaganum í hendur
Finnum. Rússar skuldbinda sig
til þess að vera búnir að flytja
allan her sinn frá skaganum inn-
an þriggja mánaða frá því að
sáttmálinn hefur verið staðfest-
ur af finnska þinginu og æðsta
ráði Sovétríkjanna.
Kekkonen forsætisráðherra'
Finna sagði við blaðamenn í
Moskvu í dag, að hann gerði ráð
fyrir því að finnska þingið stað-
festi sáttmálann innan þriggja
vikna.
t t' 11 » V,
#. <0*801* Sbte r» $
I y #RGENTINA
W\
jj’v
&S»»I0 /
2i ié Hm* *U,E„fí°S t
AIRÍ^i
Grefa Garbo
— fimmtug —
flýr á haf út
Guy Burgess og Mac Lean
voru njósnarar í 20 ár.
London 19. sept.
ÞAÐ var upplýst opinberlega í
London í dag að diplomatarnir
Ðonald MacLean og Guy Bur-
gess, sem hurfu frá Bretlands-
eyjum árið 1951, hafi verið njósn
arar fyrir Sovétríkin og hafi
gegnt þeim starfa um nær tutt-
ngu ára skeið.
Um MacLean var það upplýst
að það væri sannað mál að hann
hefði stolið leyndarskjölum, tek-
ið af þeim myndir og skilað
skjölunum síða naftur Myndirn
ar sendi hann til Sovétríkjanna.
Grunur hafði fallið á MacLean
löngu áður en hann hvarf, en
ekkert var hægt að gera í mál-
inu, vegna þess að sannanir vant-
aði.
Nokkurrar gremju hefur gætt
1 Bretlandi undanfarna daga í
garð brezkra stjórnvalda út af
því að upplýsingarnar um njósna
starfsemi Burgess og MacLeans
skyldu fyrst hafa verið birtar í
Ástralíu í skýrslu rannsóknar-
nefndarinnar, sem kynnti sér
mál Petrovs, rússneska njósnar-
ans í sendiráði Sovétríkjanna í
Canberra, sem leitaði ásjár í
Ástralíu. Fulltrúi utanríkisráðu-
neytisins í London sagði í dag,
að brezka stjórnin hefði fylgt
þeirri reglu að gefa ekki upplýs-
ingar um gagnnjósnir, sem orðið
gætu njósnurunum að liði.
Fulltrúinn sagði að hvít bók
myndi verða gefin út úm mál
þeirra Burgess og MacLeans inn-
an fárra daga. Búizt er við að
málið verði einnig rætt í brezka
þinginu, er það kemur saman úr
sumarleyfi 25. okt. n.k.
Burgess lá aldrei undir grun
fyrr en hann var horfinn.
Montevideo, 19. sept.
NÍU ára einræði Juan Per-
ons í Argentínu virðist hafa
lokið í dag. — Lausafregnir
herma að einræðisherrann
sé flúinn og ætli að leita
hælis í Paraguay.
Lucero, hermálaráðherra og
yfirmaður varnarráðs stjórnar-
hersins, tilkynnti í útvarp stjórn
arhersins í Buenos Aires í dag,
að Peron hefði boðizt til að
leggja niður völd, svo að friður
mætti takast.
Sjálfur neyddist Lucero til
þess að segja af sér embætti síð-
ar í kvöld. Höfðu uppreisnar- ]
menn þá sett það skilyrði fyrir.
því að þeir tækju upp samninga
við stjórnarherinn um vopnahlé,
að báðir, Peron og Lucero, yrðu
sviftir embættum.
Seint í kvöld bárust fregnir
um að skip úr flotadeild argen-
tinska flotans, sem fylgir upp-
reisnarmönnum að málum, hafi
siglt til hafnar við La Plata flóa
til þess að sækja fulltrúa stjórn-
arinnar og að samningar um
vopnahlé myndu nú hefjast um
borð í einu af herskipum upp-
reisnarmanna.
SKILYRÐISLAUS UPPGJÖF
Snemma í dag var sýnt að
hverju stefndi í Argentínu, er
lesin var upp í útvarp stjórnar-
hersins á hálftíma fresti hvatn-
ing til uppreisnarmanna um að
hætta vopnaviðskiptum og senda
samningamenn til Buenos Aires.
Uppreisnarmenn höfðu þá 9
útvarpsstöðvar í Argentínu á
valdi sínu og svöruðu þeir út-
varpinu í Buenos Aires með því
að krefjast þess, að Peron segði
af sér áður en samningar yrðu
teknir upp og að samningar færu
fram um borð i einu af skipum
uppreisnarmanna á La Plata
flóa.
f kvöld tilkynnti útvarpið í
Cordova að stjórnarherinn hefði
gengið að öllum skilmálum upp-
reisnarmanna.
HERINN BRÁST PERON
í fyrstu var talið að argentinski
herinn væri klofinn í stuðningi
sínum við Peron og að mestur
hluti hans og einnig flughersins
fylgdi einræðisherranum. — Það
hefir nú komið í ljós, að setuliðs-
herinn úti á landsbyggðinni hefir
reynst Peron ótrúr, og einnig
stór hluti flughersins. Mestur
fluti flotans hefir um langt skeið
verið andvígur Peron,
Búist er við því að undinn
verði að því bráður bugur að
semja vopnahlé, til þess að hægt
verði að friða landið. Ókyrrðar
hefir gætt meðal æstustu stuðn-
ingsmanna Perons, sem ekki eru
í hermannastétt.
9.
hvirfil-
vindurinn
skellur
á New Vork
NEW YORK, 19. sept. — í kvöld
var verið að flytja flugvélar af
flugvöllum á austurströnd Banda
ríkjanna inn í land, og skip voru
að láta úr höfn á haf út, til þess
að standa af sér 9, hvirfilvindinn
á þessari hvirfilvinda árstíð, sem
var á leiðinni norður austur-
strönd Bandaríkjanna.
Mikill viðbúnaður var bæði i
Washington og New York, til þesa
að verjast hvirfilvindunum, og á
La Guardia flugvellinum var ver-
ið að hlaða sandpokum til þess
að verja völlinn fyrir flóðöld-
unni, sem jafnan fylgir í kjöl-
far hvirfilvindanna.
Þessi níundi hvirfill hefir hlot-
ið nafnið Ione.
í kvöld var Ione skollinn á
Norður Karólínu fylki með nær
200 km hraða á klukkustund.
Vitaskip á austurströndinni
hafði slitnað frá festum og vat
óttast um 16 menn, sem voru um
borð.
Nokkur hætta er talin á nýjum
flóðum í héruðum, sem ekki eru
búin að ná sér eftir síðustu hvirf-
ilvindaflóðin.
Horfur slæmar
um sameinlngu
Þýzkalands
Greta Garbo á götu í Monte Carlo
Monte Carlo, 19. sept.
GRETA Garbo, leikkonan heims-
fræga, varð fimmtug á sunnu-
daginn. Ekki hélt hún daginn há-
tíðlegan við glasaglaum í marg-
menni, heldur var hún sjálfri sér
lík og flúði í einveruna. Um fyrri
helgi bauð Onassis, hinn gríski,
Gretu og nokkrum vinum hennar
til skemmtisiglingar á Miðjarð-
arhafi á lystisnekkjunni „Christ-
ine“ og greip Greta þetta boð
fegins hendi.
Fyrir nokkrum vikum keypti
Greta Garbo höll eina á Riviera
ströndinni, nálægt Monte Carlo.
Vinir hennar segja, að hún sé enn
sem fyrr „feimin og henni sé lítið
um það gefið að um hana sé'tal-
að“. Hún umgengst fáa, bezti vin-
ur hennar er amerískur kaup-
sýslumaður að nafni Georg
Schlee og kona hans. Greta þykir
enn fegursta leikkonan í heim-
inum.
Nýtl hehnsmel
í sleggjukasti
BELGRAD, 19. sept.: — Rússinn
Mihail Krivonosov setti í dag nýtt
heimsmet í sleggjukasti. Kastaði
hann 64,57 m., en gainla metið,
sem hann átti sjálfur ,var 64,33
m. •—NTB .
London 19. sept.
ALMENNT er litið svo á I
Englandi, að horfur á því,
að samkomulag takist á fundi
utanríkisráðherra fjórveldanna
um sameiningu Þýzkalands, hafi
versnað við för dr. Adenauers
til Moskvu og samninginn, sem
gerður var um stjórnmálasam-
1 band milli V-Þýzkalands og Sov-
étríkjanna. Með þessum samn-
ingi fá Sovétríkin ein stórveld-
anna stjórnarerindreka í báðum
hlutum Þýzkalands og munu því
geta tekið upp samninga við báð-
ar ríkisstjórnir um málefni alls
Þýzkalands, án milligöngu Vest-
úrveldanna.
Þess vegna er talið að Sovét-
ríkin hafi ekki lengur áhuga á
því að ræða Þýzkalandsmál á
fundi utanríkisráðherranna í
Genf 27. október.
Rússar hafa nú þegar vísað á
| bug þeim fyrirvara, sem dr. Ad-
enauer gerði um stofnun stjórn-
málasambandsins við Rússa. —
Fyrirvarinn var á þá leið að
vestur-þýzka stjórnin liti svo á
að hún væri hin eina viður-
kennda stjórn alls Þýzkalands og
að landamæri Þýzkalands væri
ekki hægt að ákveða nema með
friðarsamningum.
í tilkynningu frá Tass frétta-
stofunni, sem birt var fyrir helg-
ina segir að landamæri Þýzka-
lands hafi verið endanlega ákveð
in með Potsdamsáttmálanum og
að Rússland viðurkenni þýzku
stjórnina sem ríkisstjórn á þvf
svæði einu, sem hún nú hefur
lögsögu yfir.
f
SAMNINGUR ^
VIÐ A.ÞJÓBVERJA
! Útvarpið í Moskvu tilkynnti !
gærkvöldi að samningur hefði
L Frh. á bls. 2.