Morgunblaðið - 20.09.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 20. sept. 1955
10T0tt;nÍ> JeMDi
Öí*.: HJ. Arvakur, Rcykjavlk
7nunkv.stj.: Sigfús Jónsson
íiltstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðaraa.)
Stjómmálaritatjórl: Sigurður Bjarnason frá Vl«iw
Lcsbók: Arni Óla, sími 304S
Auglýsingar: Árnl GarSar Kristinasom,
Ritstjðm, auglýsingar og afgreiðala-
Austurstræti 8. — Sími 1600
Askriftargjald kr. 20.00 i mánuði innaalaxds
I lausasölu 1 kréaa alntakm
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Suðurlandsundírlendið
og framtíðin
ÞEGAR farið er um sveitir Suð-
urlands um þessar mundir getur
ekki hjá því farið, að trú ferða-
langsins styrkist á framtíð ís-
lenzks landbúnaðar. Þessar sveit-
ir hafa að vísu orðið fyrir miklu
áfalli vegna óþurrkanna í sumar.
Þeir hafa valdið bænum þar stór-
felldu óhagræði og tjóni. Þó virð-
ist svo sem nokkrir þurrkdagar
ALMAR skrifar:
Barnatíminn.
ÞAÐ er langt síðan ég hef hlustað
á barnatímann, enda verið sum-
! arhlé á þessum þáttum minum.
J— Barnatíminn sunnudaginn 11.
þ.m. hlustaði ég þó á og þótti mér
hann allgóður. — Einkum þótti
mér frú Ólafía Hallgrímsson lesa
skemmtilega framhaldssöguna
' „Vefurinn hennar Karlottu“ eftir
E. B. White. Ég þekki ekki þessa
sögu, en ungir hlustendur hafa
látið mjög vel af henni í mín
lákshöfn eigi sér mikla fram- eyru, og það sem ég hef heyrt af
tíðarmöguleika. Hafnargerð henni finnst mér prýðilega sam-
þar mun á ýmsa vegu verða vel þýtt. Og víst er um það
hinum þróttmiklu landbúnað- a® Ólafíu lætur vel slíkur
arhéruðum, sem að henni lestur sem þessi og mætti „barna
liggja, til eflingar og stuðn- tíminn1 gjarnan vera þess minn-
jngS_ ugur upp á síðari tíma.
Aukinn iðnaður
í síðustu viku hafi bætt verulega ’ Á tiltölulega skömmum tíma GABRIEL TURVILLE-PETRE,
úr ástandinu. Menn hafa náð hafa vaxið upp tvö ný kauptún háskólakennari í Oxford ^ flutti
miklu inn af heyjum, sumum að í Árnessýslu, Hveragerði og Sel-
vísu langhröktum og lélegum. foss. 1 hinu fyrrnefnda hefur
En það sem styrkir fyrst 0g1 gróðurhúsaræktin verið einn að-
alatvinnuvegur fólksins. Er mjög
líklegt, að það haldi áfram að
vaxa eftir því, sem aðstaða íbúa
þess batnar og ýmsum nauðsyn-
legum framkvæmdum verður
hrint í framkvæmd.
fremst trúna á framtíð þess-
ara sveita er hin gífurlega
ræktun, sem þar hefur átt sér
stað. Hvarvetna blasa við stór
landsvæði, sem ræst hafa ver-
ið fram. Og yfirleitt má segja
að meginhluti túnanna sé að
verða siéttur. í kjölfar hinnar
auknu ræktunar hefur svo
siglt aukin framleiðsla fyrst
og fremst af mjólkurafurðum.
Með
hafa
byggt upp merkilegt og mynd
Erindi Turville-Petrés.
þennan sama dag erindi í útvarp
ið um íslenzk fræði í Englandi.
Þessi ungi háskólakennari er
mörgum hér að góðu kunnur frá
því er hann dvaldist hér við há-
skólanám fyrir allmörgum ár-
um. Turville-Petre tók þegar
miklu ástfóstri við íslenzka tungu
og menningu að fornu og nýju

lítuarpÍMA,
f
i
61
&LLóllA, uíLia
fyrst og fremst byggt upp sem
samgöngu- og flutningamiðstöð.
Þar stendur nú höfuðból sunn-
lenzks mjólkuriðnaðar.
starfrækslu Flóabúsins f Rangárvallasýslu hafa tvö
sunnlenzkir bændur smaþorp einnig myndast á síðari
árum, Hella og Hvolsvöllur. Eru
arlegt fyrirtæki tif tryggingar þar verzlunar- og samgöngumið-
stoovar 1 heraðmu.
Selfosskauptún er hinsvegar og hefur hann æ síðan lagt stund
á íslenzk fræði og er nú mikils-
metinn fræðimaður og kennari í
þeirri grein við hinn fornfræga
Oxford-háskóla í Englandi. — í
erindi sínu gaf Turville-Petre
stutt en fróðlegt yfirlit um ís-
lenzkar fræðiiðkanir á Bretiandi
frá fyrstu tíð og hversu kennslu
í þeim fræðum er háttað nú við
háskólana þar í landi og benti
jafnframt á hversu mikla þýð-
ingu íslenzkunámið hefur fyrir
þá, sem stunda nám í fornenskri
tungu. — Var erindi háskólakenn
arans, sem hann flutti með ágæt-
um, prýðilega samið, Sem vænta
mátti, glöggt og skemmtilegt. —
Höfum vér íslendingar, þar sem
Turville-Petre er, eignast traust-
an vin, sem vinnur að því af
áhuga, að auka þekkingu ensku-
mælandi þjóða á þjóð vorri og
menningu, ekki aðeins til forna,
heldur einnig á vorum tímum.
Um daginn og veginn
ÓLAFUR BJÖRNSSON prófessor
ræddi mánudaginn 12. þ.m. um
daginn og veginn. Ræddi hann
meðal annars um norræna sam-
vinnu og benti réttilega á hversu
þýðingaarmikil hún er fyrir alla
aðila, hversu mörgu nytsömu hún
hefir þegar komið til leiðar, og
hversu mikils má af henni
vænta í framtíðinni ef rétt er
á haldið. Var ræða prófessorsins
hin athyglisverðasta, skynsamleg
orð í tíma töluð og öfgalaus.
Einsöngur.
ÞETTA sama kvöld söng vestur-
hagsmunum sínum.
En það er fleira en sjálf rækt-
unin og aukning framleiðslunn-
ar, sem skapar landbúnaðinum í
þessum sveitum mikla framtíð-
armöguleika. í Árnessýslu eru
mestu jarðhitasvæði landsins. —
Hagnýting þeirra er ennþá
skammt á veg komin þrátt fyrir
mikinn gróðurhúsabúskap. Á
komandi árum mun jarðhitinn
verða notaður í stöðugt ríkari
mæli, bæði til ræktunar mat-
væla, sem þjóðina skortir, upp-
hitunar og iðnaðar.
í Árnes- og Rangárvallasýsl-
um er einnig geysilegt vatnsafi,
sem virkja má til hverskonar
nota. Við Sog hefur Reykjavík-
urbær byggt glæsilegustu orku-
ver landsins. Þaðan verður svo
Þróunin gengur því greini-
lega í þá átt, að sveitaþorp
myndast í þessum stóru land-
búnaðarhéruðum. Þar vex upp
iðnaður, sem fær verður um
að veita sveitunum þá þjón-
'\Jeltmharuli áí'rifar:
E1
Ruglingur
INS og lesendur Velvakanda
, „ „ __ sáu, var á sunnudaginn rætt
ustu, sem þær urðu aður að hér um Suðurnesjaveg og hve
sækja til Reykjavikur. i]lfær hann er _ Velvakanda
Með myndun kauptunanna finnst engin 4stæða til að
skapast fjolbreytilegri starfs- kalla veginn frá Reykjavík til
möguleikar fyrir fólkið í hér-
Sandgerðis Reykjanesbraut, enda
uðunum en áður var. Ungt er þag alls ekkl réttnefni. Þá má
folk, sem vill t.d. leggja fyrir og geta þess> að Reykviklngar
sig einhverskonar iðnað, þarf kalla spottann milli Hafnarfjarð-
ekki að flytja burtu. Það get- ar og Reykjavíkur Hafnarfjarð-
ur tekið ser bolfestu í hinum arveg en Hafnfirðingar kalla
ungu þorpum heraða sinna. j Rann Reykjavíkurveg, að því er
Þetta er vissulega mjög þýð- mér er tjáð. Má sjá af þessu, að
ingarmikið. Fólksflutningarnir til ruglingur er að komast á heiti
hinna stærri kaupstaða og þá vegarins og bezt að allir noti
raforkunni dreift út um sveitir fyrst °S fremst Reykjavíkur hafa sama nafnið. Styður Velvakandi
og kauptún héraðanna. Gætir að
vonum mikillar óþreyju meðal
bænda, sem bíða eftir þessum
þýðingarmiklu lífsþægindum. En
raftaugarnar teygja sig með
hverju árinu sem líður lengra út
um sveitirnar. Fleiri og fleiri býli
fá Ijós, yl og orku úr hinum
verið alltof örir. Af þeim hefur
leitt húsnæðisskort í bæjunum,
vantrú á framtíð sveitanna og
margvíslegt jafnvægisleysi.
Það er því mjög þýðingarmikið
að stuðlað verði að kauptúna-
myndunum í sveitum landsins.
Þar þarf svo að vaxa upp iðnað-
hvítu kolum Sogsfossanna. Óhætt ur, sem leysir af höndum nauð-
er að fullyrða að sem skjótust synleg störf fyrir byggðirnar og
dreifing raforkunnar sé stærsta veitir fólki sínu lífvænlega af-
áhugamál sunnlenzkra bænda í komu.
dag. • Raforkan er að sjálfsögðu
írumskilyrði þess að iðnaður geti
Höfn í Þorlákshöfn
Vegna erfiðra hafnarskilyrða í
hinum gömlu verstöðvum í Ár-
nessýslu, Eyrarbakka og Stokks-
eyri, hefur verið hafizt handa um
hafnargerð í Þorlákshöfn. Hafn-
arframkvæmdir þar eru að vísu
dýrar. Þar eru sjóar stórir og
þungir. En lega staðarins við
gjöfulum fiskimiðum er svo frá-
bær, að almennt er nú talið að
íslenzkri útgerð væri hinn mesti
styrkur að góðri höfn þar. Hafa
bátar þaðan aflað mjög vel und-
anfarnar vertíðar.
Ennfremur væri Suðurlands-
undirlendinu að því mikið hag-
ræði að fá góða uppskipunarhöfn
í Þorlákshöfn, þar sem kaupskip
gætu haft reglubundnar við-
komur.
Þegar á allt þetta er litiff
verffur aff telja víst, aff Þor-
orðið Suðurnesjavegur, a.m.k.
þangað til hann hefir verið sann-
færður um, að það sé ekki gott.
vaxið upp út um sveitir.
Hundruð þúsunda
^ getur búið þar
Suðurnesjavegur
bílum.
illfær öilum
í Árnes- og Rangárvalla-
sýslum búa nú innan viff 10 Hvetur hann fólk til þess að gera
þús. manns. Þar er geysilegt slíkt hið sama.
óbrotið land, óþrjótandi vatns- 1
orka og mikill hiti í jörffu. —
* Nýtt skilti.
Þetta eru frjósömustu sveitir Tj1 H. hefir minnzt á þetta við
íslands. Þaff er ekki ofmælt, ía Velvakanda og bendir á, að
aff í þessum héruðum geti bú- rétt væri að taka niður skiltið á
iff hundruff þúsunda af fólki. Öskuhlíð, þar sem vegur þessi er
Byggff sveitanna mun þéttast nefndur Reykjanesbraut. Væri þá
meff enn aukinni ræktun. Þorp jafnframt rétt að setja upp nýtt
in munu stækka meff auknum skilti með nafninu — Suðurnesja-
iðnaffi og ný kauptún rísa. > vegur.
Sem betur fer mun þessi þró,
un ekki affeins gerast á Suffur-1 Einfalt mál.
landi. Víffsvegar um allt ís- CUMUM finnst ef til vill út i
land eru skilyrði til vaxandi »3 hött að kalla allan veginn frá
byggðar. Reykjavík til Sandgerðis sama
nafninu. T.d. ætti spottinn milli
Hafnarfjarðar og Reykjavíkur að
heita annað en spottinn frá Hafn-
arfirði suður eftir skaganum.
Þetta er mesti misskilningur. Ef
skýra þarf frá einhverjum at-
burði sem gerzt hefir á leiðinni
tii Hafnarfjarðar, er mjög auð-
velt að segja, að þetta og þetta
hafi gerzt á Suðurnesjavegi, milli
Hafnarfjarðar og Reykjavíkur.
Þegar vegurinn ofanvið Hafnar-
fjörð verður tekinn í notkun, má
kalla hann „efri veginn“, en Suð-
urnesjavegurinn í gegnum Hafn-
arfjörð yrði þá kallaður „neðri
vegur“. — Þá má loks„geta þess,
að af Suðurnesjavegi liggur svo
Grindavíkurvegur (og þaðan
Rey k j anesvegur), Haf narvegur
og Áiftanesvegur o. s. frv.
Keffjuréf.
ÞÁ er hér bréf frá Önnu. Það er
um keðjubréfin svonefndu og
tekur Velvakandi það fram, að
hann veit lítið sem ekkert um
mál þetta og leiðir það því alveg
hjá sér. — Bréf Önnu er svohijóð
andi:
Kæri Velvakandi!
Pósturinn er ekki vanur að
bera þungan bagga heim til mín,
én að undanförnu hefur mér bor-
izt óvenju mikill, en ekki að sama
skapi skemmtilegur póstur. Þetta
eru keðjubréf, af nýjustu og
verstu tegund. í staðinn fyrir
hógværa beiðni um að senda
bréfið áfram í fjóra staði, á að
senda handklæði til „efsta nafns
á listanum" og þar að auki að
hrella ekki færri en sex vini eða
kunningja með samskonar bréf-
um. Ég þarf ekki að taka það
fram að bréfin fóru beint í rusia-
körfuna, og vonandi hafa fleiri
farið eirís með þau.
Vinsamlegast. — Anna.
Merkiff,
sem
klæffir
landiff.
íslenzka söngkonan Margrethe
Thorláksson nokkur lög og lék
Weisshappel undir á píanó. —
Hefur hún allmikla sópranrödd
og vel þjálfaða, er hún beitir af
mikilli söngnæmi. — Fór hún
yfirleitt vel með öll lögin sem
hún söng, en einna bezt að mér
fannst, með hin gullfallegu
japönsku lög eftir Yamada:
„Kirsuberjablómið“ og „Klukkan
hringir“.
Búnaðarþáttur.
ERINDI Helga Péturssonar, fram
kvæmdastjóra um kjötmarkaðs-
horfur var hið athyglisverðasta.
Gaf það okkur, sem utan við þessi
mál stöndum, glögga hugmynd
um hversu margar hliðar eru á
framleiðslumálum þjóðarinnar og
mörg vandamálin í sambandi við
þau og erfið úrlausnar. — En við,
þessir fjölmörgu og fávísu neyt-
endur, getum ekki varist því, er
við heyrum slíkt mál, að þá sækja
á okkur ýmsar óþægilegar spurn-
ingar. Við vitum, að sjálfsögðu,
að með hinu háa verði kjöts á
innanlandsmarkaðinum, erum
við látin borga hallann af útflutn-
ingnum, svo eða svo mikið af
hverju kílói af íslenzku kjöti, sem
t.' d. Englendingurinn leggur sér
til munns. En svona verður það
líklega að vera, að einhverju
leyti, eins og nú er ástatt um
framleiðslumálin í landi hér og
hefur verið um langt skeið. sbr.
hér áður, þegar ódýrara var fyrir
okkur að kaupa íslenzkt saltkjöt
frá Noregi en frá Hvammstanga,
svo að dæmi sé nefnt. — Margur
mun nú vafalaust spyrja, hvort
ekki sé eitthvað bogið við slíkan
verzlunarmáta og jafnframt
hvarflar þá að mönnum hvort
ekki væri möguleiki á því, að
jafna að nokkru, eða kannski
verulegu leyti kjötverðið með því
að lækka það svo um munar inn-
anlands og stórauka við það söl-
una hér strax á haustin, og flytja
því minna út af því til Englands
og annara landa. fyrir kr. 9,00
kílóið eða þaðanaf minna. — Er
þessari spurningu varpað hér
fram í fullri alvöru og án nokkr-
ar ádeilu á þá menn, sem með
þessi mál fara. Ég veit t. d. að
geymsluerfiðleikar koma hér til
greina og sjálfsagt fleira.
I
Skemmtilegt erindi.
JÓNAS ÁRNASON hefur flutt i
útvarpið mörg erindi, öll af vett-
vangi dagsins. Hafa þau jafnan
verið ágætlega samin og skemmti
leg á að hlýða. Erindið „Komdu
nú á krókinn minn“, sem Jónas
fluti s.l. fimmtudag, stóð ekki
fyrri erindum hans að baki. Fátt
lætur honum betur en að lýsa lífi
og háttum sjómannanna, hvort
sem þeir eru á togaraveiðum eða
skaki, og alltaf sér Jónas það
broslega í hinum hversdagsleg-
ustu viðburðum. Jafnframt hefur
hann glöggan skilning á því sem
innra býr með skipsfélögum sín-
um og lýsir þeim af samúð en
glettni um leið og því er gaman
jafnan að heyra hann segja frá.
★ ★ ★
Ýms önnur dagskráratriði síð-
ustu viku hefði ég viljað minnast
á, en rúmsins vegna verður að
slá hér botninn í.
Félags ísl. prjón-
lesframleiðenda
AÐALFUNDUR var haldinn í Fé-
lagi íslenzkra prjónlesframleið-
enda föstudaginn 9. sept. 1955.
Rædd voru mörg mál er snertu
hag og afkomu prjónlesframleið-
enda, og kom fram eindreginn
áhugi fundarmanna fyrir félags-
starfseminni.
Frú Viktoría Bjarnadóttir var
einróma endurkjörin formaður
félagsins.