Morgunblaðið - 15.11.1955, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 15. nóv. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
9
riiiin vopnasðluna til Egypta
Fyrrverasidi í'lificrssinni cg fékkneskir
vcpmssérfrecðingar sfanda að baki
vcpnasölunni trá Prag

ÞAÐ ERU ýmiss athyglisverð
atriði — sem mönnum hefir
til þessa verið ókunnugt um —
að baki vopnasölu Tékka til
Egypta. Þau atriði varða nokkuð
vestur-þýzku stjórnina bg hafa
valdið henni áhyggjum — þar
sem þessi vopnasala hefir stofn-
að friðnum í löndunum fyrir
’botni Miðjarðarhafs í mikla
hættu.
— H —
S>að bendir sem sé flest til,
að Þjóðverji standi að vopna-
kaupum Egypta og pólitískri
stefnu þeirra í heild. Heldur
lítið ber á þeim áhrifum, sem
dr. Wilhelm Voss hefir í
Austurlöndum, en áhrifa-
vald hans er samt sem áður
mikið. Dr. Voss kom til Kairó
í febrúar árið 1951 til að fjalla
um ýmis vandamál Þjóðverja
og Egypta. Hann hafði verið
hátt settur innan Hitlers-
Tvelr Sslendingar
r
a
ráði við dr. Voss og hina þýzku
samstarísmenn hans.
— 0 —
Upplýsingaþjónusta Vestur-I
veldanna komst að þessu fyrir
skömmu síðan — og menn biða
þess að sjá, hver verða viðbrögð
vestur-þýzku stjórnarinnar, þar
sem þetta hlýtur að hafa komið
henni mjög á óvart. •
ATTUNDA þing FAO — mat-
væia- og landbúnaðarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna — hófst í
Rómaborg 4. nóvember.
Fulltrúar fslands á þinginu eru
þeir Árni G. Eylands, stjórnpr-
ráðsfullri og formaður íslenzku
FAO-nefndarinnar, og Ólafur
Stefánsson, nautgriparsektarráðu-
nautur Búnaðarfélags íslands.
lisfaiátarann Pani Gauguin
Heimsbdkmenntasaga
Kiistmnnns komin út
Dr. Voss — veldur Bönn-stjórn-
inni áhyggjum. —
klikunnar og veitti Skoda-
verksmiðjunum forstöðu, eftir
að Þjóðverjar höfðu lagt
Tékkóslóvakíu undir sig.
Skjótur frami beið hans í
Egyptalandi. Hann var gerður j
að formanni skipulagsnefndar
varnarmálaráðuneytisins í stjórn
artíð Naguibs og að sérstökum
ráðgjafa varnarmálaráðuneytis-
ins, er Nasser tók við völdum..
Hann fékk nokkra tugi þýzkra
vopna og hermálasérfræðinga
sér til aðstoðar, og orðstír hans
innan varnarmálaráðuneytisins
fór stöðugt vaxandi. Voss kom
sér í samband við marga em-
bættismenn í varnarmálaráðu-
neyti Blanks í Bonn. Þetta sam- ;
band varð svo náið, að vestur-
þýzki sendiherrann í Kairó, dr.
Giinther Pawelke, sagði af sér
í fyrra, þar sem honum þótti
Bonnstjórnin leita fremur ráða
hjá Voss heldur en hjá honum
sjálfum um málefni Egypta og
landanna fyrir botni Miðjarðar-
hafs yfirleitt.
— H —
Fyrir tveim árum síðan komu
þrír Tékkar til að vinna með
Voss í varnarmálaráðuneytinu.
Þeir voru vopnasérfræðingar og
höfðu á sínum tíma unnið með
Voss, er hann var forstjóri Skoda
verksmiðjanna. Hétu þeir Pránt-
el, Nohinec og Kostrum.
V arnarmálaráðuney tið
sendi aðvörun um, að a. m. k.
tveir þessara manna væru
kommúnistar, þó að þeir segð-
ust vera flóttamenn. Voss
mat aðvörunina einskis. ÖIl
líkindi eru til þess, að Tékk-
arnir þrír hafi undirbúið
vopnasölusamninginn í sam-
BÓKAÚTGÁFA Menningarsjóðs
og Þjóðvinafélagsins, hefur sent
á bókamarkaðinn tvær nýjar
íukafélagsbækur, — Heimsbók-
menntasögu, fyrri hluta, eftir
.ristmann Guðmundsson, rithöf-
jnd, og Kennslubók í bókbandi
l smiðum, eftir Guðmund Frí-
nann. Eru þetta hinar gagnieg-
stu og fróðlegustu bækur, hvor
sínu sviði.
Heimsbókmenntasagan er alger
ýjung í íslenzkri bókaútgáfu.
á furðulegt teljast, að hjá jafn
íikilli bókaþjóð skuli slík bók
kki hafa verið gefin út fyrr en
j, að Bókaútgáfa Menningar-
jóðs og Þjóðvinafélagsins ræðst
þetta, og fær Kristmann Guð-
rundsson til að vinna þetta
erk. Má ætla að mikill fengui
yki í þessari bók, sem gefur öll-
m almenningi tækifæri til að
kka sjóndeildarhring sinn i
eimi bókmenntanna og kynnast
idvegisskáldum annarra þjóða
g bó'kmenntastefnum. Heimsbók
íenntasagan verður í tveim
indum, og er þetta fyrra bindi
172 bls. að stærð í Skírnisbroti
og prýtt mörgum myndum af
frægustu rithöfundum og skáld-
um heimsins.
Kennslubók í bókbandi op
smíðum er hin fróðlegasta bók og
mun koma mörgum að góðum
notum. Hér hefur verið tilfinn-
anlegur skortur á handbókum í
flestum iðngreinum og mikil eft-
irspurn eftir slíkum bókum á er-
lendum málum. Bók Guðmundar
Frímanns, bætir því hér úr
brýnni þörf. Höfundurinn er
reyndur fagmaður í báðum þeim
greinum er bókin fjallar um, og
hefur jafnframt haft á höndum
kennslu í þeim um langt skeið.
Fjölmargir hafa áhuga fyrir að
binda bækur sínar sjálfir, en
skortir tilsögn og leiðbeiningar.
Hið sama má segja um smíðar.
Með hjálp þessarar bókar ætti
hver sæmilega laghentur maður
að geta lært að binda inn bækur
og smíða ýmsa nauðsynlega og
gagnlega muni fyrir heimili sitt,
auk þess er bókin tilvalin kennslu
bók við handavinnu í skólum. í
bókinni eru um 100 teikningar
til skýringar efni hennar, sem
sett er fram á auðskilinn hátt en
þó af nákvæmni.
Ætti Kennslubók í bókbandi
og smíðum að verða hin gagnleg-
asta bók, bæði fyrir þá, sem eru
að nema þessar iðngreinar, og
eins hinna, er vilja fást við bók-
band og smíðar sem heimilis-
vinnu. Bókin er rösklega 200 bls.
að stærð og vönduð að öllum frá-
gangi.
Með bókum þessum hefur
j Bókaútgáfa Menningarsjóðs og
Þjóðvinafélagsins sent á markað-
; inn fjórar af sjö aukafélagsbók
| um sínum á þessu ári. Þær sem
áður voru komnar eru: Saga ís-
lendinga, 8. bindi, 1. eftir Jónas
Jónsson, og Tryggvi Gunnarsson,
1. bindi, eftir dr. Þorkel Jóhann-
esson.
Á MORGUN, miðvikudaginn 16.
nóvember, mun franski sendi-
kennarinn við Háskólann, ungfrú
Marguerite Delahaye halda fyr-
irlestur og sýnda kvikmynd í
fyrstu kennsiustofu Háskólans
um líf og verk vranska* iistmál-
arans, Pau'i Gauguin.
Það má segja, að verk Gauguin
marki fráhvarf í málaraiistinni
frá impressionismanum og meðal
þeirra er að finna 'nm fyrstu
meistaraverk nútima málaraiist-
ar. Fáir málarar skipa mikil-
vægari sess í listasögunni en
hann.
Paul Gauguin er fæddur í
París 7. júní 1848 og dó 8. maí
árið 1903 á Dominique-eyju,
einni af Kyrrahafseyjunum. Ævi-
örlög hans urðu á mnrgan hátt
óblíð. Hann var ekki fyrr kvænt-
ur Mette Gad ungri og laglegri
danskri konu en hann fann rísa
hið innra með sér volduga og
óviðráðanlega listköllun, sem
veldur slíku umróti i lifi hans,
að hann er knúinn til að fórna
fjölskylduhamingju sinni og
veraidlegri velgengni. Árið 1883
Verzlunin Blóm & Ávextir 25 ára.
Verzlunin Blóm & Ávextir 25 úru
ÍDAG er 25 ára ein elzta blóma- I
verzlun þessa bæjar. Er það
verzlunin Blóm & Ávextir. Hún
var stoínsett 15. nóvember 1930
af frú Ólafíu Einarsdóttur, Hofi,
og frú Ástu Jónsdóttur, nú sendi-
ráðherrafrú í Ósló. Tildrögin til
stofnunar þessarar verzlunar
munu vera þau, að þá höfðu ný-
lega byrjað blómarækt þeir
Bjarni Ásgeirsson, nú sendiráð-
herra í Osló og Guðmundur
Jónsson á Reykjum. Var verzlun-
inni ætlað að selja þá fram-
leiðslu. Hér voru að sönnu starf-
ræktar blómasölur, en vart gátu
það talizt raunverulega blóma-
verzlanir. Frú Anna Hallgríms-
dóttir seldi þá blóm heima hjá
sér. Ennfremur var blómaverzl-
unin Sóley, sem aðallega seldi
gerfiblóm og innflutt pottablóm.
Ekki var framleiðsla þeirra fé-
laga á Reykjum, Bjarna og Guð-
múndar-, svo mikil að fullnægði
verzluninni, en þeir ræktuðu
fyrst og fremst rósir og nellikur.
Varð Blóm & Ávextir því að
flytja inn allmikið af erlendum
blómum bæði afskornum og enh-
fremur pottablómum.
Árið 1942 keypti Hendrik
Berndsen verzlunina og hefur
hann átt hana síðan. Er verzlun
hans vinsæl, enda veitir hún
ágæta þjónustu.
Nú á þessum tímamótum verzl-
unarinnar hefur Berndsen látið
breyta allri innréttingu hennar
og færa útlit hennar í nýtízku-
legra horf. Hefur hann notið við
það aðstoðar Svisslendings eins,
Pierre Flotron, sem m. a. hefur
stundað nám í blómarækt og
skreytingu í Danmörku. Telur
Berndsen hann einn færasta
mann á þessu sviði, sem verið
hefur hérlendis.
Verzlunin Blóm & Ávextir er
mjög snotur að öllum búnaði.
ÖIlu er þar smekklega og hagan-
lega fyrir komið og sannast þar
að fátt gleður augað jafn mikið
og fögur blóm, sem haganlega er
fyrir komið.
Morgunblaðið vill ekki láta hjá
líða að óska .afmælisbarninu til
hamingju og vönar það megi
1 blómgast og dafna.
Paul Gauguin.
gefst hann hreinlega upp við að
sameina þetta tvennt: list og
peninga, hann lætur af banka-
atvinnu þeirri, sem hann hafði
stundað og tveimur árurh síðar
yfirgefur hann fjölskyldu sína til
að helga sig óskiptan listinni.
Ást hans á málaralistinni var
slík, að þar gat enginn skipting
komið til greina, fyrir hana gat
hann þolað brosandi og með ljúfu
geði hverskonar eymd og and-
streymi.
ÁHRIFARÍK DVÖE Á
SUÐURHAFSEYJUM
Hlutverk hans í lifinu var að
mála og verk hans verða eftir
því sem á líður æ sérstæðari í
samræmi við hinar frumlegu og
óvenjulegu aðstæður iistamanns-
ins. Leið hans liggur til Brittaníu,
bar sem hann málar myndir ein-
faldar að formi og litum. Ferð
hans til hitabeitisiandanna (1887)
og Provence (1888), sannfaérðu
Gauguin enn betur en orðið var
um vanmætti impressionismans
til að tiá til fullnustu hið sanna
náttúrlega eðli hlutarna. Hann
varð einn af upphafsmönnum
Pont-Aven symboiistastefnunnar.
Árið 1890, fullur af þrá eftir
sjálfstæði og lýju lífi, tókst
hann ferð á hendur suður til
Tahiti og settist þar að. Dvölin
bar og síðar á Dominique höfðu
mjög djúpstæð áhrif á Gauguin
sem listamann, en fyrir hann sem
mann varð hún harmleikur.
Draumur hans um að lifa langt
frá allri siðmenningu — meðal
frumstæðra manna, hafði ræzt
en hann fór heldur ekki var-
hluta af sjúkdómum, eymd og
illvilja annarra manna.
! í dag eru verk Gauguins dreifð
um gervallan heim og listrænt
víðfeðmi þeirra er með einsdæm-
um. List hans er oft með frum-
stæðum blæ og felur um leið í
sér hiua miklu klassísku hefð,
Áhrif hans um og eftir 1890 eiga
ekki sinn líka í sögu málaralist-
arinnar. Þau leystu iistamennina
undan oki venjunnar og ein-
strengingsháttarins, hvöttu þá til
að tjá sjálfa sig hiklaust og
ótrauðir eftir því sem hugmynda-
flug og löngun hvers og eins
bauð og réttlættu hverskonar
duttlunga og öfga 20. aldarinnar.
Mikil aðsókn að
Filmís
KVIKMYNDAFÉLAGIÐ Filmía
hélt fyrstu sýningar vetrarins s.l.
laugardag og sunnudag. Var sýnd
mexíkönsk úrvalsmynd Maria
Cadelaria. Aðsókn var mjög mik-
il, og hvert sæti hússins skipað
báða dagana.
Öll félagsskírteinin seldust upp
og urðu margir frá að hverfa,
sem gerast vildu meðlimir félags-
ins.