Morgunblaðið - 16.11.1955, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 16. nóv. 1955

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 króna eintakið.
99
Haustþoka44 yfir
Tíminn setur upp hundshaiss
gagnvart miililiðarannsókninni
EINS og kunnugt er fluttu sex
þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins á Alþingi fyrir skömmu til-
lögu um að sérfróðum mömium
skyldi falið að rannsaka þátt
milliliða í framleiðslukostnaði
þjóðarinnar, þannig að úr því fá-
ist skorið, hvort hann sé óhóflega
mikill. Skal samanburður gerður
á milliliðakostnaði hér og í ná-
lægum löndum. Jafnframt verði
athugað, hvort og þá hvernig
auðið sé að lækka milliliðakostn-
að. Skal leitast við, að hraða þess
ari rannsókn svo að álitsgerð
liggi fyrir er næsta reglulegt Al-
þingi kemur saman.
Ætla mætti, að andstæðingar
Sjálfstæðisflokksins, sem sífeilt
hafa kallað hann „flokk miliilið-
anna“ hefðu fagnað þessari t-1-
lögu. Þeir hafa haldið því fram,
að hinn svokallaði milliliðagróði
væri meginorsök dýrtíðarinnar
og erfiðleika framieiðslunnar.
En einskis fagnaðar hefur
orðið vart af hálfu „milliliða-
hetjanna" í vinstri flokkunum.
Þvert á móti gerðust þau und-
ur í gær, að Tíminn setur upp
hundshaus þegar hann nefnir
rannsóknartillögur Sjálfstæðis
manna í fyrsta skipti um leið
og hann lýsir því yfir, að til-
lagan „hafi ekki þótt umhugs-
unarverð og sé vitanlega mark
leysa“.
Þannig er þá áhugi Tímans eft-
ir allt saman fyrir því að það sé
leitt í ljós, hvernig milliliðastarf-
seminni sé háttað í landinu. —
Hann bregzt hinn versti við þeg-
ar tillaga er flutt um það á Al-
þingi að spilin verði lögð á borð-
ið í þessu efni.
Auðvitað er það eintóm blekk-
ing og hræsni þegar Tíminn kem-
ur með þá mótbáru gegn rann-
sóknartillögu Sjálfstæðismanna,
af nefnd sérfróðra manna, sem
Alþingi kysi, hafi „ekkert laga-
legt vald“ til þess að framkvæma
þá rannsókn, sem tillagan gerir
ráð fyrir.
Hið opinbera getur hæglega
veitt slíkri nefnd alla þá aðstoð,
sem hún þarfnast til þess að geta
rannsakað þátt milliliðanna á
hvaða sviði sem er. Ef það kemur
í ljós, að slík aðstoð nægir ekki
þá er einnig hægurinn hjá fyrir
Alþingi að kjósa sérstaka rann-
sóknarnefnd samkvæmt 39. gr.
stjórnarskrárinnar til þess að
vinna verkið.
Sjálfstæðismenn töldu, er
þeir fluttu fyrrgreinda tillögu,
áð heppilegra væri, að hún
væri skipuð sérfróðum mönn-
um i sviði efnahagsmála,
heldur en að hún væri skipuð
þingmönnum einum, eins og
gert er ráð fyrir um rannsókn- r
arnefndir samkvæmt stjórnar-'
skránni. Fyrir flutningsmönn-
um tillögunnar vakti það
fyrst og fremst að rannsóknin
yrði framkvæmd á sem skyn-
samlegastan og öruggastan
hátt, þannig að raunhæfur ár-
angur næðist með henni.
Sjálfstæðismenn hafa
,rA engu að leyna
Sjálfstæðisflokkurinn hefur í
þessu efni engu að leyna. Hann
viU, fá hreiniega úr því skorið
hvort milliliðastarfsemi sé hér ó-
| hóflega mikil og hvað sé hæft í
| þeim staðhæfingum, að hún eigi
ríkan þátt í dýrtíðinni og erfið-
> leikum framleiðslunnar í land-
inu. Til þess að bregða ljósi yfir
þessi atriði þarf að fá sem
gleggstan samanburð við milli-
liðakostnað hér og í nálægum
löndum, t.d. verzlunarálagningu,
verð á ýmis konar þjónustu,
kostnað við dreifingu landbún-
aðarvara, tilkostnað útflutnings-
framleiðslunnar o. s .frv.
Sjálfstæðismenn vilja með
öðrum orðum að rannsóknin
verði eins víðtæk og frekast
er kostur. Það mun áreiðan-
lega ekki standa á þeim til
samvinnu við hvern þann að-
ila, sem að því vill stuðla, að
ábyggileg vitneskja fáist um,
hvernig milliliðastarfseminni
sé háttað.
Ef það kemur í ljós að milli
liðagróði sé óhóflegur og í-
þyngi framleiðslunni verður
að gera tillögur um úrbætur.
Þá á að skera fyrir mein-
semdina.
Yfirborðshjal vinstri
flokkanna
En vinstri flokkarnir kæra sig
ekkert um það, að gengið sé
hreint til verks í þessum efnum.
Þess vegna segir Tíminn í gær,
að rannsóknartillagan „hafi ekki
þótt umhugsunarverð". Þess
vegna notar hann tækifærið til
þess að ráðast með fúkyrðum að
Sjálfstæðismönnum einmitt þeg-
ar þeir hafa lagt fram raunhæfa
tillögu um rannsókn er afli
vitneskju um milliliðagróðann.
Tíminn hefur verið króaður af
í þessu máli. Hann hefur verið
neyddur til þess að lýsa yfir, að
hann hefur ekki' meinað neitt með
fjasi sínu um milliliðagróðann,
nema það eitt, að reyna að
klekkja á Sjálfstæðisflokknum.
Aðalmálgagn Framsóknar-
flokksins stendur nú uppi með
hundshaus sinn afhjúpaðann
gagnvart rannsókn á milliliða-
starfsemi í landinu. Það var
mjög fróðleg afhjúpunarat-
höfn. En hún mun ekki hafa
áhrif á stefnu Sjálfstæðis-
manna í þessu máli. Þeir hafa
ákveðið, að víðtæk rannsókn
á þætti milliliðanna í þjóðfé-
laginu skuli framkvæmd. Það
er svo mál Tímans og Fram-
sóknarflokksins hvort hann
snýst gegn henni. En þjóðin
mun fylgjast vel með því,
hver afstaða „milliliðahetj-
anna“ verður til þessa máls.
Nú fæst prófsteinn á einlægni
þeirra og mun gefa góða hug-
mynd um það, hvað fyrir þeim
hefur raunverulega vakað neð
hinum orðmörgu skrifum sínum
um milliliðagróðann.
Sjálfstæðismönnum er það
fyrst og fremst áhugamál, að úr
þeim misferlum verði bætt, sem
á kunna að vera í þessum efnurn.
Ef væntanleg rannsókn leiðir í
ljós, að erfiðleikar framleiðslunn.
ar og dýrtíðin í landinu eigi að
meira eða minna leyti rætur sínar
að rekja til óhóflegrar milliliða-
starfsemi, þá hlýtur þeirri stað-
reynd að verða mætt með við-
eigandi aðgerðum.
Lí T IÐ gengur saman með ut-
anríkisráðherrunum í Genf,
og tilgangsleysi viðræðnanna er
nú orðið jafnaugljóst og haust-
þokan, sem á kvöldin leggst yfir
skógivaxna bakka Genfarvatns-
ins.
★ ★ ★
RÁÐSTEFNU utanríkisráðherr-
anna lýkur í dag — einum degi
fyrr en áætlað var. Utanríkis-
ráðherrar Vesturveldanna urðu
sammála um, að bezt yrði að
ljúka ráðstefnunni sem fyrst,
eftir að Molotov tók þá gall-
hörðu afstöðu til Þýzkalandsmál-
anna, að frjálsar kosningar þar
í landi kæmu ekki til greina á
næstunni, og lýsti því yfir, að
tillaga Eisenhowers um ljós-
myndun herstöðva úr lofti væri
óhagkvæm sem fyrsta skrefið í
áttina til alþjóða afvopnunar.
„Kalda stríðið" virðist nú aftur
hafa yfirhöndina yfir „andanum
frá Genf“, sem til varð á fundi
æðstu manna fjórveldanna í
sumar.
★ ★ ★
í DAG taka utanríkisráðherrarn-
ir sameiningu Þýzkalands aftur
til umræðu. Til þessa hefur ekk-
ert gengið í þessum efnum —
MacMillan, Pinay og Dulles hafa
setið fast við sinn keip og þver-
tekið fyrir, að lausn Þýzkalands-
málanna gæti byggzt á öðru en
Molotov úti fyrir bústað sinum,
Maison Blanche, í grennd við
ÞjóðabandalagshöIIina í Genf. —
Er ósveigjanleiki hans „frávik“
eða hefur hann ráðamenn í
Kreml að baki sér?
VeU andi ólri^a
ar:
„íslenzka brúðu-
leikhúsið“
K'
ENNARI“ skrifar:
„Kæri Velvakandi!
Mig langar til að biðja þig að
birta nokkur orð í dálkum þín-
um viðvíkjandi ágætri barna-
skemmtun, sem nú er á boðstól-
um hér í höfuðstaðnum. Þar á ég
við „íslenzka brúðuleikhúsið",
sem nú sýnir í Iðnó.
S.l. sunnudag fór ég með þrjú
börn mín í Iðnó til að horfa á
ævintýraleikina, „Rauðhettu" og
„Grámann í Garðshorni“, sem
brúðuleikhúsið sýnir. Það er
skemmst frá að segja, að börnin
skemmtu sér ljómandi vel, og ég
hafði sjálfur óblandna ánægju af
sýningunni.
Holl skemmtun
EG vil vekja athygli foreldra á
því, að þetta er ólíkt betri
skemmtun og hollari, en misjafn-
ar myndir, sem sýndar eru á
barnasýningum kvikmyndahús-
anna. í hléinu á milli leikritanna
sýndi Baldur Georgs töfrabrögð.
í lok sýningar hafði Jón E. Guð-
mundsson, listmálari, en hann
mun vera stofnandi brúðuleik-
hússins, sýnikennslu í bastvinnu
og handbrúðugerð. Það var auð-
heyrt, að börnin fylgdust með af.
lifandi áhuga. Það voru brosandí
barnsandlit, sem héldu heim til
sín að lokinni sýningu.
Hafi Jón E. Guðmundsson og
aðrir, sem unnið hafa að því að
koma á fót þessari listrænu,
fögru og heilbrigðu skemmtun
fyrir yngstu borgarana, beztu;
þakkir.
Það ber að þakka það, sem vel
er £ert-“
Lítt siðuð börn
VELVAKANDI er ekki dóm-
bær á skemmtanir „íslenzka
brúðuleikhússins". þar sem hann
hefir sjálfur ekki haft tækifæri
til að sjá þær. En rétt er það
hjá bréfritara, að hollar barna-
skemmtanir eru mikils vírði —
og ekki er vanþörf á þeim hér
í N't-í ^átt er ömurlegra en að
koma inn í forsal kvikmynda-
húsanna síðdegis á sunnudögum
og hitta þar fyrir kraðak af börn-
um og unglingum frá aldrinum
5 upp í 14 ára. Þau láta öllum
illum látum og virðast aldrei
hafa kynnzt neins konar aga.
Það er mjög eðlilegt, að hraust
og fjörmikil börn séu fyrirferð-
armikil — en fyrr er fullt en
út af flóir, eins og þar stendur.
Svo er að 'sjá sem foreldrarnir
víli ekki fyrir sér að senda lítil
börn s;n einsömul á kvikmynda-
sýningarnar. Gildar ástæður geta
reyndar legið að baki þess, en
ólíkt er skemmtilegra að sjá full-
orðna í fylgd með börnunum.
„Verði ljós“
OG svo er hér „Rödd úr Kópa-
vogi“:
„Nú er orðið æði þéttbvggt
hérna úti á Kársnesinu, en skyld-
um við, sem þar búum, eiga að
oaufast um göturnar enn eitt
kammdegið, og enn ein jól, í
svarta myrkri?
Ótrúlegt er, að eitthvað sé ekki
aðsigi með götulýsingu í þess-
im hluta okkar nýja bæjar, en á
'■■verju skyldi nú helzt standa?
^að skyldu þó aldrei vera ein-
hverjir smámunir. Hér eiga
sennilega ýmsir aðiljar hlut að
máli og tek ég því það ráð að biðja
þig fyrir þessa litlu eftirgrennsl-
an í því trausti, að sá, sem valdið
hefir, rísi upp og segi: „Verði
ljós“, en þetta má helzt ekki
dragast fram undir þann tíma,
er bjartar nætur ganga í garð.
Nú er hinn hentugi tími.
P. S.“
★
Er bessu hér með komið á
framfæri og vonandi fá Kársnes-
ingar götuljósin — í síðasta lagi
Uertdi.
«em
rlæðlí
•nHW
frjálsum kosningum og Eden-
áætluninni. Rússar hafa hins veg-
ar haldið fast fram tillögu sinni
um stofnun alþýzks ráðs, er hefji
undirbúning að sameiningu lands
ins. Til hvassra orðaskipta kom
á ráðstefnunni út af þessari til-
lögu Molotovs, og sagði Pinay,
að tillagan miðaði að því að gera
allt Þýzkaland kommúniskt. —
Sennilegt er, að tillögur beggja
aðila renni út í sandinn í með-
ferð einhverrar sérfræðinga-
nefndarinnar.
Engu síður er hugur í utan-
ríkisráðherrum Vesturveldanna
að finna lausn á Þýzkalandsmál-
unum. í Genf er aragrúi sendi-
nefnda frá Bonn, sem lagt hafa
hart að Vesturveldurum að flýta
lausn þessara mála, og er Dulles,
MacMillan og Pinay það ljóst að
þeir verða að endurskoða afstöðu
sína innan skamms *— og reyna
að telja um fyrir Molotov — til
að halda trausti vestur-þýzku
þjóðarinnar.
★ ★ ★
VESTUR-ÞÝZKI utanríkisráð-
herrann Von Brentano dvaldist í
t tvo daga í Genf og lýsti þá yfir
ánægju sinni yfir stefnu Vestur-
j veldanna, sem hafa haldið fast
við það, að sameining Þýzka-
lands gangi fyrir öryggismálum
Evrópu, þar sem Þýzkalandsmál-
in væru raunverulega það, sem
stofnaði öryggi álfunnar í hvað
mesta hættu.
í umræðunum um Þýzkalands-
málin í dag mun Molotov senni-
iega bera fram tillögur sinar um,
að erlendir herir verði fluttir
burt af þýzkri grund og vígbún-
aður Þjóðverja í framtíðinni tak-
markaður mjög. Það eru mjög
lítil líkindi til, að hann breyti á
nokkurn hátt afstöðu sinni til
frjálsra kosninga í Þýzkalandi.
Enda mun tilgangur Rússa fyrst
og fremst vera að draga Þýzka-
landsmálin á langinn. Þeir vilja
gjarna sjá, hvernig verður um-
horfs í vestur-þýzkum stjórnmál-
um, þegar Adenauer er fallinn
frá.
★ ★ ★
EN ÖLL líkindi benda samt til
þess, að einmitt vegna Þýzka-
landsmálanna muni utanríkis-
ráðherrar þríveldanna leggja
mikla áherzlu á að haldin verði
utanríkisráðherrafundur á næsta
ári.
★ ★ ★
ÞEGAR er vonlaust um nokkurt
samkomulag í afvopnunarmálun-
um — þau hafa verið tekin end-
anlega út af dagskrá. Raunveru-
lega gerðu menn sér aldrei mikl-
ar vonir um, að árangur næðist
á þessu sviði. Bandaríkjamenn
halda því fram, að alþjóða af-
vopnun verði að hefjast með því
að koma upp eftirlitskerfi með
herafla og vígbúnaði þjóðanna —
og vilja, að komið sé í fram-
kvæmd tillögu Eisenhowers um
ljósmyndun herstöðva úr lofti
og tillögu Bulganins um eftir-
litsstöðvar með samgöngumið-
stöðvum á landi.
Bandaríkjamenn hafa ekki
getað gert fyllilega grein fyrir
tillögu sinni um eftirhtskerfi í
einstökum atriðum, þar sem
bandarísk hagfræðinganefnd
vinnur að rannsókn á þeim
vándkvæðum, sem kunna að
verða á framkvæmd slíks kerfis
— og skýrslur þeirra verða ekki
til reiðu fyrr en eftir áramót.
★ ★ ★
ENDA hefði það sennilega
ekki dugað til, þar sem Molo-
tov hefur sett bann við kjarn-
orkuvopnum og minnkun á
herafla ríkjanna ofar öllu
öðru, og er það í kynlegri
mótsögn við ræðu, sem Bulg-
anin flutti í æðsta ráði Sov-
étríkjanna 4. ágúst og lýstl
hanii þar yfir því, að í tillögu
sinni hefði Eisenhower einmitt
! komið við kjarna málsins.
Umræðurnar um afvopnunar-
málin hafa því aðeins leitt til
_ Prh á bls. 11