Morgunblaðið - 10.04.1956, Qupperneq 11

Þriðjudagur 10. apríl 1956
MORGUNBLAÐIÐ
11
Konungshjónin
Ræða Jóhanns Hafsfeins
Frh. af bis. i
JVIÓTTAKAN
Á FLUGVELLINUM
Þegar landgöngubrúin hefur
verið lögð að flugvélinni og kon-
ungshjónin ásamt fylgdarliði sínu
gengur út, munu lögreglumenn
mynda heiðursvörð meðfram
dregli, sem lagður verður að land
göngubrúnni, en við hinn enda
hans taka forsetahjónin á móti
konungshjónunum. Þar verða og
ráðherrar og embættismenn sem
taka á mófi hinum konunglegu
gestum.
HAFNAKFJARÐARBÍÓ:
„MAXIE“
H AFNARF J ARÐARBÍÓ sýnir
nú nýja kvikmynd „Maxie“,
með litlu telpunni Sabine Egg-
erth í aðalhiutverkinu, en hún
lék annað aðalhlutverkið í Ögn
og Anton, sem Tripolibíó sýndi
hér fyrir nokkru. í þeirri mynd
vann Sabine litla hug og hjarta
allra áhorfenda með ótrúlega
góðum leik sínum. — Kvikmynd-
in „Maxie“ fjallar um eitt af
mestu vandamálunum eftir síð-
ustu heimsstyrjöld, — börnin,
sem týndust, — urðu munaðar-
laus, eða á ýmsan hátt viðskila
við foreldra sína í ógnum og upp-
lausn styrjaldarinnar, en var svo
af yfirvöldunum komið fyrir á
bamaheimilum eða tekin til fóst-
urs á einkaheimilL Síðan hófst
svo tíðum örvæntingarfull leit
hinna réttu foreldra að börnum
sínum og leiddi það oft til átak-
anlegs harmleiks er börnin voru
tekin frá góðum fósturforeldrum,
sem þau unnu, enda mundu oft-
ast ekki eftir öðrum foreldrum.
Kvikmyndin „Maxie“ tekur ekki
svo sorglega á þessu efni, sem hér
hefur verið lýst, en gefur þó
nokkra hugmynd um þessi
vandamál. Við sjáum Maxie litlu
una hag sínum vel hjá góðum
fósturforeldrum og í hópi glað-
værra systkina. En svo „finnst“
hún og er tekin til föður síns,
sem er ekkjumaður en nýkvænt-
ur í annað sinn. Einnig á hinu
nýja heimili, hjá hinum nýju for-
eldrum, unir Maxie sér vel, enda
lætur faðir hennar allt eftir
henni. En svo rísa upp ný vanda-
mál, sem verða Maxie litlu ör-
lagarík. Hún verður að fara af
heimilinu og er sett í kostskóla.
Þar kemst hún að því að ekki
er allt eins og sagt hefur verið
um tengsl hennar við hið nýja
heimili sitt og „föður“, og verður
það til þess að hún strýkur úr
kostskólanum og heim til fóstur-
foreldra sinna. — Allt fer þó vel
að lokum, —- öllum til gleði,
nema ef til vill fósturföður henn-
ar, skósmiðnum hrjúfa, en til-
finninganæma. —
Yfir mynd þessari er yfirleitt
ljúfur og notalegur blær, þó að
eftirlæti föðurins á Maxie sé
nokkuð vanhugsað og hann taki
ekki í því efni nægilegt tillit til
ungrar konu sinnar, og mörgum
áhoríendum mun finnast Maxie
verða furðu lítið um að skilja
við hina gömlu og góðu fóstur-
foreldra og heimili þeirra, þar
sem hún hefur átt svo góð og
ánægjuieg bernskuár. — En hvað
um það, myndin er um flest
prýðilega gerð og vel leikinn.
Willy Fritsch, sem við dáðumst
að fyrir um tuttugu og fimm ár-
um í „Einkaritara bankastjór-
ans“ og fleiri þýzkum kvikmynd-
um, leikur nú Walter Rhomberg,
forstjóra, „föður“ Maxie og er
gaman að sjá hann aftur og góð-
an leik hans. Aðrir Ieikendur
fara einnig ágætlega með hlut-
verk sín, en þó fyrst og fremst
Sabine litla í hlutverki Maxie.
Hún er afburða snjöll og leik-
ur hennar ennþá betri en í „Ögn
og Anton", og er þá mikið sagt.
Er óhætt að mæla eindregið
með þessari mynd. £ g o.
Þegar konungshjónin og for-
setahjónin hafa heilsast leikur
lúðrasveit danska konungssöng-
inn og siðan þjóðsöng íslands. —
Síðan munu fagna konungshjón-
unum og fylgdarliði ráðherrar
allir í ríkisstjórninni, Jörundur
Brynjólfsson forseti Sameinaðs
Alþingis, Gizur Bergsteinsson
forseti hæstaréttar, Bodil Beg-
trup sendiráðherra, L. B. Bolt-
Jörgensen sendiherra, Sigurður
Nordal sendiráðherra, Gunnar
Thoroddsen borgarstjóri, frú
Auður Auðuns forseti bæjar-
stjórnar Reykjavíkur, Birgir
Thorlacius ráðuneytisstjóri, Hen-
rik Sv. Björnsson ráðuneytis-
stjóri, Hörður Bjarnason húsa-
meistari, Sigurður Hafstað deild-
arstjóri, Sigurjón Sigurðsson lög
reglustjóri, Agnar Kofoed-Han-
sen flugmálastjóri, L. Storr aðal-
ræðismaður og G. Blæhr sendi-
ráðsritari. Auk þess verður á flug
vellinum hið sérstaka fylgdarlið
forsetahjónanna, en í því eru
Guðmundur Vilhjálmsson fram-
kvæmdastjóri, frú Gróa Torfhild-
ur Björnsson, Pétur Sigurðsson
forstjóri landhelgisgæzlunnar og
Niels P. Sigurðsson stjórnarráðs-
fulltrúi. í fvlgdarliði konungs-
hjónanna verða Ernst Christian-
sen varaforsætisráðherra, J. V. F.
Vest stallari konungs, K. Schack
greifafrú og S. Glarborg höf-
uðsmaður.
EKIÐ UM BÆINN
Eftir móttökuathöfnina á
flugvellinum verður ekið . til
bæjarins, um fánum skreyttar
goiur. 1 ryrsta biinum verða hans
hátign Friðrik IX. og herra Ás-
geir Ásgeirsson forseti. í næsta
bil hennar hátign Ingiríður drottn
ing og forsetafrúin Dóra Þór-
hallsdóttir. Síðan kemur bíllinn
sem i verða Christiansen ráð-
herra og Olafur Thors forsætis-
ráðherra og fyigdarmaður ráð-
herra, Niels P. Sigurðsson. Verð-
ur þessi bíll auðkendur með
stafnum C. — Síðan kemur bíll-
inn sem flytur sendiráðherra
Dana hér, fru Bodil Begtrup, L.
B. Bolt-jörgensen sendiherra og
dr. Kristinn Guðmundsson utan-
ríkisraðnerra. Þessi bill verður
auðkendur með stafnum D. Þá
kemur bíll merktur A og í hon-
um verða greifafrú Schack, frú
Gróa Toríhildur Björnsson og
Pétur Sigurðsson forstjóri og í
síðasta biinum, sem auðkendur
verður með stafnum B verða
Vest stallari konungs, Guðmund-
ur Vilhjálmsson framkvæmda-
stjóri og Glarborg höfuðsmaður.
Á bls. 16 er sýnt um hvaða götur
verður ekið. Er þar búizt við
miklu fjölmenni. M.a. munu
skólabörn fjölmenna þar sem
fri verður gefið í bai'na- og
gagnfræðaskólunum. Víða munu
verzlanir og skrifstofu verða lok-
aðar meðan á þessari móttöku-
athöfn stendur.
ATBURÐIR DAGSINS
Forsetahjónin fylgja konungs-
hjónunum suður í Ráðherrabú-
stað til stofu í konungsíbúðinni,
en íyigdariið konungs og forseta
ekur að Hótel Borg.
Forsetahjónin bjóða konúngs-
hjónunum til tedrykkju að Bessa-
stöðum í dag. Munu konungs-
hjónin aka suður eítir kl. 3,40 og
þaðan koma þau klukkan hálf
fimm síðd.
Kiukkan 7,10 í kvöld munu
sendiherrar eriendra ríkja hér í
bænum ganga fyrir konungshjón-
in í móttökusalnum í Ráðherra-
bustaðnum. Verða þar auk kon-
ungshjónanna fylgdarlið þeirra
frá Danmörku, auk þess Henrik
‘Sv. Björnsson skrifstofustjóri í
utanríkisráðuneytinu.
Þessi athöfn mun verða stutt,
því hátíðakvöldverður að Hótel
Borg hefst kl. 8. Munu þar flytja
ræður sínar hans hátign Friðrik
IX. og Ásgeir Ásgeirsson forseti.
Borðhaldinu lýkur um klukkan
11, ér konungshjónin aka heim.
Nokkru síðar munu forsetahjón-
in fara. Þar rneð lýkur fyrsta
degi konungsheimsóknarinnar.
Framhald *>f hls ?
urinn hefir tekið upp baráttuna
fyrir varanlegri hersetu '.
Ennfremur: „Sérhagsmunaklík-
an, er ræður Sjálfstæðisflokkn-
um, hefir hagnazt vel i sambandi
við hersetuna og vill ekki missa
af þeirri uppsprettu. Það sjónar-
mið má sín meir en óttinn við
þá hættu fyrir sjáltstæoi þjóð-
arinnar, þjóðemi og menningu,
sem fylgja mundi langvarandi
hersetu, sem ekki yrði réttmætt
með yfirvofandi stríðshættu".
Svo mörg eru þau orð. Þau
eru tekin úr einni og sömu for-
ustugrein Tímans, þann 4. apríl
s. 1. En þau eru inntakið af svip-
uðum áróðri, sem þetta blað og
Alþýðublaðið hafa síðan flutt.
En hver er þá raunverulega af-
staða Sjálfstæðismanna eða
Sjálfstæðisfíokksins á Alþingi í
þessu máli. Ekkert talar skýrara
máli um það. en sjálf tillagan,
sem Sjálfstæðismenn fluttu. Hún
hefst þannig:
„Svo sem fram kemur í sjálf-
um varnarsamningnum, hefir það
ætíð verið tilætlun Alþingis og
ríkisstjórnar, að erient varnarlið
verði ekki lengur hér á landi en
nauðsynlegt væri vegna öryggis
landsins, og þar með friðsamra
nágranna þess, að endanlegu
mati íslenzkra stjórnarvalda.
■Alþingi áréttar þennan vilja sinn
og lýsir yfir því, að það telur
rétt, að hafinn sé nauðsynlegur
undirbúningur þess, að svo megi
verða“. 4
Hins vegar er svo efni til-
lögu Sjálfstæðismana á þá leið,
að áður en ákvörðun sé tekin
um brottför varnarliðsins þurfi
að athuga rækilega hvort tveggja
ástand og horfur í alþjóðamálum
og hvernig fyrir skuli koma
margháttuðum úrlausnarefnum,
ef hér skapast af þeim sökum.
Tillagan greinir síðan ýms þau
atriði, sem rannsaka þurfi, og
sýnt er fram á, að um engin af
þessum atriðum eða öðrum, sem
íhuga þarf, liggi nein greinar-
gerð fyrir, hvorki á Alþingi né
innan rikisstiórnar. Af þessum
og ýmsum öðrum ástæðum töld-
um við málsmeðferð Framsókn-
ar- og Alþýðuflokksmanna mjög
hæpna og óhyggilega og að hún
væri „því fremur löguð til að
vekja tortryggni, sem utanrikis-
ráðherra hefir hvorki gert ríkis-
stjórn, Alþingi né almenningi
grein fyrir hinum breyttu við-
horfum, sem um ræðir, . enda
virðist tillagan ekki komin frá
honum, heldur flokksþingi Fram-
sóknarmanna, því að á síðasta
ráðherrafundi Atlantshafsráðsins,
hinn 16. des. s.l., sem nú er
undir forsæti utanríkisráðherra
íslands, var gerð álvktun, sem
mjög fór í aðra átt“, eins og segir
í ályktun okkar. Lögðu því
Sjálfstæðismenn til, að málið
yrði ekki afgreitt að svo stöddu,
heldur beint til utanríkisráð-
herra, að hann léti rannsaka og
undirbúa málið betur og leggi
um það fullkomna skýrslu fyrir
næsta Alþingi.
Þetta er í fáum orðum afstaða
okkar Sjálfstæðismanna á þingi.
Þegar við viljum árétta þá stefnu
Alþingis, að erlent varnarlið
verði ekki lengur hér á landi en
nauðsynlegt sé vegna öryggis
landsins, þá er þvi skrökvað, að
við viljum endilega varanlega
erlenda hersetu. Þegar við vilj-
um, að þetta veigamikla utan-
ríkismál sæti meðferð, sem er í
samræmi við allar fyrri venjur
okkar íslendinga í slíkum málum,
að það sé vandlega rannsakað og
undirbúið, og freistað til hins
ítrasta að ná samstöðu lýðræðis-
fiokkanna um þq,ð, þá er því
skrökvað, að við með því viljum
taka upp baráttu fyrir varanlegri
hersetu, til þess að verða ekki
af ^iagnaðinum af henni, enda
þótt við með því vísvitandi séum
að fórna sjalfstæði þjóðarinnar,
þjóðerni og menningu.
Við Sjálfstæðismenn höfum
sagt: Við gerum ráð fyrir, að
þingmenn lýðræðisflokkanna
aRra beri sama bug í brjósti til
þess að losna eins fljótt og verða
má við erlenda herseíu í landinu.
En við teljum, að andstæðingar
okkar hafi gerzt sekir utt það að
falla fyrir þeirri freistingu að
vilja hagnýta sér þetta viðkvæma
mál í þeirri kosningabaráttu,
sem framundan er. Það, sem þeir
segja ósatt um okkur, í sambandi
við þetta mál, er það, sem þeir
óska að þeir gætu sagt meðan á
kosningum stendur, en sem þeir *
vita, að er fjarri sanni.
Málstað okkar leggjum við;
óhræddir undir dóm kjósenda, og j
hann er þannig, að við þurfum
ekki á því að halda að segja
ósatt.
UMSAGNIR AÐ VESTAN
OG AUSTAN
Áður en ég lík máli mínu vil
ég víkja nokkrum orðum að því, ,
hvernig umheimurinn hefir snú- í
izt við ályktun Alþingis i varn- j
armálunum. Um það hafa spunn- t
izt allmikil blaðaskrif og jafn-
vel deilur.
Mér hefir skilizt, að Framsókn- 1
armenn telji sig geta réttlætt
málsmeðferð sína með tiivitnun-
um i ummæli ameríska utanríkis-
ráðherrans, Dulles. Alþýðublað-
ið segir, að Dulles skilji betur
hinn íslenzka málstað en við
S j álfstæðismenn.
Hvað hefir þessi maður sagt?
Óbrigðulast er að láta hann sjálf-
an tala.
Utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna segir: „Jú, ég held, að álykt-
unin beri vott um þá skiljanlegu j
ósk þingmanna, að hinum er-
lenda her þar verði fækkað eins
mikið og möguiegt er“.
Er það þetta, sem Framsókn-
armenn meintu með ályktun j
sinni — að hinum erlenda her j
verði fækkað?
Ennfremur segir Dulles: „Eins
og yður mun kunnugt, hefir
ályktunin sjálf vitaniega engin
bcin áhrif á alþjóðlegum vett-
vangi“. — Mér kemur slík yfir-
lýsing kynlega fyrir sjónir. En
er það svo, að Framsóknarmenn ;
skáki í þessu skjóli?
Loks segir Dulles: „Þetta
vandamál og allt, er að því lýt-
ur, verður án efa rætt næstu
mánuðina. En ég held ekki, að
það beri vott um annað en þá
ósk, að fækkað verði hernum
eins mikið og hægt er af öryggis-
ástæðum. Spumingin um það,
hvernig það megi gera, án þess
að örygginu verði stofnað í j
hættu, er mál, sem sennilega j
verður rætt á einhverjum funda I
okkar í Atlantshafsbandalaginu“.
Ef Tíminn og Alþýðublaðið
telja þessi ummælí málstað sin-
um til framdráttar, þá hefi ég
ekki annað um það að segja en:
— Þeir um það!
En víðar blása vindar en úr
vestri!
Það má' marka af fögnuði
hinna rússnesku kommúnista yfir
því, sem að Alþingi íslands hefir
ályktað.
Innan um fréttirnar að austan
um það, að fyrrum utanríkisráð-
herra Ungverjalands, Rajk, hafi
verið hengdur saklaus — þó að
hann hafi sjálfur lesið upp í
marga klukkutíma játningar um
sekt sína — að Stalín hafi verið
miskunnarlaus fjöldamorðingi og
banamaður eiginkonu sinnar —
má lesa, að Rússar telja álykt.un
Alþingis sprottna af „ættjarðar-
ást“ íslendinga!
i Reyndar vissu þeir, hvað verða
mundi, fyrirfram, að því er utan-
ríkisráðherra þeirra, Molotov,
hefi upplýst í viðtali við sænsk-
an blaðamann — af því að Rúss-
arnir eiga svo marga vini á ís-
landi. Vissu Hermann og Gylfi,
að þeir væru í þessum vandaða
félagsskap? —
Ég veit, að ég er farinn að
fjölyrða um það, sem flestir
hugsa nú um og vera mun m. a.
ástæða þess, að kommúnistaflokk
urinn hefir nú enga í framboði
við í hönd fárandi kosningar, en
flokksmenn hans fela sig á bak
við verkalýðs- óg álþýðusam-
tökin, — í hinu svokallaða „Al-
þýðubandalagi“. Fer ég ekki um
þetta fleiri orðum, en lýk máli
mínu með eftirfarandi orðum:
HIN ISLEN/KA STEFNA:
H\ er er stefna Sjálfstæðis- j
manna almennt um meðfeið 1
utanríkismála og sérstak-ega
sambandi við varnarmálin? Og i
hverju hefir frá þessari stefr.ru
verið brugðið, sem að mírrum :
dómi er ekki aðeins okkar st:eír4t,
heldur á að vera — hefir verfð
og er hin íslenzka stefna:
1. Veigamiklar ákvarðanir um
örj-ggismál þjóðarinnar seu
ekki teknar, nema að yel
undirbúnu og rannsökuða.
máli.
Frá þessu hefir verið vikið
þannig: Engar greinargerðtr
né rannsóknir liggja fyrír
innan ríkisstjórnar eða Al-
þingis, sem álvktun Alþingis
getur grundvalíast á.
2. Þess sé vandlega freistaðj, að
ná samstöðu lýðræðisílokk-
anna um þær ákva: ðann;
sem teknar eru.
Látið hefir verið '0110:«’
höfuð leggjast að reyna að '
tryggja samstöðu flok t.a um
málið — en það þess í stað
gert að samningsmáli i sam-
bandi við væntanlegt kosn-
ingabandalag tveggja flokka
3. Áður en ákvörðun um upp-
sögn varnarsamningsins sé
tekin fari fram endurskoðun
hans í samræmi við 7. gr
samningsins, og fyrst þegár
niðurstöður þeirrar endur-
. skoðunar liggja fyrir, séu
ákvarðanir teknar um upp-
sögn.
Ákvörðun um uppsögn.
varnarsamningsins er nú tek- ;
in áður en fyrir liggja niður-
stöður eftir lögboðr.a ertdur-
skoðun samkv. 7. gr. — þ. e.
alveg án tillits til þess hverj-
ar þær ei’u.
4. Lögð sé megináherzia á, að
erlendur her dvelji ekki
lengur l.landinu en nauðsyn
krefur vegna öryggis þess,
eins og fram kemur i sjálfum j
varnarsamningnum, og er
utanrikisráðherra skylt að i
vaka yfir því á hverjum tima j
og hafa forustuna urn, að
þeirri stefnu sé framfylgt. !
Menn getur greint á um j
gildi hervarna til öryggis iawcS j
inu.
En um hitt verður ekkl
deilt, að það er með öllu óverj j
andi og ábyrgðarlaus afstaða j
að fara með sjálf öryggismál ;
þjóðarinnar eins og mi hefir I
verið gert, þar sem þasii era j
beinlínis gerð að samningá- i
máli milli tveggja fiokka íij
ráðagerðum þeirra um alls- j
herjar atkvæðaverzlun með I
kjósendur landsins.
Eru ófyrirsjáanlegar afleið-
ingarnar af slikri ráðs-
mennsku, bæði inn á við í
landinu og út á við í skiptum
okkar við bandalagsþ jóðlr.
sem sýnt liafa okkur fyllsta
trausí í hvívetna.
Það verður nú m.a. verk- j
efni íslenzkra kjósenda í kosn-
ingunum eftir tvo mánuði, að
kveða upp úr um það, hvort
fólkið vill að við höldum
áfram hefðbundinni. íslenzkri
utanríkisstefnu í samræmi við
þá afstöðu, sem SjálfslæðlS-
menn hafa mótað, eða h' ort a
að draga utanrikismálin niður
í svaðið, eins og nú hefir verið
gert, sem leiða mundl fljótt ttl
þess að ísland glataðí þeirri
virðingu og trausti, sem þjóð-
ín hefir fram til þessa áunnitf
sér á alþjóðlegum vettvangi.
Cefur 15 ])íis. kr.
HAFNARFIRÐI — Barnaverndar
félag Hafnarfiarðar hélt aðal-
fund sinn fyrir skömmu. — A
fundinum var samþykkt tJlaga
frá stjórn félagsins um að g'eía
1 15 þúsund krónur til kennslu-
og leiktækja innanhúss til dag-
heimilisins á Hörðuvöllum.
j í stjórn félagsins voru kosnir
! Jóhann Þorsteinsson formaðui '
■ Sigríður Sæland, Stefan Julíus '
I son, Sólveig Eyjólfsdóttir oe j
i mgibjörg Jónsdóttir. —G.E.