Morgunblaðið - 14.10.1956, Blaðsíða 6

6
M ORGVNBL'AÐIF
Sunnudagur 14. okt. 1958
/ fáum orbum sagt
Gamla
segir Siggrður Orsmsson rifjar upp
gamlar msssíiiniar
JEI, ég skal ssgja þér alveg
eins og er: ég hef aldrei
séð eftir því að hafa gefið út
Ijóðabókina mína, Við langelda.
Og ég hef alltaf gaman af
því að blaða í henni. Ég
iít oftast í hana með 4—5 ára
millibili — og ég hef það aldrei
á tilfinningunni að hún sé eftir
mig. — Mér heíur aldrei fundizt
hún vera nein æskusynd;- þvert
á móti þykir mér gaman að hafa
ort hana. Hún er kannski barna-
leg á köflum, enda orti ég hana
að mestu leyti fyrir tvítugs ald-
ur. Einna bezt þykir mér kvæð-
ið Karlínn. Það fjallar að vísu
um ástarsorg, en hvað sem því
líður var ég innan við tvo tíma
að yrkja það og andagiftin var
svo mögnuð að ég var kaldur
upp að hnjám, þegar kvæðinu
var lokið! Svona var þetta í þá
daga. En það er orðið langt síð-
an, já það er orðið langt síðan
mér hefur ltólnað á fótunum.
k k
— TJTVAÐ varstu þá gamall,
O þegar Karlinn birtist á
prenti?
— Mig minnir að ég hafi verið
18 ára. Það var í Fréttum. Þegar
ég minnist á þetta, rifjast upp
fyrir mér dálítið skemmtileg
saga. Karlinn var nýkominn á
prent og ég var á gangi um bæ-
inn. Þá hitti ég á förnum vegi
ríkan og rótgróinn útgerðarmann
af Vestíjörðum. Hann kallar á
mig, þakkar mér fyrir kvæðið
og stingur að mér 200 krónum.
Það var ekki neinn smáskilding-
ur í þá daga, skal ég segja þér —
og líklega hef ég aldrei fengið
betri ritlaun.
— Nei, ég skal trúa því. Og þú
hefur auðvitað verið himinlif-
andi.
— Já, þú getur nærri, ég held
nú það. Það var ekki mikið um
aurana í þá daga. Maður var oft-
ast staurblankur.
— En sriltaf samt á einhverju
ralli, eins pg gengur?
— O-já-já. Svona eins og geng-
ur um unga menn. — Annars var
nú skáldskapurinn alltaf efstur
á baugi. Og svo þurfti maður auð-
vitað að koma út bók, en ég var
samt orðinn 26 ára, þegar Við
langelda kom út. — Ég var aldrei
neitt hraeddur við að gefa hana
út. Ungt skáld fær aldrei frið í
sínum beinum, fyrr en það hefur
gefið út ljóðabók. Og írá ljóð-
rænu sjónarmiði séð fannst mér
bókin boðleg, þótt mér væri ljóst
að hún hefði ekki að geyma neinn
stórbrotinn skáldskap.
'’Ar 'A'
— TjlVERNIG var það, Sigurður,
XI varst þú ekki í skálda-
bekknum?
— Nei, ég er eldri en svo. En
ég kynntist samt þessum „ungu
sjenium". Tómasi kynntist ég til
dæmis í háskóla. Ég vissi að hann
orti og mig langaði að kynnast
honum. Og mér féll einstaklega
vel við hann frá upphafi, hann
var öðruvísi en maður átti að
venjast bæði í hugsunarhætti og
framkomu.
— Hvernig var með ykkur,
ungu skáldin á þessum tíma,
voruð þið ekki búin að fá ykkur
íullsödd af ættjarðarljóðunum?
— Jú-jú, og meira en það. Við
vorum orðnir dauðleiðir á ætt-
jarðar- og náttúrukvæðunum og
okkur langaði að fara aðrar
brautir en venja var. Ég man
eitir því að ég var mjög hændur
að gömlu íslenzku þjóðlögunum
og viðlögunum og drakk þau í
mig, þegar ég var í efri bekkjum
Menntaskólans. Og svo var oft
reynt að taka yrkisefni úr þjóð-
sögunum. Ég orti nokkur kvæði
í þessum anda og birti í Huldu. —
Þá lá í loftinu aðdáun á þessum
bókmenntagreinum. Og svo kom
Davíð — og hjá honum samein-
aðist þessi gahili og nýi tími frá-
bærlega vel.
— Hvernig var það, Sigurður,
tóksíu skáldskapinn ákaflega há-
tíðlega á skólaárum þínum?
— Nei. Ég tók skáldskapinn
aldrei hátíðlega og vinir mínir
voru oft að skamma mig íyrir,
hvað ég var hyskinn við þá
hluti.
— En þú hefur samt viljað
gráta, eins og hinir?
— Ha, við hvað áttu?
— Ja, var ekki grátkveðskap-
urinn upp á sitt bezta á þessum
árum?
— Jú, alveg rétt. Maður varð
að gráta, eins og hinir! — Ann-
ars var þessi tegund skáldskapar
mjög í tízku hér sem annars
staðar í heiminum. Manni leið
aldrei vel, ef maður gat ekki
fundið sorgina einhvers staðar.
Samt voru engir hamingjusam-
ari en þessi ungu, sorgbitnu
skáld.
— Þið hélduð vel hópinn, ungu
skáldin?
— Já. Og við lásum ljóðin hver
íyrir annan. Svo hittumst við á
Skjaldbreið eða Uppsölum og
brutum til mergjar öll vanaamál
mannlegs lífs — og afgreiddum
þau á svipstundu. Já, alveg á
augabragði, það var ekkert verið
Eð tvínóna við það. — Þarna voru
ýmsir góðkunnir menn. Sérstak-
lega minnist ég Jóns heitins
Thoroddsens og Emils sáluga
frænda hans og Stefáns Jóhanns,
sem var alltaf með, þótt ég hafi
aldrei heyrt hann bendlaðan við
skáldskap.
— Hann yrkir kannski i laumi.
En urðu kynni þín af honum til
þess að þú gekkst í Alþýðuflokk-
inn?
— Nei-nei. En ætlarðu að fara
að rifja það upp?
— Já, hví ekki það? Eða eigum
við að láta gömlu syndirnar
liggja milli hluta? '
— Heyrðu, góði minn, hér er
ekki um neinar syndir að ræða,
skal ég segja þér. — Ungir menn
eru alltaf radíkalir — og sumum
nægir ekkert minna en öfgam-
ar. Þetta voru umbrotatímar í
Sigutður Grímsson: Alltaf sólskin á vorin.
þjóðfélaginu, Baráttan milli
Heimastjórnarflokksins og gamla
Sjálfstæðisflokksins var liðin hjá
að mestu. Gömlu flokkarnir
misstu tökin á unga fólkinu
og ný viðhorf leystu göm-
ul af hólmi. Þessi nýju við-
horf beindust einkum að innan-
landsmálum, ekki sízt að verka-
lýðs- og félagsmáium. Ólafur
Friðriksson var nýkominn að ut-
an með sínar kenningar. Hann
var brennandi í andanum — og
prédikaði sósíalisma alls staðar,
þar sem hann gat komið því
váð. Það var líf í tuskun-
um, þar sem hann kom. Eldur
í æðum. Við hrifumst af þessu,
eins og lög gera ráð fyrir, og
drógumst ósjálfrátt að honum.
Svo kom að því að við stofnuðum
Jafnaöarmannafélag íslands. Og
ef þú vilt endilega vita það, var
sÞrifap up
dagtega lífinu
III útreið á Eönguhlíð-
inni.
HÉR er bréf frá konu einni,
S. E., sem segir farir sínar
ekki sléttar:
„Ég gat ekki reiðst, ég fylltist
meðaumkun með manninum, því
að hann vissi vel, hvað hann var
að gera. Ég var á gangi í gær-
kvöld (10. þ.m. eftir Lönguhlíð-
inni og tveir bílar áttu þar leið
fram hjá mér. Gatan var mjög
blaut og sveigði fyrri bíllinn langt
frá mér til að forðast að sletta á
mig forinni. Sá, er á eftir kom ók
hinsvegar eins nálægt mér og
hægt var, með þeim afleiðingum,
að ég öll, sokkar, skór, lcápa (hún
var ný), andlit og höfuðfat — út-
ataðist svo í aur og óþverra, að
ég þóttist góð að kornast heim í
skjóli myrkursins.
Ég var annars á leið til að sjá
Blaðamannakabarettinn, en þar
sem ég átti ekki aðra kápu, getið
þið ímyndað ykkur, hve mikið
hefir orðið af þeirri ferð. — Þetta
varð mér því nokkuð dýr dagur.
Sá ekki númerið.
MANNG ARMURINN, sem
hneykslinu hafði valdið
hægði aðeins á ferðinni, eins og
hann vildi þannig skoða sér til
skemmtunar, árangurinn af
verknaði sínum — en svo „spýtti
hann í“ og því miður gat ég ekki
greint númer bifreiðarinnar
vegna myrkursins, — en ég hugs-
aði með mér, að ef þessi mann
vesalingur væri jafnprúður í
dagfari sínu og þessi framkoma
hans bar vitni um, þá væru þeir,
sem þurfa að umgangast hann
ekki mjög öfundsverðir.
Fyrr í gærdag ók lögreglan
fram hjá mér og vinkonu minni
og lcostaði það nú aðeins sokka-
skipti hjá okkur báðum. — En
hvxlíkir smámunir hjá þessari
eldskírn á Lönguhiíðinni.
Já, mennirnir eru misjafnir —
það sá ég greinilega af hegðun
bílstjóranna tveggja í gærkvöldi.
— S. E.“
S.E.
Refsingarvert.
er ekki sú fyrsta sem
hlýtur þessa „eldskírn"
heldur óþokkalega, fyrir ófyrir-
leitni í aksfri um forugar götur.
— Sjálfsagt er að kæra viðkom-
andi bílstjóra fyrir slíkt athæfi,
þegar hægt er að koma þvi við,
en það er þá oft svo, að söku-
dólgurinn er sloppinn áður en
nokkur tími gefst til að athuga
númerið, eða hinn, sem fyrir
dembunni varð er í svipinn of
gagntekinn af sinni eigin ógæfu
til að veita nokkru öðru eftirtekt.
— Því sárari verður gremjan eftir
á að hafa látið þrjótinn sleppa úr
greipum sér og svipt sig sjálfan
þeirri ánægju og réttlátri full-
nægingu áð sjá hann verða að
taka út hegningu fyrir ósvífni
sína — því að vissulega liggur
refsing við slíkri árás á saklausa
borgara.
Mikilvæg mnferðarregla.
JÆUA, en hvaö um það. Ég sé
ekki betur af bréfi S. E. en
að hún hafi umrætt óhappakvöld,
þegar hún varð fyrir bax-ðinu á
þessum vonda bílstjóra og missti
í þokkabót af blaðamannakaba-
rettinum — ég sé ekki betur en,
að hún hafi þarna sjálf gert sig
seka um brot á almennum um-
ferðarreglum með því að ganga
á vinstri brún götunnar — með
umferöimii — og stofnað þar með
sjálfri sér í óþarfa hættu. Og
hættan verður enn meiri, þegar
myrkrið er skollið yfir — og veg-
urinn ef til vill ekki sem bezt
upplýstur. Ég var íyrir skömmu
á leið til Hafnarf j arðar og ók þar
fram á mann, sem gekk í róleg-
heitum á vinstri vegarbrxin. Hann
var dökkklæddur — nokkurn
veginn samlitur veginum —
og myrkrinu — og áreiðanlega
hafði hann ekki frekar en þú og
ég augu í hnakkanum til að segja
sér til um afstöðu sína gagn-
vart bílunum, sem komu brun-
andi eítir honum. — Þetta: — að
gangandi maður á að halda sig á
hægri vegarbrún móti umferð-
inni, er einföld umferðarregla —
og um leið mjög mikilvæg, sem
ekki veröur um of brýnd fyrir
almenningi. — Furðulegt hvað
margir virða hana að vettugi.
Varð að friða það.
. AÐ horfir til stórvandræða
með taglið á honum Winstoit,
en svo heitir
gæðingur Eliza
betar Engla-
drottningar, er
hún notar ár
hvert við hina
hátíðlegu at-
höfn „troop-
ing the colour".
Nú eru þav
ósköp komin
tízku — allt í
einu — að eignast hár úr taglinu
á Winston. — Það er eins og æði
haíi gripið Lundúnabúa — sér-
staklega þó börn og ungl-
inga. Hesturinn má ekki sjást,
svo að hann sé ekki umkringdur
af heilum hópi. — Allir þurfa að
klippa eða kippa hári úr taglinu
— og minnkar það sem af er tek-
ið. — Taglið á Winston hefir geng
ið svo ískyggilega í sig upp
á síðkastið að nauðsyn heíir kraf-
ið, að sett yrðu ströng friðunar-
lög því til verndar!
ég meðal stofnenda og ég man
ekki betur en vinur minn Tómas
borgarritari hafi verið kosinn
fyrsti ritari félagsins. Tímarnir
breytast, ja jrað má nú segja. En
þú mátt bæta því við að ég hef
alltaf verið harður íhaldsmaður
síðan ég stofnaði Jafnaðarmanna-
félagið! Og ég hugsa að svo sé
um fleiri. En heyrðu, þú vilt víst
ekki minnast á binöindismál á
þessum tíma! Ég held því nefni-
lega fram að ég sé mesti bind-
indismaður fyrr og síðar. Ég veit
ekki til að neinn hafi farið eins
oft í bindindi og ég. En þú þorir
kannski ekki að taka það með?
— Jú, auðvitað. Ég læt allt
fjúka, blessaöur vertu. Heldurðu
að ég liggi á svona perlum? —
En er það ekki borgarinn í þér
sern hefur valdið bindindinu?
— Nei-nei. Ég hef aldrei getað
orðið borgari, þó að ég hafi stund
um orðið að villa á mér heim-
ildir. Ég er, skal ég segja þér,
bóhemi fram í fingurgóma — og
mig langar ekkert til að vera
annað. Bóheminn hefur alltaf
yfirhöndina — nema þegar ég er
á frumsýningum í Þjóðleikhús-
inu. En í guöanna bænum láttu
það ekki koma með. — Ég kann
bezt við mig í hópi ungra skálda.
Hjá þeim heyrir maður aftur
eamla grátklökkvann. í þeirra
hópi er ilmur af gömlum dög-
um. — En hvernig var það ann-
ars, ætluðum við ekki að fara að
tala um bindindismál?
— Jú, en þú gazt einhvern
veginn ekki fest þig við þau.
— Já, ég fór þarna út í aðra
sálma. En væri ekki upplagt að
þú spyrðir mig um áfengismál og
skemmtanalíf í gömlu Reykja-
vík?
— Jú, ágæt hugmynd. Hvað
viltu segja okkur um ' skemmt-
analífið í gömlu Reykjavík, Sig-
urður?
— Það var fábreytt.
— Já, ég veit það. Páll ísólfs-
son sagði mér það í viðtalinu sem
ég átti við hann á sunnudaginn.
— Ja, maður fór á böllin í Bár-
unni og Gúttó. Sér til upplyft-
ingar.
— Andlegrar?
— Ooo, hvorttveggja, blessað-
ur vertu. Það var stundúm sukk-
samt, en ef þú mundir sþyrja,
hvort piltarnir hafi fengið sér
mikið í staupinu, þá mundi ég
svara: Það var sízt verra en nú!
— En svo að við höldum áfram,
þar sem frá var horfið. Hvernig
var siðferðið í Bárunni?
— Það var ágætt, minnkaði
eftir því sem leið á kvöldið.
— Verra en núna?
— Hvernig á ég að vita það,
kominn á sjötugs aldur?
— Nei, auðvitað ekki. En var
ekki borin djúp virðing fyrir
skáldum á þessum tíma, ég á við
á böllunum?
— Jú-jú, skáld þóttu merkileg
fyrii-bæri, einkum ung skáld.
Þau kunnu líka vel að meta það
að eftir þeim var tekið, og ég
hygg að þeim hafi verið býsna
vel til kvenna. A.m.k. heiur mér
verið sagt það.
— Svo að ég spyrji nú alveg
Frh. á bls. lí.