Morgunblaðið - 15.02.1957, Page 3

Föstudagur 15. febr. 1957
MORCVNBLAÐIÐ
3
Tékkneskur hljómsveitarst)óri
stjórnur hér sinfóníuhljómleikum
HINN 6. febrúar siðastliðinn kom hingað til landsins í boði Sin-
fóníuhljómsveitar íslands tékkneskur hljómsveitarstjóri, dr.
Václav Smetácek. Hann er hingað kominn til þess að stjóma
tveim sinfóníuhljómleikum og verða þeir fyrri haldnir mánudaginn
n.k. í Þjóðleikhúsinu kl. 20.30. Fréttamenn áttu í gær viðtal við
Þórarin Guðmundsson og dr. Smetácek í þessu tilefni.
Dr. Smetácek kom hingað beint
frá Prag, að kvöldi hins 6. febr.
Daginn áður hafði hann stjórnað
sinfóníuhljómleikum þar. Hér
mun hami dveljast fram yfir
næstu mánaðamót.
TÉKKNESK TÓNLIST
Á sinfóniuhljómleikunum á
mánudaginn verður eingöngu
leikin tékknesk tónlist. Flutt
verður sinfónía eftir Johann
Wendzel Stamitz, en við hann er
kenndur tónlistarskólinn í Mann-
heim, þar sem Stamitz starfaði
lengst. Þá verður leikið tékk-
neskt nútimaverk eftir Isa
Krejci. Krejci fæddist 1904. Verk
þetta er talið gefa góða mynd
af „móderne“ tékkneskri tónlist.
Þriðja verkið sem leikið verður
er Nótt í Karlstein eftir Fibich,
en hann er talinn eitt af merk-
ustu tónskáldum Tékka á síðustu
öld. Síðasta verkefnið á þessum
tónleikum er Sinfónía nr. 8 í G-
dúr óp.88 eftir Dvorak sem er eitt
af beztu verkiun höfundarins.
Ekkert af þessum verkum hefur
verið flutt hér áður.
Dr. Václav Sinetácek
kastið hefur hann eingöngu gef-
ið sig að hljómsveitarstjórn og er
nú fastur hljómsveitarstjóri og
forstjóri borgcirhljómsveitarinnar
í Prag.
Fyrirspurn um fram-
leiðsluhag svarað
AFUNDI í Sameinuðu þingi í fyrradag svaraði Hermann Jónas-
son fyrirspurnum Jóns Pálmasonar um framleiðsluhag. Fyrir-
spurn Jóns hljóðar svo:
Þar sem upplýst hefur verið,
að erlendir og innlendir fjármála
sérfræðingar, sem til voru kall-
aðir, hafi komizt að þeirri niður-
stöðu, að framleiðsluna hér á
landi vantaði 500 milljónir króna
til að geta starfað hallalaust, er
spurt um eftirgreind atriði:
1. Er þetta miðað við árlegar
tekjur?
2. Á þetta eingöngu við land-
búnað og sjávarútveg, og
hvernig skiptist upphæðin
milli þeirra atvinnuvega?
3. Byggist þetta ekki á óbreytt-
um skipastól og óbreyttu
framleiðslumagni landbúnað-
arins?
4. Er ekki þarna byggt á því,
að kaupgjald og opinber
gjöld séu óbreytt eins og var,
þegar álitið var gefið?
5. Er byggt á óbreyttu afurða-
verði innanlands og á útflutt-
um afurðum?
6. Eru ekki teknar þarna með
þær fjárhæðir, sem fara til að
greiða niður vísitöluna?
SVÖR VIÐ FYRIRSPURN FRÁ
JÓNI PÁLMASYNI
Heildarupphæð útgjalda tfl
verðuppbóta og niðurgreiðslu
vöruverðs 1957 er áætluð sem
hér segir:
Slirðar gæftir
DALVÍK, 12. febrúar. — Héðan
frá Dalvík eru gerðir út fjórír
litlir þilfarsbátar. Aíli hefur ver-
ið sáralítill, 2—4 skippund.
Gæftir hafa verið mjög stirðar
og hafa bátarnir aldrei getað
róið á venjuleg fiskimið, heldur
aðeins á grunnmið, vegna stöð-
ugra storma.
Annars hefur tíð til landsins
verið mjög mild og hafa sam-
göngur á landi ekki truflazt
vegna snjóa ennþá. — SPJ.
HLAUT FRÆGB
FYRIR ÓBÓLEIK
Dr. Václav Smetácek er fimm-
tugur að aldri. Hann er fæddur
30. september 1906 í Brno í Mora-
via. Hann stundaði tónlistarnám
í tónlistarháskólanum í Prag og
lauk prófi þar 1930 í tónsmiðum,
hljómsveitarstjóm og óbóleik.
Starfaði hann eftir það að óbó-
leik og hljómsveitarstjóm, en
hlaut fyrst frægð sem óbó-
leikari. Hann var stofnandi hins
fræga blásarakvintetts frá Prag
sem víða hefur ferðazt og hlotið
mikla viðurkenningu. Upp á síð-
Ferðait um landið og heldur
bindindisfyrirlestra í skolum
HEFUR HALDIB
FJÖLDA HLJÓMLEIKA
Dr. Smetácek hefur haldið
geysilegan fjölda hljómleika í
landi sinu. Einnig hefur haim
leikið yfir 200 tónverk inn á
hljómplötur. Þá hefur hann ferð-
azt mjög víða og stjórnað hljóm-
sveitum, sem gestur, t. d. í
Ungverjalandi, Póllandi, Austur-
riki, Frakklandi, Englandi, og
Þýzkalandi.
Sumkomudugui
Alþingis
í GÆR var samþykkt frumvarp
um samkomudag reglulegs Al-
þingis 1957. Fór það athuga-
laust gegn um allar umræður i
báðum deildum. Frumvarpið er
svohljóðandi:
Vilhjálmur Einarsson ráðinn erindreki Sambands
bindindisfélaga í skólum
SAMBAND bindindisfélaga í skólum, hefur nýlega ráðið til sín
sem erindreka, Vilhjálm Einarsson, Ólympiukappann og
„íþróttamann ársins“. Mun Vilhjálmur ferðast um landið á vegum
sambandsins, heimsækja ýmsa skóla og halda fyrirlestra um bind-
indismál. Mun hann aðallega heimsækja húsmæðraskóla, bænda-
skóla, unglinga- og gagnfræðaskóla en einnig fleiri. Hóf hann fyrir-
lestraför sína í gær.
BORGARFJÖRÐUR
Fyrsta fyrirlesturinn, sem er í
dag, heldur Vilhjálmur á Akra-
nesi, í gagnfræðaskólanum þar.
Þaðan fer hann til bændaskólans
á Hvanneyri, síðan í Borgarnes,
Reykholt, til Varmalands og það-
an í Samvinnuskólann að Bif-
röst.
hann tók í Melbourne á síðustu
Olympíuleikum, auk þess, sem
hann flytur fyrirlestrana. Verður
hann einn á þessu ferðalagi. Þess
má geta, að fræðslumálastjóri
hefur mjög hvatt til þessarar fyr
irlestrafarar og er málefninu
hlynntur.
1. gr.
Reglulegt Alþingi 1957 skal
koma saman 10. dag október-
mánaðar, hafi forseti íslands eigi
tiltekið annan samkomudag fyrr
á árinu.
2. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
ATHUGASEMDIR VID
LAGAFRV. ÞETTA
Verði eigi annað ákveðið með
lögum, skal reglulegt Alþingi
1957 koma saman eigi síðar en
15. febrúar. Þar sem sýnt er, að
þingi því, er nú situr, verður eigi
lokið fyrir þann tíma, ber nauð-
syn til að ákveða annan sam-
komudag. Er lagt til, að Alþingi
komi saman í siðasta lagi fimmtu-
daginn lO.október 1957.
NORÐURLAND
Þá heldur Vilhjálmur norður
yfir Holtavörðuheiði. Heimsækir
hann fyrst Reykjaskóla í Hrúta-
firði, þá Kvennaskólann á
Blönduósi, kvennaskólann að
Löngumýri I Skagafirði, gagn-
fræða- og iðnskólann á Sauðár-
króki, þá bændaskólann að Hól-
um. Á Akureyri mun hann halda
marga fyrirlestra. Þaðan fer
hann víðar um Eyjafjörð og Þing-
eyjarsýslu, unz hann snýr við
til Reykjavíkur aftur. Er reiknað
með að ferð þessi taki um tvær
vikur, og verða skólastjórar
þeirra skóla, sem hann heim-
sækir, látnir vita nákvæmlega
um ferðir hans og hvenær hans
er von.
AUSTFIRÐIR OG VESTUR-
LAND
Næsta fyrlrlestraferð Vilhjálms
verður um Austfirði og mun
hann hefja hana eftir u. þ. b.
mánuð. Með vorinu er ráðgert,
að hann fari til Vestfjarða og
Vesturlands, en endi á Suður-
landsundirlendinu.
SÝNIR KVIKMYNDIR
Vilhjálmur mun á þessum ferð
una aýna kvikmynd, sem i
Slysavarnadeildin
Ingólfur 15 ára í dag
í DAG eru rétt 15 ár liðin síðan
slysavarnadeildin „Ingólfur" var
stofnuð í Reykjavík, en þá var
Slysavarnafélaginu breytt i lands
samband og því stofnuð sérdeild
í Reykjavík.
Hinn 15. febrúar 1942 var að
tilhlutan Slysavarnafélags ís-
lands haldinn fundur í Kaupþings
salnum til þess að stofna deild-
ina. Forseti Slysavarnafélagsins,
Guðbjartur Ólafsson, stjórnaði
fundinum, en Árni Árnason kaup
maður var ritari fundarins.
Fyrsti formaður deildarinnar
var kosinn séra Sigurbjörn Ein-
arsson, sem var það í nokkur ár.
Aðalverkefni deildarinnar hef-
ur jafnan verið það að safna fé
til slysavarnastarfseminnar og
hefur hún, á liðnum 15 árum,
alls lagt rúmlega hálfa milljón
króna til höfuðstöðva Slysavarna.
félagsins, en sjálf haldið eftjr Vi
teknanna til rekstrarkostnaðar
o. fl., samkvæmt lögum Slysa-
vamafélagsins. Hefur fé þetta
einkum safnazt á merkasöludag-
inn, 11. maí, en einnig á sýning-
um í Tívoli og á björgunarsýn-
ingum, sem deildin hefur geng-
izt fyrir.
„Ingólfur“ hefur gengizt fyrir
útvarpskvöldum fyrir S.V.F.Í.,
látið halda fræðslunámskeið,
slysavarnavikur o. fl. Ennfremur
er starfandi björgunarsveit á
vegum deildarinnar, sem oft hef.
ur veitt hjálp þegar skip hafa
strandað hér í nágrenninu. Þá
hefur og stjórn deildarinnar stutt
mjög að byggingu björgunar-
skýlis hér í Reykjavík.
Séra Jakob Jónsson var for-
maður deildarinnar um árabil, en
núverandi formaður er séra
Óskar J. Þorláksson.
í tilefni afmælisins, gengst
slysavarnadeildin „Ingólfur" fyr-
ir kvikmyndasýningu í Gamla
Bíói á morgun (laugardag) þar
verður m. a. sýnd hin vinsæla
Látrabjargsmynd í þýzkri útgáfu.
Formaður deildarinnar mun
flytja stutt ávarp á undan sýn-
ingunni.
L Greiðslur úr útflutningssjóði:
Millj. kr.
1. Verðuppbætur vegna útfluttra sjávarafurða samkv.
4., 6., 7. og 8. gr. laga um útflutningssjóð ..... 304,2
2. Niðurgreiðsla á verði brennsluolíu til fiskiskipa og
fiskvinnslu, samkv. 11. gr. laga um útflutningssjóð
(hér er um að ræða bráðabirgðaáætlun) ............ 22,5
3. Uppbætur á saltsíld framleidda 1957 (sama upphæð
og notuð var 1956 og er því hér um að ræða bráða-
birgðaáætlun) ................................... 33,5
4. Samtals: Heildaruppbætur vegna sjávarafurða 1957 .. 360,2
5. Uppbætur á útfluttar landbúnaðarvörur, aðallega á
útflutt kindakjöt af haustframleiðslu 1956 ...... 36,5
6. Samtals: Heildarupphæð framleiðsluuppbóta 1957 .. 396,7
7. Eldri útgjöld ,sem greidd eru með tekjum af gjöldum
samkv. lögum um útflutningssjóð:
Halli framleiðslusjóðs 1956 .................... 20,7
Eftirstöðvar innflutningsréttinda ............... 15,0
8. Samtals: Heildarupphæð útgjalda útflutningssjóðs
1957 432,4
H. Útgjöld ríkissjóðs til almennrar niðurgreiðslu vöruverðs:
9. Útgjöld samkv. fjárlagafrv. 1957 áður en niður
greiðslur voru auknar á sl. hausti .................... 59,5
10. Áætluð viðbót 1957 vegna aukinna niðurgreislna frá
hausti 1956 ............................................ 24,0
11. Alls: ..................................................... 515,9
Hér fara á eftir svör við ein-
stökum spurningum, sem bornar
eru fram í fyrirspurninni:
1. Af heildarupphæðinni, 515,9
millj. kr., eru 35,7 millj. kr.
(sjá 7. lið) eldri útgjöld, sem
greiðast af tekjum 1957, en
480,2 millj. kr. eru vegna árs-
ins 1957, þar af 396,7 millj. kr.
(sjá 6. lið) uppbætur vegna
útfluttra sjávarafurða og land-
búnaðarafurða.
2. Sjá liði 4 og 5 í yfirliti.
3. Við áætlun þá um frameiðslu
sjávarafurða 1957, sem liggur
til grundvallar ofangreindri
útgjaldaásstlun, hefur verið
tekið tillit til aukins fiskafla
vegna aukningar á fiskiskipa-
stólnum. — Uppbætur á út-
fluttar landbúnaðarvörur eru
miðaðar við það, að flutt verði
út 2500 tonn af kindakjöti
haustsins 1956, en af kinda-
kjötsframleiðslunni 1955 voru
flutt út 1364 tonn.
4. Áætlanirnar um útgjöld til
uppbóta eru miðaðar við ó-
breytt kaupgjald og óbreytta
vísitöluuppbót, svo og við ó-
breytt gjald á vörum og þjón-
ustu. í því sambandi skal
minnt á það, að allar helztu
rekstrarvörur útflutningtfram
leiðslunnar voru undanþegnar
gjöldum þeim, er á voru lögð
1 desember sl.
5. Áætlunin um verðuppbætur á
útfluttar landbúnaðarvörur
(liður 5) eru miðaðar við
haustverð 1956, sem gildir til
hausts 1957, en að því er snert-
ir útflutningsverð kjöts er
miðað við lítið eitt hærra verð
en fékkst fyrir kjöt af 1955-
framleiðslu. — Verðuppbætur
vegna sjávarafurða eru miðað-
ar við sama útflutningsverð
og gilti á árinu 1956.
6. Sjá liði 9 og 10 í yfirliti.
Jón Pálmason þakkaði svörin
og kvaðst vænta þess að mega fá
þau til frekari athugunar. Kvað
hann sýnilegt að ekki mættu
verða miklar breytingar á svo að
áætlanir þessar stæðust ekki, t.d.
mætti framleiðsluaukning ekki
verða mikil svo ekki leiddi til
stóraukinna útgjalda ríkissjóðs.
Kaupgjald mætti heldur ekki
hækka, ef veruleg röskun ætti
ekki að verða á áætluninni.
Þorrablót í Rauða-
sandshreppi
LÁTRUM, Rauðasandshreppi, 18.
febrúar. — Næstkomandi laugar-
dag er ákveðið að haldið verði
hér I hreppnum hið árlega Þorra-
blót. Hófið sem er önnur stærsta
samkoma vetrarins, aðeins jóla-
trésskemmtunin er fjölmennari,
verður haldið að Fagrahvammi,
félagsheimilinu.
Að þessu sinni eru það Kolls-
víkingar sem um samkomuna sjá,
en síðan félagsheimilið var byggt
hafa byggðarlögin innan hrepps-
ins séð um Þorrablótin til skiptis.
— Áður en félagsheimilið kom
til sögunnar, var það ungmenna-
félagið Smári sem sá um hóf
þetta, sem nú er alveg orðinn
fastur liður í skemmtanalífi
hreppsbúa.
Að þessu sinni má þó búast við
að aðsókn verði minni en verið
hefur undanfarna vetur, vegna
þess að ófærð er mikil á vegum.
Eins og er mun ógjörningur að
fara á bíl frá Látrum í Örlygs-
höfn, en það er aftur á móti fjög-
Urra tíma gangur ef því er að
skipta. — Þórður.