Morgunblaðið - 16.03.1957, Blaðsíða 3

Laugardagur 16. marz 1957
MORGVNBLAÐIÐ
3
Búnaðarþing óskar eflingar
veðdeildar Búnaðarbankans
Harmar oð rikisstjórnin fylgdi ekki
tillögum millibinganefndarinnar
Tillaga Jóns á Reynistað samþykkt
f GÆR var afgreitt á Búnaðar-
þingi frumvarp til laga um land-
nám, ræktun og byggingar í sveit
um. Fer ályktunin hér á eftir:
Búnaðarþing hefir kynnt sér
frumvarp til laga um landnám,
ræktun og byggingar í sveitum,
er Landbúnaðarnefnd neðri
deildar Alþingis hefur sent til
umsagnar með bréfi dagsettu 6.
marz.
í frumvarpinu er starfssvið
landnámsins aukið allverulega og
farið að óskum fyrri Búnaðar-
þinga í ýmsum greinum, svo sem
aukinn stuðningur við þá bændur
er minnst tún hafa (samanber
38. gr.) og veitt fjárframlag til
íbúðarhúsabygginga á nýbýlum
(sbr. 26. gr.).
Búnaðarþing mælir því ein-
dregið með því, að frumvarp
þetta verði samþykkt á yfirstand
andi Alþingi og leggur sérstaka
áherzlu á að það komi til fram-
kvæmda árið 1957, eins og frum-
varpið sjálft gerir ráð fyrir.
EFLING VEÐDEILDAR
BÚNAÐARBANKANS
Einnig samþykkti Búnaðar-
þing ályktun til ríkisstjórnar og
Alþingis að sjá veðdeild Búnaðar-
bankans fyrir nægilegu fé..
í sambandi við það mál, bar
Jón Sigurðsson alm. á Reynistað
fram svohljóðandi tillögu, er sam
þykkt var með nafnakalli, með 11
atkv. gegn 9:
TILLAGA JÓNS Á REYNISTAÐ
„Búnaðarþing vottar nefnd
þeirri, er skipuð var samkv. álykt
un Alþingis frá 7. marz 1956, til
að endurskoða nýbýlalöggjöfina
o. fl., þakkir sínar fyrir störf
hennar og tillögur um málefni
landbúnaðarins, og fagnar þeim
tillögum úr frv. milliþinganefnd-
arinnar, sem ríkisstjórnin hefur
tekið upp í frumvarp það, sem
hér liggur fyrir.
Jafnframt verður Búnaðarþing
að harma það, að ríkisstjórnin
skyldi ekki treystast til að fram-
fylgja nema að nokkru tillögum
milliþinganefndarinnar, eins og
þær voru lagðar fyrir landbún-
aðarráðherra, og þar með slá á
frest að miklu leyti aðkallandi
eflingu veðdeildar Búnaðarbank
ans, sem var ætlað að stuðla að
því, að bændur og bændaefni
gætu eignazt jarðnæði og komið
sér upp nauðsynlegum bústofni,
svo þeir þurfi ekki að hrökklast
úr sveitum af þeim sökum.
Búnaðarþing leggur því alveg
sérstaka áherzlu á, að landbún
aðarráðherra leggi áðurgreint
frumvarp milliþinganefndarmnar
um eflingu Veðdeildarinnar, að
því leyti, sem ákvæðum þess er
ekki fullnægt, fyrir yfirstandandi
Alþingi til afgreiðslu og sam-
þykktar“.
DAGSKRÁRTILLAGA felld
Undir þessum umræðum bar
Jóhannes Davíðsson fram dag-
skrártillögu er felld var með 11
atkv. gegn 9 og var hún svo
hljóðandi:
„Vegna þess að ályktun jarð'
ræktarnefndar á þingskj. nr. 81,
hefir verið samþykkt og fyrir
Búnaðarþingi liggur tillaga alls-
herjarnefndar & þingskjali nr. 73
og engu andmæli mætt og einnig
er samþykkt, sér Búnaðarþing
ekki ástæðu til að samþykkja
framkomna ályktun á þingskjali
nr. 87, er fjallar um mál framan-
greindra ályktana, svo að óþarft
er að gera sérstaka sameiginlega
ályktun um sömu mál og tekur
því fyrir næsta mál á dagskrá".
SKIPTING BÚNABARMÁLA-
SJÓÐS
Þá las framsögumaður fjár-
hagsnefndar, Guðmundur Jóns-
son á B[vítárbakka yfirlit yfir
tekjur og gjöld Búnaðarmálasjóðs
framl. 1955, sundurliðað eftir bún
aðarsamböndum. Fer skýrslan
hér á eftir :
Tekjur:
Bs. Kjalarnesþings kr. 106.274.76
— Borgarfjarðar.... — 150.662,09
— Snæfellinga
— Dalasýslu .,
— Vestfjarða .
— 46.607,55
— 10.115.86
— 78.661.86
— Strandamanna ..
— V-Húnvetninga
— A-Húnvetninga
■— Skagfirðinga ..
— Eyjafjarðar .. ..
— S-Þingeyinga ..
■— N-Þingeyinga ..
— Austurlands.. ..
■ A-Skaftfellinga
- Swðurlands....
33.019.61
56.456.77
59.261.55
94.710.21
190.109.60
78.225.73
38.361.98
58.291.51
3.735.97
455.626.59
Kr. 1.460.121.64
Uppreisfin í eyðimörkinni
Gjöld:
Greitt Stéttarsamb.
bænda.............kr. 700.858.41
Greitt Búnaðarfélagi
íslands.............— 700.858.41
Kostnaður Framleiðslu-
ráðs.............. — 58.404.82
Kr. 1.460.121.64
Pólitískt nefndarbákn veröur
framleiðslunni ekki til gagns
Enn rætt um útflutning sjávarafurba
og frv. kommúnistaráðherrans
FRAMHALD 1. umræðu um sölu
og útflutning sjávarafurða fór
fram í Efri deild í gær. Urðu um
málið allmiklar umræður.
Jón Kjartansson benti m. a. á
að frumvarp þetta væri ekki
fram komið vegna þess að ráð-
herra skorti lagaákvæði til skip-
unar þessara mála að eigin vild,
enda hefði ráðherra viðurkennt
það. Af þessu mætti sjá að þetta
væri aðeins sjónleikur. Þá benti
Jón á að Samband ísl. samvinnu-
félaga -íefði tilkynnt fyrir fyrsta
marz s.l. að það myndi halda
áfram að vera meðlimur í S.Í.F.
enda þótt það hefði áður vitað
um frumvarp þetta, og að sam-
kvæmt því hefði það getað gert
ráð fyrir að verða annar aðal-
aðili að útflutningi saltfisks. —
Benti Jón á þetta vegna fyrri um-
mæla Lúðvíks Jósefssonar um
að það ákvæði félagslaga
S.Í.F. um að úrsögn fyrir 1. marz
væri dauður lagabókstafur, sem
aldrei hefði verið framkvæmd-
ur.
Sigurður Bjarnason benti á að
Lúðvík Jósefsson hefði farið með
staðlausa stafi er hann ræddi um
útflutning saltfisks á s.l. ári og
talað um að hann I'.efði verið 50
þúsund tonn. Hefði ráðherra
viljað með þessu sanna að fundur
sá, sem haldinn var í SÍF til mót-
mæla þessu frv. hefði verið illa
sóttur og aðeins lítill hluíi at-
kvæða þar komið fram. Hið
sanna í málinu væri það að heild
arútflutningur á saltfiski hefði
verið tæp 42 þús. tonn, en hefði
verið áætlaður um 37 þús. tonn.
Á fundinum hefðu því mætt full-
trúar yfirgnæfandi m«ár:hluta
saltfiskframleiðenda í landinu. Á
vegum þeirra hefðu verið flutt
út um 27 þús. tonn.
Þá hefði ráðherra blandað inn
í þetta „lausn ríkisstjórnarinnar“
á efnahagsmálunum fyrir jólin.
Allir sæju að þar væri ekki um
neina frambúðarlausn að ræða,
hvorki fyrir útveginn né ’ aðrar
atvinnugreinar.
Sannleikurinn x þessu máli
væri hins vegar sá að frumvarp
þetta væri einn liðurinn í að
'auka áhrif kommúnista á útflutn-
ingsverzlunina. Ætlunin væri að
setja upp með samþykki Alþingis
pólitískt bákn, sem væri engum
til þurftar. Hér væri haldið inn
á mjög varhugaverða braut með
því að ríkisstjórnin hæfi stríð
við framleiðendur sjávarafurða.
Sannaðist það gleggst á mótmæl-
um þeirra gegn frumvarpinu.
Lúðvík Jósefsson svaraði og
gerði ráðstafanirnar frá því fyrir
jólin að umtalsefni. Þá kvaðst
hann hafa fengið töluna um að
útflutningur á saltfiski s.l. ár
hefði verið um 50 þús. tonn með
því að umreikna fullverkaðan
saltfisk í óverkaðan saltfisk.
Hann kvað það liggja ljóst fyrir
að þegar til framleiðslunnar
væru færðar 160—180 millj. kr.
þá yrðu einhverjir að borga, hins
vegar kæmi það ekki fyrst og
fremst niður á alþýðunni að
þessu sinni. Hann sagði og frá
því að efnahagsmálatillögurnar
hefðu í vetur verið lagðar lið
fyrir lið fyrir verkalýðssamtökin
og þau hefðu samþykkt þær í
öllum greinum.
Nokkrar frekari umræður urðu
um málið og tóku þá til máls
Sigurður Bjarnason og Lúðvík
Jósefsson.
Upplýsti Lúðvík í þeirn um-
ræðum vegna fyrirspurnar Sig-
urðar Bjarnasonar að hreint ekk-
ert gagn hefði verið að álitsgerð-
um þeirra erlendu sérfræðinga,
sem ríkisstjórnin hefði fengið
hingað til lands á s.l. sumri til
þess að gera tillögur um lausn
efnahagsmálanna. Kvað hann
bezt að segja þennan sannleika
eins og hann væri.

m'
Wj i
yj'fysr-/
^ Á
s— Béchar.
J ALSIR/
kopjr AA
jNtf* FRANSKA
, VEStUR.*AFR.ÍkA

*i**#4- &AMÍIA
SIKARA V*
uintiflói
ÞJÓÐUM, sem brjótast til sjálf-
stæðis með öflugri þjóðernisbar-
áttu, reynist oft erfitt að beizla
þjóðerniskenndina, þegar settu
marki er náð — og færa þær sig
þá upp á skaftið og gera kröfur
til nærliggjandi landa eða hér-
aða.
Þannig er það með Indónesiu,
sem nú krefst helmings Nýju
Guineu. Egyptar höfðu varla sagt
skilið við Breta, er þeir kröfðust
yfirráða í Súdan — og þannig
mætti lengi telja áfram.
Nú hefur Marokko bætzt í hóp-
inn. Ekki er liðið nema um eitt
ár síðan þeir losnuðu undan yfir-
ráðum Spánverja og Frakka —
en nú krefjast þjóðemissinnar í
Marokko hluta Sahara-eyðimerk-
urinnar, landsvæðis, sem er á
stærð við Vestur-Evrópu.
★ ★ ★
Þjóðernissinnar í Marokko
byggja kröfur sínar á því, að Al-
moravide konungsættin, sem þeir
telja til forfeðra sinna, ríkti fyrir
900 árum yfir stóru landssvæði —
allt frá Gíbraltarsundi til Sene-
gal í Nigeriu. Nú ráða Marokko-
búar einungis yfir fimmta hluta
hins forna konungsríkis.
Hinum hlutanum er skipt
milli hins spanska Rio de Oro,
Alsir, Frönsku Vestur-Afríku og
Súdan. Allt landssvæði þetta er
nakin eyðimörk að imdanskildri
strandlengjunni. Hins vegar er
hér að finna málma í jörðu —
og hafa Frakkar eytt þarna miklu
fé í rannsóknir og málmleit 4
undanförnum áratugum, en námu
gröftur er hvergi hafinn í stórum
stíl.
★ ★ ★
Sahara er strjálbýl svo sem
nærri má geta, því að víðast hvar
er þar lítt lífvænlegt. En með
fólkinu, sem þar lifir, og Ma-
rokkobúum er eitt sameiginlegt.
Það er múhameðstrúar. Og þetta
hafa. léiðtogar þjóðernissinna i
Marokko notað óspart til þess a8
hvetja Marokkobúa til þess aS
láta til skarar skríða — og taka
Sahara herskildi.
★ ★ ★
Leiðtogar þjóðernissinna hrópa:
„Okkar ménning er menning Sa-
hara. Okkar trú er trú Sahara".
Og til þess að stappa stálinu f
vígreifa Marokkomenn er hald-
ið áfram: „Styrjöldin um Sahara
er hafin. Við verðum að vinna
hana. Við erum svikarar éf við
töpuxn einu korni af söndum
Sahara.“
Og herferðin er hafin. Þjóð-
ernissinnaherinn, sem nú á ekki
lengur í höggi við Frakka í Ma-
rokko, er farinn. af stað suður
á bóginn til Rio de Oro og Mauri-
tania í Frönsku Vestur-Afriku.
Síðustu dagana hafa borizt fregn-
ir þess efnis, að heyflokkar þess-
ir hafi ráðizt á franskar útvarð-
stöðvar. Nokkrir Frakkar hafa
fallið — og í síðustu viku bárust
1 m. a. þær fregnir, að Frakkar
hefðu misst 22 hermenn í bardaga
skammt norður af Trínquet-virk-
inu. Franskur herforingi á þess-
um slóðum lét á dögunum svo um
mælt, að hann óttaðist ekkert um
hina hernaðarlegu hlið málsins,
en öðru máli gegndi um stjórn-
málahliðina.
Hreindýr falla úr hor
eftir 6-7 vikna jarðbann
FRÉTTARITARI Mbl. á Egilsstöðum símaði í gær, að norður í
Hróastungu hafi menn fundið dauð hreindýr, sem fallið hefðu
vegna hins algjöra hagleysis sem verið hefur um allt Hérað síðast-
liðnar sex til sjö vikur.
Hreindýr eru komin allt út
undir sjó, beggja vegna Lagar-
fljóts. Rjúpan er cirinig tekin að'
hópa sig hér heima við húsin í
görðunum og óttast menn að
hennar bíði einnig fellir ef slíkt
bjargarleysi helzt enn um hríð.
Snjór er mikill og jafnt yfir
allt Hérað og eru samgöngur all-
ar á landi meira og minna teppt-
ar. Vegna þess hve „snjólagið“
er slæmt gengur beltissnjóbíl
mjög erfiðlega að halda ferðum
hér á milli Egilsstaða og Seyð-
isfjarðar og er hann stundum 8
—13 tíma á leiðinni, en 25 km
eru héðan til Seyðisfjarðarkaup-
staðar.
f gær brutust jarðýtur yfir
Fagradal, er þær fóru með bygg-
ingarefni til Grímsárvirkjunar.
Einnig í gær kom hingað frá
Reykjavík flugvél og lenti hún
um kl. 10 í gærkvöldi, er flug-
völlurinn hafði verið ruddur. —
Hér hefur ekki snjóað sl. tvo sól-
arhringa.
★ ★ ★
Ef til vill hefur hershöfðinginn
rétt að mæla. Stjórnmálaþróunin
er mjög ískyggileg fyrir Frakka,
en hún er í stuttu máli þessi:
íbúar Mauritaniu kjósa einn
fulltrúa til franska þingsins. Fyr-
ir 10 árum sendi Mauritania á
þing mann að nafni Horma Ould
Babana, sem bauð sig fram fyrir
sósíalista. Sá hefur setið á þingi
þar til kosningar fóru fram s.l.
ár, að harðasti keppinautur hans
bar sigur úr býtum. Babana
reyndi að ógilda kosninguna, en
árangurslaust. Reyndi hann þá
að afla sér skattstjóraembættis
í Frakklandi, en sú tilraun mis-
heppnaðist einnig. Afleiðingarn-
ar urðu þær, að Babana venti
sinu kvæði í kross og gerðist
taumlaus Frakkahatari. Gerðist
hann leiðtogi hinnar svonefndu
„Marokko-hreyfingar".
★ ★ ★
Frakkar urðu nú uggandi um
sinn hag og vildu fyrir allan mun
reyna að komast að samkomulagi
við Marokkobúa, sem þeir voru
nýbúnir að veita sjálfsstjórn. —
Fyrir hálfum mánuði síðan gerði
stjóm Marokko Frökkum tilboð
um að hefja samningaviðræður
um framtíðar-landamæri Sahara.
En emni viku síðar hóf E1 Fassi,
leiðtogi „Istiqlal“, þjóðernis-
sinnaflokksins í Marokko, útgáfu
vikurits, sem nefnist „Hin marok-
kanska Sahara". Er þetta áróð-
ursrit, sem ætlað er að vinna að
því að frelsa „Sahara okkar",
eins og þjóðernissinnamir kom-
ast að orði.
Vegabréfsárilun
til Tékkóslóvakíu
NOKKUR íslenzk blöð hafa skýrt
svo frá, að íslendingar þeir, sem
áhuga hafa á að fara skemmti-
ferð til Tékkóslóvakíu skuli snúa
sér til sendiráðs Tékkóslóvakíu
varðandi upplýsingar o. fl. Sendi-
ráðið vill benda á, að Ferðaskrif-
stofan Orlof og Ferðaskrifstofa
Ríkisins hafa beint samband við
tékknesku ferðaskrifstofuna
Cedok. Þess vegna ættu þeir,
sem áhuga hafa á því að ferðast
til Tékkóslóvakíu, að snúa sér
beint til þessara aðila viðvíkj-
andi öllum upplýsingum u«n
skemmtiferðalög þangað. —
Skemmtiferðamenn geta einnig
fengið vegabréfsáritun gegnum
þessar ferðaskrifstofur eða beint
frá tékkneska sendiráðinu,
Skólavörðustíg 45.
(Frá sendiráði Tékkóslóvakíu).