Morgunblaðið - 05.04.1957, Blaðsíða 11

Fostudagur 5. april 1957 '
MOnCUNBT/AÐIÐ
11
Kosningamar í Indlandi:
Umfangsmesta /ýðrœð/s-
tilraun sögunnar
UMFANGSMESTA TILRAUN, sem gerð hefur verið með lýðræði í
heiminum, er nú gerð í Indlandi. Úrslit hennar ráða miklu
um það, hvort Asía verður vernduð fyrir sívaxandi ágangi komm-
únismans. Takist Indverjum að ná framförum í iðnaði, landbúnaði
og efnahagsmálum yfirleitt með lýðræðisskipulagi, er þess að vænta,
að nágrannaríkin, Burma, Ceylon, Indónesía og jafnvel einnig Paki-
stan og Arabaríkin líti til Indlands í von um leiðsögn. Mistakist það
hins vegar, er ekki ólíklegt, að Kínverjar fái forustuhlutverkið í
Asíu.
Indland er í rauninni ekki
venjulegt ríki, heldur heil heims-
álfa. Frá norðri til suðurs er
það 4000 km.; frá vestri til aust-
urs 3000 km. Þar eru töluð meira
en 800 tungumál og mállýzkur,
en 14 sjálfstæð fungumál eru op-
inberlega viðurkennd. Loftslagið
er jafnsundurleitt, allt frá vetr-
arríki Kasmír og Himalaya-fjall-
anna til hitabeltisloftslags Trav-
ancore og suðuroddans. í Ind-
landi er að finna elztu menn-
ingararfleifðir sögunnar, fursta-
ríki með miðaldaskipulagi, ný-
lands. Það liggur á Malabar-
ströndinni syðst í Indlandi.
ERFIÐLEIKAR
Hvernig er nú farið að því
að láta tæpar 200 milljónir
manna ganga til kosninga, þeg
ar aðeins tæpur þriðjungur
þeirra er læs eða skrifandi?
Það er gert með „merkja-
máli“. Hver flokkur hefur sitt
sérstaka tákn á kjörseðlinum,
og setur hver kjósandi merki
við tákn flokksins, sem hann
hyggst kjósa. Þetta skapar að
ist af meðan kosningar standa
yfir. Þessi málning ein saman
kostaði við kosningarnar 1951
—52 ekki minna en tæpa
milljón króna, en alls munu
kosningarnar hafa kostað um
400 milljónir króna.
FLOKKSTÁKNIN
Táknin, sem kjósendur merkja
við, eru af ýmsu tagi. Þjóðþings-
flokkurinn hefur uxaeykið,
kommúnistar hafa breytt hamri
og sigð í „ax og sigð“, en sósíal-
istar nota að tákni stórt tré með
blaðríkri krónu. Um þessi tákn Sukumar Sen, indverski kjör-
og mörg fleiri valdi indverski al- stjórinn, sem verður að sjá um,
múginn í nýafstöðnum kosning- að tæpar 150 milljónir ólæsra
um. Allir fullorðnir höfðu kosn- og óskrifandi manna viti, hvað
ingarétt, jafnvel þær milljónir gera skal, þegar á kjörstað kemur
betlara, sem enn flakka um Ind-

STAKSTEII\IAR

land. Þeim var ekki gert að
kjósa á fæðingarstað, heldur gátu
þeir neytt atkvæðaréttar hvar
sem þeir voru staddir.
\
3 LIÐIR
Það voru einkum þrír liðir í
stefnuskrá Nehrus á síðustu ár-
um, sem kjósendur tóku afstöðu
til með atkvæðum sínum. Utan-
ríkisstefna hans, og þá fyrst og
fremst Kasmír-málið; 5 ára land
búnaðaráætlunin og loks félags-
legar umbætur og jafnrétti allra
kominn á efri aldur og þreyttur
eftir langan baráttudag, bæði í
andstöðunni við Breta og síðan
sem forsætisráðherra stærsta lýð-
ræðisríkis heims. Honum er ljós
hættan sem Indverjum stafar af
því að leggja svo mikil völd og
svo mikla ábyrgð í hendur eins
manns, og hann skoraði á Þjóð-
þingsflokkinn um daginn, þegar
hann var endurkjörinn leiðtogi
hans, að leita nú nýrra manna og
yngri til að taka að sér forustuna.
Margir Indverjar, sem ég hef átt
stétta. Nehru hefur á öllum þess- tal við vita ekki hvað gerast
Einn af andstæðingum Nehrus, fornsali í Allahabad.
tízkulegar stálverksmiðjur og
tröllaukna stíflugarða. í þessu
landi gífurlegustu andstæðna er
nú verið að reyna að koma á
vestrænu lýðræði með þátttöku
allra í kosningum.
ÚRSLIT KOSNINGANNA
Fyrstu almennu kosningarnar
í Indlandi fóru fram árið 1951.
Þær stóðu yfir frá því í nóvem-
ber 1951 fram í febrúar árið
1952. Þjóðþingsflokkur Nehrus
vann þá yfirgnæfandi meirihluta
atkvæða bæði á þjóðþinginu
„Lok Sabha“ (IIús þjóðarinnar)
og á fylkisþingunum. öðrum
kosningum er nýlokið. Þær stóðu
yfir frá 25. febrúar til 12. marz,
og á kjörskrá voru 193 milljón-
ir manna, eða 20 milljónum meira
en árið 1951. Um helmingur
kjósenda var konur. Úrslit urðu
þau, að Þjóðþingsflokkurinn fékk
54 milljónir atkvæða eða 46,5%,
en í síðustu kosningum fékk hann
47,5 milljónir atkvæða eða 45%.
Hefur hann þannig aukið fylgi
sitt lítið eitt. Næstir urðu komm-
únistar með 11,5 milljón atkvæði
eða 9,8% en síðast fengu þeir 5,3
milljónir atkvæða eða 5%. Hafa
þeir þannig næstum tvöfaldað
fylgi sitt. Sósáalistar sem eru
klofnir hafa hins vegar tapað um
6 milljón atkvæðum og fengu
aðeins 10% í stað 16,6% síðast.
Af 488 þingsætum hefur Þjóð-
þingsflokkurinn fengið 365, en
kommúnistar 29.
FYLKISÞING
Kosningar fóru jafnframt fram
til fylkisþinga 12 af hinum 14
fylkjum Indlands. Þjóðþings-
flokkurinn vann öll fylkin nema
Kerala, þar sem kommúnistar
náðu meirihluta. Kerala er
minnsta og fátækasta fylki Ind-
sjálfsögðu óhemju erfiðleika.
Fyrst og fremst er nauðsyn-
legt að gera fólkinu Ijósa
grein fyrir því, hvað táknin
merkja, og það verður aðeins
gert með ræðum. Fulltrúar
allra flokka verða að ferðast
til 550.000 þorpa Indlands og
skýra fyrir ómenntuðum bænd
um og búandlýði, hvað þeir
eigi að gera og hvers vegna,
þegar þeir komi á kjörstað.
Þá verður að koma í veg fyrir,
að sami maður kjósi tvisvar.
Það er gert með því að merkja
hvern kjósanda á handlegginn
með málningu, sem ekki má
um sviðum farið leiðir, sem al-
múginn skilur og fagnar heilum
huga. Hann gat því verið örugg-
ur um fullan sigur.
AFSTAÐA NEIIRUS
Hins vegar hafði Nehru gert
of lítið úr vinningsmöguleikum
kommúnista. Hann hafði að vísu
að nokkru leyti slegið vopnin úr
höndunum á þeim með því að
vera vinur Rússa og Kínverja
og hljóta hrós þeirra. Kommún-
istar í Indlandi áttu ekki gott
með að fordæma mann, sem leið-
togarnir í norðri og austri höfðu
lofað. Hins vegar er lítill vafi á
því, að móttökurnar sem rúss-
neskir og kínverskir kommún-
istaleiðtogar fengu hjá Nehru
stuðluðu að því að gefa indversk-
um kommúnistum svip lýðræðis
og borgaralegs velsæmis. Nehru
hefur að vísu gengið hart fram
gegn kommúnistum í Indlandi,
bæði fordæmt þá og gert þá
hlægilega sem hugsjónalausa
skutilsveina erlendra valda-
manna, en hann hefur brotið odd-
inn af þessari baráttu sinni með
því að gerast viðhlæjandi þess-
ara sömu erlendu valdamanna.
VILL YNGRI MENN
Það er ekkert efamál, að ind-
versku lýðræði er borgið meðan
Nehrus nýtur við. En hann er
mundi í Indlandi, ef Nehru félli
skyndilega frá. Hann er einingar-
tákn þessarar sundurleitu þjóðar,
og nýtur þar að sjálfsögðu vináttu
sinnar og hollustu við Gandhi,
sem valdi hann að leiðtoga Þjóð-
þingsflokksins.
Foisetinn hlýði
lögnnum
WASHINGTON, 3,apríl — Fyrir
nokkru skýrðu bandarísk blöð frá
því, að er Eisenhower forseti
ferðaðist um síðustu helgi milli
Washington og sveitaseturs síns
í Gettysburg, hefði bifreið hans
verið ekið með meiri hraða en
lög leyfa, þ.e. yfir 70 mílna
hraða.
Á fundi með fréttamönnum var
hann spurður að því, hvort þetta
væri rétt. Hann kvaðst ekki vita,
hvort ákæran væri rétt. Hins veg
ar sagðist hann nú hafa gefið bíl-
stjóra sínum þau ströngu fyrir-
mæli, að hann mætti aldrei fara
fram úr lögleyfðum hámarks-
hraða. — Reuter.
Indverslot verkafólk hlustar á kosningaræðu.
Engin tryf?ging“
Samræmið hjá Tímanum er
samt við sig. Á miðvikmtíaginn
segir hann t.d., og það er að efni
endurprentað í gær;
„Enga tryggingu hefur Spari-
sjóðurinn heldur fyrir því, að
Þorleifur H. selji ekki íbúðirnar
__ __ ((
Hingað til hefur nudd Tímans
og Þjóðviljans um þetta mál að
eigin sögn verið sprottið af því,
að ekki mætti lána einum manni
út á margar íbúðir. Nú er aðal-
hættan aftur á móti orðin sú, ef
hann skyldi selja eitthvað af íbúð
unum! En ef svo færi, mundi ein-
mitt komið að því sama, sem
Búnaðarbankinn hefur lánað
mönnum stórfé til: Að byggja
stórhýsi og selja ibúðirnar, þeg-
ar þeim hentar. Hilmar Stefáns-
son og Hermann Jónasson hafa
ekki eimingis ráðstafað fé Bún-
aðarbankans í þessu skyni, held-
ur hefur Hannes Pálsson verið
með í því, að lána úr hinu al-
menna veðlánakerfi til kaupa á
slíkum íbúðum!
Hagstæður leigumáli
Þrátt fyrir mótsagnir og hár-
toganir Tímans og Þjóðviljans
treystir hvorugur sér til að vé-
fengja að íbúðirnar í Bogahlíðar-
húsunum séu leigðar út með hag-
stæðari kjörum en tiðkast nú um
ný hús. Með þessum húsum var
því á hagkvæman hátt bætt úr
brýnni þörf og í fiullu samræmli
við þá stefnu Sjálfstæðismanna,
að húsnæðisskortinum verði að
eyða með öllum tiltækilegum
ráðum, m. a. með því að eln-
staklingar og opinberir aðilar
byggi til að leigja þeim, er ekkll
hafa aðstöðu til að byggja yfir
sig sjálfir. Bæjarfélagið gerði
það með Skúlagötuhúsunum á
sinum tíma.
Fvrirffreiðsla allra.
Framsóknarmenn hæla sér
mjög af því, að nokkrir þeirra
hafi bundist samtökum og komið
sér upp íbúðarhúsi við Bogahliff,
sem þeir eigi í sameign. Víst er
slíkt framtak lofsvert. En slík
hús hér í Reykjavík eru býsna
mörg og hafa ekki allir talið á-
stæðu til þess að skýra frá dugn-
aði sinum í blöðunum né sundur-
greina trúnaðarmcnn Sjálfstæðis
flokksins eftir flokkaskiptingu
þær þúsundir, sem þeir hafa
greitt fyrir í þessum efnum.
Framsóknarmenn reyndu aftur á
móti á sinum tima að stöðva bygg
ingar hér í bæ með því að „loka"
veðdeild Landsbankans, þ. e.
hindra að hún fengi fé til útlána.
Húsnæðisleysinu verður ekki
útrýmt nema ýtt sé undir alla
þá, sem þar geta eitthvað lagt af
mörkum, til að gera hver sitt.
Það er vegna þess, að Sjálfstæð-
israenn skilja þessi einföldu sann
indi betur en andstæðingarnir,
sem þeim verður meira ágengt i
þessfiim efnum sem öðrum.
Andlept ástand
vinanna“
Alþýðublaðið minntist í gær á
fregn Þjóðviljans um „stríðsfél-
agshátíðina“ og segir:
„Fregnin var orðuð í alkunn.
um Þjóðviljastíl, dylgjað um
smyglað vín og skækjulifnað og
þar fram eftir götunum. Alþýðu-
blaðið átti þess kost að leiðrétta
málflutning kommúnistablaðs-
ins á þriðjudag-------.
Þjóðviljinn unir þessu hlwt-
skipti sínu stórilla í gær, endur-
tekur fyrri vitleysurnar, bætir
nýjum við og leggur svo út af
öllu saman--------.
Og nú er bara eftir að vita hvaff
veldur þessu andlega ástandi vin-
anna við Þjóðviljann“.
„Vináttan“ í þessari blíðmælgi
leynir sér ekki!