Morgunblaðið - 25.04.1957, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 25.04.1957, Blaðsíða 3
FWnmtudaftir 25. aprfl 1957 MORGVNBLAÐ1B t Conoda’* nationol »■ curity to o lorge extent hinges on lceiond’* in- ternol struggle* tcelond dominate* Canodo’* greot trade routes to Europe. NATO now “holds" lcelartd. I# the West loses it? In the event of wor, it could be a Red bose for ship-hunting submarines and planes. t blaðinu í gær var skýrt frá grein um Island eftir Donald R. Gordon, sem birtist í „Financial Post“ 13. apríl s.l. Með greininni var myndin hér að ofan, en í rammanum segir orðrétt: „Þjóðaröryggi Kan- ada veltur að miklu leyti á stjórnmálaviðsjám á íslandi. tsland drottnar yfir hinum miklu siglmga- leiðum Kanada til Evrópu. Atlantshafsbandalagið „heldur“ tslandi eins og stendur. Hvað, ef vestrið missir það? Ef til styrjaldar kæmi, gæti það orðið bækistöð kommúnista þaðan sem senda mætti kafbáta og flugvélar til að elta uppi skip“. — Crein „Walí Streef Journal" Vaxandi áhugi á jarð- göngum undir Ermarsund Félag stofnað sem berst fyrir framgangi málsins STOFNAÐ hefur verið félag nokkurra áhugamanna, sem ætla að beita sér fyrir því að gerð verði jarðgöng undir Ermarsund milli Frakklands og Bretlands. Forgöngumaður er franski greifinn Armand de Vitry. Vitað er að franska stjórnin er hlynnt málinu og álitið að brezka stjórnin mum ekki vísa því frá sér án nákvæmrar íhugunar. Áætlað er að bygging jarðganganna kosti nær 300 milljón ,dol!ara. Þau yrðu ætluð bæði fyrir rafknúnar járnbrautir og bíla. — Framh. af bls. 1. ur: „Lán Bandaríkjanna“, segir hann, „borga aðgöngumiða komm únista að valdastólunum“. Slíkt tal gefur til kynna að ís- lendingar hafi ekki mikinn áhuga á bandarískri aðstoð, og að þess- ar tilfinningar séu gagnkvæmar. En maður kemst að raun um annað, ef maður hringir til skrif- stofu Vilhjálms Þór, sem er bankastjóri Landsbanka íslands. Vilhjálmur Þór er ekki við skrif- borð sitt eins og stendur; satt að segja er hann ekki einu sinni á íslandi. Hann er í Washington og leitar þar hófanna um nýtt bandarískt lán sem nemi a. m. k. 10 milljón dollurum og e. t. v. ekki minna en 22 milljón doll- urum til að borga fyrir raforku- stöð ofarlega (íÞrengslunum) í Sogsánni og fyrir fjárfestingu í öðrum iðnaðarfyrirtækjum. AÐSTOÐ OG RÁÐ Horfur (Vilhjálms) >ór á að koma fram áformum sínum eru taldar góðar, enda þótt hann kunni að fá minni lán en hann biður um. Samningsviðræðurnar eru nú „brátt á enda“ samkvæmt upplýsingum frá Washington. Þannig er þessu háttað þrátt fyr- ir það að til er á einhverju skrif- borði utanríkisráðuneytisins í Washington skýrsla frá banda- rískum embættismönnum þar sem hin „öra fjárfesting“ er gagn rýnd og þar sem í rauninni er lagt til, að ýmsum fjárfestingar- ■áætlunum verði frestað. Hin lítt kunna staðreynd er sú, að þessi skýrsla var í höndum stjórnar- valdanna í Washington á síðasta hausti, en hún aftraði þeim ekki frá að veita fslandi 4 milljón dollara lán í desember sl. til að jafna hallann á fjárlögunum. Þess er vert að geta, að þessi halli stafaði að nokkru leyti af auknum útgjöldum stjórnarinn- ar til raforkuframkvæmda í sveitum. f bandarísku skýrslunni var þess getið með sérstakri á- herzlu, eða þótt það færi fram hjá mönnum, að rafvæðingin á íslandi væri 3 árum á undan á- ætlun, og þess vegna mætti „vissu lega fresta henni“. Hin opinbera skýring á öllu þessu er á sviði æðri hermála. Hernaðarsérfræðingarnir í Penta gon hafa sagt, að flugvöllurinn sé lífsnauðsynlegur öryggi Banda ríkjanna sem og þarfur vörnum Atlantshafsbandalagsins. Völlur- inn er búinn flugbrautum fyrir sprengjuflugvélar, ratsjárstöðv- um og einu herfylki Bandaríkja- manna, og hann gegnir bæði hlut verki aðvörunarstöðvar sem sendi boð um óvinaárás á Bandaríkin og brigðastöðvar fyrir orrustu- flugvélar sem fljúga yfir Atlants- hafið. Fyrir hernaðarsérfræðing- ana er það jafnmikilvægt að koma í veg fyrir að Rússar taki eyjuna og það er að hafa flug- völl þar. Þess vegna hefur stjórnarer- indrekum og þeim sem sjá um erlenda aðstoð verið tjáð, að halda verði vellinum hvað sem það kostar. „Það er æðsta hlut- verk okkar að halda í flugvöll- inn á fslandi", segir bandarískur stj órnarerindreki. STEFNUBRE YTIN G En það er líka ískyggilegt fyrirtæki að halda í flugvöll- inn á íslandi, eins og sjá má þegar litið er á núverandi sam komulag íslands og Banda- ríkjanna. En fyrst skulum við líta á aðdragandann. Kosninga glundroðinn í fyrra færði nú- verandi vinstri samsteypu völdin gegn loforði um að bandarísku flugmennirnir yrðu reknir burtu. En blóð- baðið í Ungverjalandi og ró- leg yfirvegun eftir kosningar um efnahagsleg hlunnindi af flugvellinum komu til leiðar stefnubreytingu. Hin nýja stjórn ákvað að það vægi á móti verðbólguáhrifunum af framkvæmdunum á flugvellin um að þessir peningar nema einum-fimmta af gjaldeyris- tekjum íslands. En það er ekkert leyndar- mál, að snarsnúningum nú- verandi stjórnar var auðveld- aður með „flugvallar-sam- komulaginu" eins og það er nefnt hér, Ákvæði þessa sam- komulags hafa aldrei verið birt, en eitt af þeim var 4 milljón dollara lánið á síðasta ári ásamt með allskýrum lof- orðum um, að frekari lán og önnur efnahagsaðstoð mundi koma í kjölfar þess. Til að fylgja eftir þessu sam komulagi setti nýja ríkisstjórn in upp nýja Varnarmálanefnd (Standing Defense Group) sem hefur það hlutverk að taka varnarsáttmálann til stöðugrar endurskoðunar. Á- hrif þessa fyrirkomulags verða þau, segja bandarískir embættismenn, að haldið verð ur lífi í þeirri hótun, að banda rískir hermenn verði beðnir að hverfa brott hvenær sem henta þykir, ef efnahagsað- stoð Bandarikjanna er minni en íslendingar bjuggust við. Gallinn á þessu fyrirkomu- lagi er sá, að efnahagsaðstoð- in sem fslendingar vilja fá, er að áliti bandarískra sérfræð- inga ekki sú tegund aðstoðar sem þeir þarfnast til að leysa efnahagsvandamál sín. í raun- inni gæti hún hæglega aukið verðbólguna, og þá yrði skuld- inni líklega skellt á Bandarík- in. Sé hægt að æsa tilfinn- ingar manna nægilega, er hægt að ógilda rétt Bandaríkj- anna til flugvallarins hversu örlátir sem við kunnum að vera í efnahagsaðstoðinni. . . . í stað þess að takmarka lán- veitingar er stjórnin að reyna hluti eins og kaupbindingar og verðfestingar. Lög um þetta voru sett 1. september og afnumin 1. marz, eftir að verklýðssamtök- in, sem lúta stjórn kommúnista, höfðu lofað flokksfélögum sínum í ríkisstjórn að reyna ekki að þvinga fram kauphækkanir á þessu ári..... Hinn nýja stjórn bauð sendi- nefnd frá Alþjóðabankanum að rannsaka lánstraust hennar í ágúst í fyrra, og nefndin fór burt með „talsverða von“ um að verð- festingar-áætlanir ■ stjórnarinnar bæru árangur. En hún býst ekki við, að ísland fái gott lánstraust fyrr en snemma á árinu 1958, og þá því aðeins að stjórninni tak- ist að stöðva verðbólguna. íslendingar viija ekki bíða svo lengi; fjárfesingaráætlanir þeirra fyrir næstu 3 ár gera. ráð fyrir 40 milljón dollurum í „erlendu fé“. Ef ekki verður stefnubreyt- ing, mun nokkuð af þessu fé eða allt féð koma frá Bandaríkjun- um. Það er t.d. ekki lengra síð- an en í síðustu viku, að embætt- ismenn frá bandaríska utanríkis- ráðuneytinu og íslenzkir embætt- ismenn komu sér saman um, að tsland fengi bandaríska umfram- framleiðslu á landbúnaðarafurð- um, sem nemur 2.785.000 dollur- um........ Sennilega munu yfirstandandi viðræður (Vilhjálms) Þór í Was- hington leiða til annarrar lán- veitingar. Það kann að vera, að Bandaríkin séu í hjarta sínu sam- mála Alþjóðabankanum um láns traust íslands — en hernaðarlegt öryggi er veigamesti þátturinn í stefnu Bandaríkjanna varðandi fsland“. ★ Egyptar hafa sent Hamm- arskjöld bréf þar sem þeir koma með nýjar tillögur í Súez-deil- unni. Er m. a. lagt til ,að málið verði lagt fyrir Alþjóðadómstól- inn í Haag. Þá lofa Egyptar að hækka ekki gjöld fyrir siglingar um skurðinn um meira en 1% á þessu ári. Hammarskjöld er nú að íhuga bréfið ásamt með sér- fræðiugum. STUÐNINGUR E VRÓPURÁÐ SIN S Nýstofnaða félagið nefnist „Technical Studies" og standa að því m. a. hinn franski greifi og bandarískur lögfræðingur að nafni Frank P. Davidson. Þeir hafa í hyggju að safna fjármagni til verksins í Frakklandi, Bret- landi og Bandaríkjunum, en vænta sér einnig stuðnings Evrópuráðsins, því að búast má við, að slík jarðgöng styrki stór- lega samband Englands við meg- inlandið. GÖMUL TILLAGA Fyrsta tillaga um að gera göng undir Ermarsund kom fram á timum Napóleons fyrsta. Benti franskur verkfræðingur á það sem eina aðferðina til að gera innrás í Bretland. í áætlunum hans var lagt til að gerð yrði gervieyja í miðju Ermarsundi, til þess að hestar gætu fengið ferskt loft. BRETAR HRÆDDIR Fyrir nær 100 árum á valda- tíma Napoleons III. voru enn á döfinni tillögur um jarðgöng og tilraunaboranir voru framkvæmd ar. Félög sem þá voru stofnuð í þeim tilgangi að framkvæma verkið eru enn skrásett bæði í Frakklandi og Bretlandi. Um 1880 var gerður samningur milli ríkis- stjórna Bretlands og Frakklands um gerð slíkra jarðganga, en brezka þingið felldi samninginn, vegna þess að þingmenn óttuð- ust að þar með væri úr sögunni sú vernd sem Ermarsund hefur veitt Bretlandi gegn innrás. Af þeim sökum hafa margir Bretar verið mótfallnir slíkum fram- kvæmdum. TÆKNILEGA SKYNSAMLEG Ef jarðgöng þessi yrðu gerð yrðu þau langsamlega lengstu jarðgöng undir sjó, eða nær 40 km. Lengstu jarðgöng sem nú eru til undir sjó eru undir Merseyfljóti milli Liverpool og Birkenhead í Englandi. Þau eru nálægt 4 km á lengd og kostuðu er þau voru gerð 1925 —34 20 millj. dollara. Áætl- að er að Ermarsundsgöngin myndu kosta 280 millj. doll- ara og er það viðurkennd stað- reynd meðal verkfræðinga, að tæknilega sé ekkert því til fyr- irstöðu að grafa göngin. Hussein Framh. af bls. 1 sem er í stjórnarandstöðu, en að Nabulsi hafi ekki enn sagt af sér opinberlega. IIUSSEIN ÖRUGGUR í dag átti Hussein konungur tal við fjóra bandaríska blaðamenn og sagði þeim, að yfirstandandi erfiðleikar Jórdaníu væru runn- ir undan rifjum hins alþjóðlega kommúnisma. Hann kvaðst reiðu búinn að setja herlög í landinu, ef þess gerðist þörf til að bjarga því. Hann sagði: „Við munum berjast fyrir því, sem við trúum á og gera skyldu okkar“. Hann sagði ennfremur, að nokkrir flokkar í Jórdaníu, sem hefðu samvinnu við flokka í öðrum | að reyna að leysa Súez-deiluna á — Bréfashriitii Bulgonins Framh. af bls. 1. sagði, að Frakkar drægju nú sam- an lið á Kýpur — og væri slíkt langt frá því að vera friðvæn- legt. Það væri augljóst, að Bret- ar og Frakkar hyggðu á hernað- araðgerðir í löndunum fyrir botni Miðjarðarhafs — sennilega gegn Egyptum. Úr því gæti orðið mik- il styrjöld, enda þótt Frakkar og Bretar ætluðu að binda hana við einn stað. Rússar mundu ekki sitja auð- um höndum, ef Bretar og Frakk- ar létu til skarar skríða. í svari til Bulganins sagði Ed- en, að rangt væri, að Bretar og Frakkar ætluðu að stofna til ófrið ar í löndunum fyrir botni Mið- jarðarhafs. Þeir hefðu í hyggju löndum, hefðu reynt að komast til áhrifa innan hersins, en það hefði verið hindrað í tæka tíð. — Hann kvað sig og stuðningsmenn sína vera sterkari en nokkru sinni fyrr, bæði innan hersins og meðal þjóðarinnar. friðsamiegan hátt. Nasser hefði gerzt sekur um ofbeldi og hefði hann með þjóðernisofstæki sínu ögrað vestrænum þjóðum og sýnt þeim fjandskap. Að öðru leyti var svarið samhljóða svari Mollets. 99 RIFIZT í KREML ÞJóðtegi komiTiunisminn uppfinning heimsvalda- sinna og hætfulegur öreigahreyfingunni Albanska sendinefndin, sem verið hefur í Moskvu til við- ræðna við leiðtoga í Kreml, fór á laugardaginn heimleiðis. Daginn áður undirrituðu albönsku komm rituð höfðu foringjarnir í Kreml únistarnir og fulltrúar Ráðstjórn- boð inni fyrir nokkra erlenda full- arinnar sameiginlega yfirlýsingu, trúa í Moskvu. Þar var m.a. mætt för með sér upplausn alþjóða- hyggju öreigahreyfingarinn- ar“. Er yfirlýsing þessi var undir- þar sem sagði, að „hinn þjóðlegi kommúnismi væri fundinn upp af heims- valdasinnum í þeim tilgangi að sundra einingu socialismans — og viðgangur þjóðlega kommúnismans mundi hafa í ur jugóslavneski ambassadorinn, Michunovitch. Skömmu áður en undir- skriftin átti að fara fram kail- aði Krúsjeff ambassadorinn á eintal út í horn fundarsalar- ins. Ekki leið á löngu þnr til sainverkamenn Krúsjeffs fóru að' safnast í kring um þá —- og varð af háreisti mikil og karp. Átti Jugoslgvinn þar m.a. í höggi við Bulganin, Mikojan auk Krúsjeffs. Var mjög deih um stöðu jugóslava gagnvart hinum koinmúnistaríkjunum. — og stóðu deilur þessar í 40 mínúlur. Af þessum sökum dróst undirskriftin undir rússn esk-albönsku yfirljsinguuu um liálfa klst.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.