Morgunblaðið - 25.04.1957, Blaðsíða 16

MORCtllSBL AfílÐ
Flmmtudagur 25. aprfl 1957
n
Áttræbur á morgun:
Jóhunn J. Eyfirðingnr
HINN 26. þ. m. verður Jóhann
J. Eyfirðingur, kaupmaður á ísa-
firði áttræður. Ef að líkum lætur
mun á þeim degi marga bera að
garði, á heimili hans og konu
feans, frú Sigríðar Jónsdóttur, en
þó munu hinir enn fleiri, sem
úr fjarlægð hugsa til þessa þjóð-
kunna, vinsæla athafnamanns, og
senda honum hlýjar árnaðarósk-
ir og kærar þakkir fyrir vináttu
hans og tryggð, drengskap hans
og hjálparlund, sem honum frá
æskudögum var í blóð borin.
Jóhann Eyfirðingur er Svárf-
dælingur að ætt, fæddur að Hofi
í Svarfaðardal 26. april 1877.
Stóðu að honum gáfaðir og þrek-
miklir ættstofnar til beggja hliða,
svo að heimanfylgjan ur föður-
garði var hin bezta, þó fjármun-
ir fylgdu engir.
Mjög snemma hneigðist hugur
Jóhanns til sjóferða og sjósóknar,
því það var í senn menntabraut
og víkingaferðir ungra manna á
hans uppvaxtarárum.
Sýndi hann þegar á æskuskeiði
svo mikla lægni, harðfengi og
þrek í fangbrögðum sínum við
Ægi, að innan við tvítugsaldur
var honum falin formennska á
einu af hinum stóru áraskipum
er þá gengu frá Eyjafirði. Þótti
þegar sýnt, að hinn ungi maður
var frábær stjórnari og hinn
harðfengasti og áræðnasti afla-
maður, eins og síðar kom enn
skýrar í ljós. — Laust eftir alda-
mót fluttist Jóhann til Bolungar-
víkur með útveg sinn. Hóf hann
þar útgerð, þegar í stað, fyrst á
áraskipum og síðar á vélbátum,
eftir að þeir komu til sögunnar.
Var sjósókn hans, kappi, harð-
fylgi og forsjá jafnan viðbrugðið,
svo að enn mun hans minnzt
meðal hinna fengsælustu og sókn
djörfustu sægarpa er sótt hafa sjó
frá Bolungarvík og er þó vissu-
lega margra hraustra og djarfra
drengja að minnast, frá þeim
árum.
Jóhann Eyfirðingur stóð einnig
í fylkingu hinna ötulu og fram-
sýnu brautryðjenda, sem lögðu
grundvöllinn að þeim framförum
og þeirri þróun, sem átti sér stað
hér á landi, á fyrstu tugum þess-
arar aldar, á sviði útvegsmála.
Þátttaka hans í þeirri atvinnu-
þróun verðskuldar að hennar
væri rækilega minnst og um
hana ritað, sem vonandi verður
og gert.
Jafnhliða útgerð sinni kom Jó-
hann á fót verzlun, fyrst í Bol-'
ungarvík og síðan á ísafirði, eftir
að hann fluttist þangað árið
1917.
Þeir sem sjálfir hafa rutt sér
öraut í lífinu, og komið fyrir
sig fótum af eigin ramleik þekkja
það bezt, að stundum getur upp-
örfun og smávægilegur stuðning-
ur valdið úrslitum um framtíð og
hamingjuleit ungra og fram-
gjarnra manna. — Jóhann Eyfirð-
ingur mundi jafnan æsku sína og
baráttu hins unga Svarfdælings,
sem var staðráðinn í því að brjóta
af sér hlekki fátæktar og fá-
breyttra kjara og skapa sér að-
stöðu til að hefja sjálfstæðar
heilbrigðan atvinnurekstur. Þess
vegna var Jóhann Eyfirðingur
jafnan hinn bezti stuðningsmaður
ýmsra þeirra, er báru djarfan
athafnahug í brjósti, en skorti
fjármagn til framkvæmda. Hann
reyndist ávallt mikill vinur í
raun. Til hans var gott að leita
þegar fokið var í önnur skjól.
Fátt hefði honum þótt sárara en
að láta nokkurn synjandi frá sér
fara, og vissulega átti það við um
hann, að vinstri höndin vissi
sjaldnast hvaðtsú hægri gerði.
Þeir voru margir sem gengu létt-
ir í spori og hresstir í huga af
fundi hans, þótt þeir hefðu kom-
ið þangað daprir og úrræðalitlir.
Þess vegna munu þeir ófáir, sem
á þessum tímamótum í lífi hans
minnast með þakklæti og kær-
leika drengskapar hans og stuðn-
ings, þegar þeim kom bezt og
flést sund virtust lokuð.
Þegar nú hljóðnar umhverfis
hinn tápmikla atorkumann og
hann hefir dregið sig í hlé frá
umfangsmiklu og margþættu við-
skiptalífi og verzlun á ísafirði,
þá er það grunur minn að mörg-
um umhverfis ísafjarðardjúp
finnist nú dauflegra og risminna
en áður, áð koma í kaupstaðinn.
-— Meðan Jóhann Eyfirðingur
naut fullrar heilsu var hann
manna glaðastur og fjörmestur.
Hann vixtist ávallt hlaðinn lífs-
krafti, áhuga og ljúfri glaðværð.
í návist hans leið manni vel,
enda var hann ræðinn og minn-
ugur og kunni frá mörgu að
segja. Og enn mun því svo var-
ið, að ef þau mál ber á góma, sem
honum eru hugstæð og kær, þá
bregður ljóma á ásjónu hans og
hann hækkar í sæti, líkt og þeg-
ar hann stóð við stjórnvölinn
undir björtu segli í blásandi byr.
Já, þótt þrekið sé að þverra og
kyrrð ævikvöldsins hafi færzt
yfir hið umsvifamikla og storma-
sama líf Jóhanns Eyfirðings þá
munu hin haukfránu augu hans
enn leiftra og skjóta gneistum ef
samtalið berst að sjóferðum og
svaðilförum, og hann sér í huga
sér hinar hvítfextu holskeflur á
Grímseyjarsundi — eða hina há-
reistu báruhnúta vestur í Eld-
ingum.
Vér, hinir mörgu vinir þeirra
hjóna, Jóhanns Eyfirðings og frú
Sigríðar Jónsdóttur, eigum fjöl-
margar ógleymanlegar miningar
frá móttökum, rausn og ástúð á
hinu fagra heimili þeirra á ísa- .
firði. Á þessum tímamótum fær- 1
um vér þessum mikilhæfu hjón-
um kærar þakkir fyrir vináttu
þeirra og tryggð og vér sendum
þeim einlægustu árnaðaróskir og
biðjum þeim, ástvinum þeirra og
heimili allrar blessunar um ó-
komin ár. Þ. J.
Nýr yfirmaður
Nýr maður hefur nú verið skip-
aður yfirmaður Upplýsingaþjón-
ustu Bandaríkjanna hér á landi.
Heitir hann Donald E. Wilson og
tekur við af Carl Peterson, sem
nýlega er farinn utan. Mr. Wil-
son er 38 ára. Hann kemúr hing-
að frá Helsingfors, en þar hafði
hann starfað sem biaðafulltrúi.
Áður hafði hann starfað í Kaup-
mannahöfn og Nýja Sjálandi.
Wilson er nýlega kominn hingað
til lands og hefur sezt hér að
með konu sinni.
Úr fundarsal
Kristilegir æskulýSsfandir
ó Akureyri
Á ÞESSU vori eru liðin tíu ár
frá því að hinir almennu kristi-
legu æskulýðsfundir hófust á
Akureyri. — Hefur Akureyrar-
kirkja haft forgöngu í þeirri starf
semi, og hafa fundirnir verið
haldnir til jafnaðar á hverju ári.
— Þeir hafa verið ýmist í kirkj-
unni eða öðrum samkomustöðum
bæjarins og vérið sérstaklega vel
sóttir. —
Seinasti fundurinn fór fram í
Borgarbíó, sunnudaginn 24. marz.
— Lúðrasveit Akureyrar lék und
ir stjórn Jakobs Tryggvasonar í
fundarbyrjun. — Séra Kristján
Róbertsson setti fundinn og gat
þess, að hinir almennu fundir
væru einn liðurinn í starfi Æsku-
lýðsfélags Akureyrarkirkju. —
Ávörp fluttu tveir æskulýðsfé-
lagar, Ásta Einarsdóttir og Gunn-
laugur Guðmundsson. — En aðal-
ræðuna flutti hinn ungi sóknar-
prestur að Hálsi í Fnjóskadal,
séra Sigurður Haukur Guðjóns-
son. — í snjallri ræðu brýndi
hann fyrir unga fólkinu hve
hættulegt væri að vanmeta hin
góðu ráð foreldranna. — Æsku-
árunum mætti ekki kasta á glæ.
— Gæfuleiðin væri í því fólgin
að fylgja Jesú af heilum hug.
Sá, sem það gerði, myndi ekk:
fara á mis við hina sönnu og
varanlegu hamingju lífsins.
Söngflokkur Gagnfræðaskólan
söng undir stjórn Áskels Jóns-
sonar söngstjóra. — Milli ræðu-
haldanna var mikill almennui
sönguí. i— Forsöngvarar voru Jó-
hann Konráðsson og Sverrir
Pálsson, en við hljóðfærið vav
organisti kirkjunnar, Jakoi
Tryggvason. —
Sýndur var kvikmyndaþáttu
úr ævi Marteins Lúthers, en si
kvikmynd var fyrst sýnd á al-
heimsþingi Lútherstrúarmanna
Hannover í Þýzkalandi 1952.
Félagsforingi Æ. F. A. K., Eir
ar Gunnarsson, hafði orð fyrir
fundargestum í bæn, en að lokum
báðu allir saman bænina Faðir
vor. — Fundarstjóri var séra
Pétur Sigurgeirsson.
Eitt af því, sem kom í kjöl-
far hinna almennu funda var
Æskulýðsfélag Akureyrarkirkju.
— Það var stofnað í kirkju-
ligurður ilaukur Guðjónsson
<ytur aðalræðu fundarins.
félagið tíu ára á þessu hausti.
— Það starfar af dugnaði og hef-
ir á þessum árum haft mikinn
skara æskufólks innan sinna vé-
banda. —
kapellunni hinn 19. okt. 1947 meS
fermingarbörnum. —. Og verður
Mnrteian Þorsteinsson 80 óra
ÁTTATÍU ára varð 23. þ.m., Mar-
teinn Þorsteinsson, kaupmaður.
Marteinn er fæddur að Stafa-
felli í Lóni 23. apríl 1877. Voru
foreldrar hans Þorsteinn Mar-
teinsson, siðar bóndi á Steinborg
á Berufjarðarströnd og kona hans
Jóhanna Ófeigsdóttir, bónda í
Svínhólum, Árnasonar, Salómons
sonar bónda í Vík í Lóni.
Marteinn naut fyrstu fræðslu
1920 stofnaði hann á Fáskrúðs-
firði í félagi við mág sinn, Björg-
vin Þorsteinsson, verzlunarfyrir-
tækið Marteinn Þorsteinsson &
Co. f sambandi við það ráku
þeir allumfangsmikla útgerð og
höfðu því í mörg horn að líta.
En Marteinn hafði ætíð mikinn
áhuga fyrir landbúskap — senni-
lega eimt eftir af búnaðarnám-
inu í Ólafsdal, og stundaði hann
þvi jafnan samhliða verzluninni
og því, er henni fylgdi. Fyrst eft-
hjá sr. Benedikt ’ Eyjólfssyni í. ir að hann kom frá Ólafsdal,
Berufirði, síðast presti í Bjarna- stundaði hann jarðabótastörf í 2
nesi, ágætum kennara, einkum i s™ur og var formaður á róðra-
málum og stærðfræði. Síðan fór bátum á vertíðum.
Marteinn í Búnaðarskólann i Ól- Síðan Marteinn fluttist til
afssdal og útskrifaðist þaðan vor-| Reykjavíkur, hefir Björgvin mág
ið 1901. — Skömmu síðar varð;ur hans verið framkvæmdastjóri
hann verzlunarmaður hjá Örum! fyrirtækis þeirra, og er eigandi
% Wulff á Fáskrúðsfirði og Þess nú.
gegndi því starfi í 15 ár. — Árið
Krúsjeff talar
flOSKVA. — í rœðu, er Krú-
sjeff flutti í Moskvu í lok síð-
ustu viku sakaði hann Vestur-
veldin um að hafa gert upp-
reisn í Ungverjalandi. Sagðist
hann vara „heimsvaidasinn-
ana“ við því að g. ra sams kon-
ar uppreisn í A-Þýr.kalandi,
því að hún mundi fara á sömu
leið. Rússar mundu berja allar
uppreisnir í leppríkjunum inisk
unnarlaust niður.
Ræðu þessa liélt hann við
móttökuathöfn fyrir Cieranke-
vicz, forsætisráðherra Pólverja,
sem er í heimsókn t Moskvu.
Samkvæmt frcttastofufregnum
voru fulltrúar NATO-ríkjanna
í Moskvu viðstaddir athöfn
þessa.
Á meðan Marteinn var á Fá-
skrúðsfirði hlóðust á hann marg
þætt störf, sem líklegt var. —
Hreppsnefndarmaður var hann í
15 ár. Oftast formaður eða gjald-
keri Búnaðarfélags Fáskúrðs-
fjarðar frá stofnun þess og ætíð
gjaldkeri. Bóksali var hann á Fá-
skrúðsfirði frá 1912 og hefur
verzlun mágs hans blaðsöluna
áfram. Hann var einn af stofn-
endum Slysavarnafélags íslands
og einnig S.Í.F. — Marteinn var
af öllum, er til þekktu, mikils
metinn í viðskiptum, traustur,
lipur og áreiðanlegur og mátti
ekki vamm sitt vita
Martteinn kvæntist 4. júní
1905, Rósu Þorsteinsdóttur, bónda
á Hóli í Stöðvarfirði, hinni tígu-
legustu konu, kvennaskólamennt
aðri hjá áfrú Elínu Briem á
Blönduósi. Var hún af merkum
prestaættum komin, m. a. sr. Ein-
ars í Eydölum. Rósa andaðist í
Reykjavík 14. ágúst 1956, þá
nærri 74 ára að aldri. Þau Mar-
teinn og Rósa eignuðust 4 börn:
Dæturnar Sigurbjörgu, hús-
freyju á Fáskrúðsfirði og Jó.
hönnu og Jónu, húsfreyjur í Rvík
og einn son, Steindór, gjaldkera
Olíuverzlunar íslands í Reykja-
vík. Þau ólu einnig upp tvær fóst
urdætur, Rósu, dótturdóttur sína
og Jóhönnu Bjömsdóttur, yfir-
hjúkrunarkonu í handlækninga-
deild Landspítalans, er gegnt hef-
ur því starfi í mörg ár.
Heimili þeirra frú Rósu og
Marteins á Fáskrúðsfirði, var
ávallt hið yndislegasta og bar góS
an brag úti og inni. Öllum var
þar tekið af rausn og hlýleik,
jafnt Háum sem lágum. Og þótti
Marteinn hefði sínar ákveðnu
stjórnmálaskoðanir, lét hann það
aldrei mæta á þeim, sem voru
annars sinnis. Hann var yfir slík-
an krit hafinn.
Marteinn er, þrátt fyrir hinn
háa aldur, ern og hress líkam-
lega og andlega, svo mér finnst
hann næstum því eins og þegar
ég gisti hjá þeim hjónum í kosn-
ingahríðinni 1927. Eg óska, að sá
bragur endist sem lengst þess-
um vinsæla heiðursmanni.
Sig. Arngrímsson.