Morgunblaðið - 25.04.1957, Page 19

Fxmmhidagur 25. aprfl 1957
MORCVTSBLAÐIÐ
19
Sjötugur í dag:
Helgi Finnsson
SJÖTUGUR er í dag, 25. apríl,
Helgi Finnsson frá Geirúlfsstöð-
um í Skriðudal.
Mikill hluti hins eldra fólks,
sem nú býr í borgum og bæjum
landsins, er fætt og uppalið í
sveit.
Það mun vera mjög sameigin-
legt þessu fólki að bera í brjósti
hlýhug og ræktarsemi til þeirra
staða „þar sem þeirra fögur
æskan bjó“.
Því finnst næstum eins og það
eigi ennþá þarna heima, að ein-
hverju leyti að minnsta kosti og
lætur sér annt um allt er til
framfara og velgengni horfir á
þessum stöðum.
Þar eru kunningjarnir flestir
og kannske beztir, því engin
bönd eru traustari en þau er við
knýttum á blómaskeiði ævinnar.
Þó örlögin síðan skáki okkur á
taflborði sínu, ekki ósjaldan til
og frá.
Vorið 1949 brá Helgi búi á Geir
úlfsstöðum og flutti til Reykja-
víkur, þá 62ja ára að aldri.
Hann er fæddur að Geirúlfs-
stöðum 25. apríl 1887. Sonur
merkishjónanna Finns Björnsson-
ar og Bergþóru Helgadóttur er
þar bjuggu allan sinn búskap.
Finnur var kominn af merku
fólki úr Álftafii’ði eystra og
kenndur við Flugustaði.
Hann var hagleiksmaður á tré
og járn. Greindur vel og létt-
lyndur. Hagmæltur og lét ekki
ósjaldan fjúka í góðlátlegum
kveðlingum á mannfundum, ef
honum fannst eitthvað þungt yfir
og mun hann sjaldan hafa misst
marks við þau tækifæri.
Bergþóra var dóttir Margrétar
Sigurðardóttur frá Mýrum í
Skriðdal, hins mesta kvenskör-
ungs, og Helga Hallgrímssonar
Ásmundssonar skálds og hrepp-
stjóra að Stóra-Sandfelli; þess er
Benedikt frá Hofteigi gerði að
ævintýraprinsi ættarinnar í Aust
urlandi II árið 1948.
Bergþóra var gáfuð kona og
glæsileg eins og margt af afkom-
endum Hallgríms í Sandfelli.
Þau hjón, Bergþóra og Finnur,
bjuggu alltaf farsælu búi á Geir-
úlfsstöðum og voru mikils metin
og virt. Komu þau mjög við al-
menn mál í Héraði á sinni tíð.
Börn þeirra auk Helga voru:
Guðrún, skáldkona í Winnipeg,
gift Gísla Jónssyni, ritstjóra; dá-
in fyrir allmörgum árum.
Margrét var önnur systirin,
einnig dáin. Hún andaðist hjá
bróður sínum Helga heima á Geir
úlfsstöðum.
Helgi gekk aldrei í neinn skóla.
Líklega hefur honum sjáifum
sem og foreldrum hans fundist
að hann mega ekki missast frá
heimilinu, en hann varð snemma
stoð þess og stytta.
Þrátt fyrir það er hann ungum
skólagengnum manninum snjall-
arL Hann hefur viðað að sér
margháttaðri þekkingu, bóklegri
og verklegri, og gert hana sér
hagnýta fyrir lífið.
Hann gæti vissulega sagt ef
hann vildi eins og skáldið
Stefán G.:
„Löngum var ég læknir minn,
lögfræðingxrr, prestur,
smiður, kóngur, kennari, kerra,
plógur hestur“.
Ekki var það ætlun mín að rita
hér neina ævisögu, en við þessi
tímamót í ævi vinar míns, Helga
Finnssonar, þykir mér hlýða og
annað að vísu óviðunandi, en
votta honum virðingu og þökk,
mína og okkar gömlu sveitunga
hans, fyrir mikil og farsæl störf
hér hjá okkur.
Árið 1923 kvæntist Helgi Jón-
ínu Benediktsdóttur Eyjólfssonar
hreppstjóra að Þorvaldsstöðum
og tók þá að öllu leyti við búskap
á Geirúlfsstöðum.
Flestum þótti þetta kvonfang
jafnræði. Jónína var frá víð-
kunnu myndarheimili og sjálf
var hún í fremstu röð ungra
kvenna vegna atgervis síns og
menntunar. Hún hafði gengið í
Kvennaskólann á Blönduósi og
síðan siglt til Danmerkur til
framhaldsnáms.
Þau Jónína og Helgi bjuggu
alla tíð góðu búi að Geirúlfsstöð-
um. Fór þar saman dugnaður og
ráðdeild húsfreyjunnar og fyrir-
hyggja og forsjálni húsbóndans.
Þau steittu aldrei farkost sinn
á skeri öll sín búskaparár og
syrti þó x álinn ekki ósjaldan á
því tímabili, bæði hvað snerti
veðurfar, sem við bændur erum
svo mjög háðir, og verzlunaraf-
komu.
Helgi bætti jörð sína mikið og
stöðugt. Á fyrstu búskaparárum
sínum reisti hann stórt og mikið
íbúðarhús úr steinsteypu, sem
hann smíðaði að mestu íeyti
sjálfur. Var það með allra fyrstu
steinhúsum í þessari sveit og hér
í nágrenni, en mun vera með.
gallaminnstu húsum þeirrar teg-
undar frá þeim tíma.
Þau Helgi og Jónína hafa
eignast þrjú efnileg börn, sem
einnig eru orðin Reykvíkingar.
Valborg, kennari við Austurbæj-
arskólann; Þórir Finnur, húsa-
smíðameistari, og Guðrún Bene-
dikta, skrifstofumær.
Það þótti eins og sjálfsagt að
þau Geirúlfsstaðahjón tækju að
sér forystu í málefnum sveitar-
innar, hvort í sínu lagi, og bæði
í sameiningu. Þau höfðu áður
staðið framarlega í ungmennafé-
lagshreyfingunni, en drógu sig
nú þar út úr. Jónína komst brátt
í stjórn kvenfélags sveitarinnar,
var ritari hennar og mikils ráð-
andi í félaginu; prófdómari við
barnaskólann var hún líka lengst
af. Auk þess vissu það aliir, að
hún aðstoðaði bónda sinn mikið
við hans margþættu störf.
Helgi gegndi flestum þeim
trúnaðarstörfum innan sveitarfé-
lagsins, sem skipa þurfti í á þessu
tímabili og vant er að fela beztu
mönnum hvex*s byggðarlags. —
Hann sat í hreppsnefnd meðan
hann gaf kost á sér eða meir en
20 ár og lengst af oddviti hennar.
Sæti átti hann í sáttanefnd,
skattanefnd og stjórn búnaðarfé-
lags sveitarinnar, umboðsmaður
Brunabótafélags íslands, deildar.
stjóri Skriðdalsdeildar K. H. B.
og símstöðvarstjóri fulla tvo ára-
tugi og fleira mætti nefna.
Það er þess vert að minnast
með sérstöku þakklæti þess þátt-
arins í starfi þeirra Geirúlfs-
staðahjóna, sem að símaþjónust-
unni lýtur. Vissulega var það líka
fengur ekki svo lítill að fá síma,
þó ekki væri nema á einn bæ, og
þó hann væri alls ekki miðsveitis,
frá því að hafa alls engan.
Þessu fylgdi mikið starf og
mikil útlát fyrir húsráðendurna
á staðnum, því þó símanotkun
væri þá hvergi nærri eins og nú
er orðið, sóttu þó þangað að allir
hreppsbúar til brýnustu nauð-
synja, hátt á annan áratug eða
til ársins 1944, að mesti áfangi
varð í símamálunum. En segja
skal hverja sögu sem réttasta. Þó
Helgi væri eðlilega talinn stöðvar
stjórinn, kom þó þvargið við sím-
ann að langmestu leyti á hús-
freyjuna. Hún þótti öllum dug-
legri að koma slíkum erindum
áfram og lét ógjaman ganga á
rétt sinn.
Það má nærri geta, að bæði
vegna símans og annarra opin-
berra starfa þeirra Geirúlfsstaða-
hjóna, hafi verið hjá þeim mikill
átroðningur manna og hesta úr
sveitinni, því þá komu menn ríð-
andi og viðburður held ég að það
hafi mátt heita, ef nokkur fór
þaðan án góðgerða.
Þaðan er ljúft að minnast gest-
risninnar og fyrirgreiðslunnar á
Geimlfsstöðum.
Bæði voru hjónin svo dreng-
lunduð og einlæglega gestrxsin að
þetta var fyrir þeim eins og sjálf-
sögð og ánægjuleg þjónusta við
lífið.
Það sannaðist líka á þeim, eins
og mörgum öðrum, fyrr og síðar,
að íslenzku gestrisninni hefur
fylgt, blessun í búi frá fyrstu tíð.
Hin mörgu trúnaðarstörf sem
Helga voru falin, sýna bezt það
álit og traust er borið var til
hans. Til að sýna það ennþá ljós-
ara, má geta þess, svona til gam-
ans, að Helgi hefur alla tíð verið
Sjálfstæðismaður í skoðunum eða
öllu heldur, heiðarlegur íhalds-
maður, og segi ég það honum
ekki til lasts. Allir kusu samt
Helga, allir treystu skarp-
skyggni hans, dómgreind og heið-
arleika, enda mátti segja, að
hann hefði hvers manns traust
og gekk ekki úr trúnaðarstöðum
nema hann bæðist sjálfur undan
þeim. Það talar sínu máli betur
en mörg orð.
Það var mikil eftirsjá að því
fyrir okkur Skriðdælinga, er
Helgi og fjölskylda hans flutti
alfarin úr dalnum. Þar með var
hin merka Hallgrímsætt horfin
héðan eftir að hafa átt hér heima
við góðan orðstír í hartnær tvær
aldir. Við það verður að sætta
sig að Reykjavík dregur að sér
margan kjarnakvistinn úr byggð-
um landsins.
Á sl. sumri heimsóttu þau
hjónin sveitina sína og dvöldu
hér nokkurn tíma. Sannarlega
voru þau velkomnir gestir.
Ég gat þess hér að framan. að
þau Helgi og Jónína, hefðu á
yngri árum staðið framarlega í
ungmennafélagshreyfingunr.i. í
þeirra tíð byggði hér fámennt
ungmennafélag stórt samkomu-
hxis, á mælikvarða þess tíma. Nú
er verið að endurbyggja og
stækka þetta hús, við fremur
þröngan fjárhag og kallast nú Fé-
lagsheimil Skriðdæla.
Áður en þau hjónin fóru í
sumar sýndu þau hug sinn til
sveitarinnar með því að leggja
að mörkum myndarlega peninga-
gjöf til þessarar byggingar.
Með línum þessum þakka ég
þeim heimsóknina í sumar. Þá
þakka ég af alhug persónulegan
vinskap og störfin öll frá fyrri
tíð. Að svo mæltu óska ég Helga
og fjölskyldu hans gleðilegs sum-
ars. og heilla um alla framtíð.
ars og heilla um alla framtíð.
mínir munu allir vilja taka.
Friðrik Jónsson.
Vélamann og háseta
vantar á góðan 30 tonna bát, sem fer á hand-
færaveiðar. — Uppl. í síma 81542.
Allt á sama stað
Steypum í legur og slípum sveifarása,
allt að 2 metra langa.
Vönduð vinna, fljót afgreiðsla.
H.f. Egill Vilhjálmsson
Laugaveg 118 — Smi 8-18-12