Morgunblaðið - 27.04.1957, Blaðsíða 3

Laugardagur 27 aprfl 1957.
MORGVNBLAÐ1Ð
S
; . .
x x.-' •{fx

WÍM

Stjórn Alþýðusambandsins
viðurkennir minnkaðan kaup-
mátt launa
Sýning list-
keramikmuna
ÞESSI mynd er af nokkrum list-
keramikgripum, sem eru frá
Funa, og til sýnis verða í sýn-
ingarsal Regnbogans í Banka-
stræti á sunnudaginn kl. 1—10.
Eru þeir eingöngu handunnir,
þessir listmunir, eftir fyrirmynd-
um Ragnars Kjartanssonar, en
þeir Haukur og Björgvin Kristó-
ferssynir hafa annazt brennslu
og glerjunga. Er það verk vanda-
samt og krefst mikillar ná-
kvæmni. Eru munir þessir marg-
ir hverjir mjög fallegir og á þeim
virðist vera hin bezta vinna.
Síðastliðið haust hóf Funi fram
leiðslu á þessari nýju gerð leir
muna. Leirmunirnir eru nú flest-
ir unnir með þeim hætti, sem er-
lendis kallast majolikgerð. Þessi
vinnsluaðferð er tæknilega mjög
vandasöm og hefur erfiðast verið
að ná hreinum litum og samræma
glerjung og leir.
Útför Helga á
Reykjahvoli í dag
HELGI FINNBOGASON bóndi
að Reykjahvoli Mosfellssveit lézt
síðastliðinn fimmtudag að heimili
sínu 84 ára að aldri. Hann bjó
að óðali sínu tæplega 60 ára
skeið. Helgi var frábær eljumað-
ur og stórbætti jörðina og byggði
myndarlega upp öll hús.
Útför hans verður gerð frá
Lágafellskirkju í dag.
Vill þó veita ríkisstiórninni starfsfrið
og telur almenna samningsuppsögn því
ekki tímabœra aö svo stöddu
SXJÓRN ALÞÝÐUSAMBANDSINS sendi í gær frá sér ályktun
þá og greinargerð, sem prentuð er hér á eftir. Þar er staðfest
sú fregn, sem Morgunblaðið birti í fyrra dag eftir bandaríska
blaðinu „Wall Street Journal“, að kommúnistar í verkalýðshreyf-
ingunni hefðu lofað flokksbræðrum sínum í ríkisstjórn að reyna
ekki að þvinga fram kauphækkanir á þessu ári.
Hin flokks-pólitísku sjónarmið í ályktun og greinargerð Alþýðu-
sambands-stjórnarinnar leyna sér ekki. Megin-áherzlan er lögð á
„starfsfrið“ ríkisstjórninni til handa, en þess gætt, að hún hafi
’öxina hangandi yfir höfði sér. Talað er um „enn of skamman
tíma________til þess að unnt sé að fella dóm í þessum efnum“
og að „ekki sé tímabært að leggja tU almennra samningsuppsagna
að svo stöddu“. Kommúnistar áskilja sér sem sagt fullan rétt til
að fara sína „gömlu leið“ hvenær sem þeim þykir henta.
í ályktuninni er greinileg viðurkenning þess, að hingað til hafi
ríkisstjórninni ekki tekizt að halda uppi kaupmætti launanna,
því að hann hafi þvert á móti minnkað.
Að öðru leyti er farið með hreinar blekkingar í greinargerðinm,
eins og þegar því er haldið fram, að hækkanir á erlendum vörum
vegna ráðstafanna ríkisstjórnarinnar séu að mestu leyti komnar
fram. Þetta fær engan veginn staðist vegna þeirrar tregðu, sem
hefur verið á innflutningi frá áramótum. Enda bætast nýjar hækk-
anir ofan á þær, sem leiða af sjálfri jólagjöfinni. Síðan kemur
almenn hækkun farmgjalda og nú er ráðgerður nýr skattur í
sambandi við lausn húsnæðismálanna.
Ályktunin ásamt greinargerð er á þessa leið:
m. en fundum þessara aðila lauk
23. þ. m. Á fyrsta fundi var kos-
in 6 manna undirnefnd til sér-
stakra starfa, m. a. að ræða við
Gnðmundur Guðmundsson onnui'
sýningu í Listumunnuskúlunum
í dug
Ungur málari, sem lagt hefur stund
á gerð mósaikmynda.
IDAG opnar ungur listamaður, Guðmundur Guðmundsson að
nafni, máiverkasýningu í Listamannaskálanum. Sýnir Guðmund-
nr þar um 150 myndir, málverk og teikningar og um 40 mosaik-
myndir, en hann hefir einn íslenzkra listamanna lagt stund á gerð
mosaikmynda að nokkru ráði. Guðmundur hefir lagt stund á list-
nám bæðl hér heima og í Osló og á Ítalíu, og haidið nokkrar sýn-
Ingar þar syðra, sem hlotið hafa lofsamlega dóma.
í ftalíu tók hann sér listamannsnafnið Ferró.
1 dag verður sýningin opnuðl
kl. 2 fyrir boðsgesti, en kl. 4
fyrir almenning.
Guðmundur Guðmundsson er
24 ára að aldri. Hann fæddist í
Ólafsvík, en er upp alinn hjá fóst-
urföður sínum Sigurgeir Lárus-
eyni á Kirkjubæjarklaustri og
móður sinni Soffíu Kristinsdótt-
iir. Guðmundur stundaði nám í
Handíðaskólanum í þrjá vetur og
sigldi síðan til framhaldsnáms í
mynlist við „Statens Kunstaka-
demi“ í Oslo árið 1952. Þar stund-
aði hann nám í 2 ár. Þá hélt hann
til Ítalíu og hefir dvalizt þar
við listnám í 2 ár. Á Ítalíu hefur
hann stundað listnám við „Acca.
demia di bella arte“ í Flórenz og
einnig lagt stund á mosaikgerð í
Ravenna.
GÓÐIR DÓMAR
Guðmundur hefir haft þrjár
sjálfstæðar aýningar á Ítalíu og
tekið þar þátt í 5 samsýningum
að auki. f ráði er að hann sýni
myndir sínar í London innan
skamms, en þar hefir honum ver-
ið boðið til sýningar. Patreks-
fjarðarkirkja hefir og keypt af
Guðmundi fjórar myndir til
skreytingar á prédikunarstóli
kirkjunnar. Þá mun hann einnig
innan skamms halda til fsrael og
gera þar um 20 metra veggmynd
í safni, sem þar var stofnað fyrir
nokkrum árum til minningar um
Gyðingaofsóknirnar á styrjaldar-
árunum síðustu.
Guðmundur hefir hlotið mjög
lofsamlega dóma,_ er hann sýndi
myndir sínar á Ítalíu og bera
blaðaummæli þess vott. Eitt af
dagblöðunum í Róm, „Eco di
Roma“, kemst svo að orði:
„List Guðmundar er einkenni-
leg. Þar eru vandamálin krufin
til mergjar af hugsun, sem tulk-
uð er myndrænum táknum ná-
tengdum mannlífinu. List hans
er sjálfstæð og margþætt". Svip-
uð ummæli eru í mörgum öðrum
blöðum í borgum, þar sem Guð-
mundur hefir haldið sýningar
sínar svo sem í Mílanó.
MÓSAIKMYNDIRNAR
Sýningin, sem í dag er opnuð,
er fyrsta sýning Guðmundar hér
á landi. Þá hefir og verið gefið út
kort í litum með einu málverka
Guðmundar, og var listútgáfufyr-
irtæki í Rómaborg sem að útgáf-
unni stóð.
Ummæli um sýningar Guð-
mundar erlendis, bera þess vott
að hann þykir hafa skapað sér-
stæðan og persónulegan stíl í mál
verkum sínum, og gæti þar mik-
ils hugmyndarflugs. Nýstárlega
er einnig mósaikmyndagerð
hans, en það er listgrein, sem lítt
er kunn hér á landi, og islenzkir
listamenn hafa mjög litla stund
lagt á.
Kona Guðmundar er ættuð frá
ísrael, og er hún einnig listmál-
ari.
ÁLYKTUN samþykkt á fundi
miðstjórnar og efnahagsmála-
nefndar A.S.Í. þann 23. apríl
1957.
Með tilliti til þess að samningar
verkalýðsfélaganna eru almennt
uppsegj anlegir um næstu mán-
aðamót, hafa miðstjórn A.S.Í. og
efnahagsmálanefnd sambandsins
að undanförnu aflað upplýsinga
og rætt um þróun verðlags- og
kaupgjaldsmála og viðhorfin í
atvinnumálunum. Að loknum
þessum athugunum ályktar fund-
ur þessara aðila eftirfarandi:
Ráðstafanir ríkisstjórnarinnar
í efnahagsmálum í desember sl.
miðuðu einkum að því tvennu,
að tryggja varanlegan rekstrar-
grundvöll framleiðslu-atvinnu-
veganna og nauðsynlegar verk-
legar framkvæmdir. Miðstjórnin
og efnahagsmálanefndin höfðu
aðstöðu til að kynna sér og hafa
áhrif á þær leiðir, er farnar voru
og samþykktu þá að veita bæri
ríkisstjórninni starfsfrið þar til
séð væri hvort fyrrgreindum
markmiðum yrði náð. Sá tími
sem liðinn er, síðan ráðstafanir
þessar voru gerðar, er að dómi
miðstjórnar efnahagsmálanefnd-
ar enn of skammur til þess að
unnt sé að fella dóm í þessum
efnum, og telja því rétt að feng-
in verði frekari reynzla á fram-
kvæmd þessara ráðstafana. Af
framansögðu er það álit mið-
stjórnar efnahagsmálanefndar að
ekki sé tímabært að leggja til
almennra samningsuppsagna að
svo stöddu. Hins vegar vilj-a þess-
ir aðilar undirstrika það meg-
insjónarmið, sem fram hefir kom-
ið í viðræðum þeirra við ríkis-
stjórnina að aðal áherzluna beri
að ieggja á að halda uppi fullri
atvinnu í landinu, stemma stigu
við verðbólguþróuninni og
tryggja kaupmátt launanna.
GREINARGERÐ:
í byrjun þessa mánaðar ákvað
miðstjórn Alþýðusambandsins að
kalla saman efnahagsmálanefnd-
ina, sem kosin var af sambands-
þinginu í nóvember sl., en nefnd-
in er skipuð 19 fulltrúum sam-
bandsfélaga úr öllum landshlut-
um. Ákvörðunin um að boða
nefndina til fundar var tekin
með hliðstjón af því, að um næstu
mánaðamót geta flest verkalýðs-
félög sagt upp samningum sínum.
Fyrsti fundur miðstjórnarinnar
og nefndarinnar var haldinn 9. þ.
ríkisstjórnina.
Aðal verkefni fundarins var að
gera sér sem gleggsta grein fyrir
þróuninni í verðlags- og kaup-
gjaldsmálum og viðhorfum í at-
vinnumálunum frá því að ráð-
stafanir í efnahagsmálum voru
samþykktar í desember sl. Varð-
andi verðlagsmálin upplýsti verð
lagsstjóri á fundi nefndarinnar,
að innfluttu vörurnar hefðu nú
að mestu tekið á sig þær verð-
hækkanir, sem verða, vegna toll-
anna, er lagðir voru á í vetur.Hins
vegar taldi verðlagsstjóri, að enn
gæti orðið einhver hækkun á inn-
lendum iðnaðarvörum, vegna
þess að erlend hráefni til þeirra
á hinu nýja verði væri ekki enn
komin í fulla notkun.
Nefndin bað Torfa Ásgeirsson,
fulltrúa Alþýðusambandsins í
kauplagsnefnd, að gera samskon-
ar athugun á kaupmætti tíma-
kaupsins og hann gerði, ásamt
Haraldi Jóhannssyni, fyrir verk-
fallið 1955. Athugun þessi er
byggð á vísitölugrundvellinum,
þó þannig, að húsaleiguliðurinn
er ekki tekinn með frekar en áð-
ur. Niðurstöður Torfa eru þess-
ar:
Ef vísitala kaupmáttarins í júlí
1947 er táknuð með tölunni 100,
var hún 90.09 1. ágúst 1956, en
88,66 1. apríl sl. Verði ekki breyt-
ing á vöruverði frá 1. apríl, hækk
ar kaupið um 3 vísitölustig 1. júní
nk. og þá verður vísitala kaup-
máttarins 90.09, eða sú sama og
1 ágúst 1956.
Útreikingur þessi er, eins og
fyr segir, miðaður við vísitölu-
vörurnar, en kunnugt er, að á-
lögurnar í vetur komu að minnst-
um hluta á þær og er því kaup-
mátturinn gagnvart flestum öðr-
um vörum lakari en þessir út-
reikningar sýna.
Eins og fyrr segir, fór 6 manna
nefnd á fund ríkisstjórnarinnar
þeirra erinda að ræða þessi mál
við hana, en þó einkum atvinnu-
málin og aðstoð við íbúðarhúsa-
byggingar.
Varðandi viðhorfin í verðlags-
málunum var m.a. upplýst, að
verð á olíu myndi nú aftur fara
lækkandi, þar sem farmgjöld
hefðu lækkað á ný. Fullyrt var,
útsöluverði mjólkur í sumar, en
hins vegar talið að hækkun gæti
orðið á einhverjum framleiðslu-
vörum brauðgerðarhúsa. Voru
þetta svör ráðherranna við bein-
um fyrirsþurnum nefndarmanna.
Um atvinnumálin var ítarlega
rætt. Nefndarmenn lögðu áherzlu
á, að atvinimöryggið væri eitt
aðalhagsmunamál verkalýðs-
hreyfingarinnar. Hér verður ekki
rakið, nema fátt eitt af því sem
á góma bar.
Ráðherrarnir upplýstu, að á-
kveðið væri að leita erlendra lána
til kaupa á togurunum 15, sem
samþykkt hefur verið að láta
byggja. Ennfremur, að ákveðin
væri þegar smíði á níu 230 smáL
skipum og rætt um, að þau gætu
orðið 12. f þessu sambandi ræddi
nefndin um smíði á stálskipum
hér innanlands, og tóku ráðherr-
arnir undir nauðsyn þess.
Skýrt var frá því, að byrjað
verði á nýju Sogsvirkjuninni nú í
vor, og því verki haldið áfram,
þar til lokið verður. Varðandi
sementsverksmiðjuna var sagt,
að til hennar vantaði enn 66millj.
króna, en að reynt verði að út-
vega það fé, svo að sem
skemmstur dráttur verði á að
byggingu hennar verði lokið.
Nefndin lagði áherzlu á, að
unnið verði úr afla togaranna hér
innanlands, en þeir ekki látnir
sigla með hann, eins og gert var
sl. vetur. Því var lýst yfir, að
ákvarðanir í þessum efnum
skyldu ekki teknar án samráðs
við fulltrúa verkalýðshreyfing-
arinnar.
Það var sögð ætlun ríkisstjórn-
arinnar að taka lán til hafnar-
gerðar, svo að framkvæmdir yrðu
nú meiri á því sviði, en áður
hafa verið.
Varðandi húsnæðismálin lagði
nefndin höfuðáherzlu á, að veru-
legt fjármagn yrði tryggt strax
í lán til íbúðárhúsabygginga og
talið rétt, að til þess væri tekin
erlend lán, ef annað væri ekki
fyrir hendi. (Viðtalið fór fram,
áður en frumvarpið um húsnæð-
ismálin var lagt fyrir Alþingi).
Því var svarað til, að ríkisstjórn-
in mundi tryggja um 44 milljón
króna til hins almenna veðlána-
kerfis á þessu ári og standa við
fyrirheit sín frá í desember um
10 milljón kr. framlag á þessu
ári til bygginga verkamannabú-
staða. Auk þess yrði aflað fjár til
húsnæðismálanna með skyldu-
sparnaði ungs fólks og bygginga-
sjóði með 100 milljón kr. stofn-
fé komið á fót.
Eins og sagt er hér áður, lauk
fundarhöldum miðstjórnar AÞ
þýðusambandsins og efnahags-
málanefndar þess hinn 23. þ.m.
Áður hafði verið boðað til fund-
ar með formönnum allra sam-
bandsfélaga í Reykjavík og ná-
grenni. Fundur þessi var hald-
inn á annan páskadag, og var
hann sóttur af formönnum um
50 verkalýðsfélaga. Á fundinum
var gefin skýrsla um störf efna-
hagsmálanefndarinnar og þessi
mál rædd ítarlega.
Á lokafundi sínum samþykkti
miðstjórnin og efnahagsmála-
nefndin með samhljóða atkvæð-
um meðfylgjandi ályktun varð-
andi þessi mál. Þá samþykktu
þessir aðilar einnig að fela •
mönnum úr sínum hópi að fylgj-
ast með frekari þróun þessara
mála og voru til þess kjörnir
sömu menn og skipað höfðu fyrr-
greinda nefnd en þeir voru:
Eðvarð Sigurðsson, Eggert G.
Þorsteinsson, Hermann Guð-
mundsson, Óskar Hallgrímsson,
Snorri Jónsson og Tryggvi Helga
að engin hækkun mundi verða á I son.