Morgunblaðið - 26.06.1957, Blaðsíða 3

Miðvikttdagur 26. jú»í 1957
MORCVWBl AÐIÐ
3
'Áburðarverksmi&jan
undanþegin greiðslu
fasfeignaskatts
Hœstiréttur staðfestir úrskurð
fógefaréttar í logfaksmálinu
ÞANN 12. júní s.l. kvað Hæsti-
réttur upp dóm þar sem stað-
festur er úrskurður, sem Sig-
urður Grímsson fulltrúi borg-
arfógeta kvað upp 27. febrúar
í vetur þess efnis, að Áburðar-
verksmiðjan h.f. sé undanþeg-
in fasteignaskattsgreiðslu til
bæjarsjóðs Reykjavíkur. Um
var að ræða skattgreiðsluna
fyrir árið 1956, að upphæð kr.
29,190, — Mál þetta er all-
merkilegt og úrskurðurinn at-
hyglisverður því til álita kem-
ur hvernig fari um skattgeriðsl
ur annarra ríkisstofnanna sem
líkt er á komið með og Áburð-
arverksmiðjunni um skattund
anþágur i lögum.
Áburðarverksmiðjan, neitaði að
greiða fasteignaskatt þennan og
var þess því krafizt af hálfu
Reykjavíkurbæjar að lögtak yrði
Mtið fara fram í eignum gjörðar-
þ<rfa. f lögtaksmálinu bar Áburð-
arverksmiðjan, gjörðarþoli, það
aðallega fyrir sig að í lögum um
Áburðarverksmiðju segir svo í
9. gr. 1. nr. 40 frá 1949 „Áburðar-
verksmiðjan skal undanþegin
öllum sköttum og opinberum
gerðar. Málskostnaður var látinn
níður falla.
Hæstiréttur féllst eins og áður
segir á þá röksemd héraðsdóm-
ara að orðalag 9. gr. laganna nr.
40. 1949 um undanþágu stefnda
frá greiðslu allra skatta og opin-
berra gjalda nema útsvari til
sveitarsjóðs, sé svo víðtæk og
ótvkætt að stefndi sé með ákvæði
þessu undanþeginn greiðslu fast-
eignagjaldsins. Staðfesti hæsti-
réttur hinn áfrýjaða úrskurð.
Málið flutti Einar B. Guðmunds
son hrl. f.h. Bæjarsjóðs Reykja-
víkur bæði fyrir fógetarétti og
hæstarétti, en Renedikt Sigurjóns
son hrl. f.h. Áburðarverksmiðj
unnar, einnig bæði fyrir fógeta
og hæstarétti.
Nokkrir af strákunum á skólabátnum er hann var að koma úr síð-
asta róðrinum í fyrradag.
—Ljósm.: Mbl.
Þeir hölðu óður dregið smúiish
við bryggjur en voru nú ú
sjóvinnunúmskeiði
F
ið. Strákarnir voru á sjóvinnu-
námskeiði Vinnuskólans og höfðu
verið einn mánuð til sjós á vél-
bátnum Hannesi Andréssyni,
skipstjóri Karl Guðmundsson. —
Þeir höfðu ekki áður verið til
sjós og ekki haft önnur kynni
sjálfir af fiskveiðum en að draga
marhnút og ufsa við bryggjur,
en einstöku strákar höfðu kom-
ið á trillur og dregið fisk í soðið.
Þessi fyrstu kynni þeirra af lífinu
á sjónum höfðu verið hin
skemmtilegustu og flestir þeirra
vonuðust eítir að komast í skip-
rúm, já, á síld, en það mun hæg-
ara sagt en gert.
Fyrir einum mánuði fór skóla-
báturinn í sinn fyrsta róður og
voru þá 16 strákar á bátnum,
IMMTÁN röskir strákar tóku
..... ,, .... i-. sjópoka sinn og gengu upp
gjoldum nema utsvari til sveitar | n& Vertíðinni«. var lok.
sjóðs. Aldrei ma leggja a hana
hærra útsvar en nemi 1% af
tekjuafgangi hennar"
Gjörðarbeiðandi taldi hins veg-
ar í málinu, að gjörðarþoli eigi að
grcdla skattinn af fasteignum
sínum í Gufunesi þrátt fyrir
undanþáguákvæðið í 9. gr. nr. 40.
1949. Til stuðnings því sjónar-
miði sínu hélt gjörðarbeiðandi því
fram að gjörðarþoli hafi með
greiðslu ýmissa opinberra gjalda
svo sem lögboðinna aðflutnings
og útflutningsgjalda, skatta af
bifreiðum sínum þinglesturs og
stimpilgjalda og annara gjalda
sem innheimt eru af opinberru
hálfu, viðurkent í framkvæmd
að hann sé ekki undanþeginn
greiðslu allra opinberra gjalda.
Einnig, að áður en lögin um
Áburðarverksmiðjuna frá 1949
voru sett hafi verið samþykkt á
Alþingi allmörg lög, er veittu
tilteknum stofnunum ýmist veru
leg skattfríðindi eða algert skatt-
frelsi (m.a. bankarnir og Áfengis
verzlunin) en allar þessar stofn-
anir greiði engu síður fasteigna-
skatt, og að ólíklegt sé að iöggjaf-
inn hafi ætlað sér að gera hlut
Áburðarverksmiðjunnar h.f.
nokru betri en nokkurrar þeirrar
stofnunar sem frelsis nýtur.
f úrskurði fógetaréttar sem
Sigurður Grímsson kvað upp sem
áður greinir, segir, að ekki verði
fallizt á þetta sjónarmið gjörðar-
beiðanda. Úrslit málsins hljóti að
áliti réttarins að velta á því öðru
fremur hversu skýra beri áður-
nefnda lagagrein í lögunum um
Áburðarversmiðju frá 1949. Rétt-
urinn taldi, að þó að gjörðarþoli
hafi greitt ýmis gjöld sem til
opinberra gjalda gætu talizt þá
hafi hann með því ekki viður-
kennt í framkvæmd skattskyldu
sína skv. lögum nr. 67,1945. Síðan
segir í úrskurðinum. „Þá fær
rétturinn eigi séð, að það geti á
nokkurn hátt bundið gjörðarþola
eða skert rétt hans til skattfrelsis
sem honum er veitt skv. hljóðan
orðanna í 9. gr. 1. 40. 1949, að
stofnanir þær sem að framan
greinir hafa eigi neytt sams konar
réttar síns.
Rétturinn féllst og á þá skil-
greiningu gjörðarþola að gjald
það sem hér var deilt um sé að
nokkru hreinn skattur er ótvi-
rætt falli undir undanþáguheirú-
ildina í lögunum frá 1949.
Því úrskurðaði rétturinn að
gjörðarþola, Áburðarverksmiðj-
unni beri ekki að greiða- umrædd-
an skatt, og synjaði um fram-
gang hinnar umbeðnu lögtaks-
síðan hafa alls verið farnar 7
veiðiferðir. Karl skipstjóri sagði
að strákarnir hefðu á þessum
skamma tíma mannazt mikið og
lært ýmislegt. — Þetta er sjötta
sumarið, sagði Karl, sem eg er
með bátinn fyrir Vinnuskólann
og hafa þetta verið hinir ánægju-
legustu dagar. Allmarga stráka
hef eg síðar hitt, sem þá hafa
verið komnir í skiprúm, og hafa
þeir þá minnzt daganna á skóla-
bátnum með hlýhug og þakklæti,
og kváðust þar hafa lært mörg
undirstöðuatriði varðandi sjó-
mennskuna.
Aðeins einn strákanna gafst
nú upp vegna sjóveiki, en hinir
sem líka urðu lasnir, hörkuðu af
sér og voru orðnir góðir eftir
fyrstu vikuna og fundu eftir það
ekki til veikinnar.
Veitt var með handfæri, og var
gert að aflanum og hann síðan
lagðuf í ís, en allt þetta gerðu
strákarnir sjálfir. — Á færinu
voru 3 krókar og stundum þegar
vel gekk, en yfirleitt var aflinn
heldur tregur, var fiskur á hverj
Bm krók.
Karl Guðmundsson sagði, að
hann væri þeirrar skoðunar að
taka ætti upp fleiri veiðar á
skólabátnum, togveiðar og jafn-
vel reknetaveiðar, sem myndi
gera 'námskeið þessi enn væn-
legri til árangurs.
„Aflakóngurinn“ á skólabátn-
um varð að þessu sinni Hregg-
viður Jónsson, Nesvegi 82. Faðir
hans er sjómaður, kominn á síld-
armiðin nyrðra, og sagðist Hregg-
viður vonast til þess að hann
geti næsta ár komizt á bátinn
með föður sínum. Hreggviður var
mjög duglegur og þrautseigur
með færið sitt. Stærstu fiskarnir,
sem hann dró, náðu honum í belt-
isstað. Hann hafði norður á Siglu-
firði dregið fisk við bryggju, en
aldrei á bát komið, nema lítinn
trillubát. — Hreggviður sagði að
hann hefði þekkt nærri alla strák
ana á bátnum og þeir hefðu
kunnað mjög vel við sig og fallið
vel við skipstjórann og menn
hans.
Ekkert atvinnubótafé
til Siglufjarðar
Viðtalið við Hannibal
og Alþýðublaðið
Viðtal „Kristeligt Dagblad" v#B
Hannibal Valðemarsson, sem það
kallaði sterka seminaristann frá
Jonstrup, gefur Alþýðublaðinu
tilefni til margs konar hugleið-
inga í gær. Blaðið segir m. a.:
„Það er liðin sú tíð, að Alþýðu-
flokkurinn ljái máls á samein-
ingu við flokk, sem hefur innan
sinna vébanda harðsnúið l*ð
Moskvumanna. Hann hefur haft
af því dýrkeypta reynslu á um-
liðnum árum, að reynt hefur ver-
ið að sameina verkalýðsöflin i
landinu á þann hátt, að kommún-
istar séu þar áhrifamenn í flokki
og hann er þeirri reynslu ríkari,
þegar nú er rætt um svipaða sam-
einingu. Kommúnistar eru ekki
samstarfshæfir nema þeir semji
sig að starfsháttum og leiðunt
lýðræðissinnaðra flokka, en látí
eigin sjónarmið þoka“.
Og enn segir blaðið út af sam-
vinnu kommúnista við Alþýðu-
fio,rkinn:
ia samvinnutal er efais
r veiðinet út um allan heim,
en þræðirnir liggja löngum aliar
götur austur í Moskva".
Já, það er víst satt, að Alþýðu-
flokkurinn hefur dýrkeypta
reynslu af sameiningartilraunum
kommúnista og tekur því ekkl
vel, þegar Hannibal gengur enn
einu sinni þeirra erinda. En það
er full ástæða til að óbreyttir
Alþýðuflokksmenn hugleiðl,
hvernig á því muni standa, að
Alþýðuflokkurinn hefur orðið til
þess að hjálpa kommúnistum að
hreiðra um sig í ríkisstjórn lands-
ins. Þegar verst stóð á fyrir
kommunistum og þeirra öriaga-
stund virtist upp runnin, þá
hjálpaði Alþýðufiokkurinn Her-
manni Jónassyni til að kasta þeim
bjarghring út tii kommúnista,
sem vel má vera að dugi þeim.
Ætla mætti, að óbreyttum AA-
þýðuflokksmönnum séu það btt-
Bæjarstjórn Siglufjarðar sam- ar sárabætur, þó Emil Jónsson
SIGLUFIRÐI, 22. júní. — Það
vekur bæði undrun og gremju
hér í Siglufirði að ríkisstjórn sú,
sem lofaði jafnvægi í byggð
landsins og hóf forseta Alþýðu-
sambandsins í stól ráðherra,
skyldi gjörsamlega taka fyrir
fjárveitingu af atvinnubótafé rík-
issjóðs 1957 hingað til Siglufjarð-
ar.
Meðan úthlutað atvinnubótafé
var aðeins 5 milljónir fengu Sigl-
firðingar fimmtung upphæðar-
innar en nú, er atvinnubótafé
hefur verið þrefaldað er Siglu-
fjarðarkaupstaður settur með öllu
utangarðs í þessu efni.
Setja sumir þetta í samband
við litla þægð þingmanns kjör-
dæmisins við þá ríkisstjórn sem
hann þó styður.
þykkti á fundi sínum 14. juní
með sjö samhljóða atkvæðum á-
skorun til stjórnarvaldanna um
að endurskoða þessa afstöðu sína
gagnvart Siglufjarðarkaupstað,
en hér er ekki næg atvinna nema
rétt um vor og sumarmánuðina.
— Stefán.
Somsýning þriggjn listamonnn
Góð veiði hjá Palreks
fjarðartogurum
PATREKSFIRÐI, 24. júní — Tog-
arinn Ólafur Jóhannesson kom í
morgun með fullfermi af karfa
af Grænlandsmiðum. Fór aflinn
til vinnslu í frystihúsin hér. Gylfi
fór á veiðar fyrir rúmri viku og
kemur hann með fullfermi hing-
að fyrir vikulok frá Austur-
Grænlandi. — Nokkur mannekla
hefur verið á Patreksfirði und-
anfarið og varð að fá bændur af
Barðaströnd til þess að vinna afl-
ann úr Ólafi Jóhannessyni.
—Karl.
1 DAG kl. 10 f.h. verður opnuð
málverkasýning í Sýningarsalnum
við Hverfisgötu. Er þetta þriðja
Ræll við Svía um
loftferðasamninginn
EINS og áður hefur verið til-
kynnt hafa staðið yfir samninga-
(viðræður í Stokkhólmi um loft-
ferðasamning milli fslands og
Svíþjóðar.
Undirbúningsviðræðum þeim
er nú lokið að sinni og munu
framhaldsviðræður fara fram
síðar.
(Frá utanríkisráðuneytinu)
SIGLUFIRÐI, 22. júní. — Axel
Andrésson sendikennari ÍSÍ hef-
ur lokið námsskeiði hér. Þátttak-
endur voru alls 217, 116 piltar og
101 stúlka. Að námskeiðinu loknu
sat Axel hoð stjórnar íþrótta-
bandalags Sigluf jarðar. Færðu
nemendur hans honum við það
tækifæri fagra litmynd af Siglu-
firði. — Stefán.
samsýningin, sem haldin er í saln-
usm og að þessu sinni eru það þrír
ungir listamenn sem þétt taka í
henni, Benedikt Gunnarsson, Ei-
ríkur Smith og Guðmunda Andrés
dóttir, sem öll hafa áður tekið
þátt í sýningum hérlendis og er-
lendis, m.a. í Rómarsýningunni.
Verða um 20 myndir á sýningunni,
allt nýjar myndir, sem ekki hafa
verið sýndar áður og a'lar til sölu.
Benedikt Gunnarsson sýnir að
þessu sinni glermyndir, sem eru
málaðar með sérstökum litum, sem
eru einungis ætlaðir til þess að
mála gler. Þá sýnir Benedikt einn-
ig olíu- og vatnslitamyndir.
Eiríkur Smith sýnir nokkrar
rípólín-myndir, og Guðmunda
Andrésdóttir sýnir olíumálverk.
Sýningin verður opin til 8. júlí
næstk., daglega frá kl. 10—12 f.h.
og 2—10 e.h.
PATREKSFIRÐI, 24. júní — Veg-
ir eru hér víðast í góðu ásig-
komulagi. Er bílfært orðið um
alla sýsluna og eru vinnuflokk-
ar víða að bera ofan í og dytta
að. Nú sem stendur er verið að
hefla Þingmannaheiði. —Karl.
og Kristinn Gunnarsson verði
samferðamenn kommúnistanna
Finnboga Rúts og Jóns Gríms-
sonar inn í áhrifastöður í bönk-
unum.
Minnisblað
Þjóðviljans
Þjóðviljinn er farinn að btrta
það sem hann kallar „minnisblöS
alþýðu", þar sem kommúnistar
stæra sig af einu og öðru, sean
þeir hafa gert aJþýðunni tfl hags-
bóta. Á sunnudaginn stærir blað-
ið sig af því að ríkisstjórnin, eg
þá væntanlega sérstaklega Lúð-
vik Jósefsson, hafi haft forgöngu
um kauphækkanirnar tH sjó-
manna og kjarabætur þeim tll
handa, svo sem skattfríðindi *g
orlof. Þetta er I samræmi við
það, sem haldið hefur verið fram
hér í blaðinu að það er beinlínis
ríkisstjórnin sjálf, sem hefur haft
forgöngu um stórfelldar kaup-
hækkanir síðan um áramótin. Fer
þá að verða lítið úr þetm áróðri
ÞjóðvHjans og annarra stjórnar-
blaða, að Sjáifstæðisflokkurfaia
standi á bak við alian þann óróa,
sem verið hefur og er enn á vinnu
markaðnum, enda geta stjórnar-
flokkarnir engum nema sjálfum
sér um kennt, ef óvænlega horf-
ir í þeim málum, að þeirra dómi.