Morgunblaðið - 26.06.1957, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 26. júní 1957
MORCVTSBLAÐIÐ
n
Sextugur i dag:
Sr. Þorsteinn 8. Gíslason
VART MUN það orka tvímælis,
&ð Vatnsdalur og Þing eiga sér
fríðastan svip og ljúflegast yfir-
bragð allra sveita í Húnavatns-
*ýslu. Sálarlaus er sú fegurð ekki,
því að hver drúttur í ásjónu lands
kvs er þar mótaður minningum
ér sögu fortíðarinnar, og þó með
*ínum hætti í hvorri sveit. Vatns-
alurinn minnir á sögu Ingimund-
»u- gamla og niðja hans, sem mót-
uð er beztu dyggðum heiðins sið-
ar, þess stærilætis, sem metur
sóma sinn framar flestu eða öllu
öðru, og þess drengskapar, sem
réttir náunganum ríflegri hlut en
bann á kröfu til að mati hvers-
dagsmanna. Á sögu Þingsins eða
Neðri Vatnsdals, eins og sú sveit
▼ar áður kölluð, stafar aftur á
móti ljóma kristinnar menningar,
því að þar var fagnaðarermdi
kristinnar trúar fyrst boðað lands
lýð, af Þorvaldi víðförla, sem
*leit barrjsskóm sínum á bökkum
Húnavatna, en var eftir langt líf
ttl moldar borinn á órasiéttum
Bússlands Þar í sveit var haldinn
*inn allra fyrsti skóli á íslandi,
i tíð Bjarnharðar biskups ins sax-
neska fyrir níu öldum síðan, og
«aá þangað rekja lindir þeirrar
rKmenningar, sem Húnvetningar
mega vera stoltir af framar öllu
fiðru. Þar stóð líka um aldir há-
þorg íslenzkrar sagnaritunar, þar
•em víðsýnast er á milli Húna-
▼atns og Hóps, á Þingeyrum, og
þ*r reisti löngu síðar einn af
Kerkilegustu bændahöfðingjum
lendsins eitt virðulegasta og
vsu'anlegasta guðshús hér á landi.
Vinur minn, síra Þorsteinn B.
©íslason, prófastur í Steinnesi,
■em er sextugur í dag, hefur
▼erið *á lánsmaður að lifa
bernskuár sín í Vatnsdal, en full-
•rðingár í Þingi, og taka sjálfur
•vipmót af sögu þessara öndvegis
•veita. Sem sannur Vatnsdæling-
•r ann hann sóma sínum flestu
fcamar og lætur hvergi ganga á
hlut sinn, en er allra manna
•anngjarnastur og drenglyndast-
•r, bæði í vopnaviðskiptum á
■nálþingum og í allri umgengni
•inni við aðra menn. Gætu aðrir
Húnvetningar sér að skaðlausu
tekið hann sér til fyrirmyndar í
því.
Síra Þorsteinn hefur þjónað
Þingeyraklaustursprestakalli öll
sín prestskaparár, en þau eru orð-
in 35, það nær nú yfir svæði, sem
▼ar fjögur heil prestaköil allt
fram yfir miðja síðustu öld, en
•uk þessa gegndi hann Höskulds-
prestakalli í hálft annað ár
snemma í prestskapartíð sinni og
▼ar þá verkasvið hans yfir 100 km
á lengd endanna á milli, en um
Snnur farartæki var ekki að ræða
•n reiðskjóta. Lýsti sér þá eins
og jafnan endra nær skyldurækni
hans og ósérhlífni í enmbættis-
rekstri.
Síra Þorsteinn hefur búið á hinu
gamla prestsetri klaustursins,
Steinnesi, öll sín prestsár nema
hið fyrsta. Er þar íagurt og frið-
sælt á bakka lygnar meginkvíslar
Vatnsdalsár, með græna engja-
þreiðuna handan hennar og Vatns
dalsfjallið tignarlega nokkru
fjær. Alla tíð hefur hann verið
farsæll búmaður, þótt eigi hafi
hann verið neinn sérstakur á-
hlaupamaður um búframkvæmd-
ir, og fjárhagur hans stendur
föstum fótum, þótt byrjað væri
með lítil efni, aldrei gengið hart
eftir gjöldum, en alltaf haldið
uppi gestrisni af mjög miklum
myndarbrag. Hefði hann sómt sér
vel, ekki aðeins sem prestur
klaustursins, heldur ábóti þess, ef
lifað hefði hann fimm öldum fyrr
— haft góða umsjón með öllum
jarðeignum þess og haldið uppi
heiðri þess og sóma í hvívetna. í
ytra útliti minnir síra Þorsteinn
jafnvel talsvert á kaþólskan
kirkjuhörðingja, af því tagi sem
ekki lifir meinlætalífi.
Um allmörg ár hélt síra Þor-
steinn uppi unglingaskóla í Stein-
nesi og þótti afburðagóður kenn-
ari, svo að mjög var sótzt eftir
sessi á skólabekkjum hans og
fengu þá færri en vildu. Fetaði
hann að þessu leyti í fótspor
Bjarnharðs biskups og Benedikts-
bræðra, en því miður varð hann
að leggja niður skólahald sitt, er
ófært reyndist að fá viðunanlegt
vinnuafl á sveitabæi. Margir ungl
ingar hafa fengið góða undir-
stöðumenntun undir framhalds-
skólanám eða lífið sjálft í Stein-
nesi í tíð síra Þorsteins, eins og
í tíð hinna fyrri Steinnespresta,
sem margir voru merkisklerkar
og góðir kennarar.
Sem prestur er síra Þorsteinn
frekar kennimaður en vakninga-
predikari, öfgalaus til beggja
hliða í kenningum sínum eins og
í lífi sínu öllu. Virðing og ást
sóknarbarna hans hefur 'farið
vaxandi með ári hverju síðan
hann tók við prestskap sem ný-
bakaður kandidat, enda er hann
ráðhollur maður og góðviljaður,
svo sem vel sæmir hverjum
manni að vera, ekki sízt í hans
stöðu. Hann hefur lengi staðið
framarlega í ýmsum félagsmál-
um, einkum í sveit sinni og innan
samvinnufélaga héraðsins, verið
t.d. mjög lengi í stjórn Kaup-
félags Húnvetninga. Samvinnu-
hugsjónin er honum hjartans mál,
en ekki sauðagæra, höfð til að
margir til að láta blöð og útvarp
mata sig á andlegum dósamat í
stað þess að rækta sinn eigin
hugarakur til heimafenginnar
fóðuröflunar.
Þau frú Ólína og síra Þor-
steinn eiga þrjú börn: Sigurlaugu,
sem stundar verzlunarstörf í
Gíslasyni hefur vegnað vel í þessu
prestakalli. Hann hefur setið stað
in vel, og er maður hagsýnn á ver
aldarvísu, hefur í hans tíð verið
gert mikið og gott íbúðarhús.
Sr. Þorsteinn hefur með ár-
verkni þjónað prestakalli sínu,
hann er fyrirmannlegur í kirkju.
Reykjavík, Guðmund, prest á Qg ræður hans bera vott trúrækni.
Hvanneyri, og Gísla, sem hefur j Hann er hógvær maður í fram-
~ göngu og er í tölu þeirra manna,
sem er því betri er maður kynnist
Þorsteinn B. Gíslason
þess að vera í framboði til Al-
þingis, en hafnað því, enda of
sjálfstæður í skoðunum og sann-
gjarn í málafærslu til að vilja
ráða sig þar í skiprúm sem menn
eru hlekkjaðir við þófturnar eins
og galeiðuþrælar.
Sem ungur stúdent var _ síra
Þorsteinn kaupamaður í Ási i
Vatnsdal og varð það sumar hon-
um heilladrjúgt, því að þar felldu
þau hugi saman hann og heima-
sætan, Ólína Benediktsdóttir,
systurdóttir Guðmundar - fs-
sonar alþingismanns. Á il
merkra húnverskra ætta .a,
því að Guðmundur Arnljóísson
alþingismaður var langafi hennar
í móðurætt, en síra Björn í Bói-
staðarhlíð langalangafi hennar í
föðurætt. Frú Ólína er sannkall-
að góðkvendi, sem verið hefur
heimafólki sínu, ungmennun til
námsdvalar, gestum og gangandi
mjög umhyggjusöm og ágæt hús-
móðir, en manni sínum samhent i rún Magnúsdóttir.
nýlokið stúdentsprófi. Báðir hafa
þeir Steinnesbræður lokið próf-
um sínum með mjög miklum á-
gætum, enda komið vel undir-
búnir úr föðurhúsúm.
Ég vil að lokum flytja sira
Þorsteini B. Gíslasyni þá afmælis-
ósk, að sú gæfa og Guðs blessun,
sem hann hefir verið aðnjótandi
í einkalífi sínu og embættisstarfi,
megi endast honum til æviloka.
P. V. G. Kolka.
Helztu æviatriði: Síra Þorsteinn
er fæddur í Forsæludal 26. júni
1897. For.: Gísli b. þar og síðar í
Koti (Sunnuhlíð) (d. 1906), Guð
laugsson b. á Marðarnúpi (d.
1882), Guðlaugssonar (Guðlaugs
ætt, sbr. Föðurtún), og s.k.h. Guð
rún Sigurrós Magnúsdóttir b. á
Bergstöðum í Miðfirði (d. 1878'),
Guðmundssonar. Stúdent 1918
kand. theol. 14. febr. 1922, vígður
til aðstoðarprestþjónustu i Þing-
eyraklaustursprestakalli 14. maí
1922, skipaður sóknarprestur þar
frá 1. júní 1923, Prófastur í Húna-
va‘ arófastd :ni frá 1951.
Kvæntur 13.júlí 1922.
P. V. G. K.
SR. ÞORSTEINN B. Gíslason
prófastur í Steinnesi er sextugur
í dag.
Sr. Þorsteinn Gíslason er fædd-
ur í Forsæludal í Vatnsdal, voru
foreldrar hans Gísli Guðmunds-
son bóndi þar, og kona hans Guð-
í því að halda uppi rausn og sóma
þessa gamla og merka prest-
seturs. Hún hefur lika verið hon-
um góður styrkur í starfi, m.a.
með því að vera organisti og söng
stjóri í báðum sveitakirkjum
hans árum saman. Er það ærin
viðbót við húsfreyjustörfin, sem
hún hefur orðið að taka á sig, en
því miður er sjálfstæð iðkun
hljómlistar og annrra andlegra
viðfangsefni orðin minni í mörg-
hlífa úlfshami sérdrægni og um sveitum en var á fyrsta ára-
klíkuskapar, sem orðið er alltof , tugi aldarinnar, því að eftir lang-
algent. Átt mun hann hafa kost' an og erfiðan vinnudag freistast
75
oro;
Átni Aðalbjöirnsson REs
MERKUR og góður íslendingur,
Árni Aðalbjörnsson Riis skip-
Árni Aðalbjörnsson Riis
Ritstjóroi í meginiondsiör
SL. FÖSTUDAG fóru blaðarit-
stjórar frá Akureyri og Vest-
mannaeyjum í boði Flugfélags
Islands í stutta för til meginlands-
ins með annarri hinna nýju Vis-
eountflugvéla. Voru ritstjórarnir
13 talsins, en einnig var með í
förinni Sveinn Sæmundsson, blaða
fulltrúi F.l. Fyrst var haldið til
Kaupmannahafnar. Síðdegis á
laugardag var svo haldið til Ham-
borgar og á mánudagsmorgun til
London. 1 London var aðeins höfð
stutt viðdvöl, því að hópurinn kom
heim um kvöldið — og héldu flest-
ir ferðalanganna heimleiðis, til
Akureyrar og Vestmannaeyja þá
um kvöldið. Þótti ferðin vel
heppnuð.
N.k. föstudag mun Flugfélagið
bjóða í aðra slíka ferð — og munu
þá halda út ritstjórar frá ísafirði,
Siglufirði og Neskaupstað.
stjóri í Kaupmannahöfn er 75
ára í dag. Fæddur er hann á ísa-
firði 26. júní 1882 sonur Aðal-
björns Jóakimssonar og konu
hans.
Faðir Árna drukknaði í fiski-
róðri árið, sem Árni fæddist. Þá
voru á Isafirði Jörgen Mickael
Riis og kona hans Maria dóttir
Ásgeirs eldra Ásgeirssonar stofn-
anda og eiganda Ásgeirsverzlun-
ar. Þau tóku drenginn nýfæddan
og gjörðu að kjörsyni sínum.
Árni lærði siglingafræði og var
í siglingum lengst ævi sinnar.
Hann var skipstjóri á „Ásgeiri
stóra“, en siðan var hann á ýms-
um skipum íslenzkum og erlend-
um. Hann sigldi í fyrri heims-
styrjöldinni og lenti í ýmsum
svaðilförum. Var stýrimaður á
Flóru (sem lengi var i fslands-
siglingum) þegar því skipi var
sökkt, sem íslendingum mun
minnistætt.
Árni var giftur Lovisu Nielsen
verzlunarstjóra á ísafirði. Þau
voru búsett í Kaupmannahöfn
nær alla ævi sína, og böm þeirra
eru þar uppalin. Þó talar öll fjöl-
skyldan íslenzku sín á milli, því
öll eru þau miklir föðurlands-
vinir.
Hjá Árna hefir jafnan verið
opið hús íslendigum. Hann er því
mörgum að góðu kunnur. Sjálfur
er hann bezti drengur, eins og
hann á kyn tiL
Heimili Árna er:
Skovvej 119, Charlottenlund
S.
Sr. Þorsteinn er einn í tölu
þeirra er varð, að brjótast sjálfur
sér til brautargengis mátti hann
að miklu leyti kosta sig sjálfur
til náms, og leggja hart að sér.
Reyndist hann góður námsmaður,
og lauk embættisprófi í guðfræði
með góðri 1. einkunn 1922, gerðist
hann þá aðstoðarprestur sr.
Bjarna Pálssonar í Steinnesi í
Þingi, og hlaut prestakallið að
honum látnum 1923 Steinnes
er fagurt prestsetur hin fcrna
bújörð Þingeyraklaustursklerka,
sem nú þjónar einnig Blöndós-
kirkju, og Undirfellskirkju i
Vatnsdal.
Það er fagurt í Steinnesi um
sumarsólstöður, þar getur að líta
fagran fjallahring á flesta vegu,
fjöldi bæja handan Vatnsdalsár,
og neðan þeirra hið iðja-græna
engi, sem er óvenju litauöugt,
engjaakur þeirra Þingbúa. í
norðri blasir við Húnaflói varð-
aður hinum tígulegu Stranda-
fjöllum. Næsti bær fyrir utan
Steinnes eru Þingeyrar með án
efa einni af fegurstu sveitakirkj-
um á landi hér, og bezt búin af
gömlum gripum. Sr. Þorsteini
þeim nánar. Slíkir menn eru
traustir og ráðhollir. Hefur Þor-
steinn tekið mikinn þátt í félags-
málum setið í hreppsnefnd, og
átt lengi sæti í stjórn Kaupfélaga
Húnvetninga, en hann er einlæg-
ur samvinnumaður.
Heimili sr. Þorsteins er hið
fegursta, enda hafði hann viturra
manna háátu á högum sínum, og
fékk ágæta konu er hann hóf
prestskapinn. Hann giftist 192J
Ólínu Benediktsdóttur uppeldis-
dóttur Guðmundar Ólafssonar al-
þingismanns í Vatnsdal. Hefur
heimili þeirra í Steinnesi alla tíð
staðið með blóma, frú Ólína hefur
og um langt árabil verið organ-
isti í Þingeyrakirkju.
Börn þeirra hjóna eru Guð-
mundur prestur á Hvanneyri 1
Borgarfirði, Sigurlaug búsett i
Reykjavík, og Gísli við nám &
Akureyri, um fjölda ára hafði sr.
Þorsteinn unglingaskóla í Stein-
nesi, þótti þar vist góð, og klerk-
ur hinn bezti kennarL Munu
margir nemendur bera hlýjan
hug til þeirra hjóna frá þessari
skólagöngu.
Sr. Þorsteinn hefur átt vaxandi
vinsældum að fagna, meðal sókn-
arfólks síns og hafi hann þjónað
nágranabrauðum hefur hann þar
öðlazt vináttu manna. Um nokk-
ura ára skeið.hefur sr. Þorsteinn
verið prófastur í Húnaþingi, hef-
ur hann látið sér einkar annt um'
viðhald og endurbyggingu kirkna.
Það munu margir í dag hugsa
vel til þeirra prófasthjóna í Stein
nesi, og það að makleikum.
Pétur Þ. Ingjaldsson.
Stærsti selveiðari
HINGAÐ til Reykjavílcur kom á
laugardagskvöldið norska sel-
veiðiskipið Polarhav frá Ála-
sundi. Er það hingað komið til
að lesta fisk. Skip þetta er nú
stærsti selveiðari Norðmanna, um
700 tonna skip, og fór það í fyrstu
veiðiför sína til Nýfundnalands
í vetur er leið. — I mjög háu
frammastri er varðbergsklefi og
er þaðan hægt að stjórna skipinu
þegar siglt er gegnum ís. Polar-
hav er mjög glæsilegt skip, allt
hvítmálað. Skipið liggur vestur
við Ægisgarð.
KAISER '52
tii sýnis og sölu * Bifreiða-
sölunni Bókhlöðustíg 7. Sími
82168. Er vel útlítandi með
góðri vél, skipti æskileg á
4ra nanna bíl. Til sýnis frá
kL 2—7 í dag.
| ORLOFS |
| FRÉTTIR |
7. júli hefst „Sex
landa sýn II“, ferffast
verffur um Dan-
mörku, Þýzkaland,
Holland, Belgíu,
Frakkland og Lux-
ehbourg, Tilkynniff
þátttöku sem fyrst.
18. júli lagt af staff
í „Norffurlandaferff
H“, þ.e. ekið um Dan-
mörku, Svíþjóff eg
Noreg, einnig ferffast
meff skipi til Visby á
Gotlandi. Nokkur |
pláss. laus.
27. júlí hefst hin eftir
sótta ferff „Kaup-
mannahöfn — Ham-
óorff — París Lon-
don“. Örfá pláss eru
ennþá laus.
| ORLOF h/f
ALÞJÓÐLEG
FERDASKRIFSTOFA