Morgunblaðið - 24.09.1957, Blaðsíða 11

JÞriðjudagur 24. sept. 1957
MORCrwn 4Ð1Ð
11
Það er hægt að nota kornunga drengi til j»ess ið aka traktorunum. Hér sjáum við hvar Pétur
Ottesen er að segja tveimur litlum snáðum fyrir verkum, frænda sínum og dóttursyni. —
Samvinna bænda um vélanotkun
við votheyskap
He/msókn til aIJb/ngismannsins
oð Ytra-Hólmi
EITT AF mestu vandamálum
landbúnaðarins í dag er skortur
á vinnuafli og jafnframt hið háa
verðlag þess ef það er fáanlegt.
Afurðir bænda eru ekki í það
háu verði, að hægt sé að kaupa
mikið af dýru vinnuafli til slarfa
á býlunum. Að sönnu hefir vél-
væðing landbúnaðarins aukizt
mjög hröðum skrefum. En vélarn
ar eru líka dýrar og í allmörgum
tilfellum er hagnaðurinn af not-
kun þeirra vafasamur, og þá sér-
staklega þegar í smáum stíl er.
Samvinna um heyvinnuvélar
Það fer því mjög í vöxt er
bændur leiti samvinnu um
notkun þeirra. Fram að þessu
hefir hér verið fyrst og fremst
um vélar til ræktunarfram-
kvæmda að ræða, en nú er einn-
ig tekið að hafa samvinnu um
notkun heyvinnuvéla. Hefir hér
verið fyrst og fremst um að ræða
vélakost til votheysverkunar. Á
nokkrum stöðum á landinu hafa
tveir eða jafnvel fleiri bændur
slegið sér saman um kaup á fljót-
virkum og notadrjúgum tækjum
til votheysverkunar, flutt þessi-
tæki á milli sín og síðan unnið
til skiptis hver hjá öðrum. Hefir
sú litla reynsla, sem þegar er
fengin á þessu verið góð og telja
þeir, sem reynt hafa að hér sé
um mjög merkt spor í rétta átt
að ræða.
Heimsókn að Ytra-Hólmi
Blaðið hafði fyrir nokkru spurn
ir af því að þessi háttur heíði
verið á hafður í sumar hjá þeim
bændunum Pétri Ottesen alþingis
manni að Ytra-Hólmi og Guð-
mundi Jónssyni oddvita að Innra-
Hólmi í Akraneshreppi.
Tíðindamaður blaðsins brá sér
því í heimsókn að Ytra-Hólmi fyr
ir skemmstu og ræddi við þá bú-
höldana um þetta fyrirkomulag
þeirra. Að sönnu voru þeir þá
hættir votheyskap, en tækin, sem
til þessa voru notuð voru öll tii
staðar og skýringar allar um til-
högun verksins létu þeir Pétur og
Guðmundur fúslega í té.
Svo hagar til á báðum búunum,
að votheysturnar hafa verið
byggðir þar nýlega. Eru þeir um
12 metra háir á báðum stöðunum
og 4 m í þvermál. Er áætlað að
þeir taki um 400 hesta af heyi
hvor um sig. Að þessu sinm telja
þeir bændurnir að þeir hafi látið
í turnana 340—350 hesta.
Mikil afköst
Það tók alls 6 daga að fylla
báða turnana og afköstuðu því 6
menn meira en 100 hesta heyskap
á dag með fyrrgreindum véla-
kosti. Til fróðleiks er gaman að
geta þess að fyrir um það bil 20
árum síðan þótti það hæfilegt að
bóndinn hefði um 100 hesta hey-
skap eftir hvern kaupamann, er
ráðinn var í 8 vikur. Nú skilar
kaupamaðurinn með hjálp vél-
anna meiri afköstum á einni viku.
Við alhliða heyskap (þ. e. þar
Hér er þurrlieyið flutt heim og heyklóin notuð bæði sem
hleðsluáhald og flutningatæki.
Vinnutilhögun
Við verkið notuðu þeir 5 trakt-
ora. Heima við turninn hafa þeir
svo fullkominn saxblásara. 6
menn þarf til þess að stjórna
j þessum tækjum. Einn traktor-
anna er notaður til að slá annar
til þess að ýta heyinu saman og
setja það upp á vagnana, en hey-
inu er ýtt upp á þá. Tveir trakt-
orar eru svo notaðir til þess að
flytja heyið heim og fimmta
traktorinn þarf til þess að knýja
saxblásarann, þar sem á hvorug-
um bæjanna er nægilegt rafmagn
til þess að knýja hann, en til þess
þarf 20 hestöfl. Það þarf því menn
til þess að stjórna traktorunum,
einn mokar af vögnur.um með
þeim sem fara á milli og hinn
sjötti „matar“ saxblásarann,
Með þessum hætti gekk verkið
liðlega og án allra tafa. Hins
vegar var hér um að ræða tilraun
í fyrsta sinn og teljá þeir Pétur
og Guðmundur að hægt sé að ná
enn meiri afköstum þegar æfing
er fengin við verkið og lítils hátt-
ar frekari lagfæringar hafa verið
gerðar.
Vantar vélaþekkingu
Við Guðmundur áttum nokkr-
ar samræður um hirðmgu véia
almennt og þá fyrst og fremsl
landbúnaðarvéla. Taldi hann ac
á hirðingunni vildi því miður
alloft verða nokkur misbrestur.
Kom þar til bæði almennur
trassaskapur, slæm aðstaða og
lítil almenn þekking.
En almenna þekkingu kvað
Guðmundur mjög skorta hjá
bændum í landinu og það sem í
rauninni væri ennþá verra, bænd
ur gætu ekki snúið sér til nokk-
urs manns til þess að leita hjá
honum ráðlegginga um vélakaup,
því verkfæraráðunautar teldu
sig ekki geta mælt ákveðið með
einni tegund véla umfram aðra,
þar sem með því brytu þeir hlut-
leysisskyldu sína og ýmis inn-
flutningsfyrirtæki teldu sér með
því misboðið. Afleiðingin yrði svo
sú að bændur keyptu oft ýmis
tæki, sem síðar reyndust ekki
henta þeim en slík skakkaföll
hefði allur þorri þeirra ekkert
bolmagn til þess að bera. Hér
væri því um vandamál að ræða,
sem einhverja lausn yrði að finna
á, ef vel ætti að fara.
Gamli og nýi tíminn
Að samtalinu loknu gengum
við út og horfðum á þar sem
verið var að hirða inn þurrhey
á Ytra-Hólmi. Til þess eru notuð
hin fullkomnustu tæki. Heykló
er á öðrum traktornum, sem not-
aður var við hirðinguna. Bólstarn
ir voru teknir upp í heilu lagi
með klónni og settir á vagn, sem
hinn traktorinn dró og í hverri
ferð ók svo traktorinn með hsy-
klónni heim einum bólstri.
Heima tók svo gnýblásari við
heyinu og blés því inn í hlöðu.
Gekk allt þetta verk eins og í
sögu.
Meðan við fylgdumst með
þessu verki bar þar að gamlan
mann með hrífuna sína. Hafði
hann verið að raka úti á túni.
Maður þessi heitir Þorbjörn
Sveinbjörnsson og átti sín létt-<j>
Votheysturnínn er 12 m á
hæð og 4 m í þvermál. Við
hann stendur saxblásarinn
með blísturspípunni, sem
liggur upp á þakbrún.
ustu starfsár fyrir og um fyrri
heimsstyrjöldina. Þótti honum
sem von var mikil breyting á
orðin, frá því hver tugga var bund
in í bagga og reidd heim á klakk.
Spunnust um þetta skemmtilegar
samræður þar sem borin var sam-
an gamall og nýr tíir.i. Vinnst þó
ekki tími til þess að rekja þær
frekar hér.
Enn ný tæki
Rétt í þann mund er ég var að
fara, kom stór flutningabíll í
hlaðið. Hafði hann meðferðis
nýjar vélar til viðbótar öllum
þeim sem fyrir voru. Var það
í ýtuútbúnaður á traktor með bæði
gaffli og uppmokstursskúffu. Var
sýnt af þessu að enn ætluðu þeir
Ytra-Hólmsfeðgar Pétur og Jón
sonur hans, sem býr með honum,
að bæta við vélakost sinn. Það
þarf fleiri verk að vinna á hinu
glæsilega búi þeirra feðga en
hirða 100 hesta á dag í vothey.
vig.
Myndlistarsýningu
framlengd
MYNDLISTASÝNINGU Nínu
Tryggvadóttur, Þorvaldar Skúla-
sonar og Valtýrs Péturssonar í
Sýningarsalnum á horni Hverfis-
götu og Ingólfsstrætis sem ljúka
átti þ. 25. sept., hefur nú verið
framlengd um einn dag vegna
góðrar aðsóknar, og lýkur sýn-
ingunni því fimmtudag 26. sept.
Sýningarsalurinn er opin dag-
lega kl. 10—12 og 2—10 e. h.
Mjólkurbílstjórinn hefir komið með ný tæki heim að Ytra Hólmi og er verið að ræða um þau.
Á myndinni sjást frá vinstri: Bílstjórinn, þá Jón Ottesen, síðan Pétur Ottesen og loks Guðmundur
Jónsson á Innra-Hólmi.
sem bæði er verkað vothey og
þurrhey) er í dag talið að fáist
5—600 hestar eftir kaupmanninn
á 8 vikum þar sem allgóður véla-
kostur er.
Milli Ytra- og Innra-Hólms er
um 5 km vegnalengd. Sögðu þeir
bændurnir að það hefði tekið um
eina og hálfa klukkustund að
taka blásarann niður, fiytja
hann ásamt öðrum tækjum milli
bæja og koma þar öllu í gang
á ný.
Ekki telja þeir Pétur og Guð-
mundur að heppilegt sé að margir
eigi þennan útbúnað saman. En
fleiri en tveir gætu þeir eflaust
verið. Oft vill svo fara þegar
margir eiga sama tækið i félagi
að lítil hirða er á því. Eir.n ætlar
öðrum að smyrja það og halda
því við og útkoman verður van-
hirða og léleg ending.