Morgunblaðið - 24.09.1957, Blaðsíða 13

24. sept. 1957
MORGUWBLAÐIÐ
15
Cunnar Björnsson fyrrv. skattstjóri
ÞEGAR ég frétti andlát vinar
míns, Gunnars Björnssonar í
Minneapolis, fann ég bæði til
saknaðar og gleði, því að svo
margar myndir vöktust upp í
huga mínum frá sambandi mínu
við þennan kæra vin. Vil ég gjarn
an lýsa nokkrum af minning-
um mínum um hann.
Það var árið 1913, 7. desember,
að fundum okkar bar fyrst sam-
an. Eg var þá nýkominn til
Winnipeg á ferð minni um ís-
lendingabyggðir vestan hafs og
átti að prédika þar í borg á sunnu
deginum í hinum íslenzka söfn-
uði dr. theol. Jóns Bjarnasonar.
Næsta dag átti ég að fara suður
til Minnesota í Bandaríkjunum
til þess að ferðast í mánaðar-
tíma á vegum St. Pauls-safn-
aðarins í Minneota, Minn., á veg-
mn sóknarprestsins B. B. Jóns-
sonar. Ég kveið mikið fyrir því
langa ferðalagi með járnbraut-
um, þar sem oft þurfti að skipta
um lestir, og ég mjög ónýtur í
ensku máli. En þá barst mér sú
gleði á sunnudagskvöldið, að þeir
komu sunnan frá Minneota, Gunn
ar Björnsson og Bjarni Johns, en
þeir voru báðir stólpar í íslenzku
söfnuðunum í Minnesota-ríki.
Ætluðu þeir að taka mig með sér
þangað suður alla leið. Var mér
það mikið gleðiefni.
Við lögðum svo af stað í þetta
ferðalag á mánudagskvöldið kl.
5 og fórum með næturlestinni
suður til Minneapolis og St. Paul,
höfuðborgarinnar í Minnesota-
ríki. Við höfðum ákaflega
skemmtilega samveru á járnbraut
arlestinni og komum til Minnea-
polis kl sjö um morguninn. Með
því að þeir Gunnar vildu sýna
mér stórborgina þá um daginn,
var svo ráð fyrir gert að dvelja
í Minneapolis þann dag og fara
svo með næsturlestinni þaðan til
Minneota. Gunnar var leiðtogi
fararinnar og sýndi mér margt,
bæði í Minneapolis og St. Paul
— en það eru tvíburabæir, sam-
vaxnir. Hann fór með mig á aðal-
stöð KFUM í St. Paul til þess
að sýna mér hina stóru og veg-
legu byggingu félagsins. Þá var
ég svo heppinn að hitta aðal-
framkvæmdastjóra KFUM fyrir
Minnesota-ríki, Mr. Peck. Gunn-
ar gerði honum ýtarlega grein
fyrir mér og framkvæmdastjór-
inn tók mér mjög vingjarnlega
og eftir að hafa spurt mikið um
KFUM á íslandi og ísland yfir-
höfuð, stakk hann upp á því,
að ég færi til Kansas City eftir
jólin til þess að vera þar á sam-
eiginlegum fundi kristilegra
stúdentafélaga í Bandaríkjunum
og Kanada, en sá fundur átti að
. I
vera þar um áramótin. Þurfti
hann þó fyrst að bera þetta undir
miðstjórn sambands KFUM í
New York.
Mér fannst í fyrstu þetta vera
allt of erfitt fyrir mig og var
kominn á flugstig með að neita
þessu boði. En Gunnar stappaði
í mig stálinu svo að Mr. Peck
ákvað að koma mér á framfæri.
Ætlaði hann að láta mig vita
nánar um þetta til Minneota.
Síðan héldum við næstu nótt
með lest til Minneota, en það er
lítill bær ó suðvesturhorni Minne
sota-ríkis. Þar í bæ voru þá ná-
lægt 400 íslenzkir borgarar og
kirkja þeirra hét St. Pauls-
kirkja. En tveir aðrir söfnuðir
íslendinga voru í þessu héraði
og tilheyrðu þeir líka presta-
kallinu. Ég átti að dveljast í þess-
um bæ og grennd hans til
janúarloka. Sóknarprestur ís-
lendinga var séra B. B. Jónsson,
sem seinna varð prestur í Winni-
peg eftir dauða dr. Jóns Bjarna-
sonar.
Við komum til Minneota morg-
uninn 10. des. Var mér tekið
mætavel, bæði af presti og söfn-
uði. Ég bjó hjá prestinum, en fór
mikið um bæinn og kom m. a.
daglega eða oftar á skrifstofu
blaðsins Minneota Mascott, en
Gunnar Björnsson var eigandi
og ritstjóri þess blaðs. Það var
gefið út á ensku og var þá þeg-
ar komið í mikið álit. hjá öllum
landslýð þar um slóðir. Þar luk-
ust upp augu mín til fulls fyrir
því, hvílíkur maður Gunnar var.
Margt var þar um manninn dag-
lega, bæði íslendingar og aðrir
en aldrei átti Gunnar svo ann-
ríkt, að hann gæti ekki sinnt
hverjum og einum, þótt annríki
hans væri vitanlega mjög mikið.
Margt nýstárlegt bar mér fyrir
augu og eyru á ritstjórnarskrif-
stofunum. Ég rak augun í stóra
veggauglýsingu frá eiganda og
ritstjóra blaðsins, svo látandi hér
um bil: „Vér viljum, að öllum
vorum viðskiptavinum líði hér
sem allra bezt og að þeir séu
sem heima hjá sér. Ef einhver
er vanur því að hrækja á gólf-
ið heima hjá sér, þá gjöri hann
svo vel og noti gólfið hér á sama
hátt“. Ég komst að því, að þetta
hafði þau áhrif, að enginn dirfð-
ist að hrækja á gólfið þarna, en
áður mun slíkt hafa verið alltitt
þar, eins og hér á íslandi í þá
daga.
Eftir nokkra daga fékk ég til-
kynningu frá aðalstöðvum KFUM
í New York um, að ég væri boð-
inn til Kansas City á stúdenta-
mótið. Á þessu móti voru um
þrjú hundruð gestir frá ýmsum
löndum Evrópu og Ameríku.
Fylgdi boðinu til mín hálft far-
gjald og dvalarkostnaður allur í
Kansas City í 5 daga. Gunnar
greiddi för mína með margvís-
legu móti, meðmælum og leið-
beiningum.
Ég lagði af stað í þessa ferð
fimmta dag jóla og fór háttfari
og dagfari. Kom heilu og höldnu
til hinnar stóru borgar, Kansas
City, daginn fyrir gamlársdag.
Á skrifstofu mótsins var mér
næsta morgun eftir komuna feng-
inn verustaður á stærsta hóteli
bæjarins. Þetta mót varð mér
mjög mikilsverður viðburður,
einn hinn eftirminnilegasti á
þessari ferð minni í Ameríku.
Þótttakendur voru alls fimm
þúsund þrjátíu og einn stúdent,
fyrir utan okkur þessa þrjú
hundruð gesti.
5. janúar 1914 kom ég heim
aftur til Minneota og sagði ferða-
sögu mína í samkomusal St. Pauls
kirkjunnar daginn eftir á stórri
samkomu safnaðarins. Síðan
dvaldist ég tæpan hálfan mánuð
í Minneota, en hélt þá áfram ferð-
um mínum um íslendingabyggð-
ir.
Á þessum dvalartíma í Minne-
ota kynntist ég nónar heimili
Gunnars Björnssonar, hans ágætu
konu og börnum þeirra.
Næsta samvera mín og Gunn-
ars var á kirkjuþinginu í júní
1914. Ég varð þess glögglega var,
að hann var mjög starfandi og
hinn mesti áhrifamaður meðal
íslendinga. En aðalvináttusam-
band mitt við hann hófst haust-
ið 1914, þegar ég tókst á hendur
prestsþjónustu í söfnuði íslend-
inga í Minneota og hafði hana á
hendi í tvo vetur.
Gunnar var einn mesti áhuga-
maður um kirkjumál íslendinga.
Aldrei brást það, að hann skip-
aði sitt sæti, ásamt fjölskyldu
sinni, í kirkju safnaðarins, þegar
ekki hömluðu óviðráðanleg for-
föll. Heimili þeirra hjóna var
vissulega kristið heimili. Þar voru
allir samtaka um að hlynna að
starfsemi safnaðarins, örva kirkju
rækni og trúarlíf. Má ekki gleyma
þeim hlút, sem móðir Gunnars
átti í þessu. Hann var aðeins
fjögurra ára, þegar hann fluttist
með henni vestur um haf, en hún
var um margt frábær kona og
elskaði hvort tveggja, trú sína
og tungu. Áhrif hennar á heimili
sonar síns voru stórmikil, bæði
í trúarlegum efnum og þjóðernis-
legum, en það var sanníslenzkt
heimili, þar sem íslenzk tunga
og góðar þjóðlegar siðvenjur voru
í heiðri hafðar.
Þessa tvo vetur, sem ég dvald-
ist í Minneota, var ég heima-
gangur á þessu ágæta heimili og
naut í prestsstarfi mínu mikil-
vægrar aðstoðar Gunnars.
Auk þess sem Gunnar var hinn
mesti atkvæðamaður meðal ís-
lendinga, lét hann mjög til sín
taka almenn mál lands síns og
hafði mikil afskipti af stjórnmál-
um. Hann var þingmaður um
skeið og gegndi fjölmörgum
trúnaðarstörfum. Blað hans hafði
víðtæk áhrif. Það var ekki ótítt,
að forystugreinar ritstjórans
væru prentaðar upp í heimsblöð-
unum, enda voru þær oft frábær-
ar bæði að hugsun og orðfæri
og tóku langt fram greinum eins
og þær gerðust í hliðstæðum
blöðum. Eina grein Gunnars, sem
mér féll ekki, var sú, sem hann
skrifaði um mig, þegar ég var
farinn. Henni stakk ég undir stól,
en ekki var það af því, að hún
væri ekki vinsamleg og drengileg
í minn garð. Gunnar hafði for-
göngu um að söfnuðurinn kallaði
mig til prestsþjónustu hjá sér
áfram með miklum kostakjörum,
en ég vissi, að' á íslandi átti ég
að vera og starfa.
Vinátta okkar Gunnars Björns-
sonar hefur haldizt óhögguð alla
tíð og mikil gleði var mér það,
er mér auðnaðist að sjá hann,
þegar hann heimsótti ættland sitt
árið 1930. Síðan hefur fundum
okkar ekki borið saman, en bréf
hafa farið milli okkar.
Drenglundaðri, betri og víð-
sýnni vin en hann get ég ekki
hugsað mér.
Friðrik Friðriksson.
Gís/f Einarsson
héraðsdómslögmaður.
Málflutningsskrifslofa.
Laugavegi 20B. — Sími 19631.
Enskukennsla elnkatímar
áherzla lögð á að lært sé að tala málið.
ODDNÝ E. SEN
Miklubraut 40, sími 15687.
Sendisveinn
Röskan sendisvein vantar frá 1. október
Vinnutími frá kl. 9—12 og 1—6.
Sími 2-24-80
Námskeið
til undirbúningsprófs til löggildingar endurskoðenda
verður haldið við Háskóla íslands.
Skilyrði til þátttöku eru þau, að hlutaðeigandi hafi
lokið gagnfræða- eða verzlunarskólaprófi eða hafi hlið-
stæða menntun, sé 21 árs gamall og hafi unnið að endur-
skoðunarstörfum undir stjórn löggilds endurskoðanda
eitt ár.
Umsóknir ásamt skilríkjum sendist formanni próf-
nefndar Birni E. Árnasyni, Hafnarstræti 5, fyrir 26. þ.m.
Prófnefnd löggiltra endurskoðenda.
ér erum sannfærðir um að Parker „51“ penni er
sá bezti, sem framleiddur hefir verið, miðað við verð. í
hann eru aðeins notuð beztu fáanleg efni . ..
gull, ryðfrítt stál, beztu gæði
og ennfremur frábært plastefni. Þessum efnum
er svo breytt, af málmsérfræðingum, efnafræðing-
um og verkfræðingum í frægasta penna heims . . .
Parker „51“.
Veljið Parker, sem vinargjöf til vildarvina.
Til þess að ná sem beztum árangrl
við skriftir, notið Parker Quink
i Parker 61 penna.
Verð: Parker ”51“ með gullhettu: kr. 580. — Sett: kr. 846. _
— Parker ”51“ með lustraloy hettu: kr. 496.00. — Sett: kr. 680
Einkaumboðsmaður: Sigurður H. Egilsson, P. O. Box 283 Reykjavík
Viðgerðir annast: Gleraugnaverzlun Ingólfs Gíslasonar, Skólavörðustíg 5, Rvík
7-5124