Morgunblaðið - 10.10.1957, Síða 6

6
MORCVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 10. okt. 1957
Skothríð í náttmyrkri
AÐ VAR MYRKT af nóttu,
alger kyrrð og þögn hvíldi
yfir Algeirsborg. Útgöngu
bannið var í gildi frá miðnætti
og þar til birti af morgni. Engin
umferð bifreiða né gangandi
íólks á breiðum strætunum.
Hvergi minnsta hreyfing.
Allt í einu var þögnín rofin,
fyrst af nokkrum skammbyssu-
skotum, — síðan komu drunur
frá hándvélbyssum. Skothríðin
stóð í eina til tvær mínútur. Svo
var aftur þögn og myrkrið huldi
atburði næturinnar.
Skotdrunurnar komu frá
Serkjahverfinu eða Kashbah
eins og það er nefnt. Það er
víðáttumikið svæði, þar sem
steinkofum er hrönglað upp
í algeru skipulagsleysi. Húsin
eru óhrein og úr sér gengin.
Josef Saadi skæruliðaforingi
Nú er Kashbah lokað hvítum
mönnum, vegna þess að dauð-
inn bíður þar við hvert horn
og í hverju skoti. Allt um-
hverfis þetta óhrjálega skugga
hverfi hefur verið komið upp
gaddavírsgirðingum, en við
hlið girðingarinnar standa
fjölmennar sveitir franskrar
lögreglu með stálhjálma á
höfði.
★
Blöðin í Algeirsborg segja frá
skothríðinni sem varð liðnar næt-
ur í Serkjahverfinu. Það er stór
frétt. Franskar hersveitir höfðu
ruðzt inn í Kashbah og handtekið
æðsta mann skæruliðahreyfingar
Serkja. Hinn ósigrandi Josef
Saadi var nú í höndum lögregl-
unnar. Hans biðu tveir dauðadóm
ar, sem kveðnir höfðu verið upp
í fjarveru hans. Sjálfur hefur
hann orðið valdur að dauða 25
manna og sært 200 manns. En
stjórnað hefur hann miklu víð-
tækari hermdarverkum og þann-
ig átt sök á dauða þúsunda
manna. Nú tilkynnir franska lög-
reglan, að hann hafi iðrazt gerða
sinna. Hann sjái eftir að hafa
framið svo marga glæpi og hvet-
ur aðra skæruliða til að leggja
niður vopn. En þessu síðasta trú-
ir enginn, þótt það standi svart
á hvítu í blöðunum.
★
f tvö ár hefur Josef Saadi fal-
íð sig í Kashbah. Hann hefur
verið fangi hverfisins, ekki get-
að komizt út fyrir gaddavírs-
girðinguna, en hann hefur verið
falinn og leikið lausum haia inn-
an gaddavírsins.
Að undanförnu hefur franska
lögreglan verið að komast á spor-
ið. Nánustu samstarfsmenn hans
náðust hver á fætur öðrum. Loks
fékk franska leyniþjónustan upp-
lýsingar, máske frá þeim sem
þegar höfðu verið handteknir og
„villidýrið“ eða „hinn ósigrandi"
eins og hann er kallaður náðist.
Það er glöggt að franska
herdeildin, sem var gerð út til
að grípa Saadi hafði fengið
nákvæmar upplýsingar. Til
þess að komast að bæli hans
þurftu lögreglumennirnir að
læðast inn eftir löngum undir-
gangi, sem var aðeins einn
metri á breidd. í bakgarðin-
um mætti þeim skammbyssu-
skothríð. Þeir svöruðu aftur
með véibyssuhryðjum. Staður-
inn var nú gersamlega um-
kringdur.
Serkir í nágrannahúsunum
vöknuðu upp og safnaðist múgur
á nálægum götum. Áfram var
skotið af vélbyssum, en svo hóf-
ust samningar við Saadi. Frakk-
ar skoruðu á hann að gefast skil-
yrðislaust upp. Hann neitaði því
í fyrstu. Síðan fór hann að setja
skilyrði fyrir uppgjöfinni, svo
sem það, að hann yrði ekki skil-
inn frá vinkonu sinni og að far-
ið yrði með hann sem stríðs-
fanga. En Frakkarnir voru stífir.
Loks settu þeir honum úrslita-
skilyrði: — Kastaðu nú fata-
bögglinum þínum strax út um
gluggann og komdu svo vopnlaus
út.
Fataböggullinn féll niður í hús-
garðinn. Síðan opnuðust dyrnar
og út gengu tvær manneskjur.
Önnur þeirra var Josef Saadi, hin
ástmey hans Zorah Dris, sem hef-
ur búið með honum síðan hann
kom inn í Kashbah fyrir tveim-
ur árum.
★
Þótt Saadi hafi verið yfirmað-
ur, eða eins konar yfirhershöfð-
ingi serkneskra skæruliða erhann
korfibngur maður, aðeins 29 ára.
Hann er sonur Serkjakaupmanns,
sem rekur smáverzlun í Marengo-
stræti í Algeirsborg.
Josef Saadi er sjálfmenntað-
ur maður og er sagt að hann
hafi aflað sér ótrúlega mikill-
ar menntunnar. í bæli hans í
Kashbah fannst allstórt bóka-
safn. f því voru rit um efna-
hagsmál, um jarðfræði og olíu-
leit í Sahara, ýmis heimspeki-
rit og loks urmull af komm-
únískum byltingarritum.
Um tvítugsaldur gerðist hann
skrifstofumaður og um sinn var
hann víðfrægur knattspyrnuleik-
ari í Algeirsborg. Fyrir þremur
árum gerðist hann helzti aðstoðar
maður serkneska skæruliðafor-
ingjans Bittafs. Þessi Bittaf var
handtekinn af Frökkum í marz
1955. Var Saadi þá kjörinn eftir-
maður hans. Kjörið fór fram í
Svisslandi, en þar hefur bylting-
arráð Serkja aðsetur.
Það er víst að Saadi taldi
sér mikinn heiður sýndan með
þeirri útnefningu, enda þótt
hún þýddi það að hann yrði
sá maður sem franska lög-
reglan sæktist mest eftir, og
myndi á endanum finnast.
Er það einkennandi fyrir
hina serknesku þjóðernissinna
og skæruliða. Þeir eru eld-
heitir hugsjónamenn, sem eru
reiðubúnir að fórna lífi sínu
fyrir föðurlandið í baráttunni
gegn Frökkum. Saadi hefur!
verið mikill baráttumaður.
Hann sjálfur tekið þátt í fjölda
morðárása og skæruliðahern-
aðurinn hefur færzt mjög í
vöxt.
★
Ástmey hans, Zorah Dris, sem
dvalizt hefur með honum í felu-
staðnum í tvö ár er 24 ára, hafði
fengið beztu skólamenntun. Hún
var langt komin með nám í stjórn
fræðum við háskólann í Algeirs-
borg, þegar hún ákvað að fórna
öllu fyrir föðurlandið og Saadi.
Var þetta örlagarík ákvörðun,
því að hún hafði þegar fengið
ágætiseinkunnir í háskólaprófum
og hefði átt bjarta framtíð sem
gáfuð og vel upplýst kona. í stað-
inn fyrir það gerðist hún skæru-
liði. Það er sannað að hún hefur
tekið þátt í morðárásum og kast-
að handsprengjum, sem urðu
mönnum að bana. Hefur hún
einnig verið dæmd til dauða í
fjarveru sinni.
Handtaka skæruliðaforingjans
er þrátt fyrir allt engin lausn á
Alsír-stríðinu. Frakkar vita það
vel, að byltingarráð Serkja hefur
þegar komið saman í Svisslandi
og kjörið eftirmann hans. Þann-
ig heldur spilið áfram.
Laxveiði var góð í sumar
Þriðja bezta veiðisumar síðan 1950
HINN 15. september lauk veiði-
tímanum fyrir lax- og göngu-
silung. Laxveiðin í sumar var
góð, og er þetta þriðja bezta veiði
sumarið síðan 1950 hvað laxa-
fjölda snertir. Mikið var um smá-
lax og var því laxaþunginn innan
við meðallag.
Úrkomur voru litlar þar til í
ágúst og voru ár því lengst af
vatnslitlar, enda voru laxagöng-
ur með minna móti framan af
sumri einkum í vatnsminnstu án-
um. Laxveiðin var víðast hvar
bezt í ágústmánuði, en venjulega
veiðist mest í júlí. Bezt veiði var
í Laxá í Leirársveit, Miðfjarðará,
Laxá á Ásum og Laxá í Þing-
eyjarsýslu. í öðrum ám var veiði
víðasthvar yfir meðallagi, en í
Elliðaánum og Úlfarsá var hún
minni. í Elliðaánum veiddust nær
1100 laxar í supiar og er það um
100 löxum innan við meðaltal síð
ustu ára. *
Sjóbirtingsveiði var yfirleitt
góð á Suðurlandi. Silungsveiði í
stöðuvötnum lauk hinn 27. sept.
og verða vötn friðuð fyrir allri
veiði annarri en murtuveiði til
janúarloka. Stangaveiði er þar
með bönnuð um friðunartímann.
í Þingvallavatni var ágæt veiði
í sumar og einnig í Apavatni, en
í Mývatni var veiði rýr og bar
þar mest á smásilungi. Murtu-
veiði er nýhafin í Þingvallavatni
og hefur veiðzt vel. Murta mun
ekki soðin niður til útflutnings
í haust eins og undanfarin ár,
og verður hún því boðin til sölu
innanlands að þessu sinni. Murta
er hinn Ijúffengasti fiskur, sem
kunnugt er.
Á undanförnum árum hefur
verið unnið að því að rækta lax
í nokkrum ám, sem lax hefur
ekki gengið í áður eða hans hef-
ur lítið orðið vart í. f sumar var
sleppt laxaseiðum í flestar þess-
ar ár, og auk þess í Eyvindará
og Grímsá á Héraði og' í Hofsá
í Álftafirði.
Að fiskvegagerð var unnið í
Pokafossi í Laxá í Kjós og í Laxá
í Leirársveit. í báðum þessum
fossum átti lax erfitt um upp-
göngur, þegar lítið vatn var í
ánum, en úr þessu hefur nú verið
bætt. Þá voru gerðar umbætur
á mannvirkjum í Reykjadalsá í
Borgarfirði, sem reist voru í fyrra
til þess að bæta gönguskilyrði
fyrir lax og silung um ána.
Þrjár eldisstöðvar störfuðu á
árinu og gekk starfsemi þeirra
vel. Fyrsta sendingin af alifiski
var flutt út í sumar og var það
regnbogasilungur frá stöðinni að
Laxalóni. Nýjar eldistjarnir hafa
verið byggðar í sumar.
Á því ber nú meira en áður,
að sorpi og öðrum úrgangi sé
fleygt í ár. Er slíkt til vansæmdar
frá þrifnaðarsjónarmiði og til
tjóns með tilliti til veiði. Ófag-
urt dæmi um slíkan óþrifnað má
sjá í Vífilsstaðalæknum við þjóð-
veginn milli Reykjavíkur og
Hafnarfjarðar. Samkvæmt vatna
lögunum er bannað að losa sig
við úrgang í vötn og eru menn,
sem það gera, ekki aðeins að
brjóta almennt velsæmi heldur og
einnig landslög.
Hinn 1. þ.m. gengu í gildi ný
lög um lax- og silungsveiði. Eru
þau nokkuð breytt frá eldri lög-
um um sama efni, sem að megin
máli til hafa verið í gildi nær
aldarfjórðung. í nýju lögunum er
veiði takmörkuð meira en áður.
Stangaveiði fyrir lax- og göngu-
silung takmarkast við 3 mánuði
á sumri og daglegur veiðitími
á stöng við 12 tíma. Þá skal
fjöldi stanga í veiðivötn ákveð-
inn af Veiðimálastjórninni að
fengnum tillögum viðkomandi
veiðifélags. Netjaveiðitími fyrir
lax- og göngusilung er styttur um
24 stundir á ”viku. Vikufriðun
verður því framvegis 84 stundir
í stað 60 stunda áður. Lengd
lagna skal mæld frá árbakka
(ósbakka). Girðingar, kistur og
ádráttarnet má ekki nota, nema
með sérstöku leyfi ráðherra, er
fer með veiðimál. 500 metra belti
við árósa í sjó er friðað fyrir
lagnetjum.
Friðunartími fyrir silung í
stöðuvötnum skal ákveðinn sér-
staklega fyrir hvert vatn. Fyrst
um sinn verður sami friðunar-
tími fyrir öll veiðivötn á land-
inu eins og verið hefur. Stanga-
veiði í stöðuvötnum er nú bönn-
um um friðunartímann.
Mörg nýmæli eru í lögunum
svo sem um undanþágur fyrir
eldisstöðvar frá ákvæðum um
veiðiaðferðir og veiðitæki, um
innflutning á fiski og hrognum
þeirra, um nauðsynlegar sótt-
varnir til þess að koma í veg
fyrir, að næmir fisksjúkdómar
berist til landsins eða breiðist út
innanlands í eldistöðvum eða í
náttúrunni og um álaveiðar.
Þeir, sem óska eftir að kynna
sér lögin nánar, geta fengið ein-
tak af þeim á Veiðimálaskrif-
stofunni, Tjarnargötu 10, Reykja-
vík.
(Frá Veiðimálaskrifstofunni),
Hinn nýi gagnfrœðaskóli
Siglufjarðar settur
SIGLUFIRÐI, 7. okt. — Síðast-
liðinn sunnudag var Gagnfræða-
skóli Siglufjarðar settur í fyrsta
sinn í hinni nýju og glæsilegu
skólabyggingu sem jafnframt var
vígð til skólahalds.
Fram til þessa hefur skólinn
verið til húsa á lofti Siglufjarð-
arkirkju.
Frú Guðrún Björnsdóttir, for-
maður skólanefndar rakti sögu
skólans og byggingarmálsins, en
hún átti drýgstan þáttinn í fram-
vindu þessa máls. Fræðslumála-
stjóri, Helgi Elíasson, fulltrúi
menntamálaráðherra, Áki Jakobs
son, alþingismaður, Baldur Eiríks
son, forseti bæjarstjórnar og Jó-
hann Jóhannsson skólastjóri tóku
til máls við þetta tækifæri.
Að vígsluathöfn og skólasetn-
ingu lokinni, var viðstöddum
sýnd skólabyggingin sem er veg-
leg og vistleg. Að lokum voru
fram bornar veitingar. — Stefán.
sbrifar úr
daglega lífínu
Óvingjarnleg kveðja
CEIR Sæmundsson vígslubisk-
up var fæddur að Hraun-
gerði í Árnessýslu 1. september
1867. Voru foreldrar hans Sæm-
undur prófastur Jónsson og kona
hans Stefanía Siggeirsdóttir.
Hann andaðist á Akureyri 9. ág.
1927. Voru því liðin 90 ár frá
fæðingu hans 1. september nú í
sumar. — Hvergi hefi ég séð hans
minnzt á prenti við þessi tíma-
mót, og ekki er meiningin með
þessum línum að gera það hér,
en ánægjulegt væri að sjá þessa
virðulega klerks og góða drengs
getið, á viðunandi hátt.
Söngvarar af guðs náð.
Ég var sóknarbarn séra Geirs öll
hans prestskaparár, þekkti liann
því vel bæði í kirkju og utan, og
og minnist hans ávallt sem þess
bezta manns, sem ég hef kynnzt.
Því veit ég vel, að ekkert var
fjær honurrt en að vilja særa
nokkra sál, því að mannúð og
ljúfmennska voru meginþættir í
líferni hans. Því var það sem mér
brá í brún, • og varð mér að
stinga niður penna eftir að hafa
lesið afmælisrabbið við Stefán
fslandi í dagblöðunum í Reykja-
vík 5. þ. m. Nú má enginn halda
að ég ætli að fara að gera upp
á milli þessara tveggja lista-
manna. Báðir eru þeir söngvarar
af guðs náð, verða þeir ógleyman
legir þeim, sem heyrðu og heyra
þeirra yndislegu raddir. í dag
stendur Stefán íslandi á tindin-
um, í dag er hann dáður, já, blátt
áfram elskaður, og allt þetta á
'hann með réttu.
En hann getur aldrei glejrmt
þeirri stund er hann kemur til
séra Geirs og fær hans dóm: Rödd
in er bæði lítil og ljót. En er það
nú alveg víst að dómurinn hafi
verið svona harður? Getur ekki
átt sér stað, að á rúmlega 30 ára
tímabili hafi þetta eitthvað hagg-
azt í huga unga mannsins 19 ára.
Ég fyrir mitt leyti, er alveg sann-
færður um að séra Geir gat ekki
hafa orðað þetta þannig.
Annað mál er það, að bann vissi
bezt hve miklum erfiðlgjkum var
bundið fyrir fátækan, ómenntað-
an mann, að ganga í gegnum
hreinsunareldinn, ef svo mætti að
orði kveða, og því ekki talið
röddina, á þeim tíma, svo framúr-
skarandi, að svo mikið væri leggj
andi í sölurnar fyrir hana. — En
hamingjan var Stefáni íslandi
hliðholl, og hann bar gæfu til,
með aðstoð góðra manna, að sigra
alla örðugleika og ná tindinum.
Eina kveðjan
Og nú þökkum við íslendingar
allir, sem einn, fyrir Stefán ís-
landi, fyrir röddina hans fögru
og elskulegu og fyrir velgengni
hans. Og undir þá þökk veit ég
að séra Geir tekur manna glað-
astur, úr sínum heimi. Þess vegna
átti það illa við, að hin óvingjarn-
legu orð, skyldi vera eina kveðj-
an, sem hann fékk yfir landa-
mærin miklu í námunda við ní-
ræðisafmælið.
Og síðan langar mig til að minn
ast orða úr minningargrein eftir
Brynl. Tobíasson um séra Geir
látinn:
„Guðsþjónusturnar gerði hann
unaðslegar með söng sínum. Hann
var listamaður af guðs náð, og
enginn íslenzkur söngmaður hef-
ir náð jafnmikilli og almennri
hylli sem hann hér á landi. Munu
fslendingar lengi minnast hans,
sem hins mesta tónsnillings, er
staðið hefir fyrir altari guðs á
þessu landi“
Sóknarbarn.
„Vor djarfa von“
UNDANFARNA daga hafa
menn gapað mjög eftir
gervitungli. G.D. kveður um
tunglið.
Við gervitungl, eldflaug og atóm
þér öreigar getið nú kætzt.
Fram drengir það dagar í austri,
vor djarfasta von hefur rætzt.
Þú rauðstirnda Rússaveldi
sjá ríki þitt kemur nú senr.
með gervitungl, eldflaug og atóm
og andlega fjarðstýrða menn.
Og þjóð mín vor sómi skal þetta.
— þegar við öll erum dauð —
að sprengjan sem borg vora
brenndi
var ei blá eða græn — heldur
rauð.