Morgunblaðið - 17.11.1957, Side 2

s
MORGUNBL AÐIÐ
Sunnudagur 17. nðv. 1957
*

v.
Hvernig fé Hitaveitu Reykja-
víkur hefur verið ráðstafað
T'iminn birfir upplognar tölur og róg
um Hitaveituna dag eftir dag
TÍMINN birtir nú daglega
árásargreinar um Hitaveitu
Reykjavíkur, þar sem búnar
eru til tölur, sem hvergi
standa og skrökvað til um
allt, þannig að segja má að í
greinum þessum sé naumast
eitt satt orð. Blaðið talar um
„Hitaveituhneykslið“ og að
„34 millj. kr. hafi verið
dregnar út úr rekstrinum á
£áum árum“. Ekki verður séð
hvernig þessi tala er fundin,
enda er það sem út af henni
er spunnið, tóm staðleysa.
Á árunum 1952—1956 hefur
Hitaveitan haft til ráðstöfun-
ar, umfram rekstur, um 40
millj kr. og hefur þessu fé
verið ráðstafað þannig:
millj. kr.
Aukning Reykjaveitu og
Reykj ahlíðarveitu 7,2
Aukning veitunnar
innanbæjar 4,1
Keypt hitaréttindi 1,6
Afborganir af lánum 15,2
Skúlatún 2, eign Hita-
veitunnar 9,3
Aukning birgða og tækja 2,4
Alls 39,8
Tíminn gefur í skyn að
Reykjavíkurbær skuldi Hita-
veitunni stórfé en ef aðstaða
ilitaveitunnar gagnvart bæj-
arsjóði er athuguð, eins og
hún var um s.l. mánaðamot,
kemur í Ijós að Hitaveitan
skuldar bæjarsjóði um 4
millj. króna.
„Tíminn“ gerir tilraun í þá
átt að tortryggja að Hitaveit-
an skuli hafa lagt fé í bygg-
ingu hússins Skúlatún 2 og
segir að þar sé um að ræða
lán Hitaveitunnar til bæjar-
sjóðs. Þetta er rangt, því
Hitaveitan er eigandi þessa
húss og hefur þar bækistöð
sína auk þess sem hún leigir
þar öðrum bæjarstofnunum
húsnæði. Eru leigutekjur
Hitaveitunnar af þessari eign
áætlaðar um hálf milljón kr.
á ári og er því hér um hag-
kvæma ráðstöfun að ræða
fyrir Hitaveituna. Það má
líka taka fram í þessu sam-
bandi að bæjarstjórn hefur öll
án athugasemda samþykkt
framlög Hitaveitunnar til
byggihgar Skúlatúns. Það er
með þetta, eins og fleira, að
þá er farið að tortryggja og
skrökva upp tölum og heil-
um sögum, þegar bæjar-
stjórnarkosningar eru fram-
undan. Þetta þekkja bæjar-
búar af fyrri reynslu og
bregða sér ekki við það.
Þetta mál er nánar rætt I
í forustugrein blaðsins í dag.'
Tízkuflíkur, gíerveggir og blóm
Litið inn í hið nýja tízkuhús Maikaðsins
l>EIR, sem leið hafa átt um Lauga
veginn innanverðan að undan-
förnu hafa veitt því athygli, að
eitthvað hefir verið að gerast bak
við volduga timburgirðingu kring
um húsið, sem venjulega er kennt
við Röðul. Kl. 10 mínútur fyrir
11 í gærmorgun voru tréflekarnir
slegnir niður og við vegfarendum
blasti glerveggur og salarkynni
hins nýja tízkuhúss Markaðsins.
í allan gærdag var þarna þröng
á þingi og mátti sjá kvenfólkið
smeygja sér í kápur og setja upp
hatta frá Frakklandi, Englandi og
vestan frá Ameríku, og regnhlif-
ar, hanzkar, veski og klútar voru
einnig teknir fram og skoðaðir.
Blaðamaður Mbl. leit þarna inn
í gær og virti fyrir sér húsakynni.
Það sem fyrst vekur athygli, er
glerverkið á framhliðinni. Snotur
steinstétt er framan við húsið og
nær óslitin nokkuð inn á gólfið.
Er hinum geysistóru rúðum kom-
ið einhvern veginn fyrir ofan á
steininum án þess að sjáist móta
fyrir nokkrum listum. Inni eru
grá teppi á öllum gólfum og flest-
ir veggfletir málaðir í ljósgráum
lit, en súlur nokkru dekkri. Járn-
myndir og blóm eru til skrauts.
Á gólfhæðinni á auk þess sem
fyrr greinir að selja undirfatnað,
snyrtivörur og ýmsar gjafavörur,
krystal o. fl.
Á 2. hæð eru seldir kjólar af
öllum gerðum, dragtir, sloppar,
pils, peysur. Þar eru m. a. kjólar,
sem saumaðir eru á sailmastofu
fyrirtækisins á 3. hæð þessa sama
húss, og var blaðamönnum sagt,
að þeir væru um 40% ódýrari en
•ams konar útlendir kjólar.
Svo er að sjá, sem í öllum krók
um og kimum hússins sé unnið
að einhverju, sem verða má til
þess að fríkka reykvísku kven-
þjóðina, og ber sízt að lasta það,
því að maður getur löngum á sig
blómum bætt eins og Tóta litla
sagði. Mun meira að segja eiga
að koma upp snyrtistofu í kjall-
aranum.
Blaðamaðurinn ræddi litla stund
við Rúnu Guðmundsdóttur, verzl
unarstj. Kvaðst hún vera mjög
ánægð með hina nýju verzlun og
kvað arkitektinn, Guðmund
Kristinsson og iðnmeistarana,
Sigurð Guðjónsson og Þórð Finn
bogason svo og starfsmenn Teppa
hf., hafa u ■-"* vel sitt verk.
Verzlunai stjórinn sýndi blaða-
manninum nýjustu tízkuflíkurn-.
ar. Bar þar mest á höfuðfötum
með beri-lagi, eins konar alpahúf
um, sem nú þykja bera af. Blaða
maðurinn þóttist vera hinn fróð-
asti á þessu sviði og spurði, hvort
ekki væru til hattar með suð-
vesturlínunni. Fékk hann það
svar, að þeir tilheyrðu sumar-
tízkunni og væru þess vegna ekki
til. B[ins vegar hefðu verið til
pokahattar, þegar opnað var í
gærmorgun, en þeir voru allir
búnir. Kápurnar voru flestar með
fláa í hálsmálinu en rykkingum
í baki og kjólarnir með poka-
sniði, ýmist þannig, að þeir voru
beinir frá öxlum eða teknir sam
an í mittið og pilsið pokað. Leizt
blaðamanninum vel á varning-
inn og er ekki að efa, að kven-
þjóðinni í Reykjavík verður tíð-
förult í tízkuhúsið á nsestunni,
Stjórn Stúdentafélagsins við líkneski Jónasar í gær. — Frá vinstri: Runólfur Þórarinsson cand.
mag., Halldór Rafnar lögfræðingur, Sverrir Hermannsson viðskiptafræðingur formaður félagsins,
með blómsveiginn, Helgi Helgason lögfræðingur, Lárus Guðmundsson stud. theol. og Már Elías-
son hagfræðingur. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
re/sf/
gœr trá því Stúdenta-
minnisvarða Jónasar
50 ár liðin í
félagið
HIN nýkjörna stjórn Stúdenta-
félags Reykjavíkur lagði í gær, á
150 ára afmæli Jónasar Hall-
grímssonar, blómsveig að styttu
hans suður í Hljómskálagarði, og
var við hann hnýttur hvítur og
blár borði, litirnir í stúdentafán-
anum.
Það voru stúdentar sem á sín-
um tíma höfðu um það íorgöngu
að reisa þessa styttu af Jónasi.
Var það í garði hússins Gimli við
Lækjargötu. Þaðan var hún flutt
sunnan Hljómskálann, en
argatan var breikkuð, þar sem
hún nú stendur í birkilundi fyrir
sunnan Hljómskálagarðinn, en
þaðan horfir góðskáldið í ópress-
uðu buxunum suður yfir garð-
inn, sem á síðari árum hefur tek-
ið miklum breytingum og er nú
fjölsóttur af ungum sem göml-
um á góðviðrisdögum.
Það var um miðja síðustu viku
að síldin fór að láta á sér kræla
á ný eftir langvarandi aflaleysi.
Voru það Akranesbátarnir Keilir
og Höfrungur, sem fyrstir fengu
síld í svonefndu Skerjadjúpi. —
Voru þeir með um 20 net og
fengu um eina tunnu í hvert. Síð
an hefur síldaraflinn farið dag-
vaxandi. Útgerðarmenn eru von-
góðir um að síldin muni enn
grynnka verulega á sér. Hér sé
um að ræða síld sem halda muni
frekar kyrru fyrir. í gærdag var
Keilir hæstur með 200 tunnur, en
flestir hinna bátanna voru með
um og yfir 100 tunnur. Var síldin
ýmist fryst til beitu eða þá söltuð
en mjög þykir þetta falleg sölt-
unarsíld.
Fyrir sjómenn geta verið mikil
uppgrip á „reknetjasíld“. Háseta
hlutur er kr. 6,37 pr. tn. og er þá
Stytta Jónasar Hallgrímssonar
á sér harla merkilega sögu, en
hugmyndinni var fyrst hreyft í
Stúdentafélaginu 1897. — En allt
fram yfir aldamót eru „pening-
arnir allt of fáir“, eins og segir í
50 ára afmælisriti Stúdentafélags
Reykjavíkur 1921. En vegna
þrautseigju félagsins varð þessu
stórvirki lokið og 16. nóv. 1907
stóð líkneskið á fótstalli. Þann
dag fór fram afhjúpun þess. Er
þeirri athöfn lýst þannig í fyrr-
nefndu afmælisriti Stúdenta-
félagsins:
„Stúdentar komu undir blys-
um sunnan af melum. Veður
hafði litið illa út árdegis en
klukkan 2 var komið stillilogn og
gott veður. Mesti manngrúi var
kominn saman kringum líknesk-
ið. Hér var ekki aðeins heiðurs-
dagur Stúdentafélagsins sem upp
var runninn ,heidur heiðursdag-
innifalið orlofsfé. Þannig komust
hásetarnir á Keili eftir róðurinn
í fyrrinótt upp í kr. 1274.
Þó ekki hafi gengið greiðlega
að fá menn til starfa á síldarflot-
ann ennþá, þá eru útgerðarmenn
vongóðir um að úr muni rætast.
Mikið er nú í húfi, ekki aðeins
fyrir útgerðarmenn og sjómenn,
heldur þjóðina í heild, að sjé-
menn fáist hið bráðasta í skips-
rúm síldarbátanna.
Geta má þess að í fyrra var
mjög góður afli seinni hluta nóv
embermánaðar og í desember.
Akranesbátar hafa jafnan lengst
stundað þessar veiðar og hafa
vertíðarlok hjá þeim verið rétt
fyrir jól. í fyrra var afli Akra-
nesbáta í desember um 200 tunn
ur að jafnaði í róðri. Stundum
komust bátarnir þar upp í 600
tunnur í róðri
ur allra landsmanna, sem ýmist
áttu að sjá eða heyra um afhjúp
un fyrsta líkneskisins, sem af-
hjúpað hefur verið yfir nokkrum
íslending. Bjarni Jónsson frá
Vogi sté í ræðustólinn eftir að
sungið hafði verið kvæði eftir
Jón Ólafsson með nýju lagi eftir
Árna Thorsteinsson. Ræðumað-
ur sagði frá samskotunum, sem
hann hafði bezt gengizt fyrir, og
lýsti Jónasi Hallgrímssyni og
störfum hans í snjöllu erindi.
I miðri ræðu hans svipti íor-
maður Stúdentafélagsins, Sigurð
ur Eggerz, cand. jur. hjúpnum af
líkneskinu og mælti á undan
þessi orð:
„Fyrir 100 árum átti fsland Jón
as Hallgrimsson í vöggu. Móðir
hans söng honum ljóð, en skáld-
barnið með fallegu, djúpu aug-
unum, hlýddi á. Árin liðu, Jón-
as kvað, en öll íslenzka þjóðin
hlýddi á. Hann snart hjarta-
streng þjóðarinnar. Ljóðin hans
deyja aldrei. ísland hefur í dag
sett sínum bezta'íslendingi minn
isvarða. — Stúdentafélagið minn-
ist stúdentsins, sem það aldrei
gleymir. — 1 nafni félagsins af-
hjúpa ég minnisvarða Jónasar
Hallgrímssonar".
Þannig fór þessi athöfn fram
I Lækjargötu fyrir hálfri öld, en
um kvöldið var samsæti í Hótel
Reykjavík,
Ama Magnússonar
stofnunin vígð
Kaupmannahöfn 16. nóvember.
_ Einkaskeyti til Mbl.
ÁRNA Magnússonar-stofnunin
(Arnamagnaeanske Institut) var
vígð í gær í Proviantgárden viff
hátíðlega athöfn. Viffstaddir voru
m. a. sendiherra íslands í Kaup-
mannahöfn, félagsmálaráffherr-
ann Bomholt, Starcke og próf.
Jón Helgason. Formaður Árna
Magnússonar-nefndar, prófessor
Brondum Nielsen, sagði í ræffu
sinni viff þetta tækifæri, aff þessi
nýja rannsóknarstofnun væri mik
iff gleffiefni og vinnuskilyrði væru
þar öll hin beztu. Ræddi hann um
framtíðarverkefnin og gat þess
m. a., aff áætlaff væri aff gefa út
stóra forníslenzka orðabók og
mundi sú bók vekja heimsathygli.
FálL
Lifnar yfir vertíðinni, en
menn vantar á síldarbáta
LÍF HEFUR á ný færzt yfir verstöðvarnar hér á Suðurnesjunum,
við Faxaflóann og yfirleitt alla staði, þar sem bátar stunda
reknetjaveiðar. — Loks virðist síldin vera gengin á miðin,
stór og falleg. Útgerðarmenn vonast til þess að geta sem fyrst
mannað síldveiðibátaflotann, en i gær munu aðeins milli 25 og 30
skip hafa verið að veiðum og var aflinn ágætur, eða um 3000
tunnur alls.