Morgunblaðið - 23.01.1958, Blaðsíða 10

10
morcijn nr. 4 niÐ
Fimmtudagur 23. jan. 195&

Útg.: H.í. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfus Jónsson.
Aðarntstjorar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Emar Asmundsson.
Lesbók: Arm Ola, simi 33045
Auglysingar: Arni Garðar Knstmsson.
Ritstjórn: Aðaistræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Asknftargiald kr. 30.00 á mánuði innaniands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
GLUNDROÐINN KEMUR ALLTAF
SKÝRAR OG SKÝRAR í LJÓS
AÐ fum og fálm, sem
gripið hefur um sig með-
al stjórnarflokkanna nú
fyrir kosningarnar verður sífellt
augljósara öllum almenningi. Út-
varpsumræðurnar í fyrrakvöld
báru þess ljósan vott. Þar strit-
uðust kommúnistar við að bera
af sér að þeir mundu koma ná-
lægt gengislækkun. Alþýðuflokk-
urinn lagði þar ríka áherzlu á,
að hann hefði ekki komið nálægt
„gulu bókinni." Það var líka
stritazt við að láta líta svo út
sem frumvarpið, sem útbýtt var
á Alþingi um húsnæðismálin, en
kippt til baka í ofboði á síðustu
stundu, hefði í rauninni ekki ver-
ið^nein alvara! Þetta eru aðeins
fá dæmi um það fum og ráðleysi,
sem ríkir innan þessara flokka.
Ofan á allt þetta bætist svo
málefnaleysi minnihlutaflokk-
anna varðandi Reykjavíkurbæ,
eins og einnig kom skýrt fram
í útvarpsumræðunum. Uppistað-
an var af þeirra hálfu nart og
niðurrif í sambandi við forustu
Sjálfstæðismanna í málefnum
Reykjavíkur, en varla örlaði á
tillögum eða nýtilegum ábend-
ingum um eitt eða annað í rekstri
bæjarins eða stofnana hans. En
eitt athyglisvert bar þó við í
þessum umræðum af hálfu miniu
hlutamannanna, en það var að
einstöku þeirra sáu að nú er ekki
lengur til neins að berja höfð-
inu við steininn og reyna að
sannfæra Reykvíkinga um það
að hjá Sjálfstæðismönnum sé um
að ræða kyrrstöðu og afturhald
eins og lengst af hefur kveoið
við í ádeilunum af hálfu þessara
manna. Bárður Daníelsson, efsti
maður á lista Þjóðvarnarmanna.
játaði að Sjálfstæðismenn skorti
ekki framkvæmdahug eða fram-
faravilja og Magnús Ástmarsson,
efsti maður á lista Alþýðuflokks
ins, talaði um að Sjálfstæðismenn
hefðu gert lofsvert átak í hús-
næðismálunum og reist glæsileg-
ar skólabyggingar. Þetta er dæmi
um, að minnihlutaflokkarnir sjá
nú, eins og vikið var að hér á
undan, að það er fullkomlega
tilgangslaust að veifa því fram-
an í Reykvíkinga, að Sjálfstæð-
ismenn hafist ekki að, en haldi
að sér höndum og hirði ekki um
framfaramál Reykjavíkur. Til
þess eru verkin of augljós og
þess vegna komu nú í fyrsta sinn
fram menn sem töldu hagkvæmt
að viðurkenna þetta, enda er
annað þýðingarlaust.
Umræður stjórnarfiokkanna
um bæjarmálin báru vott um
glundroðann innan ríkisstjórnar
innar og stjórnarliðsins og fálm-
ið og stefnuleysið í bæjarmálun-
um. Á hinn bóginn kom svo
Gunnar Thoroddsen borgarstjóri
fram fyrir Sjálfstæðisflokkinn
og markaðist ræða hans af ein-
beittni og stefnufestu, sem er hið
sama, sem einkennt hefur stjórn
Sjálfstæðismanna á bæjarmálun-
um. Borgarstjórinn ræddi hin
ýmsu mál, sem nú eru efst á
baugi í Reykjavík, atvinnumálin.
húsabyggingarnar, héffnarmálin
og raforkumálin. í sambandi við
raforkumálin vakti hann athygli
á þvi, að í stjórnarsamningnum
sumarið 1953, þegar Sjálfstæð-
ismenn mynduðu ríkisstjórn með
Framsókn hefði verið ákvæði um
að hraða virkjun Efra-Sogsins.
Það ákvæði hefði verið sett inn
í stjórnarsamninginn eftir kröfu
Sjálfstæðismanna. Stjórn Sogs-
virkjunarinnar hefði síðan átt
marga fundi með fyrrverandi
ríkisstjórn út af þessari virkjun.
og hefði hún margsinnis farið
fram á það, að ríkisstjórnin tæki
að sér lánsútveganir fyrir þetta
mannvirki eða samþykkti að
Sogsstjórnin sjálf leitaði fyrir
sér um slíkt lán og fengi rikis-
ábyrgð. En hér hefði alltaí
strandað á Eysteini Jónssyni fjár-
málaráðherra, sem hefði talið að
hvorugt væri hægt að gera fyrr
en tilteknar aðrar lánbeiðnir sem
lágu fyrir Alþjóðabankanum,
hefðu fengið afgreiðslu. Borgar-
stjóri lýsti því yfir, að sér væri
kunnugt um, að vorið 1956 hefðu
verið tvær leiðir til að afla fjár
til Sogsins, önnur með láni í
Bandaríkjunum og hin með láni
í Vestur-Þýzkalandi. En í því
bili, sem þessir möguleikar opn-
uðust rauf Framsóknarflokk'ur-
inn stjórnarsamstarfið, en ríkis-
stjórnin sem tók við, fékk svo
lán í Bandaríkjunum, eins og
stóð til boða um vorið, svo sem
kunnugt er. Þar með hefur borg-
arstjórinn í Reykjavík að fullu
og öllu hrakið það sem Eysteinn
Jónsson hefur haldið fram um
Sogslánið, en fjármálaráðherr
ann hefur látið sér sæma að gefa
landsfólkinu alrangar upplýsing-
ar á opinberum vettvangi um það
mál. Raunar hafði það áður verið
hrakið, sem ráðherrann hélt
fram, en yfirlýsing borgarstjór-
ans í útvarpinu frammi fyrir
Reykvíkingum og alþjóð er ný
staðfesting á því, hvernig þessu
máli raunverulega var farið.
Borgarstjóri talaði síðan all
ýtarlega um fjármál Reykjavík-
ur, en kom loks að því hvað tæki
við, ef glundroðaflokkarnir yrðu
ofan á, en þeir hafa hingað cil
hvorki komið sér saman um mál-
efni né menn, ekki getað komið
sér saman um framboð né sam-
eiginlega stefnuskrá og væri
ljóst, að stjórn Reykjavíkur yrði
ofurseld sundrungunni, ef þess-
ir flokkar mæðu meirihluta.
Útvarpsumræðurnar minna á,
að nú styttist óðum til kosninga.
Ekki eru nú nema þrír dagar þar
til kjördagur rennur upp. Þetta
eiga allir Sjálfstæðismenn og
þeir aðrir bæjarbúar, sem fylgja
þeim að málum, að hafa í huga
Það er margt unnt að gera til
að tryggja sem bezt meirihluta
Sjálfstæðismanna óg þann tíma,
sem enn er eftir, þarf að nota
sem bezt. — Allir Sjálfstæðis-
menn og fylgjendur D-listans
eiga að hafa í huga að sá meiri-
hluti, sem Sjálfstæðismenn hafa
haft í bæjarstjórn Reykjavíkur,
veltur aðeins á einu atkvæði í
bæjarstjórninni. Hér má því sízt
af öllu miklu muna, en það sem
nú verður að gerast er að meiri-
hluti Sjálfstæðismanna í bæjar-
stjórn Reykjavíkur verði stærri
og öflugri. Hann þarf að verða
miklu tryggari en áður.
Um þetta eiga allir hugsandi
Reykvikingar að sameinast og
nota tímann fram að kjördegi og
á kjördaginn sjálfan til að
tryggja sigur D-listans.
UTAN UR HEIMI
„ Kartöflurœktunarafkastahetjur" og
aðrar sllkar a-þýzkar „hetjur" missa
nafnbœtur
ÞESS VAR getið í fréttum ekki
alls fyrir löngu, að a-þýzkir
kommúnistar væru að endurbæta
siðareglur sínar. „Öreigamenn-
ingin“ er úrelt orðin að dómi
a-þýzkra ráðamanna og í dag-
legri umgengni er A-Þjóðverjum
nú ráðlagt að taka upp borgara-
lega 18. aldar siði. í nýútkomnu
tveggja binda ritverki lýsir rit-
höfundurinn Carl Kleinscmidt
hinum nýju viðhorfum, eins og
það er nefnt — og hinum nýju
umgengisvenjum, sem Þjóðverj-
um eru boðaðar. Maður þessi
var áður og fyrr guðfræðingur,
en guðfræðin þokaði fyrir komm
únismanum, þegar kommúnistar
tóku völdin í A-Þýzkalandi með
aðstoð Rússa eftir styrjaldarlok-
in. Undanfarin ár hefur Klein-
schmidt ritað mikið í a-þýzk dag-
blöð um alþjóðastjórnmál og jafn
an verið fylgispakur við Moskvu
línuna — hver svo sem hún hef-
ur verið í það og það sinnið.
Hann er jafnlaginn við að þræða
línuna eins og að handleika hníf
og gaffal, segja þeir, sem til
þekkja — og þess vegna má ætla
að uppgjör hans við „öreiga-
menninguna“ sé í algeru sam-
ræmi við ákvörðun miðstjórnar
a-þýzka kommúnistaflokksins í
því efni.
Aðalsmerki ,,öreiganna“
afnumið.
Eitt hið athyglisverðasta í þess
ari nýju siðalöggjöf er það, að
afnumin verður „ÞÚUN“, sem
kommúnistar hafa hingað til tal-
ið aðalsmerki „öreigasamfélags-
ins“ og hefur átt að taka af allan
vafa um það, að stéttaskipting
væri engin í ríkjum kommúnista.
Jafnvel félagar í kommúnista-
flokknum eiga nú að hætta að
ávarpa hvor annan „félaga“.
Þar sem arðræningjar eru eng-
ir til í hinu stéttlausa þjóðfé-
lagi okkar, segir rithöfundurinn,
þurfum við nú ekki lengur að
halda fast við „þúunina" — og
þérum við hvern annan, jafnvel
getum við ávarpað verksmiðju-
stjórann „HERRA“, því að hann
er einn af oss öreigum, alveg
eins og allir í okkar þjóðfélagi.
Ekki að drekka brenni-
vín af stút.
Og héðan i frá á það heldur
ekki að vera öreigaeinkenni að
fara í leikhús eða til dýrindis
veizlufagnaða í köflóttum skyrt-
um, með fráhneppt hálsmál og
skyrtukragann brettan utan yf-
ir jakkakragann. Framvegis eiga
kommúnistar að hafa hálsbindi
og ganga í hvítum skyrtum við
Ulbricht — menn eiga að nota
tannstöngla.
hátíðleg tækifæri, en áður og
fyrr þótti slíkur klæðnaður bera
vott um afturhaldssemi og um
tíma var slíkt jafnvel talið til
þjónkunar við „auðvaldsöflin".
Þá telst og heldur ekki fínt
né öreigalegt að tylla fótunum
upp á borðröndina í veitingahús-
um, eta fiskinn með hnífnum,
vera rheð kámugár hendur og
sorgarrendur undir nöglunum —
eða drekka brennivín af stút á
almannafæri. Áður var slík
fiamkoma réttlætanleg og jafn-
vel æskileg, segir Kleinschmidt,
á meðan við vorum að sigrast
á lénsfyrirkomulaginu, og hinu
kapitaliska oki. Nú er öldin önn-
ur.
Óve^’andi að ei"" meiíra
en ein svört föt.
Oháttvísi og ruddaháttur í
framkomu a-þýzkra verkamanna
og flokksstarfsmanna er nú ekki
lengur sönnun jafnréttis í þjóð-
félaginu. Við þurfum ekki leng-
ur að sanna afnám stéttaskipt-
ingarinnar með óheflaðri fram-
komu heima og heiman, nú klæð-
urnst við og hegðum okkur sem
herramenn. Við eigum að klæð-
ast svörtum fötum við hátíðleg
tækifæri, en samt er óverjandi að
einn maður eigi fleiri en ein svört
föt. Frekar ber mönnum að spara
saman og kaupa ein góð dökk
föt úr kambgarni, en hins vegar
meira — og bendir höfundur á
föt úr kamgarni, en hins vegar
segir hann fólki ekki hvar föt
úr því efni fáist í A-Þýzkalandi.
Ekki mun um auðugan garð að
gresja hvað það snertir þar í
landi.
Tannstönglar eru og taldir hin
ir þörfustu hlutir á hverju mat-
borði, því að það getur valdið
nærstöddum óþægindum, ef
menn halda uppteknum hætti —
að sjúga matarleifar úr tönn-
unum og spýta þeim á diskinn,
segir siðarmeistarinn.
„Ftú alþýðutrúi svína-
hirðir“.
En sérstökum erfiðleikum
valda þeir, sem hlotið hafa ýmsa
heiðurstitla og afkastanafnbæt-
ur — svo sem „Vinnuhetja",
,Stálframleiðslufrömuður‘, ,Kart-
öfluræktunarafkastahetja1 og
fleiri því um líkir.
Kleinschmidt ræður fólki ein-
dregið frá því að titla menn á
þennan hátt við áritanir á
bréf. Nefnir hann einnig fleiri
nafnbætur — „Hr. hetja“, „Hr.
dygðugur alþýðukennari“, „Hr.
heiðursverðlaunaður bifreiða-
stjóri" og „Frú alþýðutrúi svína-
hirðir“ sem vafasamar eru taldar
til notkunar hversdagslega, enda
þótt „hetjurnar“ verðskuldi að
þær séu ævinlega titlaðar ölluin
sæmdarheitum og gefnum nafn-
bótum. Segir Kieinschmidt, að
hver og einn verði að gera það
upp við sjálfan sig hvort hann
telji, að framvegis beri að full-
titla slíkar hetjur í bréfaskipt-
ur og öðru hliðstæðu, en hins
vegar sé nú úrelt orðið að ávarpa
hetjurnar öllum sæmdarheitum.
Hér getur að lua prjá menn, sem hver á sínu sviði munu að verulegu leyti marka hið þýðingar-
mikla samstarf Evrópulandanna sex, sem mynda „Litlu-Evrópú*. Myndin er tekin í Luxemborg
er þeir hittust allir þrír í fyrsta sinn. Á myndínni eru frá vinstri Hallstein (yfirmaður sameigin-
legs markaðar), Finet (yfirmaður kola- og stáliðnaðar) og Armand (yfirm. kjarnorku-„sjóðsins“)