Morgunblaðið - 23.01.1958, Page 16

16
MORGVNTiLAÐlB
OTmmtudagur 23. jan. 1958
Weá ci í reihcin di
Eftir
EDGAR MITTEL IIOLZER
Þýðii.g:
Sverrir Haraldsson
L
18
u
9 9-
Cl
hafið heyrt þetta, Mary og: Katey“.
John, sem sat fyrir aftan Katey,
teygði fram annan fótinn og spark
aði í fótlegginn á henni. Katey
sneri sér við: — Hættu þessu,
John. Oliie, sérðu hvað hann
gerði? Hann sparkaði í fót'm á
mér“.
„Gerði hann það? Þú átt það að
minnsta kosti skilið. John, þú mátt
ekki gera það aftur“.
Sóknarpresturinn, séra Harm-
ston, kom nú inn, fasmikill og stór
stígur, með vingjarnlegt bros á
vörum. Hann varð að beygja sig
lítið eitt, þegar hann gekk inn um
dyrnar, en þegar inn var komið,
gat hann staðið uppréttur, án þess
að eiga á hættu að reka höfuðið í
loftbitana. Rödd hans var vin-
gjarnleg og hlý, þegar hann bauð
börnunum góðan dag.
„Góðan daginn, séra Harmston",
svöruðu börnin öll samtímis, án
þess þó að rísa úr sætum sínum,
þar eð séra Harmston var andvíg-
ur öllum óþörfum viðhafnarvenj-
um.
„Allt í bezta lagi, OUie? Hvern
ig hafa þau hegðað sér?“
„Ekki seni bezt, prestur. Ég
beyddist til að ávita þau“.
„Hm. Ekki gott! Ekki gott! —
Nokkuð svo alvarlegs eðlis, að
það verðskuldi svarta merkið?“
„Það eru a. m. k. níu börn, sem
hafa unnið til þess að fá það“.
„Gott. Mundu þá að rita nöfn
þeirra í svörtu bókina í næsta
kennsluhléi. Jæja, stúlka mín. Nú
máttu fá þér sæti“.
Olivia gekk til sætis síns, fyrir
aftan öll börnin. Iíún hafði eng-
an kassa og engar bækur, því að
enda þótt hún væri sjálf í tölu
nemendanna, var litið á hana sem
eins konar undirforingja.
Hennar starf var aðallega það,
að vera ávallt reiðubúin að taka
við kennslunni, ef faðir hennar
forfallaðist, eða að aðstoða hann
við að skýra fyrir nemendunum
einstök sjónarmið, þegar skýringa
var þörf, eða að hlaupa heim og
sækja bók eða tæki sem nota
þurfti í það og það skiptið. Staða
hennar heimilaði henni samt eng-
an vegim, að vera eftirtektalaus
í kennslustundunum. Oft kom það
fyrir, að faðir hennar beindi til
hennar óvæntum spui’ningum og
það hefði verið ófyrirgefanleg
ólöghlýðni við hann að sýna þá
eftirtektarleysi, vegna þess að
hann ætlaðist til þess af henni,
að hún gæfi öðrum gott fordæmi.
Þennan morgun gekk henni ó-
venju illa að fylgjast með kennsl-
unni, vegna þess að allar hugsan-
ir hennar snerust um Mabei og
Gregory og morgunsloppinn. Hún
sá hic brosandi, dulai-fulla andlit
Mabels fyrir sér. Og tortryggni
hennar í garð Mabels rann saman
við meðaumkunina með Logan og
þyrlaði i einni hringiðu innra
þyrlaði í einni hringiðu innra með
henni, eins og ólíkar hitabylgjur
sem rekast saman. Hvar gat Gre-
gory verið á þessari stundu? Hafði
hann liðið inn í skógarþykknið,
eins og viskí-angandi vofa, eða
var hann að læðast að Mabel, með
morðglampa í Ijósbláu augunum?
Hvers vegna kallaði hann viskiið
meðalið sitt?
Ekki bætti það heldur úr skák,
að faðir hennar ákvað að byrja
kennslu dagsins, með því að tala
um heilbrigðismál — málefni sem
hún taldi sjálfa sig mjög vel
heima í og sem vakti því lítinn á-
huga hjá henni.
Hún heyrði að eimskipið fór
fram hjá. (Sjálft fljótið sást ekki
þaðan). Og eimpípublásturinn
barst niður eftir fljótinu og boð- !
aði þannig væntanlega komu þess
á næstu viðkomustöðum.
Morgunninn reyndist líka hafa
truflandi áhrif. Sólin skein á
döggvota grasgeirana og grasið
glitraði og glóði, eins og atlask.
Skammt frá benab — spölkorn
neðar við stíginn, sem lá til Indí-
ánabyggðanna — trítluðu nokkrir
páfagaukar með háværu gargi,
fram og aftur á mjúkum, fiður-
kenndum blöðum manicold-pálma.
Og öðru hverju heyrðist hinn
óvænti, fjarlægi þytur vindsins,
inni í myrkviði skógarins. . . .
„Katey, segðu okkur hvers
vegna það er“.
Jafnskjótt beindist öll athygli
hennar að því sem fram fór um-
hverfis hana. Hún sá að Katey
stóð á fætur, lioldgrönn, tólf ára
stúlka, í ljósrauðum baðmullarkjól.
Katey var einn gáfaðasti nemand-
inn og — oftast — sá kyrrlátasti.
„Vegna sýkla, prestur", svaraði
hún.
„Alveg rétt. Vegna sýkla. Sýkl-
arnir lifa og tímgast í óhreinindum
og ef við losum okkur ekiki við
óhreindin, sem setjast á hörund
okkar, þá ölum við og berum sýkla
á líkömum okkar og einhvern góð
an veðurdag uppgötvum við svo,
að við höfum fengið einhvern
hræðilegan sjúkdóm. Þakka þér
fyrir, Katey. Fáðu þér sæti. Jæja,
John, nú er röðin komin að þér.
Segðu okkur nú, hvers vegna þú
heldur að við eigum að gæta þess,
að flugur æxlist ekki í rúmfötun-
um okkar".
John, tíu ára gamall með sauðar
legt bros á anflitinu, reis á fætur,
hilcandi á svipinn. Hann var góður
í málfræði og setningafræði, en
skorti hugmyndaflug. Eftir andar
taks hik sagði hann: „Vegna þess
að flugur geta bitið, prestur, og
þær gætu haldið manni vakandi á
nóttunum".
„Hugsanlegt. Já, vissulega hugs
anlegur möguleiki. Svefnleysi get-
ur valdið heilsuleysi. En það er
önnur orsök. Ollie. Þú. Segðu okk-
ur hvaða hættur stafa af flugun-
um“.
Olivia, sem var svo heppin að
hafa fylgzt með síðustu orðas'kipt-
um kennarans og neme.idanna,
stóð á fætur: — „Sérstök flugu-
tegund breiðir út sjúkdóm, sem
getur orðið að drepsótt. Hér á
landi þekkist hún varla. Hún er
algengust í Indlandi. En maður
veit aldrei hvaða flugur kunna að
álpast inn í rúmfötin, svo að það
er vissast, að gæta jafnan ýtrustu
aðgætni. Ef það er drepsóttar-
fluga og hún bítur mann, þá fær
maður veikina. Þá koma stórar,
harðar kúlur í nárana á manni og
innanverð lærin og blása út og
vaida miklum sársauka og sjúkl-
ingurinn fær ofsa-háan hita og
deyr eftir örfáa daga“.
„Prýðilegt. Fáðu þér sæti, Ollie
— og þakka þér fyrir. Jæja, börn-
in góð, nú hafið þið heyrt, hveis
vegna flugur eru hættulegar. Drep
sóttar-fluga getur bitið mann —
og þá, whoo. Einhvern góðan veð-
urdag er maður svo máttvana og
með svima. Mann verkjar í höfuð-
ið og maður kastar upp. Og það,
Sem verst er, allur líkaminn verð-
ur þéttsettur svörtum flekkjum".
Hann sveiflaði hendinni og benti
með vísifingrinum á Brownie, þrif
lega stúlku, ellefu ára: — „Segðu
okkur nú hvað þessi drepsótt heit-
ir Brownie. Leyfðu okkur nú að
sja hvað þú hefur gott minni“.
Brownie stóð á fætur og beit
sig í efri vörina, svo þá neðri. Hún
brosti og hristi höfuðið: „Ég muna
það ekki, prestur".
„Eh? Hvað? Hvað heyrði ég?
Ég muna það ekki“.
„Ég man það ekki“, leiðrétti
Brownie sjálfa sig.
„Já, þetta er betra. Jæja,
Brownie fáðu þér bara sæti. Da-
vid, getur þú sagt okkpr nafnið á
veikinni?"
„Svarta-vatnssýki, prestur".
%Séra Ilarmston hló góðlátlega.
„Já, stundum er hægt að geta upp
á réttu svari, Dave, drengur minn.
En í þetta skiptið blandarðu sam-
an tveimur sjúkdómum. Svarta-
vatnssýkin er mjög illkynjuð teg-
und af malaríu, sem við fáum hér
á landi. Mundu hvað Ollie sagði.
Við fáum aldrei drepsóttina hér á
landi. Jæja, Katey, ég sé að þig
langar til að leysa frá skjóðunni.
Hvað heitir veikin?"
„Svarti dauði".
„Þetta var dugleg stúlka. Já,
það er •’.inmitt Svarti dauðinn. Og
nú, þegai þessi gátan er ráðin,
held ég að það sé bezt að við snú-
um okkur að mannkynssögunni.
Og þar sem segja má, að þú hafir
bent okkur á umtalsefnið, Katey,
þá ætla ég nú að tala um endur-
reisnai'tímabilið í enskri mann-
kynssögu. Nei, nei. Lokið þið bók-
unum ykkar. Ég læt ykkur vita,
þegar ég vil að þið flettið upp í
þeim. Hvaða ár geisaði Plágan
mikla?"
Nokkur börn hrópuðu samstund
is: — „Sextán hundruð sextiu og
fimm“.
„Vel af sér vikið. Ágætt. Og
svona fljótt svarað. Hver getur
svo sagt mér nafnið á manninum,
sem skrifaði mjög þekkta dagbók
á þeim árum?“
„Pepper".
„Samuel Pepper“, kallaði Katey.
„Fleiri uppástungur?"
„Samuel Peppees", leiðrétti
Katey sig.
„Laukrétt. En það er borið fram
Peeps, Katey. Nú skaltu stafa það.
Leyfðu okkur að heyra".
„P-E-P-P-Y-S".
„Skakkt. Dorothea — vilt þú
reyna?"
„P-E-P-Y-S".
„Réct. Nú skuluð þið skrifa það
niður í bækurnar ykkar. Bíðið þið.
Ekki á sömu síðuna og skýringarn
ar í mannkynssögunni. Skrifið það
á titilblöðin og svo skuluð þið líka
skrifa „Peeps“ í svigum fyrir aft-
an, til þess að þið munið fram-
burðinn á nafninu. Jæja, byrjið
þið þá og reynið þið nú að skrifa
vel“.
Hann stóð með krosslagða hand-
leggi og beið þess að börnin lykju
við að skrifa nafnið og Olivia
vissi, að hann hafði gefið þeim
þetta verkefni, til þess að geta
kastað mæðinni áður en hann byrj
aði að ræða um viðreisn Eng-
lands. Hún horfði á hann með að-
dáun og í augum hennar var hann
nokkurs konar hálf-guð, sem hún
gat sett allt sitt traust á, ótta-
laust og öruggt. Hann var ekki
aðeins líkamlega sterkur, heldur
Iíka vitur og hygginn. Það var
ekki heiglum hent, að blekkja
hann eða villa honum sýn. Hann
gat verið harður og strangur, þeg
ar svo bar undir og þörf var fyrir
aga, en hann hafði viðkvæmt og
gott hjarta. Auðvitað reyndi hún
stundum að storka honum, þegar
hann bannaði henni að gera eitt-
hvað það, sem hana fýsti að fram-
kvæma. En þrátt fyrir það þótti
henni alltaf jafnvænt um hann
og bar fyrir honum óblandna virð
ingu.
Þegar öll börnin höfðu skrifað
nafnið „Samuel Pepys“ í bæk-
urnar sinar, eins vel og þau gátu,
byrjaði hann á hinni eiginlegu
sögukennslu og var búinn að tala
sig heitan, þegar Olivia — sem
ekki hafði sérlega mikinn áliuga á
viðreisnartímabilinu í Englandi —
varð þess vör, að Gregory hafði
skyndilega birzt á sjónarsviðinu.
Hjartað í henni virtist kippast
við, af æsingu og ofvæni.
Hún horfði á hann. Hann stóð
í tæplega tíu stikna fjarlægð, fyr-
ir aftan föður hennar og hlustaði
á fyrirlestur hans. Hann var bros-
andi — örugg sönnun þess, að
hann skemmti sér hið bezta.
II.
„En“, sagði séra Harmston að
lokum. — „Ég vil ekki að þið far-
ið úr þessari kennslustund í
þeirri trú, að það hafi aðeins ver-
ið í Englandi, sem ástandið var
svona slæmt á þessum tímum.
Nei, í Frakklandi var það sizt
betra. Sennilega langtum verra.
Og þá minnist ég þess. — Ollie,
hlauptu snöggvast heim og vittu
hvort Berton hefur lokiö við
frönsku smásöguna sína. Ef svo
er, þá skaltu segja honum að
koma með hana undir eins. Og svo
skaltu líka koma með grammófón-
SHUtvarpiö
Fimmtudagur 23. janúar:
Fastir liðir eins og' venjulega.
12,50 „Á frívaktinni", sjómanna-
þáttur (Guðrún Erlendsdóttir).
18,30 Fornsögulestur fyrir börn
(Helgi Hjörvar). 18,50 Framburð-
ai'kennsla í frönsku. 19,05 Harmon
ikulög (plötur). 20,30 „Víxlar
með afföllum", framhaldsleikrit
fyrir útvarp, eftir Agnar Þórðar-
son; 2. þáttur. — Leikstjóri:
Benedik Árnason. Leikendur: Ró-
bert Arnfinnsson, Ævar Kvaran,
Þóra Friðriksdóttir, Nína Sveins-
dóttir og Flosi Ólafsson. — 21,15
Kórsöngur: Frá 8. söngmóti
Heklu, sambands norðlenzkra
karlakóra (Hljóðritað í júní s.l.).
21,45 Islenzkt mál (Ásgeir Blondal
Magnusson kand. mag.). 22,10 Er-
indi með tónleikum: Dr. Hallgrim-
ur Helgason tónskáld talar í
þriðja sinn um músikuppeldi. —
23,00 Dagskrárlok.
Fösludagur 24. janúar:
Fastir liðir eins og venjulega.
13,15 Lesin dagskrá næstu viku.
18,30 Börnin fara í heimsókn til
merkra manna (Leiðsögumaður:
Guðmundur M. Þorláksson kenn-
ari). 18,55 Framburðarkennsla J
esperanto. 19,05 Létt lög (plötur).
20,20 Daglegt mál (Árni Böðvars-
son kand. mag.). 20,25 Guðmund-
ur Friðjónsson. — Bókmennta-
kynning Almenna bókafélagsins
frá 21. nóv. s. 1., nokkuð stytt. —
22,10 Erindi: Frímei'kið sem safn
gripur (Sigurður Þorsteinsson
bankamaður). 22,35 Frægar hljóm
sveitir (plötur). 23,30 Dagíkrár-
lok. —
ATVINNA
1—2 stúlkur óskast í saumaskap
nú þegar.
Mýjö skóverksmi^jan
Bræðraborgarstíg 7.
EIIMANGRLIMARkORK
2” Verð pr. ferm. kr. 78.90
IV2” Verð ptr. ferm. kr. 59.00
H. Benediktsson hf.
Lóugötu 2.
HOLMENS KANAL 15 C. 174
Hotel Kongen af Danmark — Köbenhavn
1 miðborginni — rétt við höfnina.
Herbergi með morgunkaffi frá dönskum kr. 12.00.
M A R K Ú S
Eftir Ed Dodd
1) — í dögun næsta morgun ] 2) — Þarna er hafur fyrir þig
leggja þeir Markús og Króka Markús.
Refur aftur aí stað í fjallgöngu. I
3) — Króka Ref skrikar fótur
og missir kíki sinn niður hiíð-
ina.