Morgunblaðið - 03.05.1958, Blaðsíða 3

Laugardagur 3. maí 1958
M ORCVTS1U 4ÐIL
3
„Eðlilegt að spyrja, hvort grund-
völlur stjórnarsamningsins sé ekki
giörsamiega hruninn
Harbar ádeilur á samstarfsflokkana
I. mai blaði Þ j óðv i I j a n s
n
í 1. MAÍ-BLAÐI Þjóðviljans birt
ist grein um „vandamál stjórnar-
samstarfsins", þar sem deilt er
harðlega á samstarfsflokkana i
ríkisstjórn, og þá einkum Fram-
sóknarflokkinn. Er að lokum
varpað fram þeirri spurningu i
blaðinu, hvort grundvöllur stjórn
arsampingsins sé ekki gjörsam-
lega hruninn.
Er ljóst að þessi grein er skrif-
uð í þeim tilgangi að reyna að
afsaka fyrirfram, að kommúnist-
ar skuli taka þátt í að koma fram
með hin væntanlegu „bjargráð",
ásamt með hinum flokkunum.
Fyrst rekur blaðið mismuninn á
innlendu og erlendu verðlagi og
sívaxandi verðbólgu og kemur
'síðan að öflun framleiðslutækja.
Segir blaðið, að nýsköpunartog-
ararnir svonefndu „hafi forðað
þjóðinni frá öllu efnahagslegu
ósjálfstæði" í framhaldi af þessu
segir blaðið:
„Því miður er Framsóknar-
flokkurinn stórum skilnings-
sljórri á nauðsynina á öflun nýrra
atvinnutækja en jafnvel íhald-
ið. Hann hefur ætíð hneigzt
til þess að beina fjármagninu í
þær atvinnugreinar sem lícinn
eða engan gjaldeyri gefa til-þjóð-
arbúsins. Þetta er þeim mun baga
legra sem nú ríður einmitt á að
bæta fyrir vanrækslu sl. átta ára,
þegar engir togarar voru keyptir
nema í stað þeirra, sem sjórinn
gleypti. Framsóknarflokknum
hefur ekki ennþá skilizt, að lífs-
afkoma þjAðarinnar byggist
sjávarútveginum, og því verður
hagur hennar ekki bættur nema
hlynnt sé að honum eftir megni.“
„Hvers vegna Framsókn vill
gengislaekkun“
Næst lýsir Þjóðviljinn hvernig
á því stsndi að Framsóknarflokk
urinn hafi verið ákafur í gengis-
lækkun, og farast blaðinu orð á
þessa leið:
„Við myndun ríkisstjórnarinn-
ar lýsti Alþýðubandalagið líka
yfir, að það gerðist aðili að henni
til þess að varðveita kaupmátt
launa og stöðva verðbólguna. Nú
verður að horfast í augu við þá
staðreynd, að þetta hefur ekki
tekizt sem skyldi vegna þess, að
samstarfsflokkarnir hafa reynzt
ófáanlegir til að fallast á tillögur
Alþýðubandalagsins í þá átt. Það
hefur ótvírætt komið í ljós, að
ráðamenn Framsóknarflokksius
vilja verðbólguþróun til að knýja
fram gengislækkun. Ástæðan er
sú, að SÍS skuldar gífurlegar fjár
hæðir í bönkum landsins. Á und-
anförnum árum hefur allur ágóði
Sambandsins verið lagður í fjár-
festingu, einkum skipakaup og
húsbyggingar, svo auðskilið er,
að gengislækkun yrði Samband-
inu sannkölluð guðsgjöf, skulda-
hrúgan lækkaði, en verðmæti
fasteignanna stæði óskert eftir
sem áður“.
Alþýðuflokkurinn stefnulaus
Næst snýr Þjóðviljinn sér að
Alþýðuflokknum og fær hann
svofelldan vitnisburð:
„Um Alþýðuflokkinn er það að
segja, að hann hefur enga fast-
mótaða eða sjálfstæða stefnu i
efnahagsmálunum fremur en
öðrum málum, eins og glöggt hef-
ur komið fram í skrifum í mál-
gagni flokksins um þau. Hann
fær hvorki hjarað né varðveitt
bitlingaaðstöðu gæðinga sinna án
stuðnings Framsóknarflokksins
og því hefur Alþýðuflokkurinn
fylgt öllum tillögum hans í aðal-
atriðum".
Bjargráðin fara í bága við afstöðu
Alþýðubandalagsins og ASÍ
Þá segir Þjóðvilljinn, að tillög-
urnar í efnahagsmálunum séu
brot á stjórnarstefnunni og segir
svo í greininni:
„Margt bendir til, að tillögur
þær í efnahagsmálunum, sem
Ulanríkisráðh. lil
Kaupmannahafnar
Utanríkisráðherra, Guðmund-
ur í. Guðmundsson, fór í dag ut-
an til þess að sitja fund utanrík-
isráðherra N orður-Atlantshaf s-
bandalagsins, sem haldinn verð-
ur í Kaupmannahöfn dagana 5.—
7. þ.m. í för með ráðherranum er
Hinrik Sv. Björnsson, ráðuneytis-
stjóri utanríkisráðuneytisins.
(Frá utanríkisráðuneytinu).
1. maí á Akureyri
1. MAÍ-HÁTÍÐAHÖLDIN á Ali-
ureyri fóru fram í góðu veörj.
Var haldinn útifundur við Verka
lýðshúsið að vanda og var nann
ekki sérstaklega fjölmennur en
allmargt barna. Engin kröfu-
ganga var farin.
Ræður fluttu Jón Þorsteinsson
lögfræðingur A. S. í., Jón B. Rögn
valdsson formaður fulltrúaráðs
a verkalýðsfélaganna, GunnarBerg
formaður Iðnnemafélagsins og Rós
berg G. Snædal rithöfundur.
Lúðrasveit Akureyrar lék fyrir
og milli ræðna en að lokum söng
Jóhann Konráðsson einsöng.
innan tíðar verða lagðar fyrir
Alþingi, verði fráhvarf frá stöðv-
unarstefnunni og brjóti aí þeim
sökum í bága við þá afstöðu, sem
Alþýðubandalagið og Alþýðusam
bandið mörkuðu í upphafi til
þessara mál. Þegar við þetta bæt
ist, að Framsóknarflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn hafa ekki feng
izt til að efna loforðið um brott-
flutning hersins, er eðliiegt að
spyrja, hvort grundvöllur stjórn-
arsamningsins sé ekki gjörsam-
lega hruninn?“
Nú munu margir, þeir sem lesa
þessi orð Þjóðviljans spyrja, af
hverju kommúnistar láti öll
þessi ósköp yfir sig dynja, og
það án nokkurra mótmæla, nema
einstöku upphrópana í Þjóðvilja-
greinum. Svarið hlýtur óhjá-
kvæmilega að vera það, að komm
únistar vilji vinna allt þetta til,
svo þeir geti haldið í ráðherra-
stólana, en annars ætti Þjóðvilj-
inn í annarri grein að gefa
nánari útskýringu á því, hvernig
á slíku geti staðið.
STAKSTEINHR
Frá uppsetningu almennu listsýningarinnar í Listamanna
skálanum. Verkin á myndinni eru eftir Gunnlaug Scheving og
Sigurjón Ólafsson.
Almenn listsýning opnuð
í Listamannaskálanum
35 listameim taka þátt í sýningunni
Á FIMMTUDAGSKVÖLDIÐ var
ungur Reykvíkingur að reyna
þetta flugmódel á golfvellinum
á Öskjuhlíð. Hinn rennilegi smið-
isgripur hans er með lítilli vél
og brá á leik, er hann kom upp í
riki vindanfna. Sá eigandinn síð-
ast til flugvélar sinnar, þar sem
hún sveif yfir Múlakampi. Ýtar-
leg leit bar ekki árangur. Módel-
ið ei greinilega merkt, og ættu
þeir, sem kunna að rekast á það,
að láta eigandann vita.
í DAG verður opnpð almenn
listsýning í Listamannaskálanum
á vegum Félags íslenzkra mynd-
listarmanna. Er sýning þessi
óvanalega fjölbreytt, enda taka
35 listamenn þátt í henni, 29
málarar og 6 myndhöggvarar. Á
sýningunni eru 84 listaverk: 44
málverk, 14 höggmyndir, 7 vatns-
litamyndir, 7 gouachemyndir, 7
teikningar, 3 málverk á gler og
2 flosofin teppi.
Hefir sýning þessi verið nefnd
almenn listsýning vegna þess, að
mönnum var gefinn kostur á að
senda listaverk, . hvort sem
þeir voru félagsmenn eða utan
félags. Þeir, sem ekki hafa tekið
þátt í samsýningum félagsins
áður, eru listamennirnir Borgþór
Jónasson, Einar Pálsson og
Margrét Jónatansdóttir, svo og
myndhöggvarinn Ólöf Pálsdóttir.
Síðasta samsýningin 1955
Síðasta samsýning félagsins var
haldin 1955. Hefur það lengi vak-
að fyrir Félagi íslenzkra mynd-
Óvirti Hannibal
verkalýðssamtökin ?
Ummæli bans i Þjóðviljanum I. mai
ÞJÓÐVILJINN birti 1. maí við-
tal við Hannibal Valdimarsson
félagsmálaráðherra út af dagskrá
útvarpsins hinn 1. maí, og þá
„óvirðingu, sem verkalýðssam-
tökunum hafði verið sýnd“ í þvi
sambandi. í lok viðtalsins íarast
Hannibal orð á þessa leið:
„Ég vil að lokum bæta því við
að vart hefði þessi ríkisstjórn
getað valið öllu hæpnari tíma tii
að óvirða verklýðssamtökin en
einmitt nú, þegar verið er að
ræða við þau um nýjar ráðstaf-
anir í efnahagsmálum".
Nú er Hannibal sjálfur i „þess-
ari ríkisstjórn“, sem hann talar
svo óvirðulega um, án þess að
skilja nokkurn ráðherra undan
og lítur helzt út fyrir að Hanni-
bal hafi sjálfur tekið þátt í að
óvirða verkaiýðssamtökin. Ann-
ars sýnist þessi klausa Hannibals
vera eitt dæmið um, hvernig
andrúmsloftið er í stjórnarher-
búðunum þessa daga.
listarmanna að gera þessar sýn-
ingar að árlegum viðburði, þar
sem fram kæmi þverskurður þéss
bezta, sem gert hefur verið
á liðnu ári — þar sem eldri menn
sýndu meistaraverk sin og nýir
menn kæmu fram í fyrsta skipti.
Benda forráðamenn félagsins á,
að hér sé að vísu enginn lista-
háskóli ennþá, en ekki sé ástæða
til að láta það standa í vegi fyrir
því, að haldin sé árlega almenn
listsýning eins og eigi sér stað í
öðrum menningarborgum. Þörf-
in fyrir slíka sýningu er orðin
enn brýnni vegna þess, hversu
kostnaðarsamt er orðið að halda
sýningu í Reykjavík, svo kostn-
aðarsamt, að það er orðið fjár-
hagslegt áhættuspil jafnvel fyrir
vel þekkta listamenn.
Á fundi með blaðamönnum í
gær bentu forráðamenn félags-
ins á, hversu takmarkað rúmið
væri i Listamannaskálanum, og
jafnframt fjölgaði listamönnum
með hverju árinu, sem liði. Þar
að auki væri skálinn orðinn hrör-
legur. Því væri það næsta og
stærsta viðfangsefni félagsins og
annarra listamanna að koma upp
vönduðum sýningarskála, sem
helzt þyrfti að vera tvisvar eða
þrisvar sinnum stærri en sá
gamli. Þegar sá skáli væri kom-
inn upp, gætu slíkar samsýning-
ar orðið árlegur viðburður, og
lagt drjúgan skerf til menning-
arlífs í landinu.
★
Sýningarnefnd Félags íslenzkra
myndlistarmanna skipa málar-
arnir Hjörleifur Sigurðsson, Jó-
hannes Jóhannesson, Karl Kvar-
an, Sigurður Sigurðsson og Þor-
valdur Skúlason, sem er formað-
ur nefndarinnar, og myndhöggv-
ararnir Ásmundur Sveinsson,
Magnús Á. Árnason og Sigurjón
Ólafsson.
Sýningin verður opnuð í dag
kl. 2 fyrir boðsgesti og kl. 5
fyrir almenning. Verður sýning-
in opin til 18. maí.
Hver hefur
reynslan orðið ?
Ræður kommúnistanna 1. maí
þóttu fremur bragðdaufar. Þa#
var eins og vond sam-
vizka gægðist í gegn, því allir
vita, hvað þessir herrar haf»
bruggað á bak við tjöldin fyrir
1. maí, þó þeim þætti ráðlegra
að láta það ekki koma fram fyrr
en að deginum liðnum. Sjálf-
stæðismaðurinn Bergsteinn Guð-
jónsson gagnrýndi ríkisstjórnina
og stefnu liennar harðlega i
1. maí ræðu sinni.
Bergsteinn sagði m. a.:
„Þegar rikisstjórn sú, sem nú
situr, settist í valdastólana, rík-
isstjórn, sem taldi sig vera full-
trúa verkalýðsins, þá voru þeir
margir innan verkalýðshreyfing.
arinnar, sem ólu með sér vonir
um að nú mundi rísa gullöld
verkalýðsins. En reynslan hefur
orðið önnur:
Því kaupmáttur launanna hef-
ur stórlega minnkað.
Vísitalan hefur verið stórlega
skert.
Skattaálögur hafa stórlega
hækkað.
Uppbótarkerfið leggst með sí-
auknum þunga á þjóðfélags-
þegnana.
Sumargjöfin til verkalýðsins er
sú, að álögurnar verða auknar
um á þriðja hundrað milljónir
króna til viðbótar því sem nú er.
Ríkisstjórnin hefur gert allt,
sem hún hefur getað til þess að
fá nokkra menn innan verkalýðs
hreyfingarinnar til þess að ganga
sér á hönd og láta þá afneita köll-
un sinni og skyldum við verka-
lýðinn, og reynt að fá þessa
menn til þess að telja fólkinu trú
um að allar óskir eða kröfur
um aukn. .' kjarabætur væru árás
á þjóðfélagið og jafnvel landráð.
Þetta kallar ríkisstjórnin að
hafa samráð við verkalýðinn“.
Þannig fórust Bergsteini Guð-
jónssyni orð og er ekkert af
þessu ofmælt.
Gjaldeyrisskcuturinn
sverfur að
1 ræðu sinni vék Beigsteinn
ennfremur að afstöðunni til fram
leiðslunnar og minntist í því
sambandi á gjaldeyrisskortinn.
Það er vitaskuld augljóst, að
verkamenn og Iaunþegar hljóta
að hafa auga á því, hvernig þeim
málum er varið, svo mjög sem
afkoma þeirra byggist á því, að
framleiðslan geti haldið áfram.
með eðlilegum hætti. Bergsteinn
Guðjónsson benti á, að nú væi'i
verulegur skortur á hráefnum
til iðnaðar og þverrandi vinna
hjá iðnverkafólki, en þetta staf-
aði af gjaldeyrisskorti. Benti
hann á, að innflutningskerfi rík-
isstjórnarinnar væri þannig byggt
upp að miklu af hinum dýrmæta
gjaldeyri þjóðarinnar væri varið
til kaupa á alls konar glysvarn-
ingi, vegna þess að slíkur varn-
ingur gæfi ríkissjóði gífurlegar
tolltekjur. Þetta væri vítaverð
stefna og bæri að gera kröfu til
þess, að iðnaðinum yrði séð fyr-
ir nægum hráefnum, þannig,
að hann gæli haldið starfsemi
sinni áfram.
Kommúnistar hafa oft brennt
sig á því, að þeir hafa talið að
verkamenn og launþegar væri
miklu blindari á þarfir atvinnu-
veganna, heldur en þeir raun-
verulega eru. Augu verkamanna
og launþega ljúkast meir og meir
upp fyrir því, hve nana sam-
leið þeir eiga með þeim, sem i
fararbroddi standa um framleiðsl
una og hversu hagsmunir sam-
taka verkafólks og launþega eru
nátengdir hag atvinnuveganna á
I jum tímr>.