Morgunblaðið - 03.05.1958, Blaðsíða 9

Laugardagur 3. maí 1958
MORCVNBLAÐIÐ
9
Kaupmátfur launa hefir stór-
lega minnkað í tíð núverandi
ríkisstjórnar
Ræða Bergsteins Guðjónssonar,
formanns Hreyfils, 1. mai
Góðir íslendingar.
1. MAÍ hvílir alþýðu landsins sig
frá hinum daglegu störfum, þann
dag eru hagsmunamálin tekin tii
yfirvegunar, litið yfir það sem
áunnizt hefur umliðið ár og sett-
ar fram kröfur fyrir næsta ár
kröfur sem eiga að færa okkur
nær því marki, sem alþýðan hef-
ur sett sér, það er að hver mað-
ur beri það úr býtum fyrir störf
sín, að hann geti lifað mannsæm-
andi lífi að því er snertir fæði,
húsnæði og menningu.
Þannig á þessi dagur að vera
táknrænn fyrir þá uppbyggingu
sem hinar vinnandi stéttir leggju
fram landi og þjóð til farsæidar.
í dag reyna verkamenn og
verkakonur að gera sér grein fyr-
ir því hvað hið vinnandi fólk
hefur borið úr býtum fyrir vinnu
sína. 1 dag er spurt um það hver
kaupmáttur launanna sé. Einnig
er sett fram sú spurning hvernig
muni takast að tryggja næga at-
vinnu á næsta ári, en lausn þess
vandamáls ræður miklu um það
hver kaupmáttur launanna verð-
ur og hvort hægt verður að auka
hann.
Þegar við lítum til baka, þá ei
það óhrekjanleg staðreynd að
kaupmáttur launanna hefur rýrn-
að stórlega frá því sem áður
var. Veldur því ört hækkandi,
vöruverð og svo það að vísitölu- j
uppbót hefur ekki verið greidd
á kaup til samræmis við það sem
hún hefur hækkað.
Okkur er það ljóst að afkoma
þjóðfélagsins byggist á almennri
velmegun og aukinni kaupgetu
fjöldans.
Atvinnuleysi í einstökum starfs
greinum ógnar atvinnuafkomu
allra annarra stétta og rýrir
þannig afkomu þjóðfélagsheildar-
innar.
Það er tvímælalaust skylda
ríkisvaldsins á hverjum tíma að
búa svo í haginn fyrir þegna sina.
að næg vinna sé ávallt fvrir
hendi fyrir þá sem eru vinnu-
færir og vilja vinna og tryggja
á þann hátt að hver starfsstéti
styðji aðra og fólkið hafi mann-
sæmandi lífskjör.
Þegar ríkisstjórn sú, sem nú
situr, settist í valdastólana, ríkis-
stjórn, sem taldi sig vera full-
Irúa verkalýðsins, þá voru þeir
margir innan verkalýðshreyfing-
arinnar, sem ólu með sér vonir
um að nú mundi rísa gullöld
verkalýðsins. En reynslan heíur
orðið önnur:
Því kaupmáttur launanna nef-
ur stórlega minnkað.
Vísitalan hefur verið stórlegá"
skert.
Skattaálögur hafa stórlega
hækkað.
Uppbótakerfið leggst með sí-
auknum þunga á þjóðfélagsþegn
ana.
Sumargjöfin til verkalýðsins er
sú að álögurnar verða auknar
um á þriðja hundrað milljónir
króna, til viðbótar því sem nú
er. —.
Ríkisstjórnin hefur gert alli
sem hún hefur getað til þess að
fá nokkra menn innan verka-
lýðshreyfingarinnar til þess að
ganga sér á hönd og láta þá af-
neita köllun sinni og skyldum
við verkalýðinn, og reynt að fá
Þessa menn til þess að telja fólk-
inu trú um að allar óskir sða
kröfur um auknar kjarabætur
væru árás á þjóðfélagið og jafn-
vel landráð.
Þetta kallar rikisstjórnin að
hafa samráð við verkalýðinn.
í dag mótmælum við allri við-
leitni, hvaðan sem hún kemur,
sem miðar að því að þvinga
verkalýðinn til hlýðni við ríkis-
valdið.
Nú er verulegur skortur á lirá-
efnum til iðnaðar og þverrandi
vinna hjá iðnverkafólki og stafar
þetta af gjaldeyrisskorti, vegna
þess að hinum dýrmæta gjald-
eyri þjóðarinnar er sóað til kaupa
á alls konar glysvarningi, varn-
ingi sem gefur ríkissjóði gífur-
um um kaup og kjör til þess að
vera viðbúin gegn frekari skerð-
ingu á launum en orðin er
Við gerum kröfu til þess að
efnahagsmálin verði leyst an þess
að lífskjör alþýðunnar verði rýrð
á nokkurn hátt.
Jafnframt því sem íslenzk al-
þýða stendur á verði um hags-
munamál sín innanlands, þá læt-
ur hún einnig til sín taka þau
mál, sem miða að því að varð-
veita friðinn í heiminum og
tryggja þjóðunum meira öryggi.
íslenzk alþýða verður að standa
trúan vörð um lýðræðið og berj-
ast gegn því að einræði og unair-
okun nái að festa rætur innan
okkar þjóðfélags.
Vegna hinna stríðandi afla
stórþjóðanna höfum við um ára-
bil orðið að íafa erlent varnar
lið í landi okkar, en öll íslenzka
þjóðin óskar þess að svo þyrfti
ekki að vera, en vegna þess ó-
heillaástands sem nú ríkir milli
stórþjóðanna, þá teljum við að
ekki verði hjá því komizt að
hafa varnarlið í landihu til vernd
ar þjóðinni og þeim þjóðum, sem
vilja berjast fyrir því að við-
halda lýðfrelsi og mannréttindum
í heiminum.
íslenzk alþýða styður aliar
þær þjóðir sem vilja viðhaida
þeim frumrétti hvers lifandi
manns.
í dag kemur íslenzk alþýða
saman eins og alþýða ailra
annarra lýðfrjálsra landa. En því
miður eru til milljónir verka-
manna og verkakvenna í heim-
inum, sem hafa sömu þörf og
óskir fram að bera í löndum sín-
um, en sem vegna einræðis ríkis-
valds þeirra hafa ekkert athafna-
frelsi til starfsemi sinnar, en
verða hins vegar að lúta vald-
boði ríkisvaldsins og þetta fólk
er jafnvel beitt voðavaldi, ef
það lætur á sér bæra. Þetta fólk
verður áð gjalda miklar fórnir i
baráttu sinni fyrir því að skapa
frjáls verklýðssamtök.
í dag vottar islenzk alþýða
þessu undirokaða fólki samúð
sína og ber fram þá ósk að dagur
frelsisins sé ekki langt undan hjá
Bcrgsteinn Guöjónsson
legar tolltekjur, sem koma til
viðbótar öðrum persónulegum
álögum.
Þessu háttalagi mótmælum við
í dag og gerum kröfu til að iðn-
aðinum verði séð fyrir nægum
hráefnum og að iðnaðurinn fái
meira fjármagn til framleiðslunn-
ar og að hann verði verndaður
fyrir fullunninni erlendri iðnað-
arvöru.
Hvert sem litið er, er skatta-
áþján að sliga allt og alla.
Samgöngutæki landsmanna eru
svo aðþrengd af sköttum og toll-
um, að takmarkaður möguleiki
er nú fyrir því, að hægt verði
að halda uppi þeim samgöngum
sem nauðsynlegar eru í daglegu
starfi þjóðarinnar.
Við gerum kröfu til þess að
ríkisvaldið endurskoði afstóðu
sína til þessara mála og gangi
til móts við viðkomandi stéttar-
félög og réttmætar óskir þenra
til leiðréttingar á kjörum þehra.
Islenzka þjóðin á nú í harðri
baráttu fyrir því að mega njóta
þeirra auðæfa sem felast í skauti
sjávarins við strendur landsins,
þess vegna krefjumst við vernd-
unar fiskimiðanna, sem frá ó-
munatíð hafa verið aðallííæð
þjóðarinnar og mun svo verða
um langa framtíð.
Þess vegna stendur öll þjóðin
saman um þá réttmætu krófu
að fiskimiðin verði vernduð og
að 12 milna fiskveiðilandhelg;
verði framkvæmd eins fljótt og
auðið er, og að baráttunni verði
haldið áfram sleitulaust þar tii
réttur okkar yfir landgrunnmu
hefur verið viðurkenndur án
nokkurra takmarkana og okkur
á þann hát tryggður sá réttur sem
okkur ber til þess að njóta þeirra
auðæfa sem landgrunnið býr yíir
Þau eru mörg og margvísleg
málin, sem við þurfum að ræða
í dag. Á baráttudegi okkar ríkir
°ft von og ótti, ótti fyrir því hvað
framtíðin beri í skauti sér. Eg
held að í dag ríki ótti vegna vax armr Voru a landlelð róðri
þessum stéttarbræðrum okkar.
Góðir fundarmenn.
Allt það sem áunnizt hefur i
verklýðsbaráttunni á undanförn-
um áratugum hefur verið árang-
ur af samtökum stéttanna. Við
verðum að vinna að því að efla
stéttarfélögin og þa ekki sízt að
efla heildarsamtök verkalýðsins
og vinna sleitulaust að því að
þau stéttarfélög, sem enn standa
utan heildarsamtakanna verði
sem allra fyrst aðilar að Alþýðu
sambandi íslands.
Verzlunarmannafélag Reykja
víkur, sem er næststærsta stétt-
arfélag á islandi, stendur ennþa
utan Alþýðusambandsins. Við
teljum eðlilegt og verkalýðssam-
tökunum til styrktar að Verzi-
unarmannafélag Reykjavíkur
verði tekið í Alþýðusamband Is-
lands sem allra fyrst.
Þess eru því miður dæmi, að
íslenzk alþýða hafi ekki getað
sameinazt um hátíðahöldm 1.
maí, en í dag getum við fagnað
því að tekizt hefur þrátt fyrii
óbilgirni vissra aðila að hindra
klofningu verkalýðssamtakanna
um hátíðahöldin, þó ekki yrði
samkomulag um ávarp dagsins
eins og komið hefur fram í sam-
bandi við undirskriftir fjöl
margra fulltrúa undir ávarpið.
Göngum þó heil til starfa. —
Verkefnin eru mörg. Sjaldan hef-
ur þess verið brýnni þörf en nú
að verkalýðshreyfingin stæði
saman, sýndi styrk sinn og ein-
hug í verki og í krafti þess styrk-
leika berum við fram kröfur okk-
ar og frá þeim verður ekki
vikið.
Meðal krafna dagsins eru þess-
ar helztar:
Fullkomið atvinnucryggi.
Aukinn kaupmáttur launa.
Full vísitala á kaup.
Hækkun lífeyris.
Fullkomið húsnæði fyiir alla.
Réttlát skipting þjóðartexn-
anna.
Verndun fiskimiðanna.
Fullkomin æskulýðsheimili.
Sömu laun fyrir sömu Vinnu,
karla og kvenna.
Lækkaðir verði skattar og toll-
ar á samgöngutækjum.
Allt umferðaröryggi verði stór-
lega bætt.
Islenzk alþýða lýsir vonbrigð-
um sínum yfir afstöðu stórveid-
anna gagnvart hinum lífsnauðsyn
legu aðgerðum okkar í landhelg-
ismálunum og mótmælir harð-
lega þessari afstöðu stórveld-
anna.
í dag strengjum við þess heit
að standa saman. Sranda saman
sem ein órofa heild hvar í stétt
sem við stöndum.
Stöndum saman um hagsmuni
okkar.
Stöndum saman um hagsmuní
þjóðarinnar.
Stöndum trúan vörð um lýð-
frelsi og mannréttindi.
Frá því mun íslenzk alþýða
aldrei víkja.
Lifið heil.
Sjúklingar ú Kristneshæli mót-
mæln að hælið verði lagt niður
FUNDUR I „Sjálfsvörn", félagi
berklasjúklinga í Kristneshæli,
haldinn 29. marz 1958, mótmælir
harðlega fyrirætlunum heil-
brigðisstjórnarinnar um að leggja
Kristneshæli niður sem berkla-
hæli, að því er ætla má innan
tveggja til þriggja ára. Telur
fundurinn of snemmt að gera
slíka breytingu, og vísar í því
efni til skýrslna Kristneshælis
fyrir síðastliðin ár: Fundurinn
lítur einnig svo á, að með slíkri
ráðstöfun væri freklega gengið á
rétt Norðlendinga og of snemma
gleymt og of litils metið það fórn-
fúsa afrek er unnið var til handa
Fimmtugur i dag:
Ragnar Jónsson skipstjóri
andi erfiðleika í efnahagslífi þjóð-
arinnar. Að þessum degi liðnum
fáum við að sjá hvað fram kem-
ur um lausn þeirra mála. Og
við spyrjum. Verður verkalýður-
inn nú að taka á sínar herðai
rýrnandi lífskjör með skertum
kaupmætti og nýjum sköttum?
Vegna þessarar óvissu um
framtíðina hafa flest verkalýðs-
félög sagt upp samningum sín-
RAGNAR Jónsson, skipstjóri,
Linnetsstíg 8, Hafnarfirði, er 50
ára í dag. Ragnar er fæddur að
Hörgsdal í Austur-Skaftafells-
sýslu, sonur hjónanna, Jóns
Bjarnasonar og önnu Kristófers-
dóttur. Ragnar byrjaði sjó-
mennsku um eða fyrir tvítugt
og er því búinn að stunda sjó
yfir 30 ár. Áður en hann kom
til Hafnarfjarðar, árið 1939, var
hann vélstjóri í Keflavík.
Á næsta ári er Ragnar búinn
að vera 20 ár skipstjóri hjá sama
útgerðarfyrirtæki hér í Hafnar-
firði, fyrst 5 ár á mb Ásbjörg,
og síðan 14 ár á mb Hafbjörg,
sem hann er einnig meðeigandi
að.
A þessum 20 ára skipstjóra-
ferli Ragnars hefur hann aldrei
hent neitt slys, hvorki á skipi
né mönnum, en hins vegar hefur
hann verið svo lánsamur að
bjarga manni frá drukknun. Þaö
var í marz 1943, þegar mb Ár-
sæll frá Njarðvíkum fórst. Bát-
í SV roki og stórsjó. Ársæll var
rétt á undan Ásbjörg og fékk
á sig brotsjó, sem hvolfdi honum.
Þegar Ásbjörg kom á slysstað-
inn, bjargaðj hún einum manni,
sem hélt sér uppi á braki, sem
brotnað hafði úr bátnum. Hélt
Ásbjörg sér á slysstaðnum lengi
að þeir menn sem komizt hafa
í skiprúm hjá honum, vilji ekki son
hverfa þaðan aftur, enda eru
sumir þeir, sem nú eru skipverj-
ar hans búnir að vera það á ann-
an tug ára.
Ragnar er aflamaður góður og
hirðusamur um skip, veiðarfæri
og annað, sem útgerðinni til-
heyrir, svo af ber.
Ragnar er kvæntur Guðrúnu
Andrésdóttur.
Við, sem unnið höfum í félagi
við Ragnar að útgerðarmalum
öll þessi ár, óskum honúm hjart-
anlega til hamingju með afmælið
á eftir, en fann ekki fleiri menn. I og vonum að fá að njóta starfs-
Ragnar hefur haft sérstakt krafta hans lengi ennþá.
mannalán, og óhætt mun að segja' Jón Halldórsson.
norðlenzkum berklasjúklingum
með stofnun Kristneshælis.
Fundurinn harmar mjög, ef að
lítt athuguðu máli, yrði hrapað
að slíkri breytingu, sem óhjá-
kvæmilega hefði í för með sér,
að verulegur hluti þeirra berkla-
sjúklinga úr Norðlendingafjórð-
ungi, sem dæmdir eru til slíkrar
hælisvistar yrði fluttur nauðung-
arflutningi á annað landshorn
fjarri vinum og ættingjum.
Ofanskráð mótmæli voru sam-
þykkt með öllum greiddum at-
kvæðum.
Norræna íélags-
deiklin að Hvols-
velli og Hellu
HELLU, 28. apríl — Sl. laugar-
dag var stofnuð deild úr Norræna
félaginu á Hvolsvelli og voru-
stofnendur 24. Formaður var kos-
inn Klemens Kristjánsson, til-
raunastjóri, Sámsstöðum, og aðr-
ir í stjórn: Björn Björnsson,
sýslumaður, Hvolsvelli; Ólafur
Ólafsson, fulltrúi, Hvolsvelli;
Trumann Christiansen, skólastj.,
Hvolsvelli; og Garðar Jónsson,
skógarvörður, Tumastöðum i
Fljótshlið.
í gær var svo stofnuð önnur
deild úr Norrænafélaginu hér á
Hellu. — Á stofnfundinum vora
mættir 20 karlar og konur, en
auk þess höfðu nokkrir fleiri
óskað eftir inngöngu í félagið.
Formaður var kjörinn Ólafur
Björnsson, héraðslæknir, Hellu.
og aðrir í stjórn: séra Arngrímur
Jónsson, Odda; Hjörleifur Jóns-
son fulltrúi, Hellu; Þórður Lofts-
skólastjóri, Hellu, og frú
Jakobína Erlendsdóttir, Hellu.
-jóri,
framkvæmdastjói i Norrænafé-
lagsins í Reykjavík, var mættur
á stofnfundum beggja deildanna
og skýrði tilgang og lög Norræna
félagsins og sýndi kvikmyndir.
Talsverður áhugi er nú ríkj-
andi hér á nánara samstarfi
hinna norrænu frændþjóða og er
það vel, því að hvort tveggja er
að norræn samvinna er hugsjóna-
mál og hagsmunamál og er von-
andi að samband okkar við
bræðraþjóðir okkar á Norður-
löndum verði sem nánast, öllum
aðilum til ánægju, menntunar og
hagsbóta. — Fréttaritari.