Morgunblaðið - 20.05.1958, Síða 12

12
MORCUNBLAÐ1Ð
T’riðjudagur 20. maí 1958
AN>
— Frakkland
Framh. af bls. 11.
sjá, hvernig fólkið raunverulega
hugsi, hvað sem yfirborðinu líð-
ur.
Fréttaritararnir nefna dæmi
um það, hvernig fólkið tali.
„Svona getur þetta ekki gengið
lengur", sagði miðaldra maður.
„Stjórnmálamennirnir hafa talað
alltof mikið en gert of lítið. Nú
gerist alltjent eitthvað".
„Jú, það er víst hægt að segja
það“, svarar kona nokkur. „Við
flækjumst alltaf meira og meira
inn i eitthvert styrjaldarástand.
í alla nótt hefi ég ekki getað
sofnað blund. Sonur minn er í
hernum í Alzír. Þar hafa her-
foringjarnir enn einu sinni rótað
okkur inn í eitthvað, sem við
losnum ekki strax úr".
Þá gaf sig fram gamall og held-
ur kergjulegur maður, með stutt-
klippt skegg. „Svona tal kallar
maður allt að því landráð“, segir
sá gamli. „Á tímum Clemenseau
hefðu þessir herforingjar í Alzír
hreint og beint vérið skotnir á
stundinni", sagði karl. „Það er
léleg fyndni, þegar þeir þarna í
Alzír kalla stjórn sína einmitt
velferðarnefnd. Mönnum dettur
þá í hug velferðarnefnd Robe-
spierre, sem. átti að vernda lýð-
veldið en gerði það með því að
nota fallöxina og æðsti þjónn
hennar var böðullinn Samson.
Þessi nefnd í Alzír treður lýð-
veldið undir fótum á sama hátt“.
Fréttaritararnir segja, að þeg-
ar þeir fari um París og tali við
fólk, beri mjög á því, að upp-
reisn hersins í Alzír sé óvinsæl
meðal almennings. Það sé allt
annað uppi á teningnum í París
hvað það varði, heldur en í Alzír
sjálfri. Almenningur sé hræddur
við tiltæki herforingjanna í
Alzír og margir séu eíndregið
þeirrar skoðunar að nú taki ekk-
ert við nema borgarastyrjöld.
Við hús de Gaulle
Þegar á föstudag hafði um 36
Skopmynd, sem sennilega þarf ekki skýringa við.
þúsund lögreglumönnum og her-
mönnum verið safnað saman í
miðbænum í París. Mest baráalls
konar liðsbúnaði í kringum þing-
húsið. Séttur hafði verið sterkur
vörður um hús það, þar sem
Jacques Soustelle var hafður
í haldi, en eins og kunnugt
er nú síðar af fréttunum,
hefur hann sloppið úr haldinu til
Alsír, og kringum hús de Gaulle
var settur öflugur vörður. De
Gaulle var nú kominn til bæjar-
ins CoIombey-les-deux-Eglises,
en þar hefur hann búið í 20 ár.
Randolph Churchill, sonur Win-
stons Churchills, fór þegar í stað
til bæjarins og reyndi að ná sam-
bandi við de Gaulle en tókst ekki.
Bærinn, sem er mjög lítill og tel-
ur aðeins 360 íbúa, var sneisa-
fullur af öryggisliði. Churchill
var í fylgd með tveimur þing-
mönnum í hópi Gaullista og 20
blaðamönnum og Ijósmyndurum
og reyndu þeir allir að ná sam-
bandi við hershöfðingjann. Churc
Er kcdupandi að
Willys jeppa
model 1947—52, helzt óyfirbyggðum. Upplýsingar
í síma 14191 milli klukkan 12 og 2 og 7—8 í dag.
5 herbergja hæð
i Hlíðunum til ieigu
Hæðin er 150 íerm. 5 herb., eldhús og stórt „hall“
með svölum, sérinngangi og sér hita.
Tilb. sendist afgr. Mbl. fyrir föstudag merkt:
Glæsileg hæð — 7967.
Ryggingarsamvinnufél. prentara
2/o herb. íbúð fil sölu
í L byggingarflokki, við Hagamel (kjallaraíbúð).
Hitaveita.
Félagsmenn, sem neyta vilja forkaupsréttar síns,
hafi samband við skrifstofuna, Hagamel 18, fyrir
föstudagskvöld 23. maí.
Stjórnin.
Glæsileg, mjög vönduð
5 herbergja íbúð
til sölu við Álfheima. — íbúðin er tilbúin undir tré-
verk og málningu. Hagstætt verð.
INDRIÐI PÁLSSON hdl.,
simi 33196.
hill kom nafnspjaldi sínu til de
Gaulle með aðstoð bílstjóra hans,
en fékk ekkert svar. Annaðhvort
gat herforinginn eða vildi ekki
svara Churchill.
öruggur vörður h efur verið
hafður um fleiri einstaka menn,
sem sérstakur grunur lá á um að
hætta gæti verið á að stofnuðu
til uppreisnar án þess þó að þeir
væru beinlínis teknir og settir í
fangelsi.
De Gaulle lætur til sín heyra
og Soustelle sleppur
Að undanförnu hefur mikiö
verið um það spurt, bæði í Frakk-
landi og utan þess, hvað de
Gaulle ætli sér að gera. Eins og
getið er um hér að ofan hefur
verið hafður sterkur vörður um
hús hans, en Pflimlin, forsætis-
ráðherra, hefur opinberlega skor-
að á de Gaulle að rjúfa þögnina
og skýra greinilega frá því, hver
væri afstaða hans til þeirra at-
burða, sem gerzt hefðu. Á laug-
ardaginn svaraði de Gaulle og
kvaðst mundu koma til Parísar
og á mánudag mundi hann láta
álit sitt í ljós. Um sama leyti sem
fregnin barst um að de Gaulle
mundi tala opinberlega, barst sú
frétt, að hinn fyrrverandi ráð-
herra fyrir Alsír og einn af ein-
beittustu liðsmönnum de Gaulle,
Jacques Soustelle, hefði sloppið
úr haldi í París og væri kominn
til Alsír. 1 byrjun vikunnar hafði
Soustelle verið settur í eins konar
stofufangelsi og sterkur vörður
hafður um hann, en honum tókst
að sleppa. Búizt er við því að
koma hans til Alsír hafi þær af-
leiðingar að afstaða franska hers-
ins þar gagnvart stjórninni í
París muni mjög harðna.
I nokkra daga hafði ekkert
verið minnzt á Soustelle og óvissa
ríkti um, hvar hann væri, en loks
komst það upp, að hann hafði
sloppið burt og þegar hann kom
til Alsír tilkynnti útvarpið í
Algeirsborg komu hans. Voru
birtar áskoranir til hinna 600 þús-
und íbúa Algeirsborgar, sem ým-
ist eru Evrópumenn eða Márar,
að koma nú saman sem fjölmenn-
astir fyrir framan höll landstjór-
ans til þess að fagna komu
Soustelles. — Útvarpsþulurinn
sagði:
„Hér talar franska Alsír. Frakk
ar í öllum bæjum og þorpum!
Þetta er Algeirsborg, höfuðborg
hinnar frönsku vakningar. Jacqu-
es Soustelle er kominn til okkar.
Það eru þær fréttir, sem öll ver-
öldin hefur beðið eftir!“
Eftir nokkrar minútur var
kominn hópur af ungum mönn-
um, sem höfðu þrílit bindi um
handlegginn og báru franska fán-
ann. Gengu þeir saman í fyllt-
ingar og þrömmuðu gegnum
strætin til stjórnarbyggingarinn-
ar. Þar hrópuðu þeir: „Jacqu-
es Soustelle er kominn! Jacques
Soustelle er kominn!" Æsing-
urinn náði nú hámarki. Menn
hlógu og grétu og létu öll-
um látum. Bifreiðarstjórar flaut-
uðu í ákafa. Þrílitir fánar
voru dregnir upp á allar fána-
stangir eða hengdir út um glugga.
Flugritum var dreift meðal
mannfjöldans. Um það bil, sem
Soustelle hóf ræðu þá, sem hann
hélt, voru um 100 þúsund manns
saman komnir til að hlusta á
hann. Soustelle kom fram á sval-
irnar á Iandstjórabústaðnum og
sagði meðal annars:
„Ég hef lofað að beita öllum
kröftum mínum í þjónustu Alsir
og velferðar landsins. Þegar ég
var í París voru hafðar á mér
stöðugar gætur. Ég tók þá kvörð-
un að snúa aftur til Alsír og ég
hef ekkert annað mark en að
koma á þjóðlegri einingu beggja
vegna við Miðjarðarhafið".
Soustelle endaði með því að
hrópa: „Lengi lifi franska Alsir,
lengi lifi Frakkland, lengi lifi de
Gaulle!“
Því hefur verið haldið fram af
mörgum að það væri raunveru-
lega de Gaulle, sem stæði á bak
við óhlýðni hersins í Alsír og nu
þegar Soustelle er kominn þang-
að, fékk sá orðrómur byr undir
báða vængi. En á það er þó bent
í þessu sambandi, að opinberlega
hafi Soustelle ekki staðið í neinu
sambandi við de Gaulle síðan
1954. Talið er, að á milli þeirra
hafi engin samvinna verið síðan
Soustelle var kosinn á þing 1951
og sagði af sér stöðu sinni, sem
aðalritari þeirra stjórnmálasam-
taka, sem de Gaulle var foringi
fyrir. Þessi samtök voru leyst
upp fyrir tveimur árum.
Ely, foringi herráðsins,
segir af sér
Á laugardag sagði yfirmaður
herforingjaráðsins franska, Paul
Ely, af sér. Hann er sextugur að
aldri og hefur gegnt ýmsum mik-
ilsverðum störfum í franska hern
um. Það var hann sem stjórnaði
franska hernum í lokin í Indó-
Kína, þegar herinn hvarf út úr
landinu. í febrúar 1956 var hann
gerður að yfirhershöfðingja
franska hersins. Sá, sem tók við
af Ely heitir Lorillet, en hann
hefur áður gegnt mikilsverðum
störfum 1 höfuðstöðvum Atlants-
hafsbandalagsins og árið 1956
varð hann yfirhershöfðingi í
Alsír, en frá því seint á því ári
hefur hann verið háttsettur í her-
foringjaráðinu.
Afstaða Salans hershöfðingja
Lengi þótti það nokkuð óvíst,
hver yrði afstaða yfirforingja
herjanna í Alsír, Salans herfor-
Vil kaupa íbúð
í góðu standi 2-—3 herb. og eldhús á hæð eða port-
byggðu risi. Þarf að vera laust til íbúðar fyrir 10.
júní. Uppl. í síma 14663.
Fokheldar íbúðir
Höfum til sölu 2ja og 3ja og 4ra herbergja íbúðir
í húsi í Hálogalandshverfi. íbúðirnar verða afhentar
fokheldar 1. október n.k. ,
F&steigna & Verðbréfasalan,
(Lárus Jóhannesson, hrl.)
Suðurgötu 4, símar: 13294 og 14314.
ingja, en hann var í fyrstu nokk-
uð tvístígandi. Töldu sumir, að
hann væri í hjarta sinu ekki
fylgjandi.Massu hershöfðingja, en
mundi reyna að miðla málum
milli stjórnarinnar í París og
þeirrar velferðarnefndar, sem
Massu kom á fót. En brátt kom
í Ijós, að Salan var á bandi hers-
ins í Alsír eða þeirra, sem stóðu
innan hans fyrir uppreisninni og
á föstudagskvöld gaf hann út op-
inbera yfirlýsingu þess efnis, að
hann styddi velferðarnefndina og
að hann skoraði á Coty forseta
og þingið að mynda nýja öryggis-
stjórn í París undir yfirstjórn de
Gaulle.
Pflimlin, forsætisráðherra,
svaraði þessu strax í ræðu, sem
hann hélt á laugardag, en þá tal-
aði hann í franska útvarpið. Skor
aði hann á alla að safnast
um stjórnina í París. Hann
ásakaði Frakka í Alsír fyrir að
stofna einingu ríkisins í hættu.
Hann tók jafnframt glöggt fram,
að hættan stafaði ekki eingöngu
frá öfgafullum hægrimönnum
heldur einnig frá öfgamönnum til
vinstri. Pflimlin lagði þá jafn-
framt áherzlu á, að ríkisstjórnin.
mundi nota allar þær heimildir,
sem hún hefði fengið með lögun-
um um neyðarástandið til hins
ýtrasta og vernda lýðveldið gegn
öllum árásum utan frá og innan.
Hvað gerir herinn?
Þegar fregnin barst um óhlýðni
hersins í Alsír við stjórnina í
París, töldu margir að þetta væri
eins konar lokaæfing fyrir valda-
töku hersins í öllu Frakklandi
undir yfirstjórn de Gaulle. Sú
spurning, sem hefur verið mest
brennandi í sambandi við þá at-
burði, sem gerzt hafa, er sú,
hvaða afstöðu herinn raunveru-
lega hafi. Auðséð er það, að
franska stjórnin hefur verið
mjög hrædd um að herinn í
Frakklandi mundi fara að dæmi
hersins í Alsír og neita að hlýðn-
ast ríkisstjórninni og til þess að
koma í veg fyrir það hefur stjórn
in látið fara fram fangelsanir á
ýmsum háttsettum herforingjum,
en aðrir verið látnir víkja úr stöð
um sínum.
Her Frakka telur nú alls um
eina milljón manna. Eftir þvl
sem frönsk blöð segja, eru um
460 þúsund hermenn í sjálfu
Frakklandi, en af þeim er %
sjóliðar og flugliðar, en um 50
þúsund manns eru í almennum
vararliðssveitúm úti á landsbyggð
inni. Kjarninn úr hernum eða
reyndustu og beztu herflokkarn-
ir eru í Alsír og eru þar um 400
þúsund hermenn. í Vestur-Þýzka-
landi eru um 2 herdeildir
franskra hermanna, sem eru þar
á vegum Atlantshafsbandalags-
ins.
Ef herinn í Frakklandi færi að
dæmi hersins í Alsír og tæki það
ráð að gera uppreisn undir leið-
sögu de Gaulle eða einhvers ann-
ars manns, sem hefur traust hers-
ins, þá mundi ríkisstjórnin fyrst
og fremst hafa við að styðjast
óaldarflokka kommúnista ellegar
þá verkfallssveitir úr þeim verka
lýðsfélögum, sem eru undir stjórn
kommúnista. Við síðustu kosn-
ingar í landinu fengu kommún-
istar um það bil 5% millj. atkv.,
eða 20% af atkvæðunum, og hafa
þeir 142 þingmenn í þinginu, sem
alls telur 595 þingmenn. Komm-
únistar segja að um 400 þúsund
manns séu skráðir í flokki þeirra.
Þau verkalýðssamtök sem lúta
stjórn kommúnista telja að undir
sínu merki séu um 70% af öllum
mönnum, sem skráðir séu í verka
lýðsfélögum.
En á það er bent í þessu sam-
bandi að á seinni árum hafi mjög
dofnað yfir kommúnistaflokki
Frakklands, þó að hann hafi náð
sér nokkuð eftir það ástand, sem
varð eftir uppreisnina í Ungverja
landi. Talið er að allur almenn-
ingur mundi ekki fylgja komm-
únistumíallsherjarandstöðu gegn
hernum, ef hann gripi til þess að
hrifsa til sín völdin og mundi
herinn eiga hægan leik að berja
andstöðu kommúnista niður. —
Þessar og þvílíkar hugleiðingar
er að finna nú í erlendum blöð-
um, sem ræða það, hvað yrði, ef
franski herinn gerði almenna upp
reisn gegn stjórn Pflimlins.