Morgunblaðið - 08.06.1958, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 08.06.1958, Blaðsíða 3
Sunnudagur 8. júní1958 MORCT’MIT 4Ð1Ð 3 Úr verin u __ Eftir Einar Sigurðsson- Prótessor Sigurbjörn Einarsson: Viturleg verzlun Togararnir Tíð var hagstæð hjá togurun- um hér við land síðustu viku, hægviðri. Hins vegar var bræla hjá þeim, sem eru vestan við Grænland. ís er nú yfir öllum djúpmið- um togaranna fyrir Vesturlandi, allt frá Víkurál og austur að Horni og þar með yfir öllum Halanum. Sums staðar er ísinn kominn allnærri landi eins og fyrir Straumnesi fyrir austan ísafjarðardjúp, eða aðeins 15 míl- ur frá landi, eða um helmingi lengri vegalengd en milli „Lands og Eyja“. Skipin eru nú aðallega við Reykjafjarðarál út af Ströndum. Nokkur skip hafa verið vestur og norðvestur af Skaga og feng- ið þar ágætan karfaafla. 2—3 skip eru við Austur-Grænland á Fylkismiðum og hafa fengið þar góðan þorskafla. Þar hafa Is- lendingarnir séð einn rússnesk- an togara og einn austur-þýzkan. Það hefur verið heldur dauft yfir aflabrögðunum hjá þeim skipum, sem eru fyrir vestan Grænland og veiða í salt. Fisklandanir s. 1. viku: Egill Skallagr.son 204 t. 13 daga saltfiskur .... 50 - Jón forseti...... 336 - 12 — Hallv. Fróðad. ..330 - 13 — Neptunus ........ 356 * 11 — Geir............. 245 - 14 — Uranus .... um 270 - 12 — x0 aflahæstu skipin í Reykjavík frá áramótum til 1. júni: Askur............... 2435 t. Marz ............... 2309 - Geir ............... 2248 - Hvalfell........... 2108 - Úranus ............. 1980 - Jón Þorláksson .... 1929 - Neptúnus ......... 1900 - Hallv. Fróðad....... 1882 - Þorkell máni ....... 1809 - Jón forseti ........ 1600 - Nokkur af þessum skipum sigldu út með afla sinn eina ferð eða fleiri og töfðust því misjafn- lega lengi frá veiðum. 6 aflahæstu skipin miðað við úthaldsdag eru með 20—21 tonns meðalafla á dag. Eru það: Hall- veig Fróðadóttir, Úranus, Askur, Egill Skallagrímsson, Neptúnus og Marz. Reykjavík Sjóveður var gott alla síðustu viku og róið hvern dag. Afli hef- ur verið rýr hjá handfærabátun- um, frá 100 og upp í 300 kg. á færi yfir sólarhringinn, rétt ein- staka bátar fengið meira. Skást hefur verið hjá þeim, sem hafa verið fast uppi í landsteinum, t.d. við Seltjarnarnesið. 2 bátar eru að byrja með lúðu- línu. Keflavík Fyrri hluta vikunnar gekk síldveiðin heldur vel, algengasti afli þá var 70—100 tn. á bát. En eftir miðja viku fór síldin minnk- andi, og á föstudaginn var t. d. sama og engin síld. Menn geta ekki getið sér til um orsakir fyrir hverfi síldarinnar. Afla sinn hafa bátarnir nær eingöngu fengið í Grindavíkur- sjónum. Síldin hefur verið í góðu ásigkomulagi, eftir því sem um er að ræða á þessum árstíma og fyrir þann markað, sem hún er fryst. Nokkrar trillur róa til að afla í soðið og hafa fengið frekar lít- ið. Akranes Síldveiðin hefur verið misjöfn, aldrei allir bátarnir fengið góða veiði, þótt bátur og bátur hafi fengið góðan afla. T. d. fengu Sigurfari og Bj. Jónsson 160 tn. á þriðjudaginn og Svanur og Sig- urfari 165 tn. á fimmtudaginn. Á föstudaginn var almennt léleg- ur afli, hæsti báturinn með 60 tn. og margir með niður í ekkert." 8 bátar stunda reknetjaveiði. Nokkrar trillur róa og flestar með línu. Hafa þær fengið 600— 1000 kg. í róðri. 2 trillur róa með lúðulínu og hafa fengið 10—11 lúður í róðri og nokkuð af „..otu. Selja þær aflann í Reykjavík. Vestmannaeyjar Aðallega eru nú stundaðár handfæraveiðar af 2 vélbátum og nokkrum trillum. Annar vélbát- urinn, Gammur, kom inn tvisv- ar í vikunni með 42 lestir sam- tals, mest ufsa. Einn bátur, Runólfur, rær með línu og aflar við 6 lestir í róðri. Fleiri byrja á handfærum, ef afli helzt góður áfram. Flateyri Kominn er nú ágætur hand- færaafli, algengt 700—800 kg. á færi og hefur komizt upp í 1100 kg. 7 trillur stunda nú þessar veiðar, og von er á aðkomubát- um. Togararnir hafa aflað vel und- anfarið. Er Guðmundur Júhí bú- inn að fá 1670 lestir frá áramót- um og Gyllir 1530 lestir. Mikil atvinna er og margir að- komumenn. Er iðulega unnið langt fram á kvöld. Ríkir eru Islendingar Það er misskilningur, að nokk- uð þurfi að vera athugavert við það, að fólk flytjist eitthvað milli byggðarlága um hábjarg- ræðistímann. Það er blátt áfram nauðsynlegt, til þess að hægt sé að veiða og hagnýta þann fisk, sem gengur á miðin eftir árstíð- um. Vestmannaeyingar og Suð- urnesjamenn gætu ekki veitt og hagnýtt nema helminginn af þeim fiski, sem nú er gert, ef ekki fengist aðkomufólk. Það sama ma segja um Norðlendinga og að ein- hverju leyti um Austfirðinga, þangað verður að fá fólk að sum- arlagi til þess fyrst og fremst að hagnýta síldina og að ein- hverju leyti fiskinn. En þótt þetta sé svo og ungt fólk hafi t. d. ekki nema gott af því ai fara um nokkurra mán- aða skeið í önnur byggðarlög, er æskilegt, að heimilisfeður geti haft atvinnu i byggðarlagi sínu allan ársins hring og þurfi ekki að fara frá fjölskyldum sínum annað í atvinnuleit. En hvernig má það verða? Á veturna «r fiskurinn á vissu svæði frá Hornafirði til Vest- fjarða, en hverfandi lítill fyrir Norðurlandi eða Austurlandi. Þetta er náttúrulögmál, sem ekki verður breytt. Það hefur að vísu orðið nokkuð vart fiskjar seinni árin á miðum fyrir Austur- og Norðurlandi, en það er ekki neitt líkt því, sem gerist á miðunum fyrir Suður- og Vesturlandinu. Eitthvert mikilverðasta mál hinna mörgu sjávarþorpa at- vinnulega séð er dragnótaveiðin. Hún hefur með öllu verið bönn- uð síðan 1952, að landhelgin var færð út. Hafa hinir mörgu firðir íslands síðan verið uppeldis- stöðvar fyrir flatfisk fyrir erlend veiðiskip. Flatfiskmagnið hefur stóraukizt síðan hjá útlendingum hér við land. Flest frystihúsins voru upphaflega byggð í trausti þess, að þessi veiði héldi áfram. • Þar var þá nóg að gera frá því á vorin að kolinn tók að veiðast, og þar til á haustin. Nú standa þau meira og minna ónotuð. Eng- inn verkamaður eða kona þyrfti að leita sér annað atvinnu að sumarlagi, ef dragnótaveiði væri leyfð. Efnahagsafkoma og at- vinna væri líka allt önnur, ef svo væri. Dragnótaveiðin myndi hins vegar ekki leysa vandann með atvinnu norðan- og austan- lands að vetrarlagi. Það má margt ljótt segja um dragnótina. Það var hryllilegt að sjá, hversu ungviðið var drepið með henni og bátatrollinu fyrir friðunina. Hvergi var þetta þó eins og í Faxaflóa, þar sem fisk- urinn var orðinn svo smár, að kannske 14 hlutinn, kannske ekki nema 1/10 hlutinn, var hirtur, hinu var sópað dauðu fyrir borð. Ameríkanar stóðu með lúðuveið- ar sínar andspænis þessu sama. Ofveiðin var svo gegndarlaus, að jafnframt því sem fiskurinn varð með hvetju árinu smærri og smærri og náði ekki að stækka, áður en hann var drepinn, gekk veiðin jafnt og þétt saman. Hvað gerðu Bandaríkjamenn? Þeir stækkuðu möskvana, og nú er möskvastærðinni hagað nákvæm- lega í samræmi við það, sem mið- in þola, svo að ekki sé gengið á stofninn, og veiðin hefur haldið áfram að aukast með hverju ári. Það á að leyfa dragnótaveiði aftur, en því aðeins að mjög róttækar reglur verði settar um möskvastærð, sem gera ráð fyrir miklu stærri möskvum en al- þjóðareglur mæla fyrir um og eins að banna kaup á flatfiski, sem er undir % pundi (375 gr.). íslendingar hafa ekki efni á því að halda áfram að ala upp flat- fisk fyrir aðrar þjóðir án þess að fá sinn skerf af viðkomunni. Fólkið, sem gengur atvinnulítið um í sjávarþorpunum vegna þessa fánýta og heimskulega banns, getur ekki unað þessu fyrirkomu- lagi til lengdar. Það má segja, að yrði drag- nótaveiðin leyfð á ný, sé ekki þörf á öðrum úrbótum í atvinnu- málum við sjávarsíðuna, nema þá á Norður- og Austurlandi að' „KAUP þú sannleika og sel hann I eigi, vizku, aga og hyggindi". Þessi undarlegu orð eru meðal orðskviða Salómons (23, 23). Und arleg eru þau fljótt á litið. Hún hljómar næsta annarlega þessi áminning um að kaupa sannleika, vizku, aga og hyggindi. Því að hér er vissulega um verðmæti að ræða, sem ekki eru föl eða fáan- leg við fé. Og sama máli gegnir um öll æðstu verðmæti lífsins. Og hvergi er lögð eins rík áherzla vetrarlagi. En þó skal bent á annað hér. Á svæðinu frá Vestmannaeyj- um til Akraness eru 35 frysti- hús. Þessi hús standa meira og minna aðgerðarlaus frá því vetrarvertíð lýkur í maíbyrjun og þar til vertíð hefst að nýju um áramót. Þó eru þær undan- tekningar hér á, að frystihúsin í Hafnarfirði, Reykjavík og Akra- nesi, sem eru 14, hafa töluverðan togarafisk, en vart meira en sem svarar til helmings af því, sem þau gætu afkastað og afkasta á vetrarvertíð. Hin húsin 21 hafa ekkert við að vera nema eitthvað lítilsháttar síldarfrystingu, sem er æði stopul og sum árin sáralítil. Á þessu svæði öllu væri unnt að framleiða geysimikið verð- mæti úr togarafiski, ef veiðiskip- in væru fyrir hendi. Það er ekki ósennilega til getið, að landa mætti 2—3 togaraförmum á viku í Vestmannaeyjum og Keflavík, hvorum staðnum fyrir sig, og öðru eins í viðbót við það, sem nú er, í Hafnárfirði, Reykjavík og Akranesi. Þetta væru samtals 10—15 togaralandanir á viku eða sem svarar til 15—25 skip'a, þar sem þau eru 10—12 daga í veiði- fór. íslendingar hafa ekki efni á því að láta þessi dýru og af- kastamiklu frystihús standa ónot- uð eða hálfnotuð. Og það er annað, sem komið gæti til greina, ef skilningur væri á að hagnýta framleiðslutækin og veita fólkmu þá atvinnu, sem það þarf og auðvelt er. Ef þessi skip væru fyrir hendi, mætti að vetrarlagi, þegar nógur fiskur er fyrir Suður-, Súðvestur- og Vest- urlandi og nóg atvinna á þessu svæði, láta skipin leggja upp á Norður- og Austurlandi. Langheppilegast væri, að vinnslustöðvarnar ættu skipin, sem takmarkaðist þá við þann stað sem þau lönduðu. Vest- mannaeyingar ættu t. d. 4 tog- ara, þ. e. sem svarar 1 togara á vinnslustöð, Siglufjarðarhúsin 3 eða 4, Austfjarðahúsin 5—6 o. s. frv. Gætu svo þessar ver- stöðvar skipzt á fiski, eftir því sem fiskigöngum og atvinnu háttaði. Siglfirðingar gætu t. d. látið sín skip leggja upp í Vest- Framh. á bls. 22 á það og einmitt í Biblíunni. Hún boðar þann Guð, sem gefur allt af einskærri náð: Sannleíkann um sjálfan sig, hjálpræðið. eilifa lífið — allt eru þetta gjafii, ó- keypis veittar, óverðskuldað í té látnar. Peningar hafa sín takmörk. Þeir hlutir eru til> sem ekki eru falir hæstbjóðanda. Auðmaður- inn getur keypt sér dýra höll og íburðarmikla húsmuni. En hann getur ekki keypt heimilisham- ingju. Hann getur eignazt dýr listaverk og verðmætt bókasafn, en hann getur ekki keypt sig inn í þann heim fegurðar og háleitra hugsýna, sem fólginn er í verk- um skáldanna og listamannanna. Þú getur keypt þig inn á dýra hljómleika, en skyn þeirra töfra, sem tónverkin búa yfir, færðu ókeypis. Hugsun manna snýst mikið um lífskjör, kaupmátt launa, fjár- muni og það, sem fáanlegt er fyrir fé. Og það er í sjálfu sér eðlilegt. Og það er líka eðlilegt. að menn leiti að úrræðum til þess að tryggja öllum mönnum sem öruggust skilyrði til þess að geta notið góðra lífskjara. En hversu margt er það, sem bætt lífskjör geta aldrei veitt þér. Ekki geturðu keypt þér ást góðrar konu né trúnað barnsins þíns. Ekki sjálfsvirðingu né rósemi góðrar samvizku. Ekki glaða lund né ánægju af verkefnum þínum, Ekki traust góðra manna né vinarþel einlægs drengs. Að ekki sé minnzt á líkamlega heilsu og hreysti eða þá stund, þegar „fæst ei með fögrs gjaldi frestur um augnablik". Og þú kaupir ekki réttinn til þess að biðja til Guðs og leita hjálpar hans. Án verðskuldunar ertu kallaður í heilagra skírn ínn í ríki Kiists. Af náð er þér boðm gjöf eiiifs lífs. En allt um það er sannleikur og speki fólgin í þeim orðskviði, sem vitnað var til. Þótt sönnustu og æðstu verðmæti séu hvorki metanleg til verðs né föl til kaups, þá kostar það alltaf eitt- hvað að tileinka sér þau. Það eru kaup þegar eitt er látið fyrir annað. Ábati lífsins fer eftir því, hvað við metum mest. hvað er í fyrirrúmi um ástundun og eftirsókn, hvað við kjósum, „kaupum“. Himnaríki er líkt þeirri perlu, sem allt er leggjandi í sölur fyrir, segir Jesús. Páll segist hafa látið allt og- métið sem sorp, að hann mætti ávinna Krist. Við ávinnum ekki raun- veruleg eða himnesk, eilíf verð- mæti nema við fórnum einhverj- um sýndargæðum, jarðneskum, hverfulum hagsmunum. Kristur keypti okkur ekki með hve-ful- um hlutum, silfri eða gulli En hann sagði: Hver, sem vill fylgja mér, afneiti sjálfum sér. Að lúta honum og þjóna sjálfum sér, fylgja honum »g láta að eigin hugðum, getur ekki farið saman. Við erum alltaf að kaupa og selja. Hver dagur skilar sinni út- komu, gróða eða tapi. Skamm- sýnir menn selja frumburðarrétt fyrir grautarspón, láta kjarna fyrir hismi, kaupa glit fyrir gull. Vizka lífsins er fólgin í því að meta sannleik meira en blekking ar, ögun meira an sjálfræði, taka hyggindi fram yfir grunnfærni og léttúð. Það eru slík „kaup“, sem átt er við. Hagsýnn bóndi átti að hafa sagt, að hann þyrfti ekki að kaupa vitið í hann son sinn. Hann átti við það, að hann þyrfti ekki að kosta hann í skóla, hann væri nóg* gáfaður til að komast áfram án skólagöngu. Mannvit fæst ekki á skólabekk. Vizka verður ekki keypt. En hún kostar eigi að síður. Hún verður ekki numin nema í skóla reynslu og sjálfsafneitunar. Hún fæst ekki nema fyrir ögun. Og sá skóli er alltaf dýr. Skipasmíðastöð Vestmannaeyja vorið 1958

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.