Morgunblaðið - 21.06.1958, Blaðsíða 3

Laugardagur 21. júní 1958
MOHGVISBTATHÐ
3
ast þess, að örlög þeirra geta
orðið okkar örlög. Til að svo
verði ekki, þurfa allir frelsis-
unnandi menn að standa á verði
gegn koinmúnistum. Því miður
hefur út af þessu brugðið hér á ís
landi, þar sem kommúnistar hafa
verið leiddir í ríkisstjórn lands-
ins, en allir, sem unna frelsi og
sjálfstaeði þjóðarinnar, hljóta að
vona, að setu þeirra þar verði
brátt lokið. Það má aldrei verða
að kommúnistar Ieggi undir sig
frelsi og sjálfstæði þessa lands.
Fundarmenn tóku undir þessi
ummæli ræðumanns og fögnuðu
þeim mjög.
Síðan las Birgir Isl. Gunnars-
son skeyti frá forseta sambands
með þeim á annan hátt, að á bak
við sléttfellda grímu sósiaiism-
ans getur andlit fasismans leynzt.
Þess vegna þurfa frjálsir menn
jafnan að gæta kommúnista, svo
að þeir fái ekkert tækifæri ti-i
þess að hrifsa völdin í sínar hend
ur. Sá, sem gætjr ekki að sér,
er eins og varðmaður, sem sefur,
meðan fjandmennirnir búast til
þess að drepa og brenna. Enginn
skyldi lifa í þeirri blekkingu. að
kommúnistar séu frábrugðnir
eftir því, í hvaða landi þeir búa.
Gefið þeim tækifæri, og þeir
munu alls staðar hegða sér á
sama hátt og einskis svífast.
Valdamennirnir í 'Kreml kunna
að notfæra sér fylgismenn sína

Myklós Tölgyes flytur ræðu sína. — „Þeir drepa menn hlæjandi“.
frjálsra ungverskra stúdenta og
skoraði á ríkisstjórnina að mót-
mæla hinum hryllilegu atburð-
um í Ungverjalandi eins og aðr-
ar vestrænar þjóðir hafa gert.
Hann lauk ræðu sinni með því
að minna á orð Gísla Brynjólfs-
sonar, sem ort voru um ung-
versku byltinguna 1848:
„Þjóðin þín er vakin,
þá fer eftir hitt,
og senn mun harðstjórn hrakin
heim í bæli sitt“.
Við trúum því og vonum, sagði
ræðumaður.
„Þeir drepa menn hlæjandi".
Ungverski stúdentinn Miklós
Tölgyes var næsti ræðumaður.
Hann talaði á ungversku. en
Tómas Guðmundsson Ias siðan
þýðingu á ræðunni. Var hún á
þessa leið:
Kæru vinir!
Fyrir nokkrum dögum drápu
kommúnistar í Ungverjalandi
fjóra menn, sem mjög komu við
sögu byltingarinnar, svo að enn
streymir blóð í ættlandi mínu.
Kremlbúar og fylgismenn
þeirra í Ungverjalandi hafa tek-
ið Imre Nagy forsætisráðherra og
Pal Maleter hermálaráðherra af
lífi, svo að nú munu þeir telja
sig hafa drekkt unversku bylt-
ingunni endanlega í blóði. Sam-
kvæmt upplýsingum kommúnista
sjálfra höfðu þeir áður drepið
1496 frelsissinna, svo að nu hafa
þeir náð tölunni 1500, en við vit-
um öll, að margfalt fleiri hafa
verið myrtir.
Umheimurinn þarf að gera sér
Ijóst, að hinir ungversku ætt-
jarðarvinir fórnuðu lífi sínu ekki
eingöngu í þágu fósturjarðai
sinnar, heldur var þetta frelsis-
stríð fyrir alla þá, sem búa við
kúgun kommúnismans.
Þær þjóðir, sem ekki búa við
kommúniska stjórnarhætti,
mega aldrei sofna á verðinum.
Hættan er ekkj eins fjarlæg og
margur hyggur. Kommúnisminn
á íslandi er ekkert frábrugðinn
kommúnismanum eins og hann
leit út í heimalandi mínu fyrir
valdarán kommúnista. Þeir vita
vei, hvenær þeim er óhætt að
kast grímunni, og þá gera þeir
það líka svikalaust Þá er of seint
íyrir sakleysingjana að iðrast
þess að hafa veitt þeim brautar-
gengi, vegna þess að þeir trúðu
fagurgala þeirra. Þá sjá þeir
vinstri menn, sem gengu á mála
þeirra, ýmist með því að ganga
beint í flokk þeirra, eða starfa
í öðrum löndum, hvort sem þeir
eru óvitandi um hið sanna eðli
rússneska heimskommúnismans
eða ekki.
I Kreml situr nú að völdum
heimsvaldasinnaður einræðis-
herra að nafni Nikita Krúsjeff
og aðrir álíka lagsbræður hans
styðja hann. Þeir tala sífellt um
allsherjarfrið, frelsi ölíum til
handa, brauð handa öllum o. s.
frv., en á sama tíma eru milljónir
manna í andlegum og líkamleg-
um fjötrum. Þeir hjala um frið,
en framleiða á sama tíma meira
magn af múgdrápstækjum en
nokkur önnur þjóð og leika sér
að friðnum með því að hellfc»líu
sem fyrst var kvödd að útvarps-
stöðinni í Búdapest, og enginn
var í vafa um, hvorum megin
við stóðum. Við fylgdum ung-
verskri alþýðu frá uppliafi og
börðumst, unz yfir lauk.
Stalín, þessi grúsíski póstræn-
ingi, vissi vel, að kommúnistar
geta ekki haldið völdum án ógn-
arstjótnar, og Krúsjeff, hálf-
gerður uppeldissonur hans, er
greinilega á sömu skoðun. Þið
íslendingar eruð svo heppnir, að
vita tæplega, hvað ógnarstjórn
þýðir, þar sem andlegt líf er
reyrt í heljarfjötra, og hræðslan
er sterkasta aflið í sálarlííinu.
íslendingar skyldu gæta sín
fyrir áróðri kommúnista og minn
ast þess, að þéir drepa menn
hlæjandi. Þeirra diplomati er að
brosa friðsamlega og drepa til
skiptis. Þið, sem enn búið ekki
við ok kommúnismans, megið
vita, að Sovétstjórnin hefur enn
ekki náð takmarki sínu. Þess
vegna megið þið aldrei gleyma
Ungverjalandi og ungversku
byltingunni. Menn mega ekki
loka augunum fyrir hættunni,
heldur hugsa: Hvenær gæti röð-
in komið að mér, og hvað get ég
gert til þess að koma í veg fyrir
það?
Þeir, sem nú vinna að fram-
gangi kommúnismans, eru böðl-
ar framtíðarinnar, ef kommún-
istar ná völdum. Þetta gildir um
kommúnista í öllum löndum. Þeir
þekkja aðeins eitt ráð til þess að
halda völdum, og það er terror.
Við, sem sluppum hingað til
íslands frá blóðbaðinu á ættjörð
okkar, munum aldrei gleyma
móttökunum, sem við höfum hlot
ið hér, og okkur mun aldrei úr
minni líða sá skilningur, samúð
og hjálp, sem við höfum notið
í þessu landi, er áður var okkur
svo fjarlægt og framandi. Von-
andi gleymið þið heldur aldrei
ungversku frelsisbyltingunni,
fórnarlömbum hennar og hinum
ægilegu endalokum. Gleymið
þeirri aðvörun aldrei.
Þar sem hræðslan er sterkasta
aflið í sálarlífinu
Síðasti ræðumaður var Bjarni
Benediktsson, er talaði sem full-
trúi fulltrúaráðs Sjálfstæðis-
félaganna.
Hann sagði m. a.:
„Þar sem hræðslan er sterkasta
ust á það, þeir vildu halda þjóð-
inni í skefjum með hræðslunni.
Og það eru meira en 400 ár, síð-
an morð hefur verið framið á Is-
landi að undangengnu griðrofi.
Þjóðfélag, sem þarf á slíku að
halda, er rotið.
Frelsi og mannréttindi eru
meira virði
Við viljum ekki trúa því, að
valdhafarnir. þar séu í sjálfu sér
verri en aðrir menn, þeir eru
enn haldnir miðaldahugsunar-
hætti og stjórnarfarið, sem þeir
trúa á, fær ekki staðizt án kúg-
unar. Einræðið getur vissulega
státað af ýmsum afrekum og
sumum mikilfenglegum. Það er
mikið afrek að senda Spútnik á
loft. En við teljum, að frelsi og
mannréttindi séu meira virði.
Mannkynið væri ólíkt betur
statt, ef ungverska þjóðin og
STAKSTEIIVAR
Stendur á gömlum merg
í Alþýðublaðinu hinn 17. júní
stóð svo í dálknum „Úr vasabók
vikunnar".
„-----Þá er blessað Eimskipa-
félagið okkar búið að tapa sínum
þrem milljónum. Það er skelfing
gott til þess að vita, að það skuli
þó tapa einhverju, eins og önnur
vel rekin fyrirtækj í þessu vora
ágæta landi. Ég veit ekki hvernig
farið hefði, ef það hefði ekki tap-
að eins og aðrir! Áreiðanlega
hefði það þá ekki getað látið
smíða þessi tvö nýju skip, sem
sjálf hin mikla rússneska þjóð þa® a * smíðum.
nytu frelsis, þó að fx’jálsræðið
hefði kostað að spútnik hefði
komizt nokkrum vikum eða mán-
uðum^síðar á loft.
Við skulum ekki hælast um og
segja, að allt sé fullkomið hjá
okkur. Við skulum vinna að því
að koma okkar málum í lag, en
gæta þess, að grípa aldrei til
slíkra ráða, sem tíðkuð eru aust-
an járntjalds.
En við skulum líka minnast
þess, að sá andblær, sem berst
frá Lækjartorgi í dag, kann að
berast inn Um glufu á járntjald-
inu, þótt við séum lítil þjóð og
ekki standi af okkur mikill gust-
ur. Þá höfum við sýnt hið eina,
sem við höfum, samúðina, og
hún kann að tendra von í brjóst-
um einhvers ókunns fólks í- kúg-
uðu landi.
Og loks þurfum við að muna
eftir að gera hreint í okkar eigin
húsi. Tryggja, að hér verði aldreí
slíkar aðfarir sem í Ungverja-
landi og biðja þess, að atburðirn-
ir þar megi leysa þá landa okk-
ar, sem helteknir hafa verið af
trú á úreltar kennisetningar, úr
villu. Þeir eru ekki verri menn
en við hinir. Ógæfa þeirra er sú,
að þeir trúðu, að til blessunar
mundi verða sú kenning, sem
reynzt hefur mestur bölvaldur
okkar tíma. Nú mega þeir ekki
lengur láta blindast, héðan af
leyfist þeim ekki að loka augun-
um fyrir sannleikanum. Við skul-
hinn svarta ræðupall norð'an til á torginu stóðu ungir stúdentar með íslenzka
verska sorgarfána og borða með nöfnum hinna liflatnu.
á ófriðareldinn, eins og dæmin
frá Kóreu. Viet-Nam og fleiri
löndum sanna.
Islendingar, sem margir hverj-
ir þekkja litið til hins sanna kom
múnisma i framkvæmd. skyldu
þó gera sér ljóst, að stefna Sovét
stjórnarinnar hefur ekki fært
mönnunum hamingju, heldur
hryllilega ógæfu. Við Ungverjar
höfum heyrt grát munaðarlausra
barna og séð unga landa okkar
á leið til þrælabúðanna í Síber-
íu. Ungverjar hafa alls gist 280
þrælabúðir í Síberíu. Sumir liafa
verið þar í þrettán ár. og enn
hefur bætzt í hópinn. Þeir. sem
nú eru fluttir austur, eru aðal-
lega stúdentar og ungir verKa-
menn, enda voru þeir ávallt í
fremstu víglínu byltingardagana.
Eg var sjálfur í herdeiidinni,
aflið í sálarlífinu" — þannig lýsti
ungverski stúdentinn stjórnar-
farinu í heimalandi sínu. Þessa
sömu Iýsingu mátti heyra i ís-
Ienzka útvarpinu nú í fréttum
kl. 4, þar sem sagt var frá orðum
talsmanns ungversku stjórnar-
innar. Hann sagði, að ekki hefði
verið skýrt frá réttarhöldunum,
mcðan á þeim stóð, vegna þess að
mál, sem væri lokið hefðu róandi
álirif á landslýðinn. Það er
hræðslan, sem á að halda honum
í skefjuin.
Þessi hugsunarháttur liggur
fjarri fslendingum. Þó þekkjum
við hann úr okkar eigin sögu.
En það eru nú 400 ár síðan ís-
lenzkur óhappamaður sagði um
ágætismennina Jón Arason og
syni hans: Öxin og jörðin geyma
þá bezt. Erlendir valdsmenri féll-
--------Aður þótti það svona
heldur betra að geta sýnt ofur-
litinn hagnað — eða að
minnsta kosti, að gjöld og tekjur
stæðust nokkurn veginn á. Nú
er þetta gersamlega úrelt. Nú eru
allir „alltaf að tapa“, og svo er
tapiö þjóðnýtt til hagsbóta fyrir
sauðsvartan almúgann. Það er
sko enginn búmaður nema hann
kunni að berja sér“.
Ekki leynir sér að gefið er í
skyn að reikningum Eimskips
hafi verið „hagrætt“ til að sýna
tap. Slíkar getsakir eru auðvitað
gersamlega út í bláinn. Tapið
kemur fram, þegar lögheimilaðar
afskriftir eru taldar með gjöld-
um eins og vera ber. Ef þær væru
ekki taldar með, væri um nokk-
urn gróða að ræða. Peningarnir,
sem varið er til afskrifta, ganga
raunverulega til nýbygginga, auk
þess sem fé til þeirra fæst að
mestu með Iánum. Sem betur
fer hagnaðist Eimskip áður fyrri
og nýtur því góðs lánstrausts,
sem gerir smíði hinna tveggja
nýju skipa nú mögulega. I.lætti
ætla að fremur gætti gleði yfir
því en liáðs.
Bæjarútgerð
Hafnarfjarðar
Eins og raunar kemur fram hjá
Alþýðublaöinu eru fleiri en Eim.
skip, sem rekstur liefur gengið .
erfiðlega hjá síðustu árin. Blaðið
Hamar í Hafnarfirð; scgir t. d.
svo hinn 16. maí sl,:
„Reikníngar Bæjarútgerðarinn
ar .fyrir árið 1956 eru nú Ioksins
að verða tilbúnir. Var uppkast
af þeim nýlega lagt fram í út-
gerðarráði. Fyrir bæjarstjórn
hafa reikningarnir hins vegar
ekki verið lagðir ennþá.
Reikningar útgerðarinnar hafa
að þessu sinni verið óvenjusíð-
búnir. Mun láta nærri, að þeir
séu heilu ári á eftir áætlun. Sýnir
það vel sijórnleysið, senr ríkt
hefur hjá fyrirtækinu, nú um
langan tíma.
Reikningarnir sýna, að geysi-
legt tap hefur orðið á rekstri
Bæjarútgerðarinnar árið 1956.
Nemur tapið á árinu kr.
3.894.720,71. Á öllum togurum
útgerðarinnar hefur orðið tap og
skiptist það þannig:
Júní, tap kr. 118.505,38.
Júlí, tap kr. 784.678,60.
Ágúst, tap kr. 1.674.498,74.
Ekkert hefur verið afskrifað
um vona, að þeir hafi þrek og af toguruni á árinu. Er rekstrar-
drengskap til að mótmæla rétt- I hallinn því raunverulega meiri.
armorðunum. Héðan í frá skul- | Hið mikla rekstrartap Bæjar-
um við íslendingar allir vinna útgerðarinnar eru hörmulegar
eftir íslenzkum reglum með hags- ' fréttir fyrir Hafnfirðinga. Tapi
muni íslands eins fyrir augum. j Bæjarútgerðarinnar hefur á und-
★ anförnum árum verið mætt nieð
í fundarlok var samþykkt til- liækkuðum útsvörum á bæjar-
Iaga sú, sem áður er frá sagt. búa, og verður því allur almenn-
Fundarmenn létu þar með í Ijós ingur að borga með hækkeðum
hug sinni til þeirra atburða, sem : útsvörum ninn geigvænlega
ræddir voru, og gerðu það eins rekstrarhalla Bæjarútgerðarinn-
og fundarstjórinn, Tómas Guð- j ar.
mundsson, sagðist í upphafi vona | Vonandi tekst Bæjarútgerð-
að þeir gerðu „hávaðalaust og j inni að koniast út úr þeim miklu
ótvírætt og virðulega eins og erfiðleikum, sem hún hefur átt
og ung-
þessu málefni hæfir“. Siðan
gengu fundarmenn á brott, og
fékk lögreglulið, scm tckið hafði
sér stöðu við hús rússneska sendi
við að etja að undanförnu. Með
fyrirliyggjusamri og góðri stjórn
lilýtur að mega reka liana með
svipuðum árangri og hliðstæð
herrans við Túngötu, ekkert að togaraútgerð er rekin hér í Hafn.
starfa. aríirði af einstaklingum.“