Morgunblaðið - 21.06.1958, Blaðsíða 15

Laugardagur 21. júní 1958
MORCUVBT 4 ÐVÐ
15
— Utan úr heimi
Frh. af bls. ö.
vera Gomulka. En þetta skýrir
málavexti ekki til fulls. Þó að
sovézkir forráðamenn hafi snúizt
af mikilli hörku gegn Titó mar-
skálki, stafar þeim ekki svo mik-
il hætta af honum, að ástæða sé
til að beina til hans svo hörku-
legri aövörun — sem hefir svo
skaðleg eftirköst. Þessi tvíeggj-
aða aðvörun hlýtur að eiga ræt-
ur sínar í viðureign við fjand-
menn heima fyrir. I þessu efni
er aðeins hægt að geta í eyðurn-
ar. Einnig má minnast þess, að
á árunum eftir dauða Stalíns var
velgengni Imre Nagy innan
flokksins mjög háð flokkslegri
velgengni Malenkovs. Atök í
valdabaráttunni heima fyrir
hljóta að vera að einhverju leyti
skýringin á því, að horfið er að
slíkum öfgum sem aftökum. Ann-
ars beinist kæran, sem birt var
sl. þriðjudag, að því er sovézkir
forráðamenn telja hina raunveru-
legu hættu. Tilkynningin er sam-
suða af sannleika og hróplegum
lygum. Það er t. d. satt, að Nagy
mælti gegn því að "iðhalda ó-
sveigjanlegri valdasamsteypu í
Austur-Evrópu sem ekkert sam-
band hefir við umheiminn, og að
hann fordæmdi hina helköldu
hönd einræðisstjórnarinnar innan
flokksins. Þetta varð ljóst, þegar
skjöl hans voru birt á Vestur-
löndum á sl. ári. Nagy var ung-
verskur föðurlandsvinur. Hann
var líka sannfærður kommúnisti.
En síðustu mánuðina fyrir bylt-
inguna hafði hann verið að leita
fyrir sér um stjórnárstefnu, sem
gert gæti Ungverjalandi kleift,
enda þótt stefna kommúnismans
réði í efnahagsmálunum, að
verða hlutlaust í kalda stríðinu
og halda fast við þjóðleg ein-
kenni. Það var þetta, sem, for-
ystan hefur nú úrskurðað að sé
sú synd, sem ekki verður afplán-
uð. Ef kommúnistar ala í brjósti
slíkar hugmyhdir, verða þeir
„óhjákvæmilega" svikarar, banda
menn heimsvaldasinna, og svo
mætti lengi telja, og þeirra biður
ekkert annað en dauðinn.
Þetta er kjarni tilkynningarinn
ar. Annars er tilkynningin svo
greinilega soðin saman úr lygum,
rangfærslum og fölsunum, að
jafnvel sumir kommúnistar, sem
ekki létu neinn bilbug á sér
finna eftir ofbeldisaðgerðir Rússa
í Ungverjalandi, hljóta nú að
vera á báðum áttum við þetta
afturhvarf til stalínskra aðferða.
Sú staðhæfing er alkunn, að
ungverska uppreisnin hafi verið
gerð af „fasistaburgeisum“, sem
„heimsvaldasinnar" hafi vopnað
og æst upp, en það þarf tölu-
verða fyrirlitningu fyrir minni
manna til að kalla þá atburðarás
vel skipulagt valdarán, þar sem
Nagy er í fyrstu fangi leiðtog-
anna, sem — um seinan — báru
hann fyrir sig, sem framvörð rík-
isstjórnar, er riðaði til falls. Til-
kynningin er einkennilega stutt-
araleg að því, er Maleter hers-
höfðingja varðar, ef til vill vegna
þess að jafnvel þessir falsarar
gátu ekki á fullnægjandi hátt
snúið við sannleikanum um þau
svik, sem hann var beittur er
hann var handtekinn, einmitt
þegar hann var að semja við
Rússana um. að draga herafla
sinn til baka, svo sem þeir höfðu
lofað. Loks er geigvænlegt að
heyra að Losonczy „hafi látizt
meðan á þessu stóð“, áður en
hægt var að draga hann fyrir iög
og dóm. Að einu leyti er til-
kynningin frábrugðir. öðrum á-
líka, sem birtar hafa verið áður
— þrír hinna líflátnu eru sagðir
hafa einungis „játað að nokkru
leyti“. Ef til vill er sannleiks-
korn í þessu. En það ,er léttvægt
í sanaanburði við þær afdráttar-
lausu aðgerðir, sem ónýta tilraun-
ina til þess að gera kommúnism-
ann sveigjanlegri í innanríkis-
málum. Atburðirnar í Ungverja-
landi sýndu þær þröngu skorð-
ur, sem forystan setti sérhverri
tilraun til að ganga til móts við
þjóðlegar tilfinningar: Þær mega
ekki stofna drottnunarvaldi
flokksins eða Ráðstjórnarríkj-
anna í hættu. Þessar aftökur
benda til þess að með því að
halda þessum skorðum fast fram,
geti forystan ekki komizt hjá
frekari hryðjuverkum fyrr eða
síðar.
Bardagar í Beirut
Hammarskjöld ræð/’r v/ð Solh
— Ungverjaland
Framh. af bls. 1
tökurnar á Imre Nagy og félög-
um hans væru glæpur gegn
mannkyninu, þess vegna bæri að
fordæma hann eins sterkum orð-
um og unnt væri. Franski utan-
ríkisráðherrann lét svo ummælt,
að aftökurnar væru í rauninni
alvarlegri en hegðun Rússa í
sjálfri uppreisninni.
Sósíalistarnir sem sæti eiga á
þingi Evrópuráðsins hafa sent
harðorð mótmæli til ungverska
sendiherrans í London vegna af-
tökunnar.
Skotnir og hengdir
Það er haft eftir góðum heimild
um í Búdapest, að Maleter hafi
verið skotinn, en féiagar hans
þrír, Nagy og blaðamennirnir,
hafi verið hengdir. Þeir voru
teknir af lífi á mánudaginn, en
að kvöldi sama dags var tilkynn-
ingin um liflát þeirra birt.
íhlutun í innanríkismá!!!
Bandarxski sendiherrarxn í
Búdapest vísaði á bug mótmæl-
um ungversku stjórnarinnar
vegna ummæla bandarískra leið-
toga í sambandi við aftökurnar.
Ungverska stjórnin sagði að þessi
ummæli væru íhlutun í innan-
ríkismál landsins. Hér var um
að ræða ummæli þeirra Eisen-
howers forseta og Dullesar ut-
anríkisráðherra, en þeir fóru
mjög hörðum orðum um aftök-
urnar, og var þeim svarað með
hörðum árásum í ungverskum
blööum.
Ungverjar í Bonn kasta
blekby ttuxu
I Bonn foru um 500 ungverskir
stúaentar til rússneska sendiráðs-
ins og gerðu árás á það. Stúdent-
arnir komu bæði frá háskólan-
uni í Bonn og öðrum vestur-
þýzkum liáskúium. Köstuðu þeir
blekbyttum á skjannahvita sendi-
ráðsbygginguna og brutu allar
rúður. Stúdentarnir urðu að
vinna bug á mótspyrnu lögregl-
unnar, áður en þeir kæmu þessu
i framkvæmd.
BEIRUT, 20. júní — I dag var
byggingaverkamaður í Beirut
skotinn til bana þegar það kvis-
aðist að uppi væru ráðagerðir
um að myrða sendiherra Banda-
ríkjanna í Líbanon, Robert Mc-
Lintock. Hópur hægrisinnaðra
kristilegra falangista þóttist hafa
komizt að því, að samsærið væri
í undirbúningi, og lenti hópnum
saman við byggingaverkamenn
fyrir framan brezka sendiráðið
með þeim afleiðingum að skot-
hríð hófst.
McLintock, sem var í heimsókn
hjá brezka sendiherranum,
George Middleton, vissi ekki um
þessar óeirðir.
Falangistarnir, sem halda uppi
sínum eigin „öryggissveitum" í
hinni róstusömu borg, komu fyrst
ir að brezka sendiráðinu. Héldu
þeir því fram, að í ráði væri að
kasta sprengju að bíl bandaríska
sendilierrans frá þeirri hlið göt-
unnar þar sem nokkrir Arabar
voru að byggingavinnu. Falang-
! istarnir dreifðu sér eftir að skot-
I hríðin hófst. Seinna kom í Ijós
! að verkstjórinn hafði verið skot-
inn til bana.
Flugvél S. Þ. neytt til að lenda
Indverska sendiráðið i Bexrut
tilkynnti í dag, að herflugvél,
, sem var að flytja eftirlitsmenn
S. Þ. frá Indlandi til Líbanons,
j hefði verið neydd til að lenda í
Damaskus af nokkrum sýrlenzk-
um orrustuþotum af rússneskri
| gerð (MIG). Eftir þrjá tíma var
Jlndverjunum leyft að halda
áfram til Beirut.
Hammarskjöld ræðir við Solh
1 Beirut voru bardagar á nokkr
um stöðum í dag. Einn þeirra átti
sér stað um kílómetra frá hinu
j þekkta Biarritz-hóteli, en þar
dvelst Dag Hammarskjöld fram-
kvæmdastjóri Samemuðu þjóð-
anna Þessi bardagi átti sér stað
á sama tima og Hammarskjöld
I átti viðræður við Sami el Solh
: forsætisráðherra.
Reynir að afstýra frekari íhlutun
Hammarskjöld hefur einnig átt
viðræður við yfirmenn eftirlits-
sveitanna, og hefur komizt að
raun um ihlutun Sýrlendinga í
innanríkismál Libanons. Hins
vegar vill hann koma í veg fyrir
frekari erlenda íhlutun, t. d. af
hálfu Breta eða Bandaríkja-
manna, að þvi er kunnugir í
Beirut segja.
Enn er ckki vitað hve lengi
Hammarskjöld dvelst í Líbanon,
en formælandi S. Þ. í Jerúsalem
hefur sagt, að þangað komi hann
á morgun.
Kaíró-útvarpið hefur tilkynnt,
að utanríkisráðherra Arabíska
sambandslýðveldisins hafi hug á
að bjóða Hammarskjöld til Kaíró
í sambandi við heimsókn hans
til Beirut.
Deila milli forseta og hers
í Beirut ber fregnum alls ekki
saman um samband þeirra
Chamouns forseta og Fuads Sha-
habs yfirhershöfðingja. Sagt er,
að forsetinn óski þess að herinn
hefji allsherjarsókn gegn upp-
reisnarmönnum og brjóti þá á
bak aftur á sem stytztum tíma,
en að yfirhershöfðinginn óttist
að það gæti leitt til þess að bilið
milli stjórnarinnar og stjórnar-
andstöðunnar verði óbrúanlegt.
Af sömu ástæðu vilji Shahab
hershöfðxngi líka komast hjá
íhlutun Breta og Bandaríkja-
manna.
50 eftirlitsmenn
Sagt er að Vesturveldin séu
þvi meðmælt, að stjórnin láti til
skarar skríða sem fyrst, þar sem
fresturinn muni aðcins styrkja
aðstöðu úppreisnarmanna.
Til Libanons eru nú komnir
um 50 eftirlitsmenn S. Þ., og
nýir bætast í hópinn dag hvern.
Kaíró-útvarpið skýrði frá því i
dag, að uppreisnarmenn hefðu
tekið bæinn Halba fyrir norðan
* Tripolis.
Hugheilar þakk'ir flyt ég öllum vinum, sem sendu mér
skeyti og hlýjar kveðjur á afmæxxsauginn mxnn 6. júní sl.
Guð blessi ykkur öll.
Stefán Tómaoson frá Búðardal,
StykKishoxmi.
ll
Ollum sem glöddu mig sjötugan ineð skeytum, heim-
( sóknum og gjöfum, þakKa ég inimega.
t Guð blessi ykkur og alla hina.
Haraldur Jönsson, prentari,
Laugaveg 155.
UndirbúningsviSrœÖur
Dana og Brefa hafnar
LONDON, 20. júní. — Danski
sendiherrann í London, Vincens
de Steensen-Leth, átti i dag við-
ræður við Sir Paul Gore-Booth,
efnahagsmáiaráðunaut utanríkis-
ráðuneytisins brezka, og ræddu
þeir um fiskveiðilögsöguna við
Færeyjar.
Formælandi danska sendiráðs-
ins kvað sendiherrann hafa átt
þennan fund við Sir Paul að eig
in ósk til að ræða persónulega
um dönsku orðsendinguna sem
var lögð fram í gær. í þeirri orð-
sendingu er þess farið á leit, að
endurskoðaður verði sáttmáli
Bi’eta og Dana frá 1955, þar sem
fiskveiðilögsagan við Færeyjar
var ákveðin 3 mílur.
Danir styðja þá ákvörðun Fær-
eyinga að víkka fiskveiðiland-
helgina í 12 mílur að dæmi ís-
lendinga, en Bretar eru mótfalln-
ir einhliða aögerðum í málinu og
vilja halda ráðstefnu hlutaðeig-
andi ríkja um lausn þess.
Hörðum deilum spáð
Danska blaðið „Jyllandspost-
en“ segir i dag, að Bretar muni
að líkindum ekki ganga að kröf-
unni um vikkun landhelginnar
við Færeyjar i 12 sjómílur. Í
greininni segir ennfremur að
deilan niilli Dana og Breta um
þetta mál muni eflaust verða
hörð, því deilumálið skipti báða
aðila jafnmiklu máli. Blaðið
gefur einnig i skyn, að til mála
komi að vikka landhelgina við
Grænland, og segir að umræð-
urnar urn þessi mál fari fram
undir forsæti H.C. Hansens af
hálfu Dana.
Sérfrœðingaráðsfefnan
í Cenf 1. júlí
WASHINGTON, LONDON, 20.
júní — Bretar og Bandaríkja-
menn birtu í dag nöfn þeirra
vísindamanna, sem sitja eiga ráð-
stefnu sérfræðinga er hefst í
Genf 1. júlí n. k. Mun ráðstefn-
an fjalla um tæknileg vandamál
í sambandi við alþjóðlegan sátt-
mála um stöðvun á tilraunum
með kjarnorkuvopn. Fyrir brezku
sendinefndinni verða þeir Sir
William Penney og Sir John
Cockroft, sem báðir eru meðlimir
brezku kjarnorkunefndarinnar.
Sir John er auk þess forstjóri
k j arnorkurannsóknarstöð varinn-
ar í Harwell. Með þessum vís-
indamönnum verða svo ýmsir sér
fræðingar og tæknilegir ráðgjaf-
ar.
Þá hefur það kvisazt, að meðal
ráðgjafanna verði opinberir full-
trúar utanríkisráðuneytisins, en
ekki er búizt við að Bretar sendi
neinn þekktan stjórnarerindreka
á ráðstefnuna.
Nöfnin á bandarísku vísinda-
mönnunum voru birt í orðsend-
ingu til rússnesku stjórnarinnar.
Ox’ðsendingin var svar við bréfi
Krúsjeffs frá 13. júní, þar sem
Rússar tjáðu sig sammála tillög-
um Bandaríkjanna um að halda
ráðstefnu sérfræðinga í Genf 1.
júlí —Reuter-NTB.
Strætisvagnar
aftur á fcrð
Makaríos neitar
AÞENU, 20. júní. — Makaríos
erkibiskup sendi í dag sir Hugh
Foot, landstjóra 5reta a Kýpur
bréf, þar sem hann lýsir yfir and-
stöðu við hinar nýju tillögur
Breta í Kýpurmálinu. Brezkar
flugvélar flugu í dag yfir eyjuna
og dreií'ðu flugmiðum þar sem
skýrt er frá tillögum Breta og
heitið á eyjaskeggja að styðja
þær.
LONDON, 20. júní. Sjö vikna
verkfalli strætisvagnastjóra í
London lauk í dag eftir að vagn
stjórar gxæiddu atkvæði um mál-
ið. Var gengið til atkvæða í öll-
um viðgerðastöðvum strætisvagn
anna, og urðu úrsiitin þau, að
vagnstjórar í 94 stöðvum ákváðu
að hefja vinnu á ný, en vagn-
stjórar 20 stöðva ákváðu að hefja
ekkj vinnu strax. Seint í kvöld
hófust því strætisvagnaferðir að
nýju á flestum leiðum.
Beztu þakkir til allra, sem sýndu mér vinarhug á sjö-
tugsaímælinu.
Björg Magnúsdóttir.
Móðir okkar
PÁLlNA SÆMUNDSDÓTTIK ÁRMANN
lézt í Landsspítalanum fimmtudaginn 19. þ.m.
Sigríður Ármann,
Magnús Ármann.
Maðurinn minn
PÉTUR 3AKOBSSON, fasteignasali
Kárastíg 12, andaðist 19. júní.
Sólveig Pálsdóttir.
Þökkum af alhug öllum þeim, er vottuðu okkur samúð
og hluttekningu við andlát og jarðarför okkar hjartkæra
eiginmanns, föður, tengdaföður, tengdasonar og bróður
GUÐMUNDAR GISSURARSONAR
bæjarfulltrúa, Hafnarfirði, sem andaðist 6. júní 1958. _
Einnig þökkum við öllum þeim er á einn eða annan hátt
heiðruðu minningu hans, þessa iátna vinar okkar.
Aigóður guð blessi ykkur öll.
Ingveldur Gísladóttir,
Margrét Jónina Guðmundsd., Guðrún Ágústa Guðmundsd.,
Þorkell Gunnar Guðmundsson, Örn Forberg,
Guðrún Þorleiísdóttir og systkini hins látna.