Morgunblaðið - 20.07.1958, Blaðsíða 8

8
MOfíCVWBT AÐlfí
Sunnuflagur 20. júlí 1958
Ný Þingvallakirkja lisfrœnt miimismerki
kristnitökunnar
Tveir biskupar með setu að Skái-
holti og Hólum í Hjaltadal
Lyfta t>arí Þjó&garbinum á Þing-
völlum á hærra stig
Samtat við séra Jóhann Hannesson
presi og Þjóðgarðsvörð
HINN 1. júní sl. tók séra Jóhann
Hannesson við prestsembætti á
Þingvöllum. Voru þá liðin rétt
30 ár síðan prestur hafði átt bú-
setu á þeim stað, þar sem kristni-
taka fór fram fyrir 958 árum. í
þessi þrjátíu ár var Þingvalla-
kirkju þjónað frá Mosfelli í Mos-
fellssveit.
Hinn nýi Þingvallaprestur er 48
ára gamall, ættaður úr Grafn-
ingi, hálærður maður, víðförull
og fjölkunnugur í nútímamerk-
ingu þess orðs. Hann hefur stund
að nám í guðfræði, teimspeki,
trúarbragðavísindum, kristniboðs
fræðum, læknisfræði við háskóla
á íslandi, í Noregi, Sviss og Eng-
landi. Hann hefur verið kristni-
boði og háskólakennari í Kína
og þýtt bækur á kínversku og
al' kínversku.
Þessi lærði guðfræðingur,
heimspekingur og kristniboði hef-
ur sl. fimm ár verið Þjóðgarðs-
vörður á Þingvöllum. Þar hefur
hann gætt hins forna helgistaðar
og lifað kyrrlátu lífi með fjöl-
skyldu sinni. Nú hefur hann
jafnframt gerst þar prestur og
sálnahirðir á sínum eigin bernzku
slóðum. Hann er kvæntur norskri
konu, Astrid fæddri Skarpaas, og
eiga þau 2 börn.
Ég hitti séra Jóhann Hannes-
son að máli á Þingvöllum fyrir
skömmu og bað hann að segja
lesendum Mbl. frá ýmsu í sam-
bandi við nám hans og starf.
Barst talið þá fyrst að námsárum
hans.
Námsferill
__ Ég lauk stúdentsprófi i
Stafangri árið 1933, segir séra
Jóhann. Hóf síðan guðfræðinám,
þar sem ég hafði ákveðið, er ég
var 18 ára gamall að leggja fyrir
mig kristniboðsstörf. Lauk ég
svo háskólaprófi í heimspeki
Ósló árið 1935 og sama ár embætt
isprófi í trúarbragðavísindum og
kristniboðsfræðum við guðfræði
deild, sem norski kristniboðsskól
inn starfrækir í Stafangri.
íslenzku guðfræðiprófi lauk ég
svo frá guðfræðideild Háskóla
íslands árið 1936. Notaði ég einn
vetur hér heima til undirbúnings
þvi. Síðan var ég eitt ár í lækna-
deildinm hér heima. Fékk þá
m.a. að vinna með læknastúdent-
unum á Landsspítalanum. En ég
tók ekkert próf við læknadeild-
ina. Námið þar kom mér að miklu
gagni síðar í kristniboðsstarfinu
og við dvölina í Kína,
Að loknu þessu námi hélt ég
svo til framhaldsnáms í Sviss og
Englandi. Dvaldi þar í hálft ann-
að ár, en lagði síðan af stað til
Kína og kom þangað veturinn
1939.
Trúboði og háskólakennari
í Kína
Hve lengi voruð þið svo þar
eystra?
í þetta skiptið vorum við þar
fram til ársins 1946. Ég vann þar
fyrst að kristniboði, en síðustu
2 árin kenndi ég við lútherskan
prestaskóla í Chungking í Vestur-
Kína.
Næstu tvö ár dvöldum við svo
hér heima á íslandi. Annað árið
kenndi ég við guðfræðideild Há-
skólans en hitt árið ferðaðist ég
um landið fyrir Samband ísl.
kristniboðsfélaga.
En svo fóruð þið aftur til
Kína?
Já, það var haustið 1948. Að
þessu sinni stóð dvölin þar til
loka ársins 1952. Vann ég nú að-
merki um kristnitökuna, sem var
grundvallandi atburður kristni-
sögunnar á íslandi. Slík kirkju-
bygging verður að falla vel inn í
landslagið og hæfa hinum sögu-
fræga stað.
Mér fyndist fara vel á því, seg-
ir hin nýi Þingvallaprestur, að
a. m. k. skreyting og innri bún-
aður kirkjunnar væri gefinn af
almenningi í landinu.
Ég tel miklu máli skipta að
Þingvellir verði endurreistir sem
kirkjulegur sögustaður. Bygging
nýrrar og fagurrar kirkju yrði
einn þáttur þeirrar endurreisnar.
Séra Jóhann Hannesson.
allega að þýðingum á kínversku
og stundaði ennfremur kennslu
við sama prestaskóla og áður, sem
nú var landflótta í Hong Kong.
Árið 1953 kom ég svo heim til
íslands aftur og hefi verið Þjóð-
garðsvörður hér á Þingvöllum
síðan.
Þjóðgarðsvörður og prestiur
— Og nú hafið þér verið kos-
inn prestur á staðnum.
— Já, prestkosningin fór fram
í maí sl. og kallið var veitt frá
1. júní.
Hve margir íbúar eru í Þing-
vallaprestakalli?
í því eru tvær sóknir, Þingvalla
sókn og Úlfljótsvatnssókn. í hinni
fyrrnefndu eru nú 11 bæir og
munu íbúar hennar vera innan
við 100. í Úlfljótsvatnssókn munu
íbúarnir vera nokkru færri.
í báðar sóknirnar bætist við
mikill fjöldi fólks á sumrin. Er
það fólk, sem býr í sumarbú-
stöðum. Sækir það stundum guðs
þjónustur, sérstaklega á Þing-
völlum. Ennfremur óska einstak-
ir ferðamannahópar þess stund-
um, að efnt sé til guðsþjónustu.
Tel ég skylt að sinna slíkum
beiðnum.
Minnismerki um kristnitökuna
Er ekki Þingvallakirkja orðin
gömul og léleg?
Jú, hún verður 100 ára gömul
á næsta vori. Er kirkjan orðin
mjög fúm og hrörleg. 'Auk þess
er hún alltof lítil á slíkum stað
sem Þingvellir eru. Það er óhjá-
kvæmilegt að byggja hér nýja
kirkju. Hefur sú hugmynd verið
sett fram að hér eigi að rísa lítil
en fögur kirkja, sem jafnframt
'verði listrænt verk og minnis-
Biskupsetur að Hólum
og í Skálholti
En hver er skoðun yðar á
framtíðarstöðu Skálholts?
Ég tel að biskup eigi tvímæla-
laust að sitja þar. Það er mín
skoðun að biskupar íslands eigi
að vera tveir og hafa búsetu
á hinum fornu biskupssetrum,
Skálholti og Hólum. Einn biskup
er of lítið, enda er það skipulag
leyfar frá verstu eymdartímum
þjóðin var enn örfámenn og fá-
tæk voru biskuparnir tveir. Við
höfum áreiðanlega ekki síður
efni á því nú, en þá, að hafa þá
tvo. Um búsetu biskups í Reykja-
vík, er það m.a. að segja, að við
hana hefur aldrei verið lögð sér-
stök rækt, t.d. hefur aldrei verið
reist þar sjálfstætt og varanlegt
biskupssetur. Stendur svo enn
þann dag í dag.
Hin gömlu biskupssetur, Skál-
holt og Hólar eiga hins vegar
sína merku sögu og arfleifð.
Um aukna sálgæzlu
En í sambandi við biskupssetr-
in þyrfti helzt að vera einhver
kirkjuleg fræðslustofnun og að-
staða til þess að halda kirkju-
leg mót. íslenzka kirkju vantar
sérfróða menn á ýmsum svið-
um, m.a. í helgisiðafræði, félags-
fræði, uppeldisvísindum og sálma
fræði.
Hvað viljið þér segja um kirkju
lífið í landinu í dag?
Það er því miður dauft, en þar
sjást merki um vaxandi áhuga.
Hvernig myndi vera hægt að
auka kirkjusóknina?
T.d. með því að taka upp vinnu
brögð, sem þótt hafa gefast vel
í öðrum löndum. M.a. má nefna
aukna sálgæzlu, samtöl presta við
einstaklingana, kirkjuleg mót,
sem vandað sé til, aukna frjálsa
æskulýðsstarfsemi presta o. fl.
Ég tel t.d. að í rétta átt sé stefnt
með mótum, sem farið er að
halda fyrir fermingarbörn.
Lyfta þarf ÞjóðgarSinum
á hærra stig
En svo við víkjum að starfi
yðar sem þjóðgarðsvarðar, hvaða
framkvæmdir teljið þér mest að-
kallandi á Þingvöllum um þess-
ar mundir?
Ég álít nauðsynlegt að lyfta
þjóðgarðmum á hærra stig en
hann nú er á. Allir vegir um
hann eru t.d. of mjóir og úreltir
eftir að umferðin um þá hefur
aukizt jafn gífurlega og raun ber
vitni. Það kemur fyrir að 300-350
bifreiðar komi á einni klst. í
Þjóðgarðinn á sunnudögum. Enn
fremur væri mikil bót að nýjum
vegi fyrir ofan Almannagjá eins
og nú hefur verið ákveðið að
lagður skuli. Þá skortir bifreiða-
stæði og breiðari akbrautir.
Ferðir til og frá Þingvöllum
þarf einnig að skipuleggja bet-
ur. Héðan þurfa að vera áætlun-
arferðir umhverfis Þingvalla-
vatn, til nálægra staða eins og
Gullfoss og Geysis, Selfoss og
fleiri staða.
Hvernig gengur skógræktin á
okkar. í mörg hundruð ár meðan ] staðnum?
Að henni er mikið unnið ár-
lega. í sumar voru t.d. gróður-
settST yfir 100 þús. trjáplöntur
í Þjóðgarðinum. Annast skógrækt
ríkisins þær framkvæmdir.
Endurreisn gamalla búða
Meðal framkvæmda, sem hér
þarf að vinna, tel ég einnig bygg-
ingu nýs gistihúss, er rekið væri
lengri tíma árs en nú tíðkast.
Ohjákvæmilegt er ennfremur
að leiða hingað rafmagn frá Sogs
virkjununum. Um varðveizlu
þessa helgistaðar allra íslendinga
virðist mér það mikilsverðast að
náttúran sé friðuð óspjölluð þann
ig að fólkið fái notið hennar.
Þó tel ég að byggja eigi upp Lög-
berg sem líkast því, sem ætla
má að það hafi verið. Ennfrem-
ur ætti að endurreisa 2—3 gamlar
búðir í þeirra forna stíl. Slík
endurreisn og eftirlíking fornra
mannvirkja er algeng meðal
annara þjóða, sem er annt um
sögulegar minjar sínar. Þá þarf
einnig að endurreisa útihús prest
setursins og Þingvallabæjar, sem
öll eru ónýt og staðnum til van-
virðu.
Ennfremur er þörf aukinnar
löggæzlu og bættrar aðstöðu til
þess að halda henni uppi.
Er framkomu gesta, sem koma
á staðinn mjög ábótavant?
Yfirleitt má segja að hún sé
góð. Langflestir gestir virða
helgi staðarins og koma vel fram
þar. En nokkrir gera spjöll og
valda vandræðum. Hér þarf að
skapa aðstöðu til þess að hægt
sé að geyma ölóða menn. Og lög-
reglan þarf að fá hér bækistöð
og viðunanleg starfsskilyrði að
öðru leyti, segir séra Jóhann
Hannesson að lokum.
Hinn þungi niðwr sögunnar
Þessi lærði og víðförli mennta-
maður, sem talar m. a. kínversku
við erlenda gesti sína er fyrsti
maðurinn, sem er í senn þjóð-
garðsvörður og Þingvallaprestur.
Hann er léttur í máli og ræðir
af víðtækri þekkingu um heim-
speki, trúarbragðavísindi og ís-
lenzka sögu og þjóðhagi. Það er
erilssamt um hann á sumrum
þegar tugir þúsunda af fólki, inn
lendu og erlendu heimsækir Þing
velli við Öxará. En þegar haust-
ar hægist um, og á vetrum er
lífið kyrrlátt á heimili prestsins
og þjóðgarðsvarðarins og fjöl-
skyldu hans. Þá gefst tóm til
þess að stunda lestur og fræði-
iðkanir. En vetur og sumar, vor
og haust, ómar þungur niður
sögunnar yfir Þingvelli, hvort
sem þar er ilmur úr lyngi eða
frostrós á glugga.
— SBj.
Kirkjan og prestsetrið á Þingvöllum. — (Teikn ingarnar, er fylgja greininni gerði Juan Cassa-
desus, spanskur teiknari, sem dvaiið hefur hér undanfarið).