Morgunblaðið - 24.02.1959, Page 3

Þriðjudagur 24. febr. 1959
MORG'V'NBLAÐÍÐ
3
Það var mikið fjör í dansinum á Varðarfagnaðinum sl. sunnudagskvöld.
(Ljósm.: H. Teits).
„Vandamálin verða ekki leyst
með hömlum og hugtakaruglingi
II
Nýr þáttur í starfsemi Varðar Kófst með
skemmtun í Sjálfstæðishúsinu sl.
sunnudagskvöld
FYRSTI Varðarfagnaðurinn fór
fram sl. sunnudag í Sjálfstæðis-
húsinu. Var þar fjölbreytt
skemmtiskrá og dansað af miklu
fjöri og s'æmmtu samkomugestir
sér framúrskarandi vel.
Formaður Varðar, Þorvaldur
Garðar Kristjánsson, lögfr., setti
samkomuna og gerði grein fyrir
þessum nýja þætti í starfsemi
Varðarfélagsins. Rakti hann nokk
uð tildrög þess að félagið tæki
upp þessa nýbreytni og sagði, að
ætlunin væri að halda Varðar-
fagnaði eftir því, sem ástæður
og tilefni yrði til. Skemmtunum
þessum væri ætlað að vera góð
og ódýr skemmtun fyrir Varðar-
félaga og gesti þeirra. Akveðið
væri, að hver Varðarfagnaður
hefjist með forspjalli, sem flutt
verður af þjóðkunnum mönnum
á einhverju öðru sviði en stjórn-
málum, en ræður þeirra eiga samt
að vera stjórnmálalegs eðlis og
þá gjarnan í léttum tón. Síðan
verði ýmiss skemmtiatriði, og
mun jafnast verða leitast við, að
hafa sem mesta nýbreytni í vali
þeirra. Þá muni verða dans og
leikir, undir stjórn Axels Helga-
sonar. Þorvaldur Garðar þakkaði
skemmtinefnd Varðar fyrir vel
unnin störf, en nefndin undirbýr
og stendur fyrir Varðarfögnuð-
um.
í skemmtinefndinni eru eftir-
taldir menn: Sveinn Helgason,
stórkaupm., sem er form. nefnd-
arinnar, Baldur Jónsson, vallar-
stjóri, Sveinn Björnsson, kaupm.,
Guðjón Hansson, bifrstj. Valdi-
mar Ólafsson, skrif. og Hafliðx
Andrésson fulitr.
heldur en þá flokka, sem helzt
telja til fylgis meðal þeirra, og
að þeir, sem endilega vildu telja
Sjálfstæðisflokkinn íhaldssaman
flokk, yrðu mjög undrandi þegar
þeir fréttu að sá flokkur berðist
fyrir ýmsum vinstrisinna málum,
svo sem gerbreytingu á úreltu
kjördæmaskipulagi, frjálsræði í
atvinnuháttum og viðskiptum,
auknum og mannéttindum.
Ég hef tekið þetta dæmi til að
sýna fram á, að hinum svo köll-
uðu vinstri flokkum hefur tekizt
að rugla svo fyrir mönnum hér
á landi, að þeir sem raunar kalla
sig vinstri menn hafa ekki leng-
ur hugboð um hvað hægri og
vinstri þýðir, né til vinstri eða
hægri við hvern þeir eiginlega
standa. Þeir vita í hæsta lagi
hvort þeir eru sveitamenn eða
„bæjarradikalir", hægri kratar
eða vinstri og M.oskvukommún-
istar eða Hannibalsherjar“.
En það er fleira en hliðarnar
„hægri“ og „vinstri", sem tekizt
hefur að rugla menn um. Jafn-
einfalt mál og gengi gjaldeyris og
skráning hans hefur orðið að
pólitísku bitbeini, og keppist nú
hver um .annan að metast á um
hvað sé vænlegast til þess að
„halda uppi genginu" — rétt eins
og hægt sé að ákveða einhliða
gengi — gangverð — gjaldeyris-
ins með einfaldri meirihlutasam-
þykkt á þingi. Málið er þó ekki
svo einfalt, heldur þarf til þess
trú og traust annara aðilja á gjald
eyrinum — sem sagt frjálsa verð
myndun á grundvelli framboðs og
flytur forspjalliö.
eftirspurnar. Gengi ætti að mynd-
ast í bönkum landsins, ekki á
svörtum markaði.
„Fyrir tæpum ellefu árum
bundust þjóðir Vesturevrópu sam
Rœtt um listir, áfengi,
tóbak o.fl. á Alþingi í gœr
Að loknu máli Þorvaldar Garð-
ars tók Sveinn Helgason, form.
skemmtinefndar við stjórn fagn-
aðarins og kynnti ræðumann
kvöldsins, Bjarna Guðmundsson,
blaðafulltrúa.
Bjarni hc. ræðu sína með því
að skýra frá því, að hann þyrfti
oft í starfi sínu að skýra erlend-
um blaðamönnum frá eðli og
stefnumálum stjórnmálaflokk-
anna á íslandi. Ætluðust þeir alla
jafna til, að í svo litlu þjóðfélagi
væru deilur manna í milli með
einfaldara móti en hjá stórum
þjóðum. En Bjarni kvað það gagn
stæða vera sönnu nær.
Hinir erlendu, kvað hann, álitu
það leiða af sjálfu sér að verka-
menn væru yfirleitt í verka-
mannaflokki, bændur í bænda-
flokki og þar fram eftir götun-
um. Undarlegt þætti þeim þá að
heyra, að eigi færri verkamenn
kysu t. d. Sjálfstæðisflokkinn
FUNDIR voru settir í báðum
deildum Alþingis á venjulegum
tíma í gær. Á dagskrá efri deild-
ar voru þrjú mál. Frv. um tekju-
skatt og eignarskatt var til 2.
umr. og vísað til 3. umr. sam-
hljóða. Annarri umr. um frv.
um póstlög var frestað, en frv.
um lífeyrissjóð starfsmanna rík-
isins, sem var til 3. umr. var sam-
þykkt umræðulaust með 10 sam-
hljóða atkv. og þar með afgreitt
til neðri deildar.
Á dagskrá neðri deidar voru
fimm mál. Frumvarp um Lista-
safn íslands var til fyrstu um-
ræðu. Er frumvarp þetta flutt
af menntamálaráðherra og fylgdi
hann því úr hlaði með ræðu. Er
í frv. þessu gert ráð fyrir, að lista
safnið verði sjálfstæð stofnun, en
listasafn ríkisins hefur heyrt und-
ir menntamálaráð síðan árið
1928. Samkv. frv. á safnið að fá
sérstaka stjórn, safnráð, eigin
byggingu þegar fé fæst til hennar
og meiri fjárráð til listaverka-
kaupa en áður.
Þá skýrði menntamálaráðherra
frá því, að frumvarpið hefði ver-
ið borið undir samtök myndlistar-
manna, menntamálaráð, þjóð-
minjavörð o. fl. aðila. Mennta-
málaráð væri andvígt því, að
stjórn safnsins'væri tekin úr þess
höndum, en hinir aðilarnir hefðu
tekið frumvarpinu yfirleitt mjög
vel.
Að lokinni ræðu menntamála-
ráðherra talaði dr. Giunnlaugur
Þórðarson, en hann var í nefnd
þeirri, er undirbjó löggjöfina um
Listasafn fslands. Vék hann að
bréfi menntamálaráðs, sem er birt
sem fylgiskjal með frv., og kvað
hann það á misskilningi byggt. Þá
taldi hann, að menntamálaráð
hefði alltaf sýnt myndlist furðu-
legt tómlæti, en kvaðst þó vilja
undanskilja einn mann er átt
tökum um að efla hag sinn og af-
komu gagnvart aðstoð. Þetta tókst
víðasthvar með þvi einfalda móti
að gera smátt og smátt öll við-
skipti frjálsari og einfaldari.
einkum gjaldeyrisviðskipt. Á þess
um árum hefir það tekizt að gera
allan gjaldeyri félagsríkjanna
frjálsan og „harðan" (þ. e. víxl-
anlegan á réttu og skráðu gengi
um heim allan), nema aumingja
íslenzku krónuna. Á íslandi hef-
ur þvert á móti allt sigið á ógæfu
hlið og allt stefnt hraðar í átt-
ina til cfvelsis og v:ð?kiptahafta.
Það vandamál, sem enn bíður
úrlausnar hér á landi, verður ekki
leyst með hömlum og hugtaka-
ruglingi og þar nægir ekki að
stimpla flokka með meira og
minna fölsuðum stimplum upp á
hægri og vinstri. Þar gildir það,
hvort stefnt er að auknu frjáls-
ræði í mannréttindum og stjórn-
málum og auknu frelsi í athöfnum
og framtaki. Þar verður að líta á
vandamálin í ljósi staðreyndanna
og þá er mest um vert að lata
ekki úreltar kennisetningar og
pappírsfróðleik villa sér sýn“.
Ræðu Bjarna, sem var afburða
snjöll og skemmtileg, var mjög
vel tekið af áheyrendum.
Næsta atriði á dagskránni var
leikþáttur, „Víxlar með afföllum"
eftir Agnar Þórðarson. Leikendur
voru Guðrún Agnarsdóttir, Úlfar
Guðmundsson, Gunnar Ólafsson
og Magnús Jónsson, öll nemend-
ur í Verzlunarskólanum, undir
leikstjórn Klemensar Jónssonar.
Flutningur leikþáttarins hjá hin-
u mungu leikurum tókst mjög vel
og var þeim ákaft fagnað að leik-
lokum.
Ómar Ragnarsson, menntaskóla
nemi hóf nú söng gamanvísna
með undirleik skólabróður síns,
Markúsar Einarssonar, en vísur
þær, sem hann söng, hafði hann
sjálfur samið. Gamanvísurnar
voru bráðfyndnar og óvenju vel
fluttar. Skemmtu áheyrendur sér
hið bezta við sönginn og hlógu
mikið að hnyttni hins unga
manns.
Axel Helgason stjórnaði dans-
inum sem hófst eftir skemmti-
atriðin. Er áreiðanlega óhætt að
fullyrða, að sjaldan hafi verið
dansað af meira lífi og fjöri í
Sjálfstæðishúsinu en þá. Voru
gerð nokkur tilbrigði í dansinum
svo sem skiptidans, hringdans o.
fl. Um miðnættið var stutt hlé
á dansinum og dregið í happ-
drætti. Var hver aðgöngumiði
númeraður og gilti sem happ-
drættismiði.Var happdrættið með
nýju sniði, þannig að þeir sem
áttu vim.ingsmiða fengu sjálfir
að velja vinningana, sem voru
fagurlega innpakkaðir á senunni.
Vinningar voru af ýmsu tagi,
sumir fremur til þess að vekja
katínu meðal gestanna, enda
varð af þessu mikið gaman.
Þessum fyrsta Varðarfagnaði
lauk svo kl. 1 og er það víst, að
gestir höfðu skemmt sér mjög
vel.
hefði sæti í menntamálaráði,
Valtý Stefánsson, ritstjóra. Hefði
Valtýr sýnt myndlist lofsverðan
áhuga er hann var í menntamála-
ráði, sem ef til vill stafaði af því,
að kona hans væri listamaður á
þessu sviði.
Frv. var vísað til 2. umr. og
menntamálanefndar með samhl.
atkvæðum.
Frumvarp um áfengis- og
tóbakseinkasölu ríkisins var til
1. umr. Fyrri flm. Magnús Jóns-
son gerði grein fyrir frv. Kvað
hann meginbreytinguna á lögun-
um þá, að gert væri ráð fyrir, að
þessar stofnanir yrðu sameinað-
ar undir eina yfirstjórn. Væri ætl-
unin að stuðla að því, að hægt
væri að reka þessar stofnanir á
sem hagkvæmastan hátt fyrir
ríkið.
Magnús Jónsson gat þess, að
samhljóða frv. hefði verið flutt á
Alþingi árið 1950. Hefði það verið
undirbúið í samráði þessara stofn
ana. Þar sem einmitt nú virtist
mikill áhugi á að freista allra úr-
ræða til að draga úr útgjöldum
ríkissjóðs, hefðu flm. talið rétt að
Framh. á bls. 19.
STAKSTEIIVAR
Kommúnistar e idnn*.
fæddir
Nú eru kommúnistar endur-
fæddir í varnarmálunum. Þeir
sátu hálft þriðja ár í ríkisstjórn
án þess að hreyfa legg né lið til
þess að standa við stóru orðin
frá kosningasumrinu 1956, þeg-
ar þeir lofuðu því ásamt Fram-
sóknarflokknum og Alþýðu-
flokknum að reka varnarliðið
tafarlaust úr landi. En nú eru
kommúnistar farnir úr stjórn, og
þá telja þeir sér óhætt að flytja
tillögu um það að reka herinn
burtu. í framsöguræðu sinni fyr-
ir tillögunni í síðustu viku, komst
Alfreð Gíslason, einn af þing-
mönnum kommúnista, m.a. að
orði á þessa ieið:
„Engin mótmælir því, að þrír
þeirra stjórnmálaflokka, sem full
trúa eiga á Alþingi nú, háðu
kosningabaráttu sína 1956 undir
kjörorðinu:: Herinn burt. Alþýðu
bandalagið, Alþýðuflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn hétu þvi
hver fyrir sig að styðja fram-
kvæmd þessa máls á komandi
kjörtímabili. Þegar þessir flokk-
ar síðar mynduðu stjórn að kosn-
ingunum loknum, var það eitt
atriða í málefnasamningi þeirra
að framkvæma ályktun Alþingis
frá 28. marz.
Snögg og gagnger
þáttaskil
Endurskoðun samningsins átti
samkvæmt orðalagi ályktunar-
innar að hefja þegar í stað, en
nokkur dráttur varð samt á því.
Var ákveðið að viðræður um
samninginn milli íslenzkra og
bandarískra stjórnarvalda skyldu
byrja um miðjan nóvember 1956.
Þær hófust að vísu 20. nóvember,
en urðu heldur endasleppar, því
að þeim var slitið fjórum dögum
síðar. Urðu hér snögg og gagn-
ger þáttaskil, því að nú var
það tilkynnt sem boðskapur ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar að við-
ræðurnar hefðu leitt til sam-
komulags, um að enn væri þörf
varnarliðs á íslandi um óákveð-
inn tima“.
Þannig mælti Alfreð Gíslason.
„Enn þörf *
varnarliðs“
Þetta varð þá niðurstaðan af
hinum hátíðlegu yfirlýsingum
vinstri flokkanna vorið 1956 um
það að varnarliðið skyldi tafar-
laust rekið burt af íslandi.
Vinstri stjórnin hafði aðeins set-
ið tæplega misseri við völd, þeg-
ar hún var búin að semja um
áframhaldandi dvöl varnarliðs-
ins um óákveðinn tíma i landinu.
Það er rétt, sem þingmaður
kommúnista sagði í siðustu viku
í framsöguræðu sinni, að við-
ræðurnar, sem fram fóru í
nóvember 1956 „leiddu til sam-
komulags um, að enn væri þörf
varnarliðs á íslandi um óákveð-
inn tíma“.
En kommúnistaþingmaðurinn
gleymdi að geta þess, að flokkur
hans bar fulla ábyrgð á þessari
samningsgerð um áframhaldandi
dvöl varnarliðsins.
Aumur skrípaleikur
Sú staðreynd blasir þess vegna
við öllum almenningi, að komm-
únistar meina ekki ncitt með
nasablæstri sínum gegn dvöl
varnarliðsins í landinu. Þegar
þeir eiga sæti í ríkisstjórn taka
þeir meira að segja fulla ábyrgð
á samningum um áframhaldandi
dvöl varnarliðsins um óákveðinn
tíma.
Hin svokallaða barátta komm-
únista gcgn „hernáminu", er þess
vegna aumur skrípaleikur, sem
enginn maður getur tekið mark á.