Morgunblaðið - 24.03.1959, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 24.03.1959, Blaðsíða 10
10 MORGVNBLAÐIÐ Þriðjudagur 24. marz 1959 * — Utvegsmál Framh. af hls. 8 lýsinga um ísalög og ísrek og að stöðugar fregnir verði birtar frá þeim stöðum, þar sem íslenzkir togarar stunda veiðar. Þá telur fundurinn að nauðsyn beri til, að haldið verði áfram síldarleit og hún gerð víðtækari en verið hefur. Enn- fremur verði gerðar ítarlegar tilraunir með nýjar veiðiað- ferðir á því sviði. HAGNÝTING SJÁVARAFURÐA Eitt þýðingarmesta atriði í samhandi við framleiðslu sjávarafurða er að tryggja sem bezt hagnýtingu aflans, með fjölhreyttum framleiðsluháttum. Er mikils um vert að fisk- afurðirnar séu verkaðar á sem fullkomnastan hátt, áður en þær eru fluttar úr landi. Telur landsfundurinn að auka þurfi niðursuðu og niður- lagningu á fiskafurðum, einkum síld. í fyrsta lagi þarf að afla aukins markaðs erlendis fyrir þær vörutegundir, sem íslendingar hafa þegar kunnáttu til að framleiða og í öðru lagi að afla þekkingar og reynslu í framleiðslu fleiri tegunda af niðursoðnum og niðurlögðum fiskafurðum. VARÐVEIZLA FISKSTOFNSINS Þar sem fiskþurrð og aflabrestur hefur orðið víðs vegar við landið á undanförnum árum, sem rekja má til ofveiði og ágangs á uppeldisstöðvum fiskjarins, þá telur fundurinn tímabært að friða tiltekin hrygningar- og uppvaxtarsvæði fisks fyrir allri veiði, með það fyrir augum að varðveita fiskstofninn og auka hann. Einnig verði bönnuð veiði á smáufsa, kræðu og fiskkóð- um með stórvirkum veiðitækjum, nema til niðursuðu og beituöflunar. STOFNLÁN SJÁVARÚTVEGSINS Landsfundurinn vekur sérstaka athygli á, að stórvirk- ustu veiðitæki landsmanna, togararnir, eru nú flestir orðnir 10—12 ára gamlir og að þeir eru að sumu leyti orðnir úrelt skip og dýr í rekstri. Telur landsfundurinn endurnýjun togaraflotans knýj- andi nauðsyn og verði nú þegar hafizt hannda um að byggja a. m. k. 4—5 nýja og fullkomna togara árlega, m. a. sé at- hugað um byggingu skuttogara. Til að tryggja endurnýjun togaraflotans, eðlilega aukn- ingu hátaflotans og fiskvinnslustöðvanna verður að auka stóilega stofnlán til sjávarútvegsins, með því m. a. að efla Fiskveiðasjóð íslands og opna stofnlánadeild sjávarútvegsins að nýju. Landsfundurinn vill leggja áherzlu á, að sjávarútveg- inum verði tryggt svo ríflegt rekstursfé, að skortur þess standi ekki eðlilegum og hagkvæmum rekstri atvinnutækj- anna fyrir þrifum og geri honum kleift að tileinka sér tækni nútímans. Einkum er þessa þörf, meðan upphótaleiðin er farin, en hún veldur miklu um hve langur tími líður frá því að framleiðandinn afskipar afurðum þar til hann fær andvirði þetrra greitt, er það til mikils óhagræðis og hefir í för með sér óeðlilega mikla vaxtabyrði. Til varanlegra ráð- staiana í lánsfjármálum telst m. a. stofnun verðbréfamark- aðar, þar sem almenningi gefst tækifæri til að taka þátt í bvers konar atvinnurekstri. HLUT ATRYGGIN G AS J ÓÐUR Með hliðsjón af mikilvægi Hlutatryggingasjóðs fyrir rekstur bátaútvegsins telur landsfundurinn áríðandi og að- kallandi, að gerðar séu ráðstafanir til að tryggja sjóðnum nægilegt fjármagn. Fundurinn telur sjálfsagt, að sett séu lagaákvæði um að fiskimálastjóri sé formaður stjórnar Hlutatryggingasjóðs.. HAFNARGERÐ OG LENDINGARBÆTUR Fundurinn telur brýna nauðsyn á því að auka hafnar- gerðir og lendingarbætur svo að fiskiflotinn hafi sem hezt tök á að nýta fiskimiðin. Skal leggja áherzlu á, að fjárveiting sé fyrir hendi til að Ijúka framkvæmdum á hverjum stað á sem skemmst- um tíma, enda verði sú meginregla upptekin að verkin verði boðin út. Þá bendir fundurinn á nauðsyn þess að keypt verði fullkomið sanddæluskip til landsins. FYRNINGARAFSKRIFTIR Fundurinn áréttar ályktun síðasta landsfundar um nauð- syn þess, að heimilaðar verði ríflegar fyrningarafskriftir af hvers konar byggingum og tækjum, sem notuð eru við fisk- veiðar og fiskvinnslu, þ. á m. verbúðum og bryggjum. Hefilbekkir Fáum á næstunni góða hefilbekki, lengd 2,30 m.og opnir framút (með franskri töng). Tökum á móti pöntunum. Vélar & Verkfæri hf. Bókhlöðustíg 11 — Sími 12760. Það er nú að verða æ algengara, að skip séu tekin í slipp, skorin í sundur og lengd eftir þörfum. Hér er verið að lengja eitt skip á þennan hátt í skipasmíðastöð einni í Hollandi. Það var skoriS í sundur fyrir framan brúna — og fremri hlutinn síðan færður fram um 50 fet. Og svo sji verkfræðingar auðvitað um að bótin og samskeytin verði nægilega styrk — og skipið er orðið stærra og burðarmeira með tiltöluiega litlum tilkostnaði. Ferðin til stjarnanna eftir Inga Vítalín MÉR var send þessi bók til um- sagnar og finnst mér því bera nokkur skylda til að láta í Ijósi stutt álit á henni, enda þótt ég leggi það ekki í vana minn að ritdæma bækur. Mér er allsendis ókunugt um hver höfundurinn er og þykir það galli að hann skyldi kjósa að dýljast. Hvers vegna ætti maður með slíkt hugmyndaflug og skáldskap argáfu að óttast neitt? Vegna þess áhuga sem ég hefi fyrir geimferðum sem styðjast við raunveuleikann og eru í raun inni þreifari hálfblinds og ein- angraðs mannkyns út í ókunna víðáttu alheimsins, þá var mér ekki forvitnislaust að lesa þessa bók og kynna mér „ferðina til stjarnanna". Niðurstaðan af lestrinum varð sú, að hér væri á ferðinni mjög lipur penni og lipurt ímyndunar- afl — og að sá sem ritaði gerði það bæði af þrá til ævintýra og ást til fegurðar. Ingi Vítalín, en svo heitir sögu maðurinn, sem ferðast með disk- inum út í stjörnuskipið og síðan með því — með margföldum ijós hraða — til fjarlægra stjörnu- kerfa, lýsir því sem fyrir augun ber á framandi jörðum. Fararstjórinn er maðurinn NÚMI frá hnettinum LAI. Flog- ið er til tunglsins, Venusar, Júpí ters Plútó og ókunns hnattar enn utar í sólkerfi voru. Verða alls staðar fyrir lífverur og menn. Síðan er haldið út úr sólkerfinu en- ekki er því lýst nánar til hvaða stjörnuveralda siglt er. Hins vegar er lýst mörgum og mismunandi persónum sem sögu maður mætir, fögrum konum, gáfuðu fólki, vitringum „jóla- englum“ og djöflum. í stjörnuskipinu er sögumaður læknaður af öllum líkamlegum meinum og magnaður lífsfjöri og hamingju. Af samtölum við fólk frá ýms um jarðstjörnum fær sögumaður lýsingar af lífi, menningu og til- veru á hinum ólíklegustu stöð- um, allt frá himnaríki til helvít- is. Eru sumar þessar lýsingar al- veg ágætar. Svipaðar lýsingar eru til í bókum Dr. Helga Péturss. teknar eftir miðlum. Til dæmis: „Þarna er kynleg birta, rautt" kvöldskin sem. í rökkurbyrjun. Landslagið var ákaflega villt jafnvel tryllingslegt, fjöllin sund urtætt og rifin, urðarskriður miklar í hlíðum en jarðgróður var hvarvetna að líta. Víða voru lundir dökkra trjáa en annars staðar runnaþykkni og hávaxið gras, er líktist bambus. Blóm sáust engin, en ávextir einhvers konar hengu á greinum. í stað blaða voru blöðrur sem á þangi og líkar að lit, rauðbrúnar. Alls staðar gnæfðu hrikaleg fjöll við himin, sem var rauður og þung- búinn. Dökkar flygsur í lofti, og mér komu í hug orð skálds- ins: „Skötubarðvængjuð fjandafjöld flaksast þar gegnum eilíft kvöld“. Voru fuglar þeir ljótir, og varð naumast sköpulag á þeim séð . . . Hins vegar er svo ástarsaga Inga og Naníu hinar óviðjafn- anlegu konu: „Hlátur Naníu var ómfegurri en ég fæ lýst. — „Já,“ svaraði hún lágróma. „Menn eru svipað- ir hverjum öðrum alls staðar þar sem ég hef spurnir af“. Hið vínrauða rökkur á Laí er óviðjafnanlegt og engu líkt. Sumir „útlendingar" kvörtuðu að vísu yfir því, að innrautt skin kvöldsólarinnar' gerði þá lata og máttlausa en á mig hafði hún allt önnur áhrif! Ég færði mig ósjálfrátt dálítið »ær Naníu og fann nálægð hennar leggja um mig allan. Svo hallaði ég mér aftur á bak og leit upp í himin- inn, er virtist sveipaður kyrri norðurljósadýrð, gæddri gliti eld ópalsins. Hvarvetna var að sjá ótölulegan grúa stjarna, er blik- uðu og glitruðu svo dásamlega, að það kom við hjartað í manni. Margar þeirra voru stærri en nokkur stjarna séð frá jörðu, og sást greinilega kringlulag á sum um. Eina bar lágt yfir fjarðar- sundið og var hún svo stór, að birtu hennar hlaut að verða vart á Laí. Þegar ég gætti betur að, sá ég hvorki meira né minna en sjö tungl á misjafnlega hraðri ferð yfir festinguna. Öll voru þau fremur lítil, en þrjú af þeim í skínandi litum, græn og blá og sló á þau rauðum bjarma í kvöld sólarskininu. ( Mér fannst ég ekki geta orða bundizt, en gat þó ekkert sagt, því að í þessum svifum lagði Nanía hönd sína á arm mér og hallaði sér að öxl minni“. Nanía verður manni hugstæS kona, ljúf og kvenleg og full ást- úðar. Þá er þarna lýst lífinu á hnett- inum TONATUMI „þar sem fram kvæmd hafði verið til hins ýtr- asta stjórnmálastefna sú, er á Jörð nefnist kommúnismi". „Það var glæsilegt við fyrstu sýn: myndarlegar stórborgir sá- ust víða á hinum miklu megin- löndum, stórskip sigldu um höf- in og loftið moraði af flugvél- um, sem voru talsvert líkar þeim, er við Jarðbúar notum. Allt rækt anlegt land var notað út í æsar, en smábýli sáust engin, aðeina stórhýsi á víð og dreif um sveit- irnar. Aðdáunarverð röð og regla virtist vera á öllu. En það vakti undruín mína, að menn sáust hvergi á ferli nema í hópum. Jafnvel á hvítum baðströndum við hin bláu höf voru hópar, sem líktust vel skipulögðum leikfim- isflokkum: Fólkið gekk í fylk- ingu út í sjóinn, allir hreyfðu fæturna eins, dýfðu sér samtímis, báru útlimina sem einn maður á sundinu, námu staðar sneru viS og syntu aftur í land, — allt sem undir heraga og eftir skipunum. Það gekk gæsagang upp í fjöruna, klæddi sig í fötin með vélrænum hreyfingum og gekk á brott í fylk ingu, en samtímis kom annar hópur niður í sjávarmálið. „Eru þetta vélmenni? ‘ spurði ég. , Nei“, svaraði leiðsögumaður- inn, ,þetta er verksmiðjufólk i sumarleyfi á hvíldarheimilinu, sem þú sérð þarna á ströndinni". í bók þessari er farið svo víða og rætt svo margt, að með ólík- indum er. Þykir mér þetta nokk- ur ókostur, að sumu leyti. Höfundur stiklar á svo mörgu að honum gefst síður tækifæri til að staldra við. Lesandanum hætt- ir til að svima og ruglast í rím- inu, á meðan myndabókirini er flett í gríð og ergi. Hér og hvar verða á vegi les- andans ankannalegar setningar, sem hann verður að detta um eða undrast, eða brosa að. Dæmi: „í þrjár klukkustundir potaS- ist ég upp hlíðar og brekkur, bls. 8. „Rödd hans glitraði af kátínu", bls. 40. „er heilsuðu mér hláturmildar" bls. 40. Framhald á bls. 22.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.