Morgunblaðið - 19.06.1959, Síða 3

Föstudagur 19. júní 1959
MORGUNBLAÐ1Ð
3
Við minnisvarða Jóns Sigurðssonar. — Forseti íslands hefir
lagt blómsveig að fótstallinum. Emil Jónsson, forsætisráðh., t. h.
nauðsyn, þá er ekki þar með allt
fengið og fjarri því. Og hvernig
er svo grundvöllurinn undir
efnahagsafkomunni? Er hann
tryggur? Þeirri spurningu ætla
ég að enginn geti svarað hiklaust
og skilyrðislaust játandi.“----
„í viðskiptum okkar við útlönd
hefir jafnan, og kannske sérstak-
lega hin síðustu ár verið tefit
á mjög tæpt vað. — Gjaldeyris-
varasjóðir engir, en í þeirra stað
vaxandi skuldir. Þetta verður að
breytast. Öryggi fæst ekki í efna-
hagslífi þjóðarinnar nema á
þessu fáist fljótlega gagngerð
breyting, hætt verði að eyða
meiru en aflað er, og farið að
dæmi hyggins bónda, að eiga
jafnan nokkrar fyrningar."------
„Vandamálin í sambúð þjóð-
félagsþegnanna eru mörg, og
ekki öll auðleyst, en erfiðleik-
arnir við lausn þeirra verða
Að lokinni ræðu forsætisráð-
herra, flutti Bryndís Pétursdótt-
ir, leikkona, ávarp Fjallkonunn-
ar, „Fjallkonuljóð“, eftir Davíð
Stefánsson frá Fagraskógi. — Að
því búnu hófst barnaskemmtun
á Arnarhóli, sem þær Helga og
Hulda Valtýsdætur sáu um. Þar
komu fram, Kristín Anna Þórar-
insdóttir, Knútur Magnússon,
Steindór Hjörleifsson, Flosi
Ólafsson, Asgeir Friðsteinsson,
Halldór Karlsson, Lilja Margeirs-
dóttir og Ævar Kvaran. — Mjög
mikið fjölmenni var á Arnarhóli
á barnaskemmtuninni og engu
minna en venjulega, þrátt fyrir
kuldagjóstinn.
Næsta atriði dagskrárinnar var
vígsluhátíð íþróttaleikvangs
Reykjavíkur í Laugardal, en þar
fóru einnig fram íþróttasýningar
og keppni. — Þessi þáttur hátíða-
haldanna er rakinn á öðrum stað
í blaðinu.
— ★ —
Kvöldvakan hófst á Arnarhóli
kl. 8 með leik Lúðrasveitar
Reykjavíkur. — Ólafur Jónsson,
ritari þjóðhátíðarnefndar, setti
kvöldvökuna, Þjóðkórinn söng
ættjarðarlög undir stjórn dr. Páls
ísólfssonar, Gunnar Thoroddsen,
borgarstjóri, flutti ræðu, sem
birtist í heild í blaðinu í dag.
Þá sungu þau Guðmundur Jóns-
son, Árni Jónsson, Sigurveig
Hjaltested, Guðmundur Guðjóns-
son, Kristinn Hallsson og Þuríður
Pálsdóttir ýms létt lög. Fluttur
var nýr leikþáttur eftir Agnar
Þórðarson, „Goðorðamálið", og
loks söng Karlakór Reykjavíkur
undir stjórn Sigurðar Þórðarson-
ar. —•
Að kvöldvökunni lokinni hófst
dans á þrem stöðum í miðbæn-
um, og var hann stiginn af miklu
fjöri fram til kl. 2 um nóttina. —
Guðmundur Jónsson, óperusöngv
ari, var kynnir kvöldsins, léttur
og skemmtilegur í bragði að
vanda.
Kl. 2 e. m. sleit Jens Guð-
björnsson hátíðahöldunum með
stuttu ávarpi frá Lækjartorgi.
Þórsmerkurferð
um helgina '
GUÐMUNDUR Jónasson efnir til
Þórsmerkurferðar um helgina. —
Lagt verður af stað frá BSR í
Lækjargötu kl. 2 á laugardaginn,
ekið í Þórsmök og gist þar í tjöld-
um. Á laugardagskvöldið og
sunnudagsmorguninn verður
gengið þar um og Þörsmörk skoð-
uð.
Á sunnudaginn verður komið
við í Nauthúsagili í bakaleiðinni
og farið að Seljalandsfossi. Það-
an verður haldið í Bleiksárgljúf-
ur í Fljótshlíð og komið til
Reykjavíkur á sunnudagskvöld.
Fjölsótt 17. júní-hátídahölrl
í Reykjavík, þrátt
fyrir norðannepju
Þ J ÓÐHÁTÍÐ ARD AGURINN
heilsaði Reykvíkingum æði
kuldalega. — Um morguninn
var hér aðeins 4 stiga hiti,
hvöss, norðlæg átt, 8—9 vind-
stig — og ekki glöddu himr
mildu sumarlitir Esjunnar
augað, því að hún var nær
hvít af snjó niður í miðjar
hlíðar. — Eftir hádegið brauzt
sólin fram úr skýjaþykkninu,
og dró úr því nokkuð úr
nepjunni, enda lygndi líka
heldur, er á daginn leið. Að
kvöldi þjóðhátíðardagsins var
þó enn strekkingsvindur af
norðri og aðeins 5 stiga hiti,
en bjartviðri.
— ★ —
Þrátt fyrir sveljandann, fjöl-
menntu Reykvíkingar sam-
kvæmt venju til útihátíðahald-
anna, sem fóru fram eftir áætl-
un. — Víða um land varð hins
vegar að fella niður ráðgerð úti-
hátíðahöld með öllu vegna veð-
urs, svo sem frá er skýrt annars
staðar í blaðinu.
Hátíðahöldin stóðu, að segja
óslitið, 16 klukkustundir, eða frá
kl. 10 um morguninn til kl. 2
að nóttu, voru mjög vel sótt, eins
og fyrr segir, ekki sízt ef miðað
er við hið óhagstæða veður —
og fóru hið bezta fram í öllum
greinum. Til dæmis bar lítið á
ölvun, að sögn lögreglunnar, og
mun minna en í fyrra — og þótt
sumum þætti ástæða til að fá sér
ofurlitla brjósthlýju í nepjunni,
má telja, að það hafi yfirleitt
verið innan sæmilegra tak-
marka. — Hins vegar bar aH-
mikið á ölvun í miðbænum eftir
að hátíðinni lauk. —
— ★ —
Dagskráin hófst með þvf, nð
kirkjuklukkum bæjarins var
hringt kl. 10 árdegis, og hljóm-
uðu þær samfleytt í tíu mínútur.
— Síðan gekk bæjarstjórn
Reykjavíkur og hátíðarnefndin
að leiði Jóns Sigurðssonar í
gamla kirkjugarðinum. Lagði frú
Auður Auðuns, forseti bæjar-
stjórnar, blómsveig frá Reykvík-
ingum á leiðið í virðingarskyrý
við minningu forsetans.
Nokkru fyrir kl. 1 safnaðist
fólk saman á þrem stöðum í
bænum: Við Melaskólann, á
Skólavörðutorgi og Hlemmtorgi,
og voru þaðan farnar skrúðgöng-
ur að Austurvelli. Lúðrasveitir
léku fyrir göngunum, sem voru
eðlilega nokkru fámennari en
ella vegna kuldans, — Laust fyr-
ir kl. hálftvö var hátíðin sett á
Austurvelli af Eiríki Ásgeirssyni,
formanni þjóðhátíðarnefndar. Þá
var gengið í Dómkirkjuna og
hlýtt messu hjá biskupi Islands,
herra Ásmundi Guðmundssyni.
Er prédikun hans birt annars
staðar í blaðinu.
— ★ —
Að lokinni guðsþjónustu gengu
forseti Islands, herra Ásgeir Ás-
geirsson og Emil Jónsson, for-
sætisráðherra, frá Alþingishús-
inu út á Austurvöll, þar sem for-
setinn lagði blómsveig frá ís-
lenzku þjóðinni að minnisvarða
Jóns Sigurðssonar.
Forsætisráðherra, Emil Jóns-
son, flutti að því búnu ræðu af
svölum Alþingishússins. — Fór-
ust honum m. a. orð á þessa leið:
„Það er ekki óeðlilegt að spurt
sé: Hvernig mundi-Jón Sigurðs-
son nú líta á baráttu þjóðar sinn-
ar fyrir bættri afkomu full-
komnara menningarlífi og auknu
frelsi ef hann væri hér á meðal
okkar? Ég ætla mér ekki þá dul
að svara þessari spurningu, en
ég held að það væri þarft verk
að sem flestir íslendingar reyndu
að velta spurningunni fyrir sér,
og freistuðu þess að kryfja hana
til mergjar. Ég tel, og ég er raun-
ar alveg viss um, að slíkar hug-
renningar gætu gefið okkur
þarflegar vísbendingar um hvort
rétt sé stefnt á ýmsum sviðum.
Á því verður ekki talinn nokk-
ur vafi að ýmsum okkar þýð-
ingarmestu málum hafi verið
þokað mjög vel áleiðis á undan-
förnum árum, og á það fyrst og
fremst við efnahagsafkomu alls
almennings í landinu, sem senni-
lega er nú betri og jafnari en í
nokkru af nábúalöndum okkar.
En þó að góð efnahagsafkoma sé
Mannfjöldinn á Arnarhóli
Fjallkonan — Bryndís
Pétursdóttir
mismunandi eftir því með hvaða
hugarfari við nálgumst þau. Ef
við göngum að þeim með þröngu
eiginhagsmunasjónarmiði ein-
staklings eða takmarkaðs hags-
munahóps, með það fyrir augum
að afla þessum hópi sérréttinda
umfram aðra, verður heilbrigð
lausn torfundin. Ef við nálgumst
þessi vandamál með hugarfari
Jóns Sigurðssonar, með hugarfari
vísindamannsins og sannleiks-
leitandans, sem aðeins vill miða
lausn vandans við það sem hann
veit réttast og sannast og það
sem horfir til mestra heilla fyrir
þjóðina í heild, þá verður allt
auðveldara."
STAKSTEIMAR
„Foringjarnir urðu
að bjarga sér“
Alfreð Gislason læknir er
vafalaust vænsti maður, þó að
hann sé nokkuð ofstækisfull'ur.
Eins og þegar hann, læknirinn,
um árið fjargviðraðist mjög yfir
þvi, að sjúkur varnarliðsmaður
skyldi fá inni á islenzkum spítala!
En Alfreð er útsjónarsamur. Hinn
16. júni segir hann í Þjóðvilj-
anum:
„Skýringin á lánleysi Alþýðu-
flokksins getur ekki legið í öðrn
en slæmri forustu um margra
ára skeið. Dáðlausir og væru-
kærir foringjar slitnuðu úr tengsl
um við hina fjölmennu, stríðandi
og stritandi alþýðu, slitu flokk-
inn með sér og tóku að líta á
sjálfa sig sein sólir, er allt ætti að
snúast um. I kjölfar þessa sigldn
margs konar vandræði og freist-
ingar, og einhvern veginn urðu
foringjarnir að bjarga sér“.
Engum dylst, að þarna er skýr-
ingin á því, af hverju Alfreð
„bjargaði sér“ svo skjótlega eft-
ir að hann var kominn i foringja-
lið kratanna. Þar voru þingsæti
ekki laus. Þau voru aftur á móti
í boði hjá kommúnistum fyrix
þá, sem sviku samherja sína.
„Svikið
hefur það aldtrei“
Eftir þessa óvenjulegu hrein-
skilni Alfreðs er meiri ástæða
en ella til að taka mark á yfir-
lýsingu hans um kjördæmamálið,
þegar hann segir:
„Að gefnu tilefni er rétt að
taka fram, að Alþýðubandalag-
ið stendur einhuga og samstillt
um þá lausn kjördæmamálsins,
er ákveðin var á Alþingi í vet-
ur“.
Þó verður að segja það eins
og er, að niðurlag yfirlýsingar
Alfreðs dregur úr gildi hennar:
„Því miður heflur það oft bor-
ið við, að Alþýðubandalagið hafi
ekki megnað að koma fram áhuga
málum sínum, en svikið hefur
það aldrei, hvorki mál sín né
samherja, og þess vegna hljóta
öll brigzl um óorðin svik að falla
dauð til jarðar“.
Þetta segir Alfreð og sýnist
hann í sakleysi sínu ekki vita,
að af engu er Alþýðubandalagið
frægara en svikunum. En helzt
til mikil eru þó ólíkindalætin,
þegar Alfreð með andagt talar
um, að Alþýðubandalagið hafi
aldrei „svikið samherja". Maður
líttu þér nær!
„K j ördæmamálinu
ráðið til lykta“
Þrátt fyrir vantrú manna &
trúverðugleik yfirlýsinga Alfreðs
Gíslasonar, segir Ilannes á horn-
inu hinn 16. júní:
„Telja verður víst, að með
samningum þriggja flokkanna á
alþingi um kjördæmamálið, hafi
því í raun og veru verið ráðið
til lykta“.
Kommúnistar og einstakir liðs-
menn þeirra hafa að visu sína
skoðun á gildi loforða. En þá
langar ekki til að fremja sjálfs-
morð, svo sem frambjóðandi
þeirra í Austur-Húnavatnssýslu
sagði, að þeir gerðu, ef þeir
svikju í kjördæmamálinu.
Hannes á horninu er um margt
raunsær og hygginn. Hann 'veit
að vísu um þá viðleitni flokks-
bræðra sinna að afla sér fylgis
á ótta almennings við svik komm
línista. Hann metur aðstæður
þeirra slíkar, að þeir þori ekkl
að svíkja.
Hætt er þó við, að svikabrigsl-
in haldi áfram að ganga á víxl á
milli hinna gömlu samstarfs-
manna. Eina tryggingin er að
kjósa Sjálfstæðismenn.