Morgunblaðið - 19.08.1959, Blaðsíða 8

8
MORCTTIVRT 4 Ð1Ð
Miðvilíudagur 19. ágúst 1959
Umferðamálin
frá sjónarmiði atvinnubilstjóra
Torfkirkjan að rísa
HVE LENGI ætla yfirvöld þessa
lands að láta viðgangast alla þá
ómenningu er nú tíðkast í um-
ferðarmálum okkar? Hvenær
ætla þau að hætta öllum vettlinga
tökum i þessum málum? Til hvcrs
eru allar þessar nefndir og ráð,
er um mál þessi eiga að fjalia
þegar engin áhrif koma í Ijós?
Til hvers er götulögreglan, ef
hún á ekki að halda uppi aga á
götunni?
Ef við stöldrum augnabiik nið-
ri á Lækjartorgi um hádegisbilið,
þegar mesta umferðin er, þá sjá-
um við umferðalögin brotin
mörgum sinnum á mínútu hverri,
bæði af akandi og gangandi fólki.
Lögreglan lætur það afskipta-
laust. Helzt er, að hún vakni af
dvalanum, þegar fláutið er orð-
ið svo óskaplegt, að allt ætlar
að æra. Af hinu skiptir hún sér
sjaldan, þegar fólk æðir út á
götuna fram fyrir bílana, beint
fyrir augunum á henni og stofnar
sjálfum sér og öðrum í bráða
lífshættu. Því að hvað getur ekki
skeð, ef menn eru ekki nógu
fljótir að stíga á bremsurnar?
í svona tilfellum hefur komið
fyrir, að bremsurnar hafa sprung
ið og þar með dottið af allar
brémsur. Þetta ættu gangandi veg
farendur að athuga, áður en þeír
hlaupa fyrir næsta bíl. Komið
hefur og fyrir, að menn hafi ver-
ið á bílum með vægast sagt léleg-
um bremsum.
Hugsar fólkið e. t. v sem svo:
Þetta er allt í lagi Bílstjórinn er
hvort eð er alltaf dæmdur sek-
ur, hvernig sem slysið vill til?
Hvaða réttlæti er í því, að bíl-
stjóri sé dæmdur sekur fyrir
slys, sem hann er saklaus af, en
skeði þannig, að manneskja hljóp
fyrir bilinn hans?
Það er stundum verið að tala
um það, hvað börn fari ógætilega
í umferðinni. En er það nokkur
furða? Mæður þeirra byrja á því
strax og börnin geta gengið að
draga þau á eftir sér yfir götuna
beint fyrir bílana. Og þó, sumar
byrja fyrr, því að það hættuleg-
asta í umferðinni eru konur með
barnavagna. Svo er alltaf verið
að innprenta litlu greyjunum að
taka fullorðna fólkið sér til fyr-
irmyndar. Enda segir máltækið:
„Það ungur nemur, gamall tem-
ur“. Lögreglustjóri ætti að ieggja
ríkt á við sína menn að reyna
að vera fyrirmynd annarra í um-
ferðinni að minnsta kosti meðar.
þeir eru í búningi, en það vant-
ar mikið á að svo sé. Og svo
fyndist mér, að lögreglustjóri
ætti að leggja meira upp úr því,
að þeir tækju umferðabrjóta al-
mennt, heldur en að leggja utan-
bæjarbila eingöngu í einelti í
stað þess að leiðbeina þeim eftir
getu, því að margir þeirra brjóta
lögin vegna ókunnleika en ekki
trassaskapar.
Lögreglan á að vera
til fyrirmyndar
Ég ætla að nefna hér eitt dæmi
um það hvernig lögregluþjónar
fara eftir þeim reglum sem þeir
eiga að sjá um að sé hlýtt.
Þegar umferðaljósin fyrir fót-
gangandi vegfarendur voru sett,
þá voru lögregluþjónar hafðir
við það starf að leiðbeina fólk-
inu fyrstu dagana, sem ekki var
vanþörf á, því að fólkinu gekk illa
að skilja það, að það átti ekki
að ganga yfir á rauðu Ijósi held-
ur bíða eftir grænu og það ætti
að ganga eftir merktum gang-
ræmum en ekki skáskera götuna
bara þar sem það kom að henni.
Þá var einn lögregluþjónn, sem
var búinn að vera töluverða
stund við það að leiðbeina og
gekk vel að láta fólkið hlýða.
Hann sér þá hvar starfsbróðir
hans stendur hinum megin við
götuna og þarf víst að tala við
hann því að hann tók strikið ská-
halt yfir götuna og var rétt orð-
inn undir bíl, því að það var rautt
ljós. Fyrirmyndarkennsla það!
En annars eru nokkrir lögreglu
þjónar mjög góðir, en því miður
of fáir.
Ekki nóg að kunna að stýra
Hvenær á að hefjast handa um
aðgerðir, sem duga gegn um-
ferðaslysum? Bráðnauðsynlegt er
að herða enn refsingar gegn ölv-
un við akstur. Það er þó ekki ein-
hlítt, því að það er ekki svo
stór hluti slysanna sem verður
í því sambandi, neldur verður
líka að endurskoða löggjöfina um
veitingu ökuskírteina og kennslu
undir próf og einnig takmarka
hve lengi menn fá að halda skírt-
einunum eftir að þeir eru komnir
á efri ár.
Mun ég nú víkja lítillega að
þessu, og hvað mér finnst helzt
til úrlausnar og nefna dæmi máli
mínu til sönnunar. Þegar við at-
hugum akstur hjá fólki yfirleitt,
þá fer ekki hjá því að við hug-
leiðum það, hvernig þetta fólk
hafi farið að því að ná prófi. Þá
kemur sú áleitna spurning: Hvað
skyldu virkilega mörg prósent
þeirra er hafa ökuskírteini kunna
að aka og fara með bíl ,því að
það er ekki nóg að kunna að setja
í gang og stíga á benzínið, það
þarf að kunna að haga sér í um-
ferðinni.
Hvað kann maður að aka og
fara með bíl þó að hann hafi
ekið 25 tíma hjá mjög misjöfnum
kennurum? Hann kann að setja
i gang og aka meðan vegurinn
er beinn og auður framundan
og síðan ekki söguna meir. Eg
veit um mann, sem kunni ekki
einu sinni að opna húddið á bíln-
um sínum og það er mjög algengt
segja verkstæðismennirnir. Ef
allt hans akstursvit hefur verið
eftir því, þá getið þið séð sjálf
hve mikið öryggi er í því að hafa
hann á bíl í umferðinni. Eða til
dæmis konan, sem var að keyra
hringinn á Miklatorgi nú fyrir
stuttu og fór hringinn öfugt, var
þó fyrir stuttu búið að mála ak-
reinar inn í hringinn og þar að
auki var nokkur umferð. Ekki
nóg með það. Þegar búið var að
láta hana bakka inn í hliðargötu
og hún búin að koma bílnum í
áfram gír, þá brenndi hún inn
í hringinn, sem er aðalbraut,
beint fyrir framan stóran stræt-
isvagn, sem gat rétt með naum-
EINS og áður hefur verið frá
skýrt hér I blaðinu, var torf-
kirkjan gamla á Silfrastöðum
í Skagafirði rifin fyrir nokkru
og flutt hingað suður, þar sem
hún skal rísa af grunni á ný
— við Árbæ.
Silfrastaðakirkja var byggð
um 1830 og er því um 130 ára
gömul. Henni hafði fyrir
löngu verið breytt í bæjarhús
og var á síðari árum notuð
sem skemma eða geymsla. —
Þótt húsið sé þetta gamalt
munu innviðir enn traustir,
undum stoppað og forðað stór-
slysi. Haldið þið, að þessum bíl-
stjórum hafi verið kennt of mik-
ið. nema þau séu svona tornæm?
Eiga ellibiiaðir menn
að vera bílstjórar?
Hvernig stendur á því, að menn
fá ekki að vera skipstjórar eftir
að þeir eru orðnir 65 ára en svo
fær fólk að halda sínu ökuskírt-
eini hve gamalt sem það verður?
I fyrra tilfellinu hafa þeir hóp
af mönnum til aðstoðar en í því
seinna verður fólk að treysta
eingöngu á sjálft sig. Hvaða vit
er í því, að fólk, sem komið er
á efri ár. hafi ökuréttindi? Fólk,
sem farið er að kalka, heyrnin
farin að daprast, sjónin líka, það
orðið stirt í hreyfingum, við-
brgðsflýtirinn enginn orðinn,
hætt að skynja hraðann og jafn-
framt hvenær þörf er að draga
úr hraðnum, þegar það nálgast
gatnamót, skarpar beygjur eða
aðrar hindranir, er verða kunna á
leið þess og þar að auki sumtgeng
ið í barndóm. Ég vil hafa hæfnis-
próf einu sinni til tyisvar á ári
fyrir fólk, sem komið er yfir 65
ára aldur til að prófa það í öku-
hæfni þess og ef það ekki stenzt
það, þá taka ökuréttinn af því,
því að það verður að hindra að
fólk valdi stórslysum í umferð-
inni, vegna ellihrörleika, þegar
það hefur ekkert vald á bílnum.
Hvaða vit er í því að yfirvöldin
verði að bíða eftir því að þetta
fólk valdi slysum í umferðinni,
svo að hægt sé að taka af því
réttindin? Væri ekki nær að end-
urskoða lögin og spara slysin?
ÓOulinægjandi próf
Rétt væri að koma á námskeið
um fyrir gangandi vegfarendur,
skyldunámskeiðum, því að ekki
dugar annað jafnt fyrir unga sem
gamla.
Jafnframt verður að sekta fyr-
ir öll umferðabrot og innheimta
á staðnum og þyngja stórlega
sektir hjá hvers konar farartækj-
um, sem er og hafa sömu inn-
heimtuaðferð.
Þá verður að gjörbreyta regl-
J unum um veitingu ökuskírteina,
og verður mikið af þeim not-
að, er kirkjan verður nú reist
á ný.
Fyrir nokkru er byrjað að
hlaða útveggi kirkjunnar uppi
við Árbæ, og eru þeir nú
komnir nokkuð á veg, eins og
myndin sýnir, en hana tók
ljósmyndari Mbl., Ólafur K.
Magnússon, nú um helginá. —
Það er Skúli Helgason, safn-
vörður á Selfossi, sem sér um
endurbyggingu kirkjunnar, en
ætlunin er, að hún verði gerð
fokheld í haust, þannig að
hægt verði að opna hana fyr-
því að eins«og er núna getur hver
sem er fengið bílpróf þrátt fyrir
skort á hæfni til að aka bifreið.
Þegar tekið er minnabílprófið er
farið til einhvers hinna löggiltu
ökukennara, helzt til þeirra, sem
hafa flottustu bílana, svo er byrj
að að aka. Jú, það gengur nokkuð
slarkandi. Það er ekki brotið
mjög oft af sér í umferðinni og
yfirleitt engir árekstrar, enda
sýna flestir ef ekki allir kennslu-
bifreiðum ákaflega mikla tilhliðr
unarsemi. Ef þetta gengur mis-
fellulaust, sleppa nemendur eftir
svo sem 10—12 tíma, en borga
fyrir 25 tíma. Þeir læra á, helztu
umferðarmerkin og fá einnig
bókarpésa í hendurnar til að læra
og út úr honum eru þeir spurð-
ir á prófinu. Pésinn hefur inni
að halda leiðbeiningar fyrir til-
vonandi bifreiðastjóra, en venju-
lega er mönnum bent á það af
kennurunum um hvað þeir séu
helzt spurðir, svo að þeir geti
lesið þá kafla eingöngu en þurfi
ekki að leggja það erfiði á sig
að lesa allan pésann.
Þörf á ökuskóla
Hvað vita svo nemendurnir um
bílaakstur? Ekki nokkurn skap-
aðan hlut. Geta ekið meðan ekk-
ert er framundan, sem trafala
getur ollið. En vita þeir nokkuð
hvað getur skeð, ef stýrið fer úr
sambandi á mikillí ferð eða bara
hvellspringur að framan? Vita
þeir, að það getur sprungið
bremsurör,- ef bremsað er snögg-
lega á mikilli ferð? Ef þetta væri
brýnt fyrir nemendunum af kenn
urunum, þá yrði ekið varlegar
að loknu prófi og um alla framtíð.
Af hverju brýnir Slysavarna-
félagið ekki fyrir gangandi veg-
farendum þá hættu, sem það skap
ar með því að hlaupa fyrir bíl-
ana, því að bremsurnar geta allt-
af bilað og viðbragðsflýtirinn er
ekki of mikill hjá nýliðum í bíl-
stjórastéttinni og eldra fólki? —
Gangandi vegfarendur, hafið þið
aldrei hugsað út í það, hvað þið
eruð a& gera, þegar þið anið út
á götuna beint fyrir bílana? Við
það getur komið fát á bílstjór-
ann og hann tapað nokkrum dýr-
VI ð Arb œ
ir safngesti næsta sumar. —
Veggirnir eru hlaðnir með
hinu sunnlenzka lagi — í
streng sem kalfað er — og má
glögglega sjá hleðslulagið á
meðfylgjandi mynd.
Fleiri framkvæmdir eru á
döfinni við Árbæ, t. d. hefur
verið flutt þangað timbrið úr
Sjóbúð gömlu, sem stóð neðst
við Vesturgötuna og rifin var
fyrir nokkru. Skal hún rísa
þar efra á ný, og mun grunn-
ur hennar verða lagður í
haúst.
mætum sekúndum, sem ríða
baggamuninn um það, hvort slys
verður eða allt bjargast. Ef illa
fer, þá er ekki nema um tvennt að
ræða að keyra á manneskjuna
eða aka á bíla, sem standa við
götuna, hús eða ljósastaur. En
hvor kosturinn, sem tekinn er og
tjón verður, þá er bílstjórinn
dæmdur sekur, en mðurinn, sem
hljóp fyrir bílinn, fær ekki einu
sinni áminningu þó að hann beri
alla ábyrgð á því tjóni, er verður.
Það, sem ég vil gera þessu til
úrlausnar, er þetta: Setja á stofn
Ökuskóla starfræktan af því op-
-inbera, þar sem kenndur er akst-
ur bifreiða og meðferð þeirra.
Skal hver hópur vera minnst
tvær til fjórar vikur, 6—8 tíma
á dag, haldnir skulu fyrirlestrar
um sem flest það, er komið get-
ur fyrir í umferðinni og hvað
hægt er að gera í hverju tilfelli
og helzt að sýna kvikmyndir úr
umferðinni til betri skýringa. Og
þá ættu tryggingarfélögin að út-
vega kennara til að skýra fyrir
nemendum eðli og orsakir hinna
tíðu umferðaslysa og hvað helzt
er að gera til að forðast þau. Sér-
staka áherzlu þyrfti að leggja
á það við nemendur að temja sér
kurteisi og nærgætni í umíerð-
inni gagnvart gangandi fólki og
öðrum farartækjum. Leggja ber
áherzlu á það að hafa eingöngu
hæfa menn við kennsluna, mer.n,
sem reyna að fylgja umferðalög-
unum fyrir utan kennslutímann,
en ekki bara rétt á meðan verið
er að kenna.
Að endingu vil ég benda við-
komandi yfirvöidum á, að ekki
er nóg að hafa lágmarksaldur í
sambandi við töku bílprofs held-
ur einnig að hafa hámarksaldur,
þannig að manneskja, sem kom-
inn er yfir fertugt, megi ekki taka
bílpróf. Því að það er staðreynd,
sem ekki verður móti mælt, að
manneskja, sem komin er á þann
aldur, getur aldrei !ært að aka
bíl, svo vel sé. Þó að hún slamp-
ist í gegnum prófið, þá er hún
og verður alltaf hættulegasta
fólkið í umferðinni. Hættan er
nóg samt.
Guðbrandur Guðmundsson.
Ceymsluhús til sölu
Geymsluhús úr bárujárni á trégrind 11x6 metrar er
til sölu til brottfluttnings. Tilboð óskast. Uppl. í
síma 17866 og 22755.
C I P S þíSplöfur
fyrirliggfandi.
Marz Trac ing Co. h.f.
Klauoastíg 20. — Sími 17373