Morgunblaðið - 23.08.1959, Page 11

Sunnudagur 23. ágúsí 1959
MOR'GVNBL'AÐIB
11
JÞessi mynd er af stórhýsi Byggingarsamvinnnfélags prentara við Hálogaland í Reykjavík. —
Hafa 12 hæðir þess verið steyptar upp með skriðmóíum. Þrettánda íbúðarhæðin verður reist síð-
ar. Mun þetta verða hæsta og stærsta íbúðarhús á íslandi. Er gert ráð fyrir að í því verði 62
íbúðir, tveggja til fimm herbergja. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugard. 22' ágúst
17 0 mill jónir króna
g j aldey risand vir ði
síldarafurða
Þegar þetta er ritað er síldar-.
aflinn í sumar orðinn um ein
milljón mála og tunna. Má telja,
lauslega reiknað, að gjaldeyris-
andvirði þessa aflamagns muni
nema um 170 milljónum króna.
Saltaðar hafa verið rúmlega 200
þús. tunnur og um 800 þús. tunn
ur hafa verið lagðar upp í
bræðslu.
Gjaldeyrisandvirði Norður-
landssíldarinnar mun á síðast-
liðnu ári hafa numið rúmleg'a
100 millj. kr. Er því auðsætt að
vertíðin í sumar er farin að nálg
ast það að gefa af sér helmingi
meiri gjaldeyristekjur en vertíð-
in síðastliðið ár.
Síðastliðna viku hefur verið
nokkur síldveiði fyrir Austur-
landi og ekki er ólíklegt að veiði
haldist þar áfram enn um skeið.
Ekki er heldur talið vonlaust að
um frekari veiði verði að ræða
fyrir Norðurlandi, ekki hvað
síst ef tíð héldist sæmileg.
Norðurlandssíldveiðin í sum-
ar er orðin all-miklu meiri en
hún hefur nokkurn tímann verið
síðastliðin 14 ár.
Hin bættu aflabrögð í sum-
ar er áreiðanlega hægt að
þakka nokkuð bættum tækj-
um, sem skipin hafa nú við
síldarleitina. Mörg þei-ra
skipa sem sæmilega hafa afl-
að á þessu sumri hafa tiltölu-
lega sjaldan séð síldina vaða.
Skipstjórar þeirra hafa fyrst
og fremst orðið að treysta á
hin nýju leitartæki og á þá
reynslu, sem þeir hafa öðlazt
á notkun þeírra.
Horfur á miklum
heyfeng
Samkvæmt upplýsingum Stein
gríms Steinþórssonar búnaðar-
málastjóra, eru horfur á því, að
heyfengur verði með allra mesta
móti í sumar. Segja má að gras-
sprettan hafi verið mikil svo að
segja um allt land. En nokkuð
skrykkjótt hefur gengið með
verkun heyjanna. Einna erfiðast
mun heyskapurinn hafa gengið
í Mýrdal í Vestur-Skaftafells-
sýslu. Sums staðar í Rangárvalla
sýslu hafa bændur einnig átt við
verulega óþurrka að stríða. Yfir
leitt má segja að óþurrkar hafi
verið á einstökum takmörkuðum
svæðum. Á Norðurlandi, Vest-
fjörðum og Austurlandi hefur
heyskapurinn yfirleitt gengið
sæmilega. Á Norðurlandi hafa þó
verið óþurrkar síðastliðnar þrjár
vikur. All-mikið hey er víða úti,
en ef þurrkar verða sæmilegir á
næstunni, má gera ráð fyrir mjög
miklum heyfeng um land allt.
Búnaðarmálastjóri teiur að
töðufengurinn á öllu landinu
muni í sumar, ef allt er með
felldu, nema um 2,5—3 millj.
hestburða. Útheys fengurinn mun
hins vegar nema 6—800 þús. hest
burðum.
1 kringum árið 1930 var heildar
heyskapur íslenzkra bænda um
2 millj. hestburða. Skiptist hey-
skapurinn þá nokkurn veginn í
tvo jafna hluta milli töðu og út-
heys. Síðan hefur töðufengurinn
nær þrefaldast en mjög dregið
úr útheysöflun.
Þannig hefur hin stóraukna
ræktun haft það í för með
sér að bændur afla nú megin
hluta allra heyja sinna á rækt-
uðu landi. Hefur það að sjálf-
sögðu stórfellda þýðir.gu fyrir
búskapinn, ekki kvað síst
vegna stöðugs skorts á mann-
afla við búskapinn.
Hlé milli
stórátaka
Síðan Alþingi lauk fyrir rúm-
lega viku síðan hefur stjórnmála
deilum slotað nokkuð. Stjórn-
málaflokkarnir vinna nú að því
að byggja upp ný samtök í hin-
um stóru kjördæmum til þ«6s að
undirbúa framboð og aðra póli-
tíska starfsemi í héruðunum. —
Kosningar hafa, eins og kunnugt
er, verið ákveðnar 25. og 26. okt.
næstkomandi. Má gera ráð fyrir
að kosningabaráttan hefjist þeg-
ar í síðari hluta september-mán-
aðar. En þá standa ýfir göngur,
réttir og sláturtíð og munu þær
annir að sjálfsögðu gera funda-
höld og annan kosningaundirbún
ing nokkru erfiðari.
Mikill áhu«i
almerniings
Enda þótt kosningar færu fram
í júní mánuði síðastliðnum, bend
ir margt til þess að áhugi al-
mennings fyrir síðari kosningun
um muni naumast verða minni
en í þeim fyrri. íslendingar hafa
yfirleitt mikinn áhuga fyrir
stjórnmálum og þátttaka í Al-
þingiskosningum er hér oftast
meiri en í flestum öðrum lýðræð
islöndum. Þjóðin gerir sér einnig
ljóst að úrslit kosninganna í
haust eru mjög þýðingarmikil, og
munu ráða miklu um það, hvern
ig til tekst um stjórn landsins á
næstu árum.
Mikill meiri hluti þjóðarinn
ar mun sammála um það, að
þörf sé á heilbrigðara stjórnar
fari og meiri festu í stjórnar-
háttum en ríkt hefur á undan-
fömum árum í landinu. For-
usta vinstri stjórnarinnar var
veik og fálmandi og í kjölfar
hennar rann margvísleg upp-
lausn og glundroði.
Örlagaríkastur var þó hinn gíf-
urlegi vöxtur verðbólgunnar og
það verðfall gjaldmiðsins, sem
hún hafði í för með sér. Enda
þótt íslandinga greini á um
stefnur og menn er það áreiðan-
lega ósk flestra kjósenda að upp
úr kosningunum í haust verði
mynduð samhent og dugmikil
ríkisstjórn, sem fær sé um að
taka raunhæfum tökum á þeim
fjölmörgu vandamálum, sem
glundroðatímabil vinstri stjórn-
arinnar leiddi ýfir þjóðina.
Aukin yfirsýn
íslendingar öðluðust aukna yf-
irsýn yfir stjórnmálabaráttu
sína á tímum vinstri stjórnar-
inr.ar. Þjóðin fékk þá tækifæri
til þess að kynnast því, hvað slík
stjórn raunverulega þýddi. Leið
togar hinna svokölluðu vinstri
flokka höfðu sagt fólkinu að þeir
mundu leysa öll vandamál í sam
ræmi við hagsmuni „alþýðu-
manna“ og fyrst og fremst á
kostnað hinna „ríku“.
En reynslan sýndi allt annað.
Vinstri stjórnin eygði enga aðra
leið til lausnar vanda efnahags-
vandamálanna en að leggja á
nýja skatta og tolla. Og hún lagði
þessar auknu byrðar fyrst og
fremst á allan almenning. Hún
lagði 1200 millj. kr. í nýjum
sköttum og tollum á „almúgann"
á sama tíma sem hún innheimti
12 millj. kr. af stóreignaskatti,
sem gert er ráð fyrir að muni
samtals nema um 100 millj. kr.
Blekking lirunin
til grunna
Ríkisstjórnin rak sig þannig
LONDON, 21. ágúst — „Daily
Telegraph" skýrir frá því, að tekj
ur fiskimanna í Fleetwood hafa
rýrnað samfara vaxandi atvinnu-
leysi, af völdum útfærslu ís-
lenzku fiskveiðilögsögunnar í 12
mílur.
Færri togarar — minni afli
Afli togara þeirra, sem gerðir
eru út frá Fleetwood, fyrstu 7
mánuði ársins, er sagður vera
meira en 2.100 lestum minni en
á sama tímabili í fyrra. Fimm
togarar hafa verið seldir til nið-
urrifs og tveim lagt upp, af því
að þeir voru ekki nægilega stór-
ir, til þess að geta leitað til fanga
á fjarlægari mið en við strendur
íslands-.
Blaðið skýrir í þessu sambandi
óþyrmilega á þá staðreynd að
það er ekki hægt að leysa efna-
hagsvandamál íslendinga með
því einu að skattleggja hina ör-
fáu efnamenn þjóðfélagsins. Þar
með var ein af stærstu blekking-
um flokka hennar hrunin til
grunna.
íslendingar vita nú hvernig
vinstri stjórn snýst við vanda-
málum efnahagslífs þeirra. Nú
þýðir hinum svokölluðu vinstri
flokkum ekki lengur að lofa
gulli og grænum skógum, ef þeir
aðeins geti komið á sameigin-
legri stjórn sinni. Þjóðin er orðin
reynslunni ríkari af getu þeirra
til þess að starfa saman að raun-
hæfari lausn hinna þýðingar-
mestu mála. Allir landsmenn
vita nú að þessir flokkar áttu í
stöðugum illindum innbyrðis um
hin mikilvægustu mál. Ríkis-
stjórn þeirra var nærri klofnuð
vegna ágreinings um landhelgis-
málið vorið 1958, sex mánuðum
áður en hún endanlega lagði upp
laupana.
„Vinstri samvinna" er þess
vegna ekkert annað en innan-
tómt slagorð. Enginn ábyrg-
ur maður getur byggt á henni
hið minnsta traust.
Þetta er vissulega merkileg-
ur lærdómur, sem íslenzkir
kjósendur munu áreiðanlega
draga af réttar ályktanir i
kosningunum í október i
haust.
Jákvæð og raun-
hæf stjórnarstefna
1 þessum kosningum verður
fyrst og fremst kosið um það,
hverjum þjóðin vill fela forust-
una í því mikla viðreLnar- og
uppbyggingarstarfi, sem fram-
undan er. Það verk verður ekki
unnið með góðum árangri nema
af samhentri ríkisstjórn, sem
markar sér raunhæfa og ábyrga
stjórnarstefnu.. Vinstri stjórn
myndi ófær um að marka slíka
stefnu. Engin breyting hefur
gerzt, sem gerði vinstri flokkana
hæfari um það nú en áður að
ráða sameiginlega fram úr vanda
málunum. Þvert á móti bendir
allt til þess að úrræðaleysi þeirra
og sundrung yrði nú meiri en
r.okkru sinni fyrr.
Þegar á þetta er litið verður
það auðsætt að höfuðnauðsyn
ber til þess að Sjálfstæðisflokk-
urinn komi sem sterkastur út úr
kosningunum í haust. Eftir styrk
leika hans fer það, hvort efna-
hagsleg viðreisn tekst, og hvort
hægt verður að halda áfram að
byggja upp bjargræðisvegi lands
ins og tryggja vaxandi fólks-
fjölda batnandi afkomuskilyrði.
Allir frjálslyndir menn sem
muna hina hrikalegu uppgjöf
vinstri stjórnarinnar haustið
1958 verða þess vegn? að sam
einast undir merkjum Sjálf-
stæðisflokksins, og leggja
þannig grundvöll að heilbrigð
ara og réttlátara stjórnarfari
í landi sínu.
einnig frá því, að sjómenn í
Grimsby og Hull hafi ekki orðið
eins illa úti af völdum hinna
breyttu fiskveiðitakmarka. Kem-
ur það til af því, að þeir eiga
stærri togara, sem leitað geta á
miðin við Bjarnarey og í Hvíta-
hafi.
Viðskiptin beinast til Hull og
* Grimsby
Þar sem fiskmarkaðurinn f
Fleetwood byggist að verulegu
leyti á fiski af íslandsmiðum,
er talin hætta á, að fiskikaup-
menn hætti að leita þangað eftir
fiski af heimamiðunum, og beini
þess í stað viðskiptum sínum
eingöngu til Grimsby og Hull. Af
þessum ástæðum, segir blaðið, að
útgerðarmenn í Fleetwood séu
uggandi um framtíðina.
Versnandi hagur sjó-
manna í Fleetwood