Morgunblaðið - 07.10.1959, Blaðsíða 17

Miðvik'udaErur 7. okt. 1959
MonnrnsrtL aðið
17
Áttrœð í dag
Ingibjörg Jónsdóttir
Carðhúsum, Grindavík
HIÐ fyrsta, sem mér kom í hug,
er ég frétti, að mín góða vin-
kona og velgjörðarkona, Ingi-
björg Jónsdóttir, ætti áttræðisaf-
mæli eftir fáa daga, var hve
hrapallega manni getur missézt
um aldur manna að áratölu í
fljótu bragði. Að þessi síkvika
og sporlétta öndvegiskona væri
að komast á níræðisaldurinn —
það virtist mér tæplega geta átt
við rök að styðjast. En tölurnar
tala sínu máli. Það er engum
blöðum um það að fletta, að Ingi
björg var í heiminn borin þann
7. okt. 1879 — og síðan eru ná-
kvæmlega 80 ár. Þessum stað-
reyndum kingi ég, svo sem lög
gera ráð fyrir, og finn mig um
leið knúðan til að setjast niður,
og skrifa um Ingibjörgu fáein
orð.
Fyrst verður mér það á, að
láta hugann reika til þeirra ára,
sem við höfum að nokkru leyti
verið samvistum. Ég minnist
glaðværra bernskustunda undir
verndarvæng hennar í félagsskap
við kýr, kindur og hesta. Man vel
eftir kofanum uppi í hraunjaðr-
inum í Grindavík, þar sem hún
bjó sínu búi, ef svo mætti að orði
kveða — ræktaði sér ofurlítinn
matjurta- og blómagarð, heyjaði
fyrir skepnurnar sínar og barðist
við að bárujárnsplöturnar fykju
ekki utan af kofanum í útsynn-
ingnum á haustin, til þess að grip
irnir hefðu þar haldgott skjói.
Og sumartíminn, með berja-
tínslunni, skelja- og kuðungaleii-
inni i bótinni fyrir utan, kríu-
eggjaleitinni og öllum þeim dá-
semdum, sem hún hafði mér upp
á að bjóða, með aðstoð hestanna
sinna til allra ferða, og með sinni
næmu tilfinningu náttúruskoðar-
ans til útskýringa á þeim undar-
legu fyrirbrigðum, er sífellt urðu
á veginum á þeim ferðum Þá
fannst mér Ingibjörg Jónsdóttir
vera auðug kona, og það finnst
mér enn.
Þó hefir hún aldrei getað státað
af neinum veraldarauði, enda víst
aldrei þurft að líta hann saknað-
araugum. Hún var ung gædd þrá
til mennta, og ákvað það með
sjálfri sér, að komast á skóla, ef
hún ætti þess nokkurn kost. Slíkt
krafðist talsverðs átaks í þá
daga, enda var þá ekki algengt,
að ungar stúlkur færu að heiman
til skólanáms. Sennilega mun
foreldrum hennar, Guðríði Ólafs-
dóttur og Jóni Jónssyni, bónda
að Háholti í Gnúpverjahreppi,
heldur ekki verið auðvelt um
vik að hjálpa dóttur sinni til
skólagöngu, fremur en öllum
fjöldanum af foreldrum þeirra
tíma.
En þolinmæðin þrautir vinnur
allar. Svo fór, að Ingibjörgu
tókst að aura saman fyrir náms-
dvöl, og hélt hún að heiman frá
Háholti sem leið lá suður til
Hafnarfjarðar, þar sem hún sett
ist í kennaradeild Flensborgar-
skólans. Það var hennar eðli sam
kvæmt, að taka sér fyrir hendur
kennslu, því að enga konu veit
ég fúsari aö miðla öðrum. Ekki
lét hún sér Flensborgarskólann
nægja, en settist að námi þar
loknu í Kennaraskóía íslands,
sem þá var nýstofnaður í Reykja-
vík.
Strax að kennaraprófi loknu
tók Ingibjörg sér fyrir hendur
heimiliskennslu, fyrst hjá Matth-
íasi Ólafssyni, alþingismanni í
Haukadal í Dýrafirði og að því
loknu yfir vetrartíma hjá Jóni
Gunnlaugssyni, vitaverði á
Reykjanesi. Með dvölinni á síð-
arnefnda staðnum mun hún hafa
fengið sín fyrstu kynni af Suð-
urnesjunum, í sinni hrjóstrugustu
mynd, en þau hafa allt frá þeim
tíma verið heimkynni hennar og
starfsvöllur og þar hefir hún nú
í 45 ár miðlað mönnum af þekk-
ingu sinni, málleysingjum af
manngæzku sinni og hlúð að fá-
um frjóöngum jarðar með berum
höndum.
í Grindavík réðist hún skóla-
stjóri árið 1914. Við skólann þar
var hún jafnframt eini kennarinn,
og kvað það hafa verið ærinn
starfi, sem hún þó stundaði sleitu
laust til ársins 1925, þegar annir
dagsins voru farnar að leggjast
of þungt á hana, og hún lét af
störfum sökum heilsubrests. Lík-
legra finnst mér þó, að þetta
hafi ekki verið eina ástæðan,
heldur hafi þarna komið til skjal
anna hin einstæða samvizkusemi
konunnar, og sagt henni, að nú
væri kominn tími til, að hún
segði starfi sínu lausu, þar eð
hún með sjálfri sér hafi ekki
verið þess fullviss, að geta sök-
um sjúkleika rækt starfið fram-
vegis með allri þeirri elju, sem
hún fram til þessa hafði talið
skylt.
Þetta er í stuttu máli saga
Ingibjargar Jónsdóttur sem kenn
ara — en það er langt frá því að
vera sagan öll. f félagsmálum
hefir Ingibjörg tekið hinn virk-
asta þátt. Strax og hún lét af
kennslu í Grindavík var hún
kjörin þar í skólanefnd, og síðar
í hreppsnefnd, þar sem hún átti
sæti um árabil. Einnig hefir hún
fram á síðustu ár, og það löngu
eftir að hún hætti kennslu, verið
prófdómari við barnaskólann í
Grindavík, Þó mun hennar mesta
afrek á sviði félagsmála, vera
þáttur hennar í stofnun Kven-
félags Grindavíkur, en hún var
ein af aðalhvatamönnum um
stofnun þess félags árið 1923 og
hefir svo að segja óslitið verið í
stjórn félagsins. Það má hafa
til marks um það traust, sem
Ingibjörg Jónsdóttir nýtur, að
enn þann dag í dag — á níræðis-
aldri — er hún formaður félags-
ins, sem hún átti þátt í að stpfna
fyrir 36 árum. Má mikið Vera, ef
eldri formenn slíkra félaga er
nokkurs staðar að finna á land-
inu.
Enn er eftir að minnast á það
mál, sem verið hefir henni hvað
hjartfólgnast hin síðari árin. Er
hér um að ræða stofnun skóg-
ræktarfélags í Grindavík, og bend
ir það enn skýrt á ríka’ þörf
hennar til að hlú og hlynna að
öllu því, er á vegi hennar verð-
ur. Þetta skógræktarfélag stofn-
aði hún með sjóði, sem Kvenfél-
ag Grindavíkur stofnaði henni
til heiðurs á sextugsafmæli henn
ar. Skyldi hún í einu og öllu ráða
því, til hvers sjóðnum yrði var-
ið, og valdi skógræktina. Síðan
hefir lítill lundur trjáplantna
myndazt í jaðri mosavaxins
hrauns í skjóli fjallsins Þovbjarn
ar, sem einu sinni i fyrndinni
hefir spýtt úr sér peirri glóandi
hraunleðju, er þá rann um Suð-
urnesin öll. Þessi lundur virSist
mér táknrænasta dæmið um það
starf, sem Ingibjörg Jónsdóttir
hefir að höndum innt syðra,
er sem iðgrænn lundv»r í miðjum
hrika hraunsins. Þess vegna
finnst mér hún vera auðug kona.
En svo kemur mér til hugar dá-
lítið, sem ég heyrði sagt fyrir
fáum dögum, þegar merkisafmæli
þessarar konu bar á góma. Sagt
var, að blaðamenn nokkrir
myndu hafa í hyggju að sækja
hana heim og ræða við hana
stundarkorn, en því bætt við, að
hitt væri undir hælinn lagt, hvort
Bílaeftirlitsmenn senda
ökumönnum áskorun
hún myndi kæra sig hið minnsta
um slíka heimsókn. Slík væri hlé-
drægni þessarar ráðvöndu og
gáfuðu konu, að hún vildi sem
minnst láta sig bera á góma á
opinberum vettvangi.
Ég vona þó, að hún fyrirgefi
mér þessar línur, en þeim var
og er ætlað að vera til hennar
eins konar afmæliskveðja frá
okkur frændsystkinunum frá
Garðhúsum, en þar hefir Ingi-
björg Jónsdóttir átt heima frá
árinu 1914, og þar finnst okkur
hún eiga vel heima.
Ólafur Gaukur.
AÐALFUNDUR félags ísl. bif-
reiðaeftirlitsmanna var haldinn
í Reykjavík, 2. og 3. október s.l.
Á fundinum voru allflestir bif
reiðaeftirlitsmenn landsins mætt-
ir. Var mikið rætt um öryggis-
tæki bifreiða og umferðamál.
Tvö erindi voru flutt á fund-
inum. Lögreglustjórinn í Reykja-
vík flutti erindi um umferðamál.
Snæbjörn Jónasson, verkfræð
ingur vegagerðarinnar flutti er-
indi um þungaflutning og öxul-
þunga á þjóðvegum. Að erind-
unum loknum urðu umræður um
bæði erindin, sem voru mjög
fróðleg.
Eftirfarandi ályktun var sam-
þykkt á fundinum: .
„Aðalfundur félags ísl. bifreiða
eftirlitsmanna haldinn í Reykja-
vík 3. október 1959, beinir þeirri
áskorun til allra er ökutækjum
stjórna, að gæta ýtrustu varfærni
í umferðinni, og aka ætíð eftir
settum umferðarreglum.
Umferðaslysin eru orðin alvar
legt íhugunarefni og heita bifr
reiðaeftirlitsmenn á alla stjórn-
endur ökutækja að gjöra sitt
ýtrasta í að skapa umferðamenn-
ingu hér á- landi, og láta ekkert
umferðarslys henda af ógætileg-
um akstri eða slæmu ástandi öku-
tækjanna".
Stjórn félagsins skipa nú:
Gestur Ólafsson, formaður, Pálmi
Friðriksson, Sverrir Samúelsson,
Bergur Arnbjönsson, Svavar Jó-
hannsson.
í stjórn sambands norrænna bit
reiðaeftirlitsmanna voru kosnir:
Gestur Ólafsson, Reykjavík og
Svavar Jóhannsson, Akureyri.
Varamenn eru þeir: Magnús
Wíum Vilhjálmsson og Pálmi
Friðriksson.
Myndlistarskóli
Vestmannaeyja
VESTMANNAEYJUM, 3. okt. —
Myndlistarskóli Vestmannaeyja
opnaði fyrir skömmu sýningu á
verkum nemenda, er þeir hafa
unnið skólaárið 1958—59. Stóð
sýningin yfir í 3 daga og var fjöl-
sótt.
Myndlistarskólinn hefur nú
starfað í 4 ár, og er eini starf-
andi myndlistarskólinn utan
Reykjavíkur. — Forstöðumaður
skólans hefur verið frá upphafi
Páll Steingrímsson, kennari.
Fórnaði sumartekium sínum í
skuldir fyi
ÞÓRSHÖFN, 25. september: —
Undanfarin sumur hefur verið
saltað hér nokkuð af síld, þó að-
staðan til söltunar sé ekki góð,
þar sem hér er engin síldai-
Barna- og miðskóli
Stykkisliólms
settur
STYKKISHÓLMI, 5. okt. —
Barna- og miðskóli Stykkishólms
var settur í kirkjunni á Stykkis-
hólmi sl. sunnudag kl. 2. Var
kirkjan þéttsetin. Hófst setning-
in með því, að prófasrurinn, séra
Sigurður Ó. Lárusson, flutti bæn
og þjónaði fyrir altari, og sálm-
ar voru sungnir.
Sigurður Helgason, sem nú hef
ur verið settur skólastjóri skól-
ans, flutti skólasetningarræðu,
minntist í upphafi máls sins fyr-
verandi skólastjóra, Ólafs Hauks
Árnasonar, sem nú hverfur héð-
an frá starfi og tekur við skóla-
stjórn gagnfræðaskólans á Akra-
nesi. Hann fór miklum viðurkenn
ingarorðum um skólastjórn Ólafs
og kvað skólann og kauptúnið í
heild missa mikils við brottför
hans. Hann gat þess, að 2 nýir
kennarar væru nú ráðnir að skól-
anum í vetur, Ingveldur Sigurð-
ardóttir að barnaskólanum og
Reynir Bjarnason að miðskólan-
um, bauð hann þau velkomin til
starfa; Skólinn starfar í 9 deild-
um í vetur. Barnaskólinn í 6
deildum og verða nemendur 130
og Miðskólinn í 3 deildum.
Nemendur verða 56, þar af
10 nemendur í landsprófsdeild.
Að lokum beindi skólastjórinn
máli sínu til foreldra og nemenda
skólans og minntist á þátt heimil-
anna, kirkjunnar og skólans í upp
eldi æskunnar. Kennsla hófst 1
skólanum í gær.
irtækisins
bræðsla, en skip vilja ógjarnar.
fara inn með síld nema þau geti
einnig losnað við síldarúrgang.
Það voru Máni hf. og Neptún
hf., sem her höfðu síldarsöltun,
en í sumar hættu þessi fyrirtæki
bæði söltun hér og mun þeim
ekki hafa þótt það borga sig.
Sigurvin Kristófersson, sem
hafði verið framkvæmdastjóri
hjá áðurnefndum söltunarstöðv-
um tók söltunarplan Neptún hf.
á leigu í sumar, og voru salt-
aðar hjá honum um 7000 tunnur
síldar. Ég hitti Sigurvin að máii
um daginn og spurði hann hvern
ig reksturinn hefði gengið á sölt-
unarstöð hans í sumar.
— Fyrirtækið getur staðið við
allar skuldbindingar sínar ef ég
tek ekkert kaup fyrir mína vinnu
við það í sumar. Ég er lílca
ákveðinn í þvi að fórna mínu
sumarkaupi því ég ætla ekki að
hætta við söltun hér, sem gæti
verið mjög arðbær atvinnuvegur
og lyftistöng fyrir atvinnulíf
þorspsins, ef bræðslu væri komið
á fót þó ekki væri nema í smá-
um stil.
Það var enga uppgjöf að heyra
— Rogalandsbréf
Framh. af bls. 8
nú gerist bezt á vegum Véla-
nefndar, með þeim góðu gröfum
sem nefndin og Vélasjóður hefur
nú á að skipa. Tæknin stendur
ekki í stað og hér á Jaðri er nú
smíðuð grafa, sem ég geri mér
ákveðnar vonir um að verði mikil
og góð nýjung íslenzkum bænd-
um þar sem mikið á að vinna.
Ég á von á því, að hún geri
allmikið meira en að standa á
sporði hinum góðu gröfum frá
Priestman, sem nú eru mest not-
aðar heima. Sums staðar munu
þær enn vera hentugastar, en við
aðrar aðstæður er meira en senni
legt að norska grafan reynist
mikil framför.
Jaðri, 17. september 1959.
Árni G. Eylands.
á Sigurvin þó hann þyrfti að
fórna tekjum eins sumars, en
slikur hugsunarháttur mun nú
fremur sjáldgæfur á voru landi.
— E.Ól.
— Utan úr heimi
Framh. af bls. 12.
KLM. Mestur hluti flugflotans
var eyðilagður og Schipol-flug-
völlurinn, heimahöfn félagsins,
var lagður í rúst. Ekki féll þó
starfsemin niður með öllu, því
að nokkrar flugvélar félagsins
héldu áfram að fljúga í öðrum
heimshlutum, m. a. í Austur-Indí-
um og milli Bristol og Lissabon.
— Þó mátti segja, að félagið
þyrfti að byrja nokkurn veginn á
byrjuninni á nýjan leik, er Hol-
land hafði verið frelsað úr greip-
um nasistaherjanna.
Uppbyggingin
• Hinn ötuli forgöngumaður fé-
lagsins allt frá uppjjafi, dr. Al-
bert Plesman, tók sér þá ferð
á hendur til Bandaríkjanna —
og ,kom með“ hvorki meira né
minna 18 Skymaster-flugvélar
heim með sér. — Félagið tók nú
mikinn „fjörkipp“ á ný. Þegar
árið 1946 var „floti“ þess orS-
inn 75 flugvélar, en nú á það
91 flugvél — og í pöntun em:-2
Fokker F-27 „Friendship", sem
teknar verða í notkun á næsta
ári, 12 Loskheed L-188 C
„Electra" — sumar þeirra verSa
e. t. v. komnar í notkun fyrir
áramót — og loks 12 þojur af
gerðinni Douglas DC-8, sem af-
greiddar verða til félagsins 1960
— 1961.
★
Segja má, að „arrnar" KLM
teygji sig um allan heim. Síð-
asta „landnám“ félagsins var, er
það á síðasta ári tók upp flug-
ferðir milli Amsterdam og Tokíó
yfir norðurskautið. — Flugleiðirn
ar eru nú samtals um 270 þús-
und km á lengd, og það er ekki
mikil'’skreytni þótt sagt sé, að
flugvélar félagsins séu á lofti ár-
ið út og inn, því» að KLM-flug-
vél hefur sig til flugs eða sezt
einhvers staðar í htiminum að
meðaltali á 4% mínútu fresti.
SÍ-SLÉTT POPLIN
(N0-IR0N)
MINERVAc/E**-**"
STRAUNING
ÓÞÖRF