Morgunblaðið - 21.10.1959, Blaðsíða 14

14
MORCVWM 4Ð1Ð
MifSvikudagur 21. okt. 1959
Þögn og tár
X>ANN 23. október munu Ung-
verjar minnast þess í þögn og tár-
um, að þrjú ár eru liðin síðan
byltingin brauzt út, — byltingin
sem mistókst.
Ný blóm verða lögð á leiði
þeirra sem létu lífið í bardögum
við rússneska skriðdreka á stræt-
um Búdapest.
Ytri merki um hryggð og minn-
ingar fólksins verða þó sennilega
fá. Hinir opinberu valdhafar, allt
frá æðstu leiðtogum kommúnista
flokksins og niður eftir valda-
stiga flokksins munu virða af-
mælið að vettugi, eða minnast
atburðanna, sem þeir væru vond
ur draumur, sem nú er grafinn
undir bættum lífskjörum og
de Fonteouy
minnzt
BERINGSKE Tidende birti
eftirfarandi minningarorð um
Frank le Sage de Fontenay,
fyrrverandi sendiherra Dana
á íslandi, 2. október sl.:
Dr. phil. de Fontenay, fyrr-
verandi sendiherra. sem verður
jaðsunginn frá Bispebjærg
Krematorium j dag, var af einni
hinna dugmiklu frönsku ætta,
sem settust að í Danmörku. 1
huga sér bar hann frelsisþörfina,
sem einkenndi hinn kreddulausa
hugsunarhátt þessara ætta, og
hina blæbrigðaríku kurteisi
þeirra.
Þessi arfur og hin langa inn-
lifun ættarinnar í danskar að-
stæður'einkenndu þróun hans og
þroskaferil sem kennara, vísinda
unnanda, skjalavarðar og stjórn-
arerindreka, allt til elliáranna
þegar hann tók að fjalla um
vandamál nútímasögu í Ijósi lifs
reynslu sinnar. Hin gamla
evrópska klassíska menntun var
þungamiðja í lífi hans. Eins og
hinir klassísku eklektísku heim-
spekingar kunni hann að njóta
og meta hina ýmsu möguleika
og með hinni algeru rósemd stór
spekingsins gat hann tekið vel
ígrundaða afstöðu með festu og
umburðarlyndi.
Hin ósvikna franska frelsisþrá
hans og andlega lipurð sem tengd
var hinu danska jafnaðargeði og
góðlátlegri kímni öfluðu honum
einstaklega tryggs vinahóps, með
an hann var fyrsti sendiherra
Dana á íslandi, en þar er svip-
aður tvíleikur í blóði og lund-
arfari íbúanna, því þeir eru
komnir af norrænum uppreisn-
armönnum og stríðsföngum
þeirra og leystum þrælum, ekki
sízt frá Irlandi. sem er andlega
skylt Frakklandi.
Stórbrotin persónuleiki, íhug-
ull og gagnrýninn vestur-
evrópskur sögusnillingur með
sjónhring um víða veröld hefur
kvatt okkur.
Heiðruð sé minning hans.
Gentofte, 2. október 1959.
Vincent Næser
þremur árum af kommúnista-
áróðri.
And-kommúnista uppreisnin
1956 er þrátt fyrir allt óafmáan-
leg úr lífi ungversku þjóðarinnar
og það er erfitt fyrir kommúnista
foringjana að gleyma henni.
Þeir minnast hennar líka stöð-
ugt í ræðum sínum, sem „gagn-
byltingarinnar“, sem vestrænir
heimsvaldasinnar og ungverskir
afturhaldssinnar og fasistar skipu
lögðu.
Þessi kenning ungverskra
kommúnista á byltingunni var
könnuð af Ungverjalandsnefnd
Sameinuðu þjóðanna, en skýrsla
hennar var birt 1957. Þar var
kenningu kommúnista hafnað. Yf
irgnæfandi meirihluti ungversku
þjóðarinnar hafnar henni enn í
dag.
í heimsókn minni til Búdapest
hafa fjölmargir Ungverjar, sem á
engan hátt verða stimplaðir fas-
istar eða afturhaldsmenn, sagt
mér, að atburðirnir í október
1956 hafi verið stærstu stundir í
lífi þeirra og stærstu stundir í
lífi þjóðarinnar, — þegar öll þjóð
in sameinaðist í einum tilgangi,
einum anda.
Hverjar sem tilfinningar al-
mennings voru, komu valdhafarn
ir fram greypilegum hefndum á
byltingarmönnum. Þeir voru
fluttir nauðungarflutningi til
Rússlands, fangelsaðir og teknir
af lífi. Enn 1 sumar var jafnvel
verið að framkvæma aftökur
vegna byltingarinnar í hinu
skuggalega Fözutca fangelsi.
Kommúnistar hafa styrkt valda
aðstöðu sína í Ungverjalandi og
flestir stjórnmálaritarar eru nú
þeirrar skoðunar, að útilokað sé,
að ný bylting brjótist út.
Þetta er þó ekki vegna þess að
vinsældir eða fylgi kommúnista-
valdhafanna hafi aukizt meðal
fólksins, heldur stafar það fyrst
og fremst af vonbrigðum Ung-
verja vegna þess, að Vesturveld-
in komu þeim ekki til hjálpar, —
voru ekki reiðubúin að láta hart
mæta hörðu gagnvart Rússum.
Margir Ungverjar trúðu því, að
Vesturveldin myndu láta atburð-
ina í Ungverjalandi til sín taka.
Nú finnst þeim að Vesturveldin
hafi brugðizt skyldum sínum, eða
jafnvel hreinlega svikið ung-
versku þjóðina.
Einn Ungverjinn sagði við mig:
............... ■■■■ftx-'vsíí'
Ungverska þjóðin braut niður styttu af kúgara sínum, Jósep Staiin.
— Sætir það nokkurri furðu, þótt
margir heiðarlegir Ungverjar,
sem eru ekki kommúnistar, reyni
að forðast árekstra við stjórnar-
völdin?
Ungverjar eru að eðlisfari glað
lyndir bjartsýnismenn. Margir
þeirra virðast t.d. þrátt fyrir allt
sannfærðir um að gagnkvæmar
heimsóknir Krúsjeffs og Eisen-
howers muni stuðla að því að
láenderson Gall
fréttaritari
Iteuters lýsti
ástandinu í
Ungrverjalandi
rússneska herliðið verði flutt
brott frá landinu, En atburðirnir
1956 hafa þó haft djúptæk áhrif
og menn þykjast vissir um að
kommúnistar muni aldrei láta
Ungverjaland sér úr greipum
ganga.
★
Ástandið í Ungverjalandi er
annars töluvert betra en það var
áður. Ýmis merki má sjá þar um
framfarir, bæði á sviði efnahags-
mála og á öðrum sviðum.
Fleiri útlendingar hafa heim-
Kosningaskriístofur
Sjálfstœðismanna
Akranes:
Vesturgötu 48 (uppi). — Sími
400. Opið 10—22.
Borgarnes:
Hótel Borgarnes. Sími 19. —
Opið 3—10.
Isafjörður:
Uppsölum. Sími 62. — Op'ð
10—22.
Húnavatnssýslur:
Blönduósi. Opið 10—22.
Sauðárkrókur:
Aðalgata 5. Opið 10—22.
Siglufjörður:
Sjálfstæðishúsinu. Sími 54. —
Opið 10—22.
Akureyri:
Hafnarstræti 101. Símar 2478
og 1578. Opið 10—22.
Egilsstaðir:
Hlíðarfelli.
N eskaupstaður:
c/o Páll Halldórsson. Simi 155.
V estmannaey jar:
Samkomuhúsið. Símar 33 og
- 790. Opið 10—22.
Selfoss:
Skrifstofa Sjálfstæðisflokksins,
Tryggvatorg. Opið 10—22. —
Sími 119.
Kópavogur:
Melgerði 1. Opið 10—22. Sítni
19708.
Hafnarfjörður:
Sjálfstæðishúsinu. Opið 10—22.
Sími 50228.
Keflavík:
Sjálfstæðishúsinu. Opið 10—22.
Sími 21.
— • —
Stuðningsmenn Sjálfstæðis-
flokksins um land allt eru vin-
samlega beðnir að hafa samband
við viðkomandi skrifstofur og
veita þeim upplýsingar.
sótt Ungverjaland í sumar og
fleiri Ungverjar hafa fengið ferða
leyfi til annarra landa en nokkru
sinni fyrr.
Það er minni spenna í landinu
og meiri glaðværð.
Kommúnistaflokkurinn er al-
ráður og þolir enga stjórnarand-
stöðu. Æðsti talsmaður hans er
Janos Kadar, sem aftur er mál-
pípa Krúsjeffs. Það er þó skárra
en á dögum Rakosis, málpípu
Stalins.
Leynilögreglan, beittasta vopn
flokksins er enn vægðarlnust
verkfæri valdhafanna. Hún held
ur uppi kerfi spæjara um ger-
vallt landið og hefur ótakmarkað
fjármagn og vald. Meginverkefni
hennar er að halda „gagnbyltinga
mönnurn" í skefjum. En dregið
hefur verið úr verstu ofbeldis-
verkum hennar og Ungverjar lifa
ekki lengur í stöðugum ótta við
lögregluna.
Um þessar mundir eiga komm-
únistar í ströngu að stríða við
bændurna, stærstu atvinnustétt
Ungverjalands. Þeir eru að
þvinga fram samyrkjubúskap og
vélvæðingu landbúnaðarins.
Áætlunum um algeran sam-
yrkjubúskap í Ungverjalandi var
lýst fögrum orðum og nú þegar
er helmingur allt ræktaðs lands
kominn undir yfirráð ríkisins.
Valdhafarnir láta í það skína,
að þetta sé friðsamleg breyting
og þróun úr jarðaskæklum smá-
bændanna yfir í stórframleiðslu
nútímabúskapar. En margir
segja, að þetta sé ekki alveg rétt
mynd af ástandinu.
Til þess að vinna bug á mót-
spyrnu bænda er beitt miskunn-
arlausum aðferðum, þar á meðal
fangelsunum og sýna ýmsar smá-
fréttir i sveitablöðunum það
greinilega. Margir bændur, sem
voru píndir til að ganga í sam-
yrkjubúin fara sér hægt við vinn-
una og skipulagsleysi í stjórn
ríkisbúanna er áberandi.
Það má vera, að kommúnistar
hafi hér ætlað að gína yfir of
miklu. Þrátt fyrir það er vaía-
samt, að andstaða bænda brjót-
ist í stórum mæli út í opinberri
mótspyrnu.
Kirkjan, sérstaklega kaþólska
kirkjan hefur verið svipt mest-
öllum völdum sínum. En áhrif
hennar eru djúptæk, sérstaklega
í sveitunum. Það hefur ekki tek-
izt að brjóta áhrif hennar á bak
aftur með ofbéldisverkum og það
er vafasamt að núverandi stefna
valdhafanna gagnvart kirkjunni
með þvingunum bak við töldin
hafi nokkur veruleg áhrif i næstu
' framtíð.
| Það er þessi þvingun valdhaf-
i anna á bak við tjöldin, sem geng
i ur eins og rauður þráður gegnum
allt þjóðlíf Ungverja í dag, allt
frá listunum til verkalýðsfélag-
anna. Að vísu eru göt í þetta
valdakerfi, fleiri göt en voru fyr-
ir fjórum árum, en það eru líka
aðeins smágöt.
Meðan núverandi valdahlutföll
haldast í heiminum og sérstak-
lega í Evrópu, bendir fátt til
þess að ástandið í Ungverjalandi
breytist verulega.
Ungverjum finnst, að þeir hafi
sýnt veröldinni allan hug sinn
með byltingunni 1956. Nú er kom-
ið að veröldinni að sýna hvað
hún getur gert.
Gangið í Heimdall
í VOR fór fram viðtæk söfnun nýrra félaga í Heimdall, félag ungra
Sjálfstæðismanna. Bættust Heimdalli þá um 200 nýir félagar á
hálfum mánuði.
Nú er söfnun þessi hafin að nýju, og er gert ráð fyrir, að henni
ljúki á kjördag.
Samkvæmt 4. grein félagslaga geta allir Sjálfstæðismenn á aldr-
inum 16—35 ára orðið meðlimir í félaginu.
Sjálfstæðisflokknum er að sjálfsögðu mikill styrkur í, að sem
flestir fylgismenn hans gangi í eitthvert Sjálfstæðisfélag. Þess vegna
hvetur Heimdallur allt reykvískt æskufólk, sem stuðla vill að sigri
Sjálfstæðisflokksins, að ganga í félagið.
Það er hægt að gera með því að klippa út meðfylgjandi seðil
og senda hann útfylltan til skrifstofu Heimdallar, Válhöll, Suður-
götu 39. —
Ég undirritaður (uð) óska að ganga í Heimdall, félag ungra
Sj álf stæðismanna.
NAFN: .............................. F.d.:
HEIMILI: .......................... SlMI:
jVINNUSTAÐUR: ................... SKÓLI:.